Vísir - 10.12.1916, Blaðsíða 5

VISIK
5
KristíE Þorleifsflóttír
hjúkmnarkona irá Bjarnarhöfn.
F. 11/t 1878. D. á Iloebro-sjúkrahúsi
á Jótlandi 10. júní 1915.
Hinsta kveðja frá vinstúlku binnar
lótnu.
TJm snauða sjúkrasali
sem sumarblær um dali
þú leiðst með ljós og yl;
til bvers, sem meina kendi
þú komst sem guð þig sendi, —
þú gafst þar alt sem áttir til.
Hve viðkvæmt var þitt hjarta,
og víðsýnt augað bjarta
mér himneskt undur er. —
En best má brjóstið finna
i bládögg tára sinna,
hve ástrík vina varstu mér.
Hver geisli, er yl mér gefur,
og guði nær mig liefur,
á þig skal minna mig. —
Eg fann um hjartað hlýju
af himinljósi nýju
i hvert eitt sinn, er sá eg þig.
í ást við ættargrundu
þig unga trygðir bundu,
sem barn við móðurbrjóst.
Sem blóm i hennar högum,
var hjartað öllum dögum —
með hennar mynd í hug þú
dóst.
Á.H.
Steinolia.
w
Án hjálpar dansk-íslenska
steinolíuíélagsins, seljum vér
Á G Æ T A S TjjE I N 01 í D,
hvort heldur sem er í Vi tn.,
eður í smærri skömtum, að
mun ódýrari en sambærileg-
ar tegundir annara.
Versl. B. H. Bjarnason.
f
Fyrir kaupmenn:
ESTMINST
heimsfrægu
Cigarettur
ávalt fyrirlig'gjandi, hjá
G. Eiríkss, Reykjavík.
Einkasali fyrir ísiand,
Auglýsiagar,
ER

Kaupið Visi.
sem eiga að birtast i VÍSI, verðnr að afhenda í siðasta-
lagi^kl. 10 f. h. útkomudaginn
Dömuklæðið
16
arþjóðunum hverjar skyldur stjórn ríkisins
telji sig hafa, er leiði af hlutleysi hennar.
Nauðsynleg er slík yíirlýsing eigi.
1. Skilgreint hugtak hlutleysis var
lengi ópekt í alþjóðalögum. Þótt ýms-
ar tilraunir væri gerðar til þess að á-
kveða afstöðu hlutlausra þjóða í ófriði og
tryggja þær, þá vindur því máli fyrst al-
varlega áfram 1780, þegar gert var hið
„vopnaða hlutleysi“. Englendingar sýndu
allmikinn ylirgang á hafinu, þá er þeir áttu
í ófriðinum við nýlendur sínar í Vestur-
heimi. Þá sendi Katrín II Rússadrotning
yfirlýsing til stjórnanna í Lundúnum, Ver-
sölum og Madrid 28. febr. 1780. 3?ar var
4il skilið:
a. „Að hlutlaus skip mætti fara í friði
úr höfn til hafner og fram með ströndum
ófriðarþjóðanna.
b. Áð óvinaeign í hlutlausu skipi mætti
eigi hertaka (skip ótækt, farmur ótækur).
c. Áð herbannvörur væriaðeins: Vopn,
skotfæri, brennisteinn, saltpétur og herbún-
aður.
d. Að hafnbann væri eigi, nema þar
sem herskip lægi svo nærri bannlandinu til
framkvæmdar, að bersýnleg bætta væri að
sigla þangað.
17
i
e. Að eftir þessu fari um réttmæti her-
fangs. H
Átta flotariki féllust á þessa yfirlýsing
og gerðu með sér hið vopnaða hlutleysi:
Kússland, Danmörk, Svíþjóð, ' Prússland,
Austurríki, Portúgal og Sikiley. En er
friöur var saminn (1783) féll þetta niður
og sömu afdrif höfðu samtök Danmerkur,
Svíþjóðar, Itússlands og Prússlands 1800.
Friðurinn í París 1856 tók aftur upp mál-
ið og viðurkendi rétt hlutlausra þjóða. Á
friðarfundinum 1907 voru gerðar tvær sam-
þyktir um réttmæti og skyldur hlutlausra
þjóða, önnur í landhernaði hin í sjóhernaði.
En mest er vert um Lundúnasamþyktina
1909. Þar voru gerð ákvæði um herbann-
vöru og þar að lútandi efnijJ’var niðurstað-
an góð, þótt ekki væri (málinu^ ráðið til
fullra lykta.
2. Hlutleysi er ekkij^til d mismunandi
stigum, en hvert riki hefir leyfi til að
bjóða miVigöngu sína við friðarsamninga.
3. Ófriðarþjóðir mega engan fjandskap
sýna hlutlausum þjóðum og engar hern-
aðarframkvœmdir hafa á yfirráðasvceði
þeirra.
4. Hlutlaus riki mega hvorugum veita
og hvorugum tálma. Hlutleysi væri því
18
rofið, ef ríkið fengi öðrum hvorum lið, fé,
vopn eða aðrar hernaðarnauðsynjar, selur
þeim hersltip eða því um líkt. í orði
má það láta í ljósi velvild eða óvild, en á
borði má það hvorugum bjálpa, en verður
að veita báðum það sem það veitir öðrum.
Þessa skyldu hefir ríkið, en eltki hver
einstakur ríkisþegn. Þó er oft vant að
greina landamerki þar á milli, og ríkið
verðurfstundum að bera ábyrgð á gjörðum
þegnanna. Því er heppilegt að ákveða í
ríkislöggjöfinni hverjar hlutleysisskyldur
hvíli á þegnunum, svo sem England gerði
(Foreign Enlistment Act 9/8 1870) og Norð-
urlönd (yfirlýsing 30/4 1904).
II. Skyldur og réttindi hlutlausra þjóða
í landhernaði þarf eigi að nefna, því að
það skiftir eigi máli fyrir oss Islendinga.
En í sjóhernadi eru þetta helstu setn-
ingarnar.
a. Ófriðarþjóð má engan hernað fremja
í landhelgi hlutlausrar þjóðar.
3?ví er bannað að hertaka skip í land-
helgi annarar þjóðar og bannað er að rann-
saka skip þar. Sé skip eigi að síður tekið
í landhelgi hlutlausrar þjóðar, þá má og á
hlutlausa þjóðin að taka herfangið af vík-
ingunum, ef það er í landhelgi, þegar verks-