Vísir - 12.12.1914, Blaðsíða 2

V I S I R
,Snæ!jós‘.
Kvœði eftir Jakob trésmið Thor-
arensen. — Rvk. 1914. —
♦Vötnin leggur og vetrarél
veltast um láð og skríða«,-
(Jak. Thor.).
Land vort hefir lengi verið auð-
ligt að skáldum. Einkum er hér
ótðluleg mergð fornra og nýrra
kvæðahöfunda. Nokkur ijóðskáld
vor hata komist í tölu hirina ú t -
v ö 1 d u. Þau hafa náð dýpstu og
hæstu tónunum á þá bragstrer/gi, er
lengi munu enduróma í brjóstum
íslenskra manna. Eg á hér við
þau skáld, sem aldrei fyrnast, sem
ávalt eiga ljóð sín á vörum margra,
tneðan íslensk tunga og íslenskar
bókmentir lifa. En meinið er, —-
að það eru fæstir af Ijóðahöfund-
um vorum, sem þannig hafa numið
s:r andieg óðui. Kvæði sumra
manna vantar alla skáldskaparlega
festu, og þau endast, sum hver,
ekki mikið lengur en tréspónninn,
sem fuðrar upp, þegar kveykt er á
honum.
Því skal ekki neitað, að sum
kvæðin í »SnæIjósum« Jakobs Thor-
arensens eru ekki ólagleg. — Hug-
myndaflugið er að vísu ekki hátt.
Höf. lætur best að láta »Pegasus«
lötra með sig um móa og lága
götutroðninga. En komi það fyrir,
að skáidfákurinn ætli að bregða til
flugs, þá á þessi höf. örðugt með
að sitja hann. — J. Th. hefir ali-
gott vald á hversdags máli, og er
undarlega Iaginn á að tína upp í
ljóðagerð sína ýms gróf og óhefl-
uð orð, sem þó eiga ofurvel við
hann, og einkenna öllu best skáld-
skap hans. —Jónas kveður: »Fýk-
ur yfir hæðir og frostkaldan mel«.
— En þegar Jak. Thor. talar um
vetrarélin, þá Iætur hann þau »velt-
ast« og »skríða«, (sbr. vísuorðin að
ofan). — Og skáldið »veltíst í blóm-
um«, sbr. kvæðið; »Úti’ á víða-
vangi«. Annars eru allgóðar hend-
ingar í því kvæði, svo sem eins og
þessi vísupartur:
»Yfir völl og voga
veltur Ijóssins alda,
vorið brýst til valda« o. s. frv.—
Það er eitthvaö viðkunnanlegra, að
»Ijóssins alda« velti yfir völl og
voga, heldur en að horfa á skáldið
sjálft veltast um blómgróna brekku.
Þegar eg nú hér á eftir minnist
lítið eitt á einstök kvæði, þá gríp
eg í þau af handahófi, en fylgi
ekki neinni röð.
Fyrst opnast fyrir mér : »Ágúst-
nótt í Reykjavík*. Það kvæði er
allmikið að vöxlum, tekur yfir meira
en tvær opnur, en innihaldið er
ekki að því skapi mikið eða merki-
legt. — Ekki verður þó komisí hjá
því, að taka hér sýnishorn af þessu
einkennilega kvæði. Byrjunin er
svona:
»Líkt og sveinn til svanna lítur,
sem að æskufríðleiks nýtur,
Snæfellsjökull hvirfilhvítur
hvessir augu á Reykjavík,
sumarkvöldin sólskinsrík.
Tindrar í hans augnaráði
oftsinnis á mar og láði
kend, sem okkar ást er lík«.
Skáldið gerir Snæfellsjökul aö elsk-
un. Það sér í sínum eigin beim-
kynnum : »Vofa yfir næsta dag —
víxlaföll og vaxta-jag« o. s. frv.
Svo rekur hver undrasýnin aðra:
»Forvítnin, sem flesta hendir,
fram í holtið augum bendir:
illa tamdar ástakendir
ólmast þarna bak við stein.
Stúlku þar eg sé og svein.
Heldur stjakar hér — að vonum —
hæverskunni úr atlotonum
skipun holdsins hrein og bein. —
Oftar víst en einu sinni,
eftir lítil gatnakynni,
mætast hér í holtum inni
hálar fýsnir vífs og manns,
einkanlega eftir dans« o. s. frv.
Vitanlega er þetta víst hugmynd
(fantasi), en ekki raunsjón hjá skáld-
inu. En einkennilega grípur þetta
um sig í huga hans, og »veltur«
svo fram í rími.
Skylt er Iesendunum að taka til-
lit til þess, að skáldið er hér að
leitast við að »bletta« siðferðis-
mannorð Reykvíkinga, og þá eink-
um unga kvenfólksins. — Slíkar
skáldsýnir sem þessar eru eigi mjög
stórfenglegar, og líkjast litt hugsjón-
um stór-andanna, svo sem Bjarna
Thorarensens cða hans Iíka. — Eg
skal svo eigi verða orðfleiri um
þetta kvæði, en að eins bæta því
0
á ýmsum muniim úr
dánarMi JóL Jólianues-
sonar kaupm.
lieldur enuþá áfram
í dag (laugardag)
ÍG.T.HÚSINU
o$ o^ \ e.
huga Reykjavíkur, og hann (jök-
ullinn) h v e s s i r augu á Reykja-
vík. En í þessu hvassa augnaráði
»tindrar« þó »kend, sem okkar ást
er iík«. —
Mér hefir alt af fundist, að augna-
ráð þeirrar veru, sem Iítur clskhuga
sinn eða unnustu, hljóti allajafna
að vera d r a u m 1 j ú f t og b I í 11,
en ekki h v a s t. —
Jökuliinn heldur nú áfram að
elska Reykjavík, og kemst svo 'angt,
að hann biður hennar:
»Vilíu enki verða mín ?
Bíð eg þín með opnum armi« o.s.frv.
Það mundi nú mörgum þykja hæp-
ið, að segja »opnum armi« í stað-
inn fyrir opna arma (fteirt.). —
Skáldiö heldur þó víst ekki, að það
sé sama þýðing í orðinu a r m u r
og faðmur? — Nei, það gelur
ekki verið.
Skáldið lætur nú Reykjavík vera
trega til ásta víð Snæfellsjökul, en
jökullinn getur samt ekki látið linna
þessu glóðheita! ástamáli. Þar á
meðal segir hann:
»Yfir flóann oft eg gái1)
eftir hinu þráða »jái«« o. s. frv.
Þegar hér er komið kvæðinu hólm-
ast það í sundur, og ýmsa miður
fagra útúrdúra ber fyrir skáldaug-
1) Leturbr. gerð af mér.
kaupir ennþá
velverkaðar sauðargærur
fyrir kr 1.40 pr kíló
og
góða haustull
fyrir kr 2,30 pr kíló
við, að eg tel það eitt með lök-
ustu kvæðum í »Snæljósutm. —
»Kamburinn« nefníst eitt kvæðið.
Það hefði miklu fremur átt að heita
1 ú s a k v æ ð i, þar sem þaö er alt
— að undanteknum smá-aukaatrið-
um — um Iýs frá upphafi til enda.
Eg ætti máske að gefa lesendum
Vísis svolítinn smekk af byrjun
kvæðisins:
»Hún var ekkert smáræði mannúö
þess manns,
það miklar hans lofstír og prís,
að sjálfráöar lifðu á höfðinu hans
hundrað og þrjátíu lýs«. —
Skárri er það nú lúsaleitin, sem
skáldið hefir lagt af stað í. Það
er engu líkara en aö þaö væri þerna
að i telja kvíaærnar sínar. — Eg ætla
nú ekki að reita meira upp úr þess-
um óplægða akri skáldsins, heldur
snúa mér að aldinunum og hveit-
inu. —
Eins og áður hefir verið sagt eru
til allgóð kvæði í »Snæljósum«.
Má þar á meðal nefna »Vetrarhim-
inn«, sem er fyrsta kvæðið í bók-
inni og jafnframt eitt hið fegursta,
sem þar er að finna. Kvæðið hefst
með þessu mjög svo laglega erindi:
»Sál minni lyftir og sál mína betrar
sjái eg bros þín um skammdegið
grátt,
einasta sameignin sumars og vetrar,
sóibjarmans vagga, þú heiðloftið
blátt*.
»Trékyllisheiði« er fremur skáld-
legt kvæði, einkum 3 erindin fyrstu.
Þriðja erindið hljóðar svo :
GUÐM. ÓLAFSSON
yfirdómslögmaður. Miðslræti 8.
Sími 4 88. Heima kl. 6—8.
ÓLAFUR LÁRUSSON
yfirdómslögm. Posthústr. 19.
Sími 215. Venjulega heimakl. 12—
2 og 4—51/,.
A. V. TULINIUS
Miðstræti 6. Talsími 254.
Eldsvoðaábyrgð hvergi ódýrari.
Sæábyrgðarfél. Kgl. oktr.
Skrifstofutími 10—11 og 12 — 1
Btami P. Johnson
yfirdómsiögmaður,
Sími 263. Lækjargötu 6A.
Heima 12 — 1 og 4—5.
Bogi B ynjólfsson
yfirrjettarmálaflutningsmaður.
Skrifstofa Aðalstiæti 6 (uppi).
Venjul heima kl. 12-1 og 4-6 S'ðd.
Talsfml 250.
-i- >
—rc—r—$
,w=ð)
Skrl'
jl Eimsklpafje
i Landsbanl
Ju Odíh kl. 5—7

Skrlfstofa
msklpafjelags íslands, ip,
Landsbankanum. uppi
Opin kl. 5—7. Talsimi 409.
NYJA VERSLUNIN
— Hverfisgötu 34, áður 4 D •—
Flestalt (yst og inst) til kven-
fatnaðar og barna og margt fleira.
GÓÐAR VÖRUR.
ÓDÝRAR VÖRUR.
Kjólasaumastofa.