Vísir - 02.09.1914, Blaðsíða 2

V í S 1 R
fri tríiirellinui.
Vísir hefur fengið ensk blöS frá
22. ágúst og er þar yfirlit hins
helsta, er viS bar i ófriSnum vik-
una 15.—22. og lcemur lijer ágrip
af því.
Flutningur Bretahers til Frakk-
lands.
Enginn viSburSur hefur vakiS
jafnmikla eftirtekt í bretskum
)öndum þessa viku, sem flutning-
ur bretska hersins til Frakklands.
Sú framkvæmd kom ÞjóSverjum
mjög aS óvörum, því aS þeir höfSu
haldiS þvi fram, aS Englendingar
mundu ekki fara aS hreyfa sig út
fyrir hafnarmynni sin sakir ótta
viS þýsk herskip og sprengidufl.
— Flutningurinn gekk afbragSs-
vel, bæSi á mönnum og öllum far-
angri. Öllu var skipaS um borS
meS mikilli fyrirhyggju og svo
mikilli leynd, aS heita mátti, aS
engir yrSu varir viS. LiSsmennirn-
ir voru sendir seint um kveld til
ýmissa hafnarbæja, þar sem þeir
gengu á skip: Southamton, Ports-
mouth, Newhaven, Dover og víSar.
Fyrir dögun voru skipin komin í
haf. Sjálfir vissu liSsmennirnir
ekki, hvert halda skyldi og skip-
stjórarnir vissu ekki heldur, hvar
þeir áttu aS lenda, fyr en þeir
voru komnir 30 mílur á haf út.
Engar skýrslur hafa veriS gefnar
um liSstyrk þann, er frá Englandi
fór suSur um sundiS.
Viðtökur Frakka.
Frakkar voru í sjöunda himni
þegar enski herinn kom yfir sund-
iö og tóku honum tveim höndum.
FögnuSurinn var meS afbrigSum.
Sir J o h 11 F r e n c h yfirhershöfS-
ingi Breta lenti í B o u 1 o g n e og
hjelt þaSan til Parísarborgar.
Fjekk hann þar hjartnæmar viö-
tökur. Á járnbrautarstööinni var
múgur karla og kvenna, sem hróp-
aöi: „Lengi lifi England! Lcngi
lifi Georg konungur!“ En Eng-
lendingar sungu þjóösöng sinn. Á
leiöinni til bústaöar enska sendi-
herrans var sífelt stráS blómum á
veginn og yfir bifreiö herforingj-
ans, en múgurinn var skreyttui;
enskum og frönskum smáflöggum.
Kveðjuorð Englakonungs.
ÁSur en herinn hjeldi frá Eng-
landi varp Georg konungur á hann
þessum kveSjuorðum:
„Þjer hverfiS aS heiman til þess
aö berjast fyrir heill og sæmd rík-
is míns.
Belgía, er vjer erum skyldir aö
veita liS, hefur sætt árásum og
við borS liggur, aS hinn sami mátt-
ugi óvinur vaSi inn í Frakkland.
Jeg ber fylsta traust til ySar,
liösmenn mínir. Skyldan er leiS-
sagnarorS yövart og jeg veit aS
þjer leysiS skyldu ySar vel af
hendi.
Jeg mun hafa gát á hverju fót-
máli, sem þjer stigiS, og treysti
því, aS hvert dagsverk ySvart þyki
mjer fullnægjandi. Vissulega mun
mjer aldrei úr minni líSa umhyggj-
an fyrir ySvarri velferS.
Jeg biS guö aS vernda yöur og
varöveita, og færa ySur heim aftur
sigri hrósandi!“
Boðorð Kitchener lávarðar.
Þessi voru boSorö Kitcheners lá-
varSar, er hann beindi til sjerhvers
manns í hernum:
„Þjer er boöiS aS fara úr landi 1
sem liösmanni konungsins til þess
aö liSsinna hinum frakknesku fje-
lögum þínum gegn árásum sam-
eiginlegs óvinar.
Þú tekst á hendur verk, sem þarf
kjark, þrautseigju, staöfestu. Haf
þú hugfast, aö sæmd bretska rik-
isins byggist á því, sem þú sjálf-
ur afkastar.
Skylda þín er ekki einungis sú
aS sýna hlýSni og fullkomna trú-
mensku, heldur aö hafa vinarhug
til þeirra, sem þú hjálpar í bar-
áttunni.
Verk þitt verSur aö mestu leyti
framkvæmt í vinveittu landi, og
meö engu getur þú unniS þarfara
verk en því, aö sýna sannan hug
l^retsks hermanns i Belgíu og
Frakklandi.
Vertu einatt kurteis, athugull og
hugþekkur. LegSu aldrei hönd aö
skemdum eigna og teldu rán ávalt
ódrengilega iöju.
Þú átt vísar hlýlegar viötökur
og örugt traust. Láttu ásannast, aö
þú eigir hvorttveggja skiliö.
Skyldur þínar getur þú ekki
leyst af hendi nema þú sjert heill
og hraustur. Vertu því sífelt á
verSi til þess aö forSast allar öfg-
ar og óhóf.
í för þessari munu liggja fyrir
þjer freistingar víns og kvenna.
Þeim freistingum verSur þú alger-
lega aö vísa á bug. Þú skalt um-
gangast konur meö fullkominni
kurteisi en varast ofnáinn kunn-
ingsskap.
Geröu skyldu þína sem hetja.
Óttastu guS. HeiSraSu konunginn.“
Kitchener lávarður sker upp herör.
Um miSjan mánuSinn bar Kitch-
ener lávaröur frarn tillögu um stór-
felda aukningu á landhernum
bretska til þess aö þjóSin ætti und-
ir sjer sæmileg úrslit ófriöarins
og viöunandi friSarsamninga. Til-
ætlunin er sú, aö safna h á 1 f r i
m i 1 j ó n m a n na, er skift verSi
í tvær herdeildir. Á önnur aö vera
heima i landinu, en hina á aö senda
til fastalandsins ef á þarf aö halda.
Kitchener vill ekki senda óæft
liS til meginlandsins til þess aö
berjast þar viS þaulreyndan her.
Hann vill því fá liö saman sem
allra fyrst og æfa þaö af miklu
kappi, svo aS þaS veröi sem fyrst
fært um aö ganga í hildarleikinn.
— Tillögunni var tekiS svo vel, aö
65 þúsundir manna höfSu boöiS
sig fram eftir fáa daga og ráö
gert fyrir, aö 100 þúsundir feng-
ist á einnar viku fresti. Flestir hafa
boöiö sig fram í Lundúnum. Menn
þessir eru hraustir og vel vaxnir,
svo aS ekki þurfti aö vísa fjóröa
hverjum manni burt viö liöskönn-
unina, þótt fylstu kröfur væru
geröar til afls og vaxtar nýliS-
anna.
Roberts lávarður,
sá er stýrSi her Breta um hríö í
Búaófriðnum, hefur boSið konungi
að takast á hendur stjórn þeirra
liersveita, er til Englands koma úr
nýlendunum. Roberts er nú 82 ára
gamall. Var hann fyrst undirfor-
ingi í liöi Breta á Indlandi 1851. I
— Liö þaö, sem þegar er komiö j
úr nýlendunum, eru 20 þúsundir j
frá Canada, 20 þúsundir frá Ástra- |
líu og 8 þúsundir frá Nýja-Sjá- :
landi.
Barátta Breta við þýska verslun. [
Bretska stjórnin hefur tekiS sjer j
fyrir hendur aS gera þýskri versl- !
un sem mestan skaSa, bæöi í ný-
lendum sínum og annarstaSar. —
Útfluttar og innfluttar vörur
Þýskalands fyrir ófriöinn námu
900 miljónum sterlingspunda á ári.
Þar af fluttust 200 miljónir til og
frá á landi.
Á friðartímum selja Þjóöverjar
Bretum varning fyrir nær 80 mil-
jónir punda, en kaupa af þeim fyr-
ir 40 miljónir. Þessa verslun vilja
Bretar ekki taka upp aftur þegar
ófriönum ljettir. Ein höfuövara
Breta eru k o 1 i n. Segja blöSin
ensku, aö þau sjeu eign þjóSar-
innar, sem ekkert vit sje aö láta af
hendi eins og gert hafi verið aö
undanförnu.
Nú sem stendur liggur öll versl-
un ÞjóSverja viS útlönd í kalda-
koli. Öll þýsk sigling hefur oröiS
aö hætta um öll heimsins höf. Og
þaö er mjög hætt viS aö þeim verSi
erfitt aö ná aftur mörgum þeim
verslunarsamböndum, sem þeir
höföu víSa um heiminn fyrir ó-
friSinn, en nú er kubbaS sundur.
Úr dagbók ófriðarins.
13. ágúst. Frakkar hafa betur
viö L o 11 g v y, rjett viS landamæri
Luxemburgar. VarS allmikil þýsk
riddarasveit aS gefast upp. Nær
1000 Þjóöverjar fangaöir. Bretskt
herskip tekur þýskt kaupfar vopn-
aS á Nyassavatni í Afriku.
14. ágúst. Frakkneskur her held-
ur inn í Belgíu. Fregnir urn, aö
400 ])úsundir Austurríkismanna
hafi oröiö aö hörfa undan Serbum.
15. ágúst. Frakkar ráöast á
ÞjóSverja viö D i n a r t í Belgíu.
Japan sendir Þýskalandi síöustu
boS. Rússakeisari heitir Pólverj-
um rjettindum.
17. ágúst. Bretskur her lendir
í Frakklandi. G r i e r s o n enskur
hershöföingi mikilhæfur deyr af
hjartaslagi á leiSinni til Frakk-
lands. Belgastjórn flytst frá Bryss-
el til Antwerpen. Frakkar sökkva
herskipi fyrir Austurríkismönnum
í Adríahafi.
18. ágúst. Vopnaskifti milli
þýskra og enskra skipa í Eng-
landshafi. SkaSi enginn. Frakkar
taka Saarburg í Lothringen. ÞjóS-
verjar umkringja vígin viö Lyt-
tich.
19. ágúst. Bretar koma á vett-
vang í Belgíu og Frakklandi.
Missagnir og skáldskapur ófriðar-
þjóðanna.
Mörg þau tíSindi, sem berast frá
ófriönum, eru næsta sundurleit.
Hver málsaöilja um sig víkur frá-
sögnum sjer í hag. Jafnvel sömu
atburöirnir veröa alveg óþekkjan-
legir, eftir því, hvort fregnin kem-
ur frá Englendinguin eöa Þjóö-
verjum. Hvorir kenna öðrum um
lygar og hlutdrægni og má ekki
vel vita, hvor sannara segir; lík-
legast, aS hvorirtveggja eigi sam-
merkt í því, aö ýkja allmjög sjer
til vegs og frægSar.
BlaSiö „D a i 1 y M a i 1“ frá 22.
ágúst segir aö allmiklum óhug liafi
slegiS á menn í Englandi undan-
farna daga út af fregnum um hrak-
farir bretska hersins í Belgíu og
Frakklandi. Fregnir þessar voru
ekki birtar í blööum, en fóru sein
eldur i sinu mann frá manni. Kenn-
ir blaöiS Þjóöverjum um hvik-
sögur þessar; þær hafi einnig
gengiö fjöllunum hærra í Belgiu
og Frakklandi, en hafi reynst hje-
góminn einber. — Sama vitnisburö
gefa Þjóöverjar andstæöingum sin-
um, enda veröur því varla neitaö,
aö frjettirnar í ensku blööunum og
símskeytin, sem þaðan berast, eru
oft næsta vilhöll.
Viðureign Breta og Þjóðverja í
Suðurálfu.
Bretar hafa ekki veriö athafna-
lausir í Suöurálfu síðan ófriSurinn
hófst. I Nyassa-landi, sem Bretar
eiga í Austur-Afríku, frjettist, aö
enski landstjórinn þar hafi látiö
stjórnargufuskipiö „G u e n d o-
1 e n“ skjóta á vopnaö vöruflutn-
ingaskip þýskt, er „V o n W i s s-
m a 11“ hjet í S p h i n x-h ö f n, viS
eystri strönd Nyassavatns. Byssur
og farangur var tekinn af þýska
skipinu og skipshöfnin sett í varS-
hald.
Ennfremur hafa Bretar sökt
kaupförum þýskum og þýsku fljót-
andi höfninni í D a r-e s-S a 1 a a m
í Austur-Afríku. Þeir hafa einnig
skotiö niöur loftskeytastöö þar.
Allir ÞjóSverjar eru nú farnir á
braut frá Dar-es-Salaam.
HundraS Þjóöverjar rjeSust á
bretsku stööina T 0 v e t a, sem er
á vesturlandamærum bretsku ný-
lendunnar í Austur-Afriku. ÞjóS-
verjar tóku stöSina, en Englend-
ingar segja, aS þaS skifti litlu í
hvers höndum hún sje.
1 Togolandi, sem er lítil nýlenda,
er ÞjóSverjar eiga á vesturströnd
Afríku, hafa orSiö nokkur vopna-
viSskifti. Frakkneskir og bretskir
hermenn hafa lagt undir sig nokk-
urn hluta nýlendunnar, tekiS eitt-
hvaS af Þjóöverjum til fanga og
iiáö tveim flutninga-eimlestum.
Liðsafnaður Kitchener lávarðar.
Vísir gat um lijer aS framan,
aS Kitchener lávaröur hefSi lagt
til, að safnaö væri enn liálfri mil-
jón sjálfboSaliöa. Vjer höfum ensk
1>1ÖS frá 26. f. m., er herra Jes
Zimsen hefur ljeS blaöinu af greiS-
vikni sinni og segir þar, aö 100
þúsundir nýliöa sjeu þegar fengn-
ar. „En betur má, ef duga skal,“
segir blaðiö, „enn vantar oss 400
þúsundir. Fullyröir þaö, aö fjöldi
manna hafi enn í hyggju aS gefa
sig fram til ófriöarins og hefur
góöa trú á, aS bráðlega takist aö
ná saman öllu þessu liði.
Svartlitaðir Frakkar skelfa þýska
liðsmenn.
„T h e D a i 1 y M i r r o r“ frá
26. f. m. segir sögu þá, er hjer
fer á eftir:
Hersveit frá París haföi orðiS