Vísir - 05.07.1912, Page 2

Erindi frummælanda (Sig. Siv.)
gaf tilefni til að ræða margt
annað þarflegt, en það, sem hjer er
veríð að ræða, en þar eð prófessor
J.H. hefursnúið umræðunum þannig,
er sjálfsagt að halda áfram að tala
um ágreiningsmálið vor á meðal.
Það hefur ekki verið minst á
grundvallarágreininginn milli gömlu
og nýu stefnunnar enn, gamla
stefnan byggir á ritningunni og
játningunum (af því að og að svo
miklu Ieyti, sem þær eru henni sam-
hljóða), en nýa stefnan byggir á
trúartilfinningu einstaklingsins,— og
það er óheppilegt að hjer vinst
enginn tími til að rökræða það
mál.*)
Á jafn ólíkum grundveili er síst
furða þótt misjafnt sje byggt.
Klaveness prestur, sem enginn yðar
mun bregða um fáfræði eða þröng-
sýni skrifaði t. d. nú fyrir 5 árum
um nýguðfræðingin Konow í Noregi.
» Við höfum mismunandi Jesúm. Sá
Jesús, sem var getinn af heilögum
anda fæddur af Maríu mey og reis
á þriðja degi frá dauðum, ér alt
önnur persóna, en sá Jesús, sem
var sonur Jóseps og Maríu, og
rotnaði í gröfinni að líkamanum til
Sje hinn síðari söguleg persóna hefur
hinn aldrei lifað. Eða þvert á móti.
En sje Jesús vor mismunandi þá er
mismunurinn afarmikill ogvíðtækur
og nái hann að þroskast alveg, verður
úr honum mismunandi trú og mis-
munandi Guð«. Norsk Kirkebl
nr.16,1907.
Svo mikill er munurinn, en það
væri sök sjer, ef nýu guðfræðing-
arnir vildu hreinskilnislega við það
kannast. En það gremst oss, er þeir
nota sömu gömlu orðin um aðal-
atriði trúarinnar, en Ieggja í þau
annan skilning eins og prófessor
Jón Helgason hefur kannast við
hjer í dag að þeir gerðu. Þeir
tala um að Kristur hafi verið »get-
inn af heilögum anda,« en meina
ekki annað með því en að í viss-
um skilningi sje »alt líf getið af
heilögum anda« — eða guðs kraft-
ur sje með í öllu lífi —
Þeir tala um að Kristur hafi
verið guðs son, en meina ekki ann-
að með því en að hann hafi Iifað
nær guði en aðrir vegna siðferðis-
legra yfirburða sinna, enda megi
kalla alla góða og kærleiksríka menn
syni guðs.
Þeirtala um »friðþægingu Krists,*
og hafna þó fullnægjugjörð hans í
vorn stað, en scgja að Kristur hafi
kent mönnum svo mikilvæg sann-
indi um föðurkærleika guðs að vel
megi kalla hann frelsara og frið-
þægara o s. frv.
Vera má að leyfilegt sje á presta-
fundum að leggja þannig annan
skilning í gömlu orðin, en það
er fals að gjöra það á prjeöikunar-
stólnum.
Söfnuðurnir vita ekki alment að
þeir megi ekki skilja orðatiltæki ný-
guðfræðinga líkt og annara rnanna.
*) Hvað á það lengi að bíða að
biskup fái 2 menn, einn frá hvorri hlið
til að flytja erindi um þessi ágreinings-
atriðí á sýnodus og verji svo heilum
degi til að ræöa málin? — Þá er
báðum stefnum gjört jafnt til með undir-
búninginn, þá geta fleiri prestar
tekið til máls, og þá getur miklu skýr-
ara komið fram, hvað inenn eru sam-
mála og ósammála um. S. G.
■ o 4,75.
10
10 1
T- o
1 ci
o u
10 i
K JZ *©

co
1 o
o
co i
i o
a> lO
’> ei
bSJ L
V—
Ul >

É O)
c 0) co as c
> r_
cð m

18 9 5
50 ára afmæli Alþingis,
Verslunin Edinbors? stofnu3s
Prestasteínan í
Reykjavík.
Frh.
Þá flutti Sigurður Sivertsen dócent
erindi utn messagjörðir með f/liðsjön
af opinbcrum skýrslum. Dvaldi hann
mest vlð sjálfráðar ástæður til lítillar
kirkjurækni og nefnd'i þessar 6 og
ráð við þeitn. 1. Kaldar kirkjur —
óþörf vanræksla að setja ekki ofn í
hverja kirkju. — 2. Messur illa undir-
búnar. Fólk veit varla hvar á að
messa, og organisti eða meðhjálpari
sitja heima. — Ráð við því: meiri
reglusemi, strangir samningar við
organista og meðhjálpara. — 3.
Messur byrja stundum ekki á rjettum
tíma — ráðið: meiri stundvísi hjá
prestum. — 4. Sumir prestar messa
ekki með fáum. — Ráðlegra að
messa jafnt með 3 sem 300 áheyr-
V
^ágóði ,íljót
V
%
r hí jeg gww ^
endum. 5. Áhugaleysi safnaða. —
Því þarf að mæta með áhuga, halda
samtalsfundi eftir messu, skýra frá
t. d. kirkjulegum frjettum o. s. frv.
— 6. Söfnuði geðjast ekki að prest-
inum. »Fles( messuföll munu satfa
af því að mönnum finst þeir hafa
lítið að sækja til messunnar.« —
»Úr því bæt'r ekkert nema meiri
áhugi prestastjettarinnar«.— »Jeg set
engar reglur um hvernig nútíðar-
prjedikun á að vera — nema þá
einu að söfnuðinum verði það Ijóst
að trúað hjarta sje bak við orðin,«
mælti hann
Að erindi þessu loknu var gefið
fundarhlje til kl. 1.
Alt til þessa hafði enginn minnst
á hinn mikla skoðanamun, sem nú
er milli íslenskra guðfræðinga, og
voru menn í kyrþey farnir að tala
um hvort nýguðfræðingarnir hefðu
af ásettu ráði sneyft hjá að taka
þau mál á dagskrá. — En brátt
kom í Ijós að ekki átti að sneyða
hjá þeim.en hitt kom manni þá í hug:
Var tilætlað að koma vinum eldri
stefnunnar óviðbúnum, eins í fyrir-
lestrinum sem Fr. Bergmann hjelt í
fyrra í dómkirkjunni,—þar sem engir
nema »innvígðir« vissu fyrir að
umræður yrðu Ieyfðar á eftir. —
En hvað sem um það var, fór nú
á aðra leið. —
Prófessor Jón Helgason hóf um-
ræðurnar eftir fundarhljeið. Kvaðst
hann sammálafrummælanda, en vilja
fara frekara út í síðasta atriðið, sem
hann hefði nefnt. Sagði hann síðan
meðal annars: »Eitt af aðalgalla
vor íslenskra presta er, að vjer erum
oí »dogmatiskir,« trúfræði er prjedikuð
of mikið, en kristileg »religion« of
lítið. Prjedikunin er oflítið vituis-
burður um vort eigið trúarlíf eins
og það hafi mótast fyrir áhrif Jesú
Krists.« — »Skoðanamunurinn er
um hvað vjer eigum að prjedika
Einn leggur áherslu á Jóhannesar-
guðspjall — annar á Pál — og sá
þriðji á samræmisguðspjöllin —
Meginþorri þeirra, sem tala um rjett-
lætingu af trú hjá Páli, miskilja hann
svo sem trúin væri það að »halda
fyrir satt« (»fúr wahr halten«.) —
— Aðalatriðið í boðskap Jesú er
faðirinn en ekki sonurinn. — »Jesú
hefur aldrei í samræmisguðspjöll-
unum lagt jafna áherslu á sjálfan
sig og föðurinn«. — — —
Nú fór heldur en ekki að koma
fjör í umræðurnar, en þar eð sá, er
þetta skrifar þurfti að fara að hugsa
um, hvað hann ætti sjálfur að segja,
gat hann um hríð fátt skrifað af
því, sem sagt var.
Sjera Guðmundur Einarsson frá
Ólafsvík tók fyrstur til máls eftir
prófessor J. H. enda hafði J. H.
höggið eftir honum fyiir blaðagreinar
hans gegn nýguðfræðinni. Sr. G.
E. talaði skörulega máli aldri stefn-
unnar og hrakti ýmsar fullyrðingar
prófessorsins.
Sjera Jóhann Þorkelsson tók í
sama strenginn og skoraði meðal
annars á nýguðfræðingana að leggja
fram stefnuskrá sína.
Prófessor Jón Helgason svaraði
þeim.
Þá tók Sigurbjörn Á. Gíslason
til máls og sagði meðal annars:
Innkaupin í Edinborg
anka gleði, minka sorg.