Vísir - 26.08.1915, Page 2

VISIR
VISIR
Afgreiðsla blaðsins á Hótel
Island er opin frá kl. 8—8 á hverj-
um degi.
Inngangur frá Vallarstræti.
Skrifstofa á sama stað, inng. frá
Aöalstr. — Ritstjórinn til viðtals frá
kl. 5-6.
Sími 400,— P. O. Box 367.
Verkfall?
Allir símaþjónar landsins
krefjast kauphækkun-
ar vegna dýrtíðar.
Verkfall er boðað á laug-
ardaginn, verði kröf-
unni ekki sint.
Fyrir nokkru fóru símaþjónar
landsins fram á það við landsíma-
stjóra, að fá hækkað kaup sitt vegna
dýrtíðar, þannig, að hækkunin gengi
úr gildi aftur, er dýrtíð sú, er nú
stendur yfir, er liðin hjá. —
Við þessari umsókn
sinni fengu símaþjón-
arnir ekkert svar.
Nú leið nokkur tími, en í gær
var landsímastjóra afhent bréf und-
irritað af öllum símaþjónum í
Reykjavík, á ísafirði, Borðeyri, Ak-
ureyri, Seyöisfirði, Eskifirði, Norð-
firði, Vestmannaeyjum og Hafnar-
liröi, að meðtöldum miðstöðvum
bæjanna. í bréfi þessu er þess
krafist, að kaup starfsmanna sím-
ans verði hækkað um 30% og
gildi hækkun þessi meðan dýrtíðin
stendur yfir og skorað á lands-
stjórnina að leita samþykkis þings-
ins til þessa. En verði kröfum
þessum ekki sint, kveðast símaþjón-
arnir munu leggja niður vinnu
næstk. laugardag kl. 12 á hádegi.
í þessum samtökum taka þátt
allir sfmritarar á landinu aðrir en
stöðvarstjórar, og er því sýnt hví-
lík vandræði geta af þessu stafað
fyrir Iandið, ef ekki verður úrsam-
komulagi. — Því þó að stöðva-
stjórarnir taki við símrituninni, þá
er ekkert viðlit að þeir geti komist
yfir verkiö. — En engir aðrir geta
tekið að sér vinnu án undirbún-
ings. — Þaö er því efasamt, að
það sé verjanlegt, viðskiftalífsins
vegna, að láta koma til verkfalls nú,
er viðskifti við útlönd og innan-
lands standa sem hæst. Af því
tnundu kaupsýslumenn verða fyrir
miklum óþægindum og peningalegu
tjóni. — En auk þess mundi líka
landið verða fyrir allmikln beinu
tekjutapi, við það að færri skeyti
yrðu send og tekjur landsímans þar
af leiðandi minni.
En það sem mestu varðar í máli
þessu er réttmæti kröfu símamanna.
— Laun þeirra eru auðvitaö miðuð
við eðlilegt verð nauðsynja og get-
ur því engum duhst, að tekjurnar,
muni hrökkva skamt fyrir útgjöldun-
um, þegar allar nauðsynjar hækka
svo afskaplega í verði sem orðið er.
Daglaunavinna og tímavinna hefir
hækkað í verði, þó að lítið sé, en
enn sem komið er er opLiberum
starfsmönnum ætlað að lifa á sömu
Iaunum og áður, þótt allar nauð-
synjar hafi hækkað í verði um alt
að 100% og jafnvel þar yfii. — •
En Iaun símaþjóna (og póstþjóna)
mun vera lægst allra opinberra
starfsmanna.
Ejgum við að sveita?
í eitt ár hefir dýrtíðin farið versn-
andi, og útlitið er nú verra en
nokkru sinm áður. Vonin um, að
stríðið yrði skarnt, er nú að engu
orðin. Þjóðverjar hafa sýnt, að þeir
eru ekki Iömb að fást við, og sigr-
ar þeirra hafa verið stórkostlegir alt
að þessu. En mótstöðumenn þeirra
eru líka öflugir og ótrauðir. Líkur
eru til, að þeir verði ofan á að lok-
um. En hvenær verður það ? Ár-
um saman getur hildarleikurinn
staðið, fleiri og fleiri þjóöir komist
í uppnám og ástandið farið versn-
andi.
Er það ekki eðlilegt, að vér, all-
ur þorri Reykvíkinga, spyrjum sjáifa
oss og aðra: Eigum við að svelta:
Kaup flestra eða allra verkamanna,
búðarmanna, skrifstofuþjóna er svo
af skornum skamti, að verðhækkun
nauðsynja er óþolandi. Það er á-
reiðanlegt, að matvara og annað,
sem ekki verður komist hjá að kaupa
til daglegra þarfa, hefir hækkað í
verði um 40—-80%i sumt meira.
Síðustu árin f y r i r stríðið hafði
þessi sama vara hækkað um 30—
50%- Og nú er óhætt að segja,
að krónan er ekki meira virði,
breytt í lífsnauðsyrijar, en 50 aura,
voru um þetta leyti í fyrra sumar.
Þetta finna þeir ekki, sem mikiö
hafa af að taka, en vér hinir, sem
verðum að komast af með líkt kaup
og áður, finnum til þess. Vér kvíð-
um fyrir vetrinum, sem fer í hönd.
Því þótt vér kanske sjáum einhvern
! veg til að komast sjálfir af, með
því að spara alt, sem með nokkru
móti verður komist hjá, með því að
lifa svo »einföldu Iífi«, að ekki
megi tæpara standa að heita megi
sultarlíf, þá vitum vér, að þeir eru
ótal margir, sem hafa enn þá minna,
og oss hryllir við, að heyra til bág-
inda þess fólks.
Vér mændum vonaraugum til
þingsins, sem nú situr á svo nefnd-
um rökstólum, því vér, sem utan
við þinghúsið stóöum, fundum til
skyldunnar, sem á þeim hvíldi, er
vér höfðum kosið til að sjá um vel-
ferð okkar. Kannske þeir geri eitt-
hvað, áður en þeir Ijúka þinginu,
en útlit er þó ekki til þess. Fugla-
friðunarlögin, sem þeir voru að
burðast með, hefðu líklega komið
okkur kaupstaöarbúum að litlu gagni,
þvi þótt vér hefðum lagst á hrafn-
ana, þá hefðu það aldrei orðið marg-
ir málsverðir, enda munu hrafnarn-
ir hafa verið friðaðir áður.
Ef vér ekki getum búist við neinu
af þingi og stjórn, hvert er þá að
leita?
Til húsbænda vorra.
Það er hverjum manni kunnugt
að húsbændur vorir, útgerðarmenn
kaupmenn og aðrir vinnuveitendur,
græða flestir stórfé á þessum stríðs-
tímum. Og er það þá ekki skylda
þeirra, að láta starfsmönnum sínum
í té hluta af þessum ágóða ? Sann-
gjarnt sýnist það, enda er einstaka
húsbóndi svo mannúðlegur að gera
það. Aftur á móti hefir heyrst, að
aðrir húsbændur hafi neitað starfs-
mönnum sínum um uppbót á kaupi,
er urn var beðið, enda þótt ástæð-
ur væru til að veita.
Allir húsbændur, sem geta, eru
nú skyldugir til að sjá um, að þjón-
ar sínir þurfi ekki að svelta eða
sitja í kulda yfir veturinn. Það
þarf ekki beint að veita starfsmönn-
um lannaviðbót, heldur fjárupphæð
nú, meðan ástandið er eins og nú.
Styrkja þá til aö komast af á þess-
um erfiðu tímum. Þegar dýrtíð-
inni er lokið, má svo auðvitað af-
nema þenna styrk.
Það er erfitt fyrir þá, sem hing-
að til hafa komist af að líta fram
á sult og vandræði, kuida og klæð-
leysi. Og þegar starfsfólk veit að
húsbændur geta bætt kjör þess, en
gera það ekki, er þá ekki eðlilegt
að því finni«t sér misboðið?
Eg hefi skrifað þessi orð af því,
að eg veit að margir eru þeir hús-
bændur, sem vildu bæta kjör þjóna
sinna, en hafa ekki athugað nógu
rækilega hvað það er erfitt að kom-
ast af nú á tímum með sama kaup
og áður. Hvað munurinn er af-
skaplega mikill. Og hvað ástæðan
er afskaplega mikil til að hækka
laun starfsmanna.
Ögmundur.
Meiðyrðamál
gegn Roosevelt.
Roosevelt fyrrum forseti Banda-
ríkjanna hélt eitt sinn í vetur sem
Ieið ræðu um stjórnarfarið í New
York-ríkinu. í þeirri ræðu réðst
hann á einn af forkólfum republik-
anaflokksins í New York, Barnes
| að nafni. Kallaði hann Barnes ó-
heiðarlegan stjórnmáhmann og bar
honuni á brýn, að hann hefði gert
samtök á laun við mótflokkinn,
Tamany-menn, um að varna því, að
gagnleg lög næðu fram að ganga
y.
á ríkisþinginu.
Barnes höfðaði meiðyrðamál gegn
Roosevelt og krafðist 50,000 doll
ara í skaðabætur fyrir ummælin. |
Mál þetta vakti feikna eftirtekt í I
Bandaríkjunum og var engu minna j
um það ritað í blöðum þar vestra
um tíma í sumar, en Norðurálfu-
ófriðinn. Réttarhöld og vitnaleiðsl-
T I L M 1 N N I S:
Baðhúsið opið v. d. 8-8, ld.kv. ti) 11
j Borgarst.skrifií. í brunastöð opín v. d
11-3
Bæjarfóg.skrifst. Hverfisg. op, v. d. 10-2
og 4-7
Bæjargjaldk. Laufásv. kl. 12-3 og 5-7 v.d
Isiandsbanki opinn 10-4.
K. F. U. M. Alm. samk, sunnd. 8l/2 siðd.
Landakotsspít. Sjúkravitj.tími kl. 11-1.
Landsbankinn 10-3. Bankastjórn til við-
tals 10-12
Landsbókasafn 12-3 og 5-8. Útlán 1-3
Landssíminn opinn v. d. daglangt (8-9)
Helga daga 10-12 og4-7
Náttúrugripasafnið opið U/j-21/, siðd.
Pósthúsið opið v. d. 9-7. sunnd. 9-1
Samábyrgðin 12-2 og 4-6.
Stjórnarráðsskrifstofurnar opn. 10-4 v. d
Vífilsstaðahælið. Hcimsóknart'mi 12-1
Þjóðmenjasafnið opið sd. þd, fmd. 12-2
ur síóðu yfir í margar vikur og
frægustu málaflutningsmenn í Banda-
ríkjunum voru fengnir til að sækja
og verja málið. Roosevelt varði
sig með því, að ummæli sín um
Barnes væru sönn og gögnuðust
honum vitni að því. Barnes reyndi
að færa sönnur á, að Rossevelt heföi,
þegar hann var ríkisstjóri í New
York-ríkinu og síöar, meöan hann
var forseti, verið taumiipur við klíku-
höfðingja flokks síns, og ekki ætíð
hirt um, hvað alþýöu manna væri
fyrir bestu. Þetta mistókst Barnes
algerlega. Kom það í Ijós, að
Roosevelt hafði í engu vikið frá því,
sem hann áleit sannast og réttast i
hverju máli, hvað svo sem klíku-
höföingjarnir sögðu.
Dómurinn fór á þá Ieið, aö Roose-
velt var sýknaður. Einn af kvið-
dónendunum vildi Iáta málskostnað
falla niður, en eftir tvo daga lét
hann þó undan hinum ellefu og
dæmdi Barnes í málskostnað líka.
Var talið, að málskostnaður Roosc-
velts mundi vera 40—50 þús. doll-
arar og málskostnaður stefnanda enn
þá meiri.
Bómull bannvara.
í enskum blöðum frá 18. þ. m.
er sagt að innan skams muni birt
yfirlýsing frá öllum þjóðum, sem
nú eiga í höggi við Þjóðverja og
Austurríkismenn, aö þær ætli fram-
vegis að telja bómull bannvöru.
Sagt er Hka að þjóðir þessar
búist við því að Bandarikjamenn
muni mótmæla þessari ákvörðun,
en ætla þá að verja hana með því
að benda Bandaríkjamönnum á aug-
lýsingu, sem Lincoln forseti gaf út
1865, aö öll efni sem notuð væru
til hergagnagerðar væru bannvara.
Herteknir íslendingar.
Á manníjónslistum Breta, sem
nýlega eru birtir í Times, eru taldir
tveir íslendingar úr Kanadaherliðinu.
Hafa þeir báðir verið handteknir.
Mennirnir heita S. H. Sigurðsson
og T. Jónasson. Þeir voru báðir í
Winnipeghersveitinni.