Vísir - 24.02.1911, Side 3

c
sem nýlega var birt í ísafold ber
þess vitni, aö svo hefur verið. —
Ástæður til þiugfærslu munu hafa
verið: I. Að komast hjá örðugleik-
um við vetrarþing. II. að stilla svo
til að alþingi hefði hjer setu á ald-
arafmæli Jóns Sigurðssonar og í III.
lagi að fyrirbyggja það hneyksli, að
konungkjörnu þingmennirnir sæti á
fjórum reglulegum þingum án endur-
kosningar, — sem aldrei hefir átt
sjer stað, hvorki um þjóðkörinn
þingmann eða konungkjörinn til
þessa.
Þetta mál er vitanlega eingöngu
íslenskt sjermál, sem Dönum kernur
ekki hið minsta við og hafa engan
rjett til að skifta sjer neitt af— eins
og viðurkent hefur verið í einhverj-
unt blöðunt þeirra nýlega. -— Hvað
skyldi líka vera íslenskt sjermál, ef
ekki það, hvenær alþingi íslendinga
er kallað saman? Það er algerlega
á valdi hinnar íslensku stjórnar. —
En hvernig fer? — Ráðherra gefur
í skyn, að hann hafi sótt málið fast,
en Danir (og þeirra liðar hjeðan)
hafi róið þar á móti öllum árum
af fjandskap við sjálfstæðisflokkinn
íslenska, og ráðherrann lætur hjer
undan erlenda valdinu í alíslenku
máli og er slík frammistaða nteð
öllu óverjandi. Fyrir því eru engar
afsakanir gildar. Ekki skal það efað,
að nóg hafi verið reynt að stæla
konungsvaldið hjeðan í þessu máli
gegn ráðherra, og að ýntsir Danir
hafi gengið sama erindið — enengu
að síður var það sjálfsögð skylda
ráðhsrra að halda málrnu til streitu.
Konungur gat ekki skipað honum
að skrifa undir ráðstöfun, sem ráð-
herra vildi ekki sjálfur. —- Því er
barið við, að ráðherra hefði þá orð-
ið fara frá, — eins og það hefði
ekki verið betra en að kúgast —■ en
til þess hefði aldrei komið, þegar
til alvöru kom. Enda liafa blöð
Dana játað síðan (eins og ég gat
um) að þetta mál væri þeim alveg
óviðkomandi og færi einungis milli
ráðherra íslands og konungs, sem
vitanlegt var, hversu ant sein þeim
er þó undir niðri að styrkja flokk
sinn hjer. — Ráðherra segir í einu
brjefi sínu, að konungur geti ekki
húgað ráðherra til að gera annað
en þeim líki. Alveg rjett. Hann
þurfti því ekki að slaka til. Sjálf-
sagt, aö láta þá íslensku þjóðina sjá
svart á hvítu, hvar skórinn krepti.
En það kemur ekki fram opinber-
lega. Ráðherra hefur leyst kon-
ungsvaldið af hólmi og tekið ábyrgð-
ina á sig.
V í S I R
Eftlr alt þetta Iætur svo ráðherra
danska valdið hafa sig til þess að
taka upp f fjárlagafrumvarpið,ákvæð-
ið illræmda um það, að 2/s botn-
vörpusektanna skuli renna í sjóð
Dana. — Þetta er gersamlega rjett-
laus krafa og beint ofan í lög, bæði
dönsk og íslensk, bæði stjórnarskrána
sjálfa, 2. gr. og botnvörpuveiða-
lögin — og ennfremur »Stöðu-
lögin! — — Framkoma Dana í
inálinu er líka eftir þvf. Stundum
þykjast þeir hafa búið »íslandsfalk«
til í því trausti, að þeir fengu þetta
fje samkv. samningi, en þó var
skipið bygt áður en alþingi tók upp
botnvörpusekta-ákvæðið 1905. Þeir
kallast hafa verið gabbaðir, en bygðu
þó skipið — fyrir sjálfa sig — ári
áður en þeir fóru bónarveg að ís-
lendingum að taka þátt í kostnað-
inum. Þeir tala í öðru orðinu um
samning; í hinu orðinu neita þeir
að nokkur »/<?y/»'-samningur« hafi
verið gerður. Hitt vita allir, að um
engan opinberan samning er að
ræða — og þá alls ekki um neinn
samning.
Danir banna íslendingum sjálf-
um að verja landhelgi íslands, þykj-
ast einir hafa rjett til landvarna hjer
(hjeldu því meðal annars fast fram
í miililandanefndinni) — en koma
svo og heimta af íslendingum borg-
un iyrir að halda fyrir þeim rjett-
ndum þeirra.
Það er ósæmilegt, að þeir fái þetta
fje meðan þeir halda slíku fram.
Hitt væri samninga-mál, að íslend-
ingar borguðu þeim sanngjarnlega
fyrirhöfn þeirra, ef þeir viðurkendu
rjett íslendinga til þess að hafa
vörnina á hendi. Ella tekur slíkt
engu tali. Það er því stór furða,
að ráðherra skuli taka þessa ósann-
girni upp í fjárlagafrumvarp sitt. —
Að vísu rnunu Danir hafa látiðsvo
þegar ráðherra bar fjárlög síðasta
þings fram til staðfestingar, að þeir
mundu fella þau nema þetta væri
lagfært á næstu fjárlögum — og
hefur því ráðherra dregist á að gera
það. Síðan liefur þó Neegaard
játað það í ríkisþingi Dana -»að
um það gæti ekki verið að tala
fyrir konung, að synja fjárl. íslands
staðfestingar fyrir þessa sök«. —
Nú segir ráðherra, að Dönum sé
ekki láandi þótt þeir þykist hafa orð-
ið jyrir ðmaklegum vonbrigðum« og
að »alþingi virðist ekki geta verið
þekt að því, að láta neitt upp á sig
standa í þannig vöxnum viðskiftum«.
Fyrverandi ráðherra fór þó þeim
mun hóglegar í sakirnar, að hann
19
kom ekki með ákvæðið í fjárlaga-
frv. sjálfu -'upphaflega, heldur með
br.till. og jkallaði það ekki »beina
kröfu« —-heldur aðeins kurteis-
lega málaleitun« (Alþt. B. 137).
— Danski tónninn er háværari, og
ákveðnari í fjárlagafrumvarpinu
núna!
Um afskifti ráðh. af viðskiftaráða-
nautnutn get eg verið fáorður.
Danir fóru með röklausar ásakanir
á hendur Bj. J. — og utanríkisráð-
herra heimti erindisbrjef hans af
ráðherra. Ráðherra svaraðij með
mjög auðmjúku brjefi. Talaði um
»leiðinlega—eðasorglegagleymsku*
— en þetta var mál sem Dani varð-
aði alls ekkert. — Danir vóru á-
nægðir með /skoðun ’ ráðh. á starfi
ráðanautsins og þetta spilti fyrir
honum erlendis. Frh.
Erindi til þingsins.
(s. u. = sækir um.)
26. Davíð Stefánsson Fornahvammi
s. u. skyrkhækkun.
27. Breiðdalshreppur s. u. 3000 kr.
til vegagerðar.
28. Eiðahreppur s. u. 2000 kr. til
vegagerðar.
29. Borgfirðingar eystra biðja um
síma um Óshöfn að Bakkagerði.
30. Mýramenn (30) s. u. að síma-
lína til Stykkish. verði lögð frá
Borgarnesi.
31. Biskupstungnahr. s. u. fje til
brúargerðar á Brúará.
32. Geilnellnahreppur s. u. brú; á
Hamarsá.
33. Borgfirðingareystraviljaaðhrepp-
urinn verði sjerstakt læknishjer-
að.
34. Skarðstrandarhr. (44‘kjós.) vill fá
Iæknishjerað í vesturhluta Dalas.
35. Ingibjörg Guðbrandsdóttir s. u.
sama styrk og áður.
"\3vsu
kemur drœmt út þennan mánuð,
sökum pappírsvöntunar. Verðurfyrst
í fullu fjöri marsmánuð.
Til marsmánaðarloka koma út að
minsta kosti 25 blöð og kosta þau
y*
fyrir áskrifendur 50 aura í Reykja-
vík 60 aura send út um land og
70 aura (eða 20 cents) til annara
landa.
Einstök blöð kosta 3 aura.
B/aðið kemur út kl. 11 'árd. nema
á laugardögum kl. 6 síðd.
(jMHT' Nokkur eintök af eldri Vísi
(6 tölubl.) fást enn og kosta 25
aura á afgreiðslunni
PósthússtríBti 14 B.