Alþýðublaðið - 14.04.1928, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Ikemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla i Aipýðuhúsinu við
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
\ til kl. 7 síðd.
| Skrífstofa á sama stað opin kl.
I BVs—101/* árd. og kl. 8—9 síðd.
« Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294
j (skrifstofan).
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
| mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
< hver mm. eindálka.
5 Prentsmiðja: Aipýðuprentsmiðjan
« (í sama húsi, sjömu simar).
Útvarpslokunin
og nmmæli formanns h. f.
„Útvarp“.
Formaður h. f, «Útvarp» mun
hafa sagt í útvarpserindi í gær-
kveldi, að ekki mundu rétt hermd
ummæli peirra forsætisráðherra
og landsímastjóra í greininni
«ÚtvarpsIokunin», er birtist hér
í blaðinu í gær.
Eftix farandi yfirlýsingar ættu
að nægja til pess að sýna, að
Aiþbl. hefir farlð með rétt mál:
Ég* sé ekki annað en að um-
imæli þau, sern ef|ir mér v.oru
'höfð í Alþýðublaðiniu 13. þ. m.
um útvarpsmálið, séu mjeð öllu
rétt eftir höfð.
14. — 4. ’28.
Tryggvi Þórkallsson.
með, að ummæli þau, er Alþýðu-
blaðið hafði eftir mér í gær, út
af lokun víðvarpsstöðvarinnar,
eru rétt hermid.
ReykjaVík, 14. april 1928.
Gísli J. Ólafson.
Grein u:m útvarpsmálið, eftir
sérfróðan mann, birtist bráðlega
Shér í blaðinju.
■ 1. maí.
\
Ein,s og að undan fömu ætla
alþýðufélögin hér í bænum að
faalda 1. maí hátíðlegan. í því
skyni hafa verið feosnar undir-
búningsnefndir í félögumum.
I „Fulltrúaráði verklýðsfélag-
anna“ voru kosin Jóhanna Egils-
Idóttir, Jön Axel Pétursson og
Haraldur Guðmundsson, í Félagi
íingra jafnaðarmarma Jón Gtið-
mundsson Njálsgötu, Skúli Guð-
mundsson og Hlöðver Sigurðsson,
í Jafnaðarmannafélagi íslanlds Jón
Arason, Sig. Hólmsteinn Jónsson
og Kjartan Ólafsson. Dagsbrún
skipaði sína nefndarmenn í gær-
kveldi Þessir voru skipaðir:
Sigurður Magnússon, Sigurður
Jóhannesson og Guðm. R. Odds-
son. Nefndimar halda með sér
sameiginlega fundi.
,Rauðhetta“
verður leikin í síðasta sinn i
Iðnó á morgun fcL 3Va
ItlEpýÐUBLAÐIÐ
Drápskijfílamar.
Fær þjóðin velt aS sér
þeiiii byrdam, er á
hena voru lagðar í
stjórnartíð íbaMsiusf
--- (Frh.)
III.
Vandræði „máttarstoð*
anna“
Viðreisn fjárhagsins.
Hneyfeslin komast npp.
„Drápsklyfjarnar", sem „Morg-
unblaðið talar um, eru blekking-
ar frá rótum.
íhaldið montar af því, að hafa
farið vel með fjármál landsnis
í stjórnartíð sinni. Það gortar af
því, að hafa minkað skattabyrð-
ina og ilækkað skuldirnar. Það
þvælir um, að það hafi verið
ógæfa fyrir hi-na íslenzku þjóð,
að umbótafliokkarnir sigruðu við
síðustu kosningar.
Þetta skraf íhaldspeðanna sýnir
að eins Valdalöngun þeirra, er
flokknum ráða, og hve lítt þeir
eru vandir að meðulum.
Árið 1923 var erfjtt ár. íhaldáð
tók við völdunum 1924 og þóttist
ætla að bjarga öllu, en í hverju
var svo björgunin fólgin? Hún
var fólgin í því, að hlaða skatta-
byrðþm á fátækaista hluta þjðð-
arinnar, en hláfa hinum, er eitt-
hvað áttu, og gátu borgað.
1924 og 1925 voru góðæri, en
þó gat íhaldið ekki haldið í horf-
inu.
Við árslok 1926 höfðu skuldir
landsins við útlönd aukáist um
heila milljón gullkróna, og ekki
móg með það, heldur voru allir
atvinnuvegir landsmanna í kalda
koli. Bainka- og fjármála-pólitífc-
ih vax -svo óhagsæl fyrir þjóðina,
að það, sem barst upp í henldur
valdaflokksms varð að verra en
engu.
Árið 1926 var meðaMr, en í-
haldsstjórnin gerði það að harð-
æri. Atvinnuleysáð herjaði og
skildi alls staðar í alþýðustéttinni
eftir sig neyð og eyðileggingu.
PátæMinguxinn varð að igxeiða
háan skatt af hverjum kaffisopa
og sykurmola, húsaleiguokriÖ var
gífurlegt, og allar vörur tollaöar,
en fyrirtæki gæðinga stjórnar-
flokksins sluppu við skatta og
skyldur. Stærsta auðvaldsfyrir-
tæki hér á laindi, „Kveldúlfur",
greiddi engan skatt.
„Auðu sætin“ blöstu viðaugum
alls staðar.
Atvik kom fyrir um áramótin
1926—1927, er sýnir, hvemig kom-
ið var.
, Iha'ldið oig Islandsbanki höfðu
stjómað svö bátaútvegi Isfirðinga,
að útlit sýndist fyrir, að þeim
yrð'i á komaindi vertíð bannaðar
alMr bjargir til sjávarins. ísfirð-
ijngar ieituðu til íhaldsstjórnar-
imiar um hjálp. En svar hennar
var: aðgerðaleysi, ekkert ainnað.
Hún stóð uppi vanmáttug og
ráðafá — eða viljalaus. Hún
gerði heidur ekkert — bókstaf-
iega ekkert — til að létta alþýð-
unn-i baráttuna við erfíð ár. ,
En það voru aðrir, sem kölluðu
að, það voru smatarnir, fylgis-
mennirnir, þe ir, sem hjálpað
h'öfðu íhaldinu upp í valdastól-
ana. Og Ihaldsstjórnin var önn-
um kafin Við að hjálpa þeim,
stinga upp í þeirra svönigu
munna. (Meira.)
Alþlragl.
ESri deild.
I gær láðist að geta þess hér í
blaðinu, að lög um bann gegn
IdragnótaVei'ði í landhelgi voru af-
jgreidd í deildirmi í fyrra dag.
í gær voriu þar til 2. umr. frv.
um smíSi og rekstur stranidferða-
skips, frv. uim hlunnindi fyrir
Mnjsfélag, frv. ium véðlánasjóð
fiskimanna og frv. um hvalveiðar.
Var öllum frv. vísað til 3. umr.
nema frv. um veðlániasjóð. Því
var vísað til stj., að fengnu sam-
þykki1 flutningsmanns, eftir till.
fjhn.
Samgöngumálanefnd hafði
k'liofnað um frv. um stranldferða-
skip. Meiri hlutinn, Páll Her-
mannsison og Einar á Eyrarianldi,
viidu samþ. frv., en Halld. Steins-
sion vi'l'di að það yrði felt. Mæltu
þeir með frv. Páll og Jónas ráð-
herra, en á móti H. Stemsson og
J. Þorl.
Meiri hl. sjútvn., þeir Ingvar
Pálmason og H. Steinsson, löigiðu
til að frv. um hvalveiðar yrði
felt, en Erlingur Friðjónsson Iagði
tii að það yrði samþ. með þeim
breytingum, að hver hvaiveiða-
stöð greiði 3 þ. kr. á ári í sér-
leyfisgjald og auk þess 1 þ. kr.
fyxir hvert veiðiskip (var ákveð-
ið 500 kr. í frv.). EiO|S og sagt
hefir verið, náði hans vilji fram
að ganga. Jónais Kristjánsson
greiddi atkv. gegn, öllum gr. frv.,
en með því sem heilld!
Neðvi deild.
Fjárlögín afgreidd.
Alþingi afgreiddi fjáriögin í
gær við eina umræðu í n. d.,
eins og e. d. hafði gengið frá
þeim. Kom engin breytingartillaga
fram, og mun það einsdæmi við
þá umræðu fjárlaganna.
Einnig var frv. um útgáfu nýrra
flokka veð<deildarbréfa Lands-
bankans afgreitt sem lög.
„Titan“
Við fjárMgaumræðuna báru
þeir Jörundur og Binar á Geld-
ingalæk hvor um sig fram fyxir-
spurn til atvinnumálaráðherira
um, hvört „Titan“-félaginu muni
verða veitt sérleyfið til virkjunar
Urriðafoss. Tryggvi ráðherra kvað
nú komnar umsagnir sérfræðinga
rikisins, sem stjórnin hafði leitað
álits hjá um málið, og gæti hann
því svarað fyrirspurnmni. „Titan“-
félagið hafi ekki fé til reiðu íil
framkvæmda járnbrautarbygging-
arinnar. Að eins sé því halidiðí'
fram af félagsins hálfu, að fé
fnuni fást síðar, ef sérleyfið verði
veitt, en fyrjr því sé engin trygg-
ing fram komin. Ad svo vöxnu
rnált koaSst hann ekki telja r.étt
að veita sérleyfid, en hins vegax
muni stjórnin taka samgöngubóta-
mál Suðuriáglendimga til ræki-
'liegrar íhugunar.
Eftir þetta tókst „Titan“-deilia
um stund. Vildi Magnús Guð-
mundsson, að „Titan“ væri sam|
sém áður veitt leyfið, í vonum
um að féð kæmi á eftir, en gegn
því var bent á, að með því gæti-
„Titan“ orðið sá þröskulídur, semi
jám'brautarMgningin tefðist við í
mörg ár. Bendi og líkur helzt
til, að tilgangur „Titans“ hafi
verið sá einn að skrapa saman
nokkurt fé erlendis út á sérleyf-
ið upp í þann kostnað, sem fé-
Mgið hefir þegar haft við rann-
sóknir og því líkt, og ef svo væri,
þá sé íslenzka ríkinu það sízt til
.gengis, að þannig sé braskað'
með nafn þess erliendils. Hiti
væri ráð, að ríkið sjálft tæki
járnbrautarlagninguna í sínaf
henldur. Magnús Torfason sagðdl,
að trúiln á „Tjtan“ háfi aMrei
Verið sterk á - Suður 1 andsundir-
lenidinu. „Það var „Titan", sem'.
féll við kosninguna," sagði hann,.
Ungmennaskóli í Reykjavík
Ungmennaskólafrv. Reykjavíkur
var endursent e. d. Við sfeóMnn
séu tveir fastir kennarar, annar
þeirra skóMstjórinp. Námsgreinar
í skólanum sfeulu vera þessar:
íslenzka, norðurlandamál, enska,
bókmentafræði, saga, lándafræði,.
náttúrufræði, hagfræði, féMgs-
fræði, reikningur, söngur, teikn-
ing, íþróttir, og eftir því sem við
verður komið steinsmíði, trésmíði,
járnsmíði, netabæting, einfaldur
fatasaumur og matreiðsla. Und-
anþágur má skóMstjóri veita
nemendum í einstökum náms-
greinum, eftir því, sem áhugi og
hæfileikar benída til.
Inndráttur seðla íslandsbanka,
Fyrir þinginu liggur frv. um,
að unidanþiggja Islandbanka eirn
á ný ihndráttarskyldu seðla, og
gilidi uudanþágan fyrir þetta ár.
Frv. er komið frá e. d. til n. d.
og er. flutt að tilhlutun forsæt-
isráðherra fyrir hönd bankaráðs
islandsbanka. Við 1. umr. þesSf
í n. d. mælti Halldór Stefáns-
son gegn frv. þessu. Haraldur,
Guðmundsson lagði til, að frv.
yrði visað til fjárhagsnefndar.
Til þess að feomið gæti til máliai
að veita bankanum slíkar íviln-
anir og farið er fram á, þurfi
að liggja fyrir upplýsxngar umi
mauðsyn hans á að fá þær og
yfirlit yfir. hag hams, sérstaMegai
um afstöðu hans til rikissjóðs og
skuldasMfti við Landsbankann.
Án þess, að þau gögn séu Iögð|
fyrir þingmenn, 'sé ótilhlýðilegl