Vísir - 26.07.1915, Blaðsíða 2

V 1 S 1 H
VISIR
Afgreiðsla blaðsins á Hótel
Island er opin frá kl. 8—8 á hverj-
um degi.
Inngangur frá Vallarstræti.
Skrifstofa á sama stað, inng frá
Aöaistr. — Ritstjórinn til viðtals frá
Id. 5-6.
Sími 400.— P. O. Box 367.
Loftskeytatækin
á fsl. skipunum.
Eins og menn muna, hafði »Oull
foss« engin loftskeytatæki, er hann
kom hingað fyrst, en væntanlega
fær hann þau bráðlega. Aftur á
móti hafði »Goðafoss« fengið sín.
Skipstjórar þessara skipa hafa báðir
fengið tilsögn í notkun þessara tækja,
og er það vel farið, að þeir skuli
þar, eins og annarsstaðar á skipinu,
hafa hönd í bagga og umsjón með
því eins og öðru. En — getur það
verið, að þeir og stýrimennirnir eigi
að stunda það verk ? Hvenær eru
skeyti send og til hvers? Til hvers
eru Ioftskeytafækin ? Nú orðið má
kaila þau björgunartæki, því þau
þykja orðið nauðsynleg til þess að
kalla á hjálp á hafinu, þegar skip,
sem hefir þau, er í nauðum statt,
og þau hvetja þau skip til hjálpar,
sem verða vör við skeytin.
Þegar skip er í nauðum statt og
notar loftskeytatæki sín til þess að
biðja um hjálp, þá er oft svo ástatt
á þilfarinu og stjórnpallinum, að
stýrimenn mega ekki og geta ekki
yfirgefið þilfarið og skipstjórar ekki
stjórnpallinn, og meira að segja
getur líf allra verið í veði, yfirgefi
þeir vörð sinn. Auk þessa er það
mannlegt, þegar svo stendur á,
að áhyggjur og kvíði geti gert skip-
stjóra og stýrimenn svo, að þeir
geti ekki haft hugann fastan við að
senda skeyti og haft þá þolinmæði,
sem útheimtist til að taka á móti
skeytum, sem getur verið jafn þýð-
ingarmikið og að koma þeim frá
sér. Eitthvað getur orðið að tækj-
unum ; þau geta verið öðruvísi stilt
en þeirra, sem senda ; til þess að
ná skeytum þannig, þarf vanan
mann, leikinn í sinni list, og mann,
sem eigi hefir um annað að hugsa,
sem reiðir sig á, að skipstjóri og
stýrimenn séu að gera sína skyldu á
þeim stöðum, þar sem þeim ber að
vera, og hann mun þá öruggari
gera sína. Þetta er engin ný kenn-
ing og engin »krítik«. Við vitum
allir, sem höfum lesið og heyrttal-
að um slíkt, að vanan og lærðan
símamann þarf á íslensku f a r -
þegaskipin, jafnt og á annara
þjóða farþegaskip. — Þetta, sem
hér á sér stað, að skipstjórar eigi
að hlaupa frá þeim stað, þar sem
þeim ber að vera, er slys ber að
höndum, getur máske hugsast á
»f r a g t d a 11 i«, þar sem allir inn-
anborðs eru sjómenn og vita hvað
gera á og taka alt rólega, en alls
eigi á farþegaskipum, þar sem alt
þrek skipstjóra og stýrimanna þarf
til þess að halda í skefjum og tala I
; kjark í fólk, sem hefir slept sér af j
i hræðslu og yrði enn þá hræddara,
kæmist það að því, að sá, sem það
reiddi sig mest á, sæist eigi á þeim
stað, þar sem allir treystu á að
hann væri. — Auk þessa mun lengri
tími útheimtast til þess að verða
góður og ábyggilegur símamaður,
en skipstjórarnir íslensku hafa get-
að mist frá öðru starfi til þess að
læra þessa list. Hugsum okkur skip-
stjóra, úrvinda af þreytu og vosbúð,
með alla þá ábyrgð, sem á honum
Hvílir, se.m máske er sá eini, sem
sér hvað verða vill, og á sjálfur
von á þvf, að sökkva með skipinu
að skömmum tíma liðnum ; í kring-
um sig sér hann að eins aumingja
fólk, hálf galið af hræðslu og skelf-
ingu. — Getur nokkur búist við,
að hann rólegur geti farið inn í
loftskeytaklefann, setið þar og beð-
ið eftir svari upp á neyðarkall sitt
og reynt að þýða ógreinileg skeyti.
Það er 11 of mikils ætlast, en undir
ró og eftirtekt þess, sem það starf
framkvæmir, þegar ógæfuna ber að
höndum, er máske líf allra á skip-
inu komið, — Að símamenn geti
verið misjafnir, sýnir best svar, sem
»Fálka«-menn gefa stundum, þegar
spurt er : »Hvernig loftskeytamann
hahð þið í ár?«, þá getur svarið
oft verið : Ágætan í ár, mesta klaufa
í fyrra, eða böivaðan í ár, fyrirtaks
marin í fyrra. Þetta svar hefi eg
heyrt. Það hefir sýnt mér, að kunn-
áttu þarf til þessa og að menn séu
þar misjafnir.
Hvenær þarf á góðum loftskeyta-
manni að halda, ef ekki á þessum
voðatímum, og að alt fyrirkomulag
á skipum sé svo, að þeir, sem mest
hvílir á, megi rólegir gegna skyldu
sinnar á þeim stað, sem þeim ber
að vera; það gerir aðra öruggari.
— Istensku eimskipin eru landinu
til stórsóma og þar er fyllilega farið
að sniði annara þjóða, og íslend-
ingum ætti að þykja það leitt, að
hin fögru farþegaskip þeirra skuli
vera sett á bekk með lélegum
»fragtskipum«. Eg veit ekki betur,
en að frönsku botnvörpungarnir hafi
sérstaka menn við loftskeytatæki sín.
Rvík 23. júlí 1915.
Svbj. E.
Verslun vor og stríðið.
í »Vísi« stóð fyrir nokkrum dög-
um grein eftir »Htutlausan íslend-
ing«, sem lýsir talsverðri gremju
yfir því, að »Gullfoss« var tekinn
á leiðinni til Khafnar og ullin, sem
hann hafði meðferðis tekin úrskip-
inu og flutt á land í Skotlandi.
Víst er nm það, að slíkar tafir
eru bagalegar og kosta félagið sjálf-
sagt talsvert, því að líkindum fær
það engar skaðabætur. Fn hverjir
sleppa við óþægindin af heimsó-
friðnum? Allar þjóðir á hnettinum
fá að kenna á þessari óöld, sem
nú hefir staðið í helt ár og enginn
veit enn hvenær tekur enda. Öll
verslun og viðskifti þjóða á milli
hefir truflast ekki, síst við ráðstaf-
anir ófriðarþjóðanna á sjónum.
Þegar Þjoðverjar hófu kafbáta-
leiðangur sinn út um höfin, sællar
minningar, og tilkyntu mönnum
það, að siglingum hlutlausra þjóða
væri einnig hætta búin, þá var það
að stjórnir sambandsþjóðanna gáfu
út tiikynningu, sem mun hafa verið
birt utanríkisstjórnunum í flesfum
löndum. Hefir stjórnín hér eflaust
fengið vitneskju um það, hjá utan-
ríkisstjórninni dönsku og ætti þeim,
sem malið varðar sérstaklega, að
vera allir málavextir kunnir. Ein
grein í þessari tilkynningu, sem eg
nefndi, hljóðar svo í lauslegri þýö-
ingu:
3. gr. »Allur varningur, hverrar
tegundar sem er, sem sendur er
beinl til Þýskaiands, eða fyrir milli-
göngu annarar þjóðar, eða til ná-
grannalands Þýskalands, verður
skoðaður sem hver annar varning-
ur ætlaður Þýskalandi, svo framar-
lega sem þar tilheyrandi skjöl
sanna ekki fullkomlega, að varan
eigi að lenda að lokum í hlutlausu
landi. —«
Aí þessu leiðir það, að skip
hlutlausra þjóða geta átt von á því,
hvar sem er og hvenær sem er,
að vera flutt inn í hafnir sambands-
þjóðanna, og bíða þar eftir rann-
sókn á farmi sínum og honum
skipað í land — ef — »pappír-
arnir eru ekki í Iagi«, þótt það sé
ekki »Contrabande«, svo kallaður,
sem skipið flytur.
Auðvitað er það talsverður grikk-
ur, sem þegnum hlutlausra þjóöa
er gerður með þessu, en mikil bót
er í máli ef útflytjendum vörunn-
ar er goldið fult verð fyrir hana.
Líklega verða þá skipaeigendur
aðallega fyrir tapi vegna tafarinnar,
sem af þessari ráðstöfun leiðir, en
ekki er þetta berandi saman viö
kafbáta-hernað Þjóðverja. Þeir
koma eins og fjandinn úr sauðar-
leggnum og skjóta alt í kaf, ef þeim
býður svo við að horfa.
Þegar Þjóðverjar gripu til þess
óyndisúrræðis, að gera tilraun til
að loka öllum sundum kringum
Bretland og Vestúr Frakkland, þá
var þeim svarað með því að gera
þessar tilraunir, sem menn þekkja,
til þess að hepta alla aðflutninga
til og frá Þýskalandi.
Ekki hafa menn neina ástæðu
til þess að ætla, að Englendingar
og Frakkar geri það að gamni sínu
eða af rætni, aö hindra eða spilla
verslun hlutlausra þjóða. Ef vér,
eða aðrar hlutlausar þjóð.r, verðum
fyrir skakkafalli af ráðstöfunum
þessara tveggja þjóða, þá er það
óhjákvæmileg afleiðing af þessu
hörmulega ástandi, sem nú er
í heiminum. Bæði Frakkar og
Englendingar hafa lýst því yfir há-
tíðlega, að þeir berðust fyrir rétti
smáþjóðanna, og að þeir vildu
vernda og varðveita þjóðerni þeirra.
Ekki hafa þær enn brotið þessi
fögru loforð, og að óreyndu er
ekki ástæða til að tortryggja þær,
eða gruna þær um græsku. í
þeirri von, að réttur vor verði ekki
fyrir borð borinn að ósekju, verð-
um vér þá líka að taka því með
jafnaðargeði, þótt vér veröum fyrir
einhverju skakkafalli, sem er óhjá-
kvæmileg afleiðing af því, að vér
T I L NI I N N I S:
Baðhúsið opið v, d. 8-8, Id.kv. til 11
Borgarst.skrifst. í brunastöð opin v. d
11-3
Bæjarfóg.skrifst. Hverfisg. op, v. d. 10-2
og 4-7
Bæjargjaldk. Laufásv. kl. 12-3 og 5-7 v.d
Islandsbanki opinn 10-4.
K. F. U. M. Alm. samk, sunnd. 81/, siðd.
Landakotsspít. Sjúkravitj.tími kl. 11-1.
Landsbankinn 10-3. Bankastjórn til við-
tals 10-12
Landsbókasafn 12-3 og 5-8. Útlán 1-3
Landssíminn opinn v. d. daglangt (8-9)
Helga daga 10-12 og4-7
Náttúrugripasafnið opið 1 l/,-2i/2 síðd.
Pósthúsið opið v. d. 9-7. sunnd. 9-1
Samábyrgðin 12-2 og 4-6.
Stjórnarráðsskrifstofurnar opn. 10-4 v. d
Vifilsstaðahælið. Hcimsóknart'mi 12-1
Þjóðmenjasafnið opið sd. þd. fmd. 12-2
lifum á þessari víkinga og stiga-
mannaöld.
Því verður ekki neitað, aö vér
erum talsvert upp á Englendinga
komnir, hvað ýmsa aðflutninga til
landsins snertir. Hér hefir verið
taiað um, og gerðar tilraunir til
þess, að fá undanþágu fyrir ísland
frá útflutningsbanni á ýmsum nauð-
synjum frá Englandi. Eg held því,
að hyggilegra sé að tala rólega og
æsingalaust um það, þótt þeir geri
einhverjar ráðstafanir til þess að
sannfærast um það, aö varningur,
sem fer héðan, komist ekki til fjand-
manna þeirra.
Óhyggilegt held eg það væri
og alveg þýðingarlaust, að fyrir-
skipa hér símskeytaskoðun, eða á
annan hátt gera tilraunir til þess
að hindra Englendinga í því, að
fylgjast með ganginum í verslun
vorri eins og þá lystir. Ef slíkt
væri framkvæmanlegt eða tækist,
þá mundi afleiðingin verða sú, að
vér stygðum að óþörfu bandamenn,
og eftirlitið á sjónum yrði ennþá
strangara. Vígsnekkjur og drekar
þeirra mundu verða ennþá nær-
göngulli skipum vorum og strönd-
um landsins.
Annar /ilutlaus íslendingur.
Vátrygging
gegn
loftskipaárásum.
Þegar Þjóðverjar hófu loftskipa-
árásirnar á England, tóku menn þar
í landi að kaupa vátryggingu á
eignuin sínum gegn þeirri hættu,
sem af þeim stafaði. En er árásir
þessar gerðust tíöari, hækkuðu ið-
gjöldin svo mjög, að menn fengu
ekki undir risið. Einkum var erfitt
að fá trygðar vörur, sem geymdar
voru í hafnarbyggingum.
Nú hefir enska stjórnin auglýst,
að hún taki að sér vátryggingu
gegn þessari hættu. Iðgjöldin eru
mjög lág, að eins einn af þúsundi
af íbúðarhúsum, en 33Á afþúsundi
af vörum, sem geymdar eru í hafn-
arbyggingum.