Vísir - 24.01.1917, Page 2

V í S I it
± «
±
1
* Afgreiðala blaðsini & Hötel
± ilan
± hverj
opin frá kl. 8—8 á
degi.
Inn rgur frá Valiaritræti.
£ Skr lit fa á lama etað, inng.
Ífrá Aðalstr. — Bitstjórinn til
viðtali frá kl. 3—4.
| Simi 400- P. 0. Box 867.
!§ Prentamiðjan á Langa-
± veg 4. Simi 188.
s Anglýsingnm veitt möttaka
a i Landsatjörnanni eftir kl. 8 i
5 á kvöldin.
MJMMMMM-MMMM1IMHW W >♦>»>♦>♦>»
KOLASPARINN
er ómÍBsandli fyrir hvert einasta eitt
heimih', vegna þess að hann sparar
kol og koks minst um 25°/0 — og
nú eru margir farnir að nota kola-
eparann í mó. Látið því eigi drag-
ast að kaupa kolasparann hjá
Signrjóni Péturssyni,
Hafnarstræti 16.
Sími 137 & 643. — Símnefni: Net.
Maskínnolía, lagerolía og cylinderolía.
(Þeir sem Ó9ka, geta fengið olíu á brúsum til reynslu).
Sími 214
Hið Isienska Steinolfuhlutafélag.
Jólamerki.
Hugmyndin er falleg þótt hún
sé dönsk og ekki nema góðra
gjalda vprt að hún skuli hafa ver-
ið upp tekin á íslandi, sem á öðr-
nm Norðurlöndum og víðar. Það
er aftur á móti ljótt og leiðinlegt
hversu illa hefir tekiat að koma
hugmyndinni í framkvæmd heima
ÍFyrst og fremst hafa merkin altaf
verið ósæmilega Ijót og ósmekkleg.
Þau berast víða út um heim og
land vort geldur útlits þeirra.
Mér er ókunnugt um á hvern hátt
er efnt til merkjanna í hvert
skifti, eða hvar þan eru prentuð
Eg teldi réttast að láta þessa
listamenn vora keppa um fyrir*
myndina árlega, og skemtilegast
væri að láta prenta þau heima.
Má vera að það sé þegar gert,
þótt mér sé ókunnugt.
Þá er það með öllu óþolandi að
láta „prívat“félag hafa með þetta
fyrirtæki að gera. Mér vitanlega
gerir félagið ekki einu sinni opin-
ber skil fyrir því fé. er því safn
ast á þenna hátt, en þótt svo
kunni þó að vera, þá hefirfélagið
eitt ótakmarkað vald yfir tekj-
unum án þess hið opinbera geti
lagt nokkuð til þeirra mála. Það
er helst að ijá á merkjunum sjálf-
um að „Barnauppeldissjóður Thor-
valdsensfélagsins“ njóti góðs af
gróðanum. Fyrst og fremst er
það talið orka mjög tvímælis um
allan heim, hvort barnauppeldi
annara en foreldra sé til þjóð-
þrifa, en hvað sem því liður, og
ef gagn yrði að þessum sjóði, þá
er það bersýnilegt að þessu félagi,
sem eignar sér sjóðinn og úr hon-
um skamtar, mundi verða færðar
þakkir án þess þó að það leggi
sjálft einn eyri af mörkum í þess-
ari fjársöfnun.
Félagið hefir sjálffc auglýst og
segir það eflaust satt, að stjórn
íslands hafi veitt því einkarétt
um tíu ár til útgáfu jólamerkja.
Er þetta heldur hlægilegt og barna
legt „patont" og stjórninni alger-
lega óviðkomandi. Það er ekki á
valdi hennar að banna útgáfu á
samskonar merkjum, nema að gerð-
inni til, samkvæmt rithöfunda- og
myndagerðar löguuum, og er lands-
mönuum því alveg óhætt að gefa
út hverskonar gustuka og góð-
gerða merki, sem þeim sýnist og
Iíma þau á póstsendingar j a f n t
á j ó 1 u m sem endranær, ef þau
fara ekkí í bága við póstlögin, sem
Thorvaldsensfélagið hefirengi um-
ráð yfir.
En þótt ekki sé að ræða um
löglegan eÍDkarétt á útgáfu jóla-
merkja, þá mundi engum detta í
hug að keppa um útgáfu þeirra
ef þau væru í réttra höndum. Er
það auðvitað hið opinbera, sem á
að taka útgáfuna að sér og verja
ágóðanum til einhvers þjóðþrifa
fyrirtækis, t. d. barnasjúkrahúss
eða annars, sem brýn þöif er á,
en landssjóður kann að eiga örð-
ugt með að leggja fé til. Væri
og sjálfsagt að íela póststjórninni
söluna enda veitir ekki af að betra
lag komist á hana en verið hefir
til skams tíma. Hér á Norður-
löndum eru það pósthúsin sem hafa
söluna á hendi og eru merkin seld
á sama hátt sem frimerki. En heima
á íslandi minnir mig að það sé
nndantekning ef hægt er ef fá
þau á slíkum stöðum. Er ekki
minsti efi á að þessi aðferð eyb-
ur mjög söluna, enda er ekki spar-
að í pósthúsunum hér að halda
merkjunum á lofti.
Það hefir og algerlega verið
vanrækt heima að brýna fyrir
mönnum að viðhafa merkin, eða
koma því inn í meðvitund manna,
að það sé sama sem sjálfsagður
hlutur að setja merki á allar póst-
sendingar um jólin. Hvötin er ef
til vill ekki mjög mikil heima á
meðan útsalan er ekki i réttra
höndum, en hér er svo komið, að
að almenningsálitið krefst þessað
að allar póstsendingar sé jólamerkt-
ar. Blöðin geta haft mikil áhrif
i þessu efni, ef þau vilja.
íslendingar ætti nú sem fyrst
að koma jólamerkjamálinu í rétta
átt, af því að hér er um gott fyr-
tæki að ræða, sem landsmenn
hefðu ekki nema ánægju af að
leggja fé af mörkum til, ef hið
opinbera tæki að sér framkvæmd-
irnar.
p. t. Kanpmannahöfn 27. des. 1916.
Jónas Klemenzson.
Skólanefndin
og bamaskólakenuararnir.
Við höfum hér í bænum nefnd
eina kosna, af bæjarstjórn, sem
hefir þýðingarmikið starf með hönd-
um; það er „sbólanefndin“. Hún
er skólastjórn barnaskólans.
Barnaskólinn er orðin umfangs-
mikil stofnuD. Hann sæbja 11—
12 hundruð börn og bennarar eru
um 40 talsins — Fastir kennar-
ur eru að eins 5 en hinir eru
stundakennarar.
Það liggur því í augum uppi,
að starf skólanefndarinnar er bæði
mikið og vandaiamt, ef vel er
rækt.
Einhverjar umbrotatilraunir hafa
verið í skólanefndinni undanfarin
ár; talað hefir verið um algerða
umsteypu á kenslufyrirkoœulaginu
en lítið hefir orðið úr því til þessa
Nýlega hefir ekki komið annað
opinberlega fram frá skólanefnd,
en tillaga sú um afnám dýrtíðar-
uppbót til kennaranna, sem getið
hefir verið um hér í blaðinu.
En á bak við tjöldin hefir skóla-
nefndin sjálfsagt starfað margt og
mikið til að „umbæta“ skólann, en
hér verður aðeins vikið að einu
atriði, sem virðist nokkuð varhug-
arvert.
AUir stundakennarar skólans
voru ráðnir með samningi íborg-
arstjóratíð Páls Einarssonar. En
þeim samningum var sagt upp
vorir 1915 af skólanefnd. 0g var
sú ráðstöfun öllum óskiljanleg, ef
ekki átti að hreinsa til og víkja
ýmsum kennurum frá, en súvarð
ekkí raunin á, því allir héldu sín-
nm starfa.
Föstu kennararnir 4 eða 6 hafa
allirfengið skipunarbréf eða
veitingarbréf fyrir fastri
s t ö ð u.
Síðan samningunum var sagt
upp, hafa stundakennarar öðru
hvoru verið að ýfca undir skóla-
nefndina að gera nýja samninga,
en hún fór sér hægt að öllu. En
■amningsleysið notaði hún til þess
að draga af kennurum aukaþókn-
un, er þeir höfðu haft fyrir að
reikna út eÍDkunnir við próf, og
fleira sem bæinn munaði lítið, en
Til minnis.
Baðhúsið opið kl. 8—8, Id.kv. til 101/,.
Borgarstjóiaskrifstofan kl. 10—12 og
1—8.
Bæjarfógetaakrifitofan kl. 10—,12 ogl—&
BæjargjaldkeraskrifiL _u kl. 10—12 og
1—5.
íilandsbanki kl. 10—4.
K. F. U. H. Alm, samk sannnd. 8‘/»
siðd.
Landakotsspít. Heimsóknartími kl. 11—1.
Landsbankinn kl. 10—3.
Landsbókaiafn 12—8 og 5—8. Útlin
1—8.
Landsijóðnr, afgr. 10—2 og 5—6.
Landsliminn, v.d. 8—10. Hðlga daga
10—12 og 4—7.
Náttúrugripasafn l1/*—21/,.
Pósthúsið 9—7, sunnnd. 9—1.
Samábyrgðin 1—5.
Stjórnarráðsikrifstofarnar opnar 10—4.
Vífilsstaðahselið : heimsóknir 12—1.
Þjóðmenjasafnið, sd., þd., fimtd. 12—2
fátæka, launalitla kennara nokk-
uð. —
En nú í árslokin siðustu, setur
nefndin rögg á sig og skrifaröll-
um kennurum skólaus, föstum og
„lausum", bréf, þar sem hún boð-
ar þá á fund borgarstjóra, 3. og
4. jauúar, til að skrifa undir
n ý j a samninga, og tilkynn-
ir þeim jafnframt, að laun þeirra
og dýrtíðaruppbót verði greidd af
bæjargjaldkera þ. 5. s. m. Og
það látið fylgja, að laun þeirra
hafi verið hækkuð,
Sumir stuudakennararnir fengu
samninginn heim með sér til at-
hugunar, en aðrir skrifuðu þegar
undir. Þeir sem ekki skrifuðu
þegar undir béldu svo fund með
sér og kom þeim samau um að
fara fram á nokkrar breytingar.
— En við það var auðvitað ekki
komandi hjá skólanefnd, og til-
kynti hún þeim, að þeir yrðu að
hafa skrifað undir fyrir þann 20.
þ. m.
Kennarar þessir fengn sem ann-
ar aðili ekki að leggja neitt til
málanna, en n e y d d n s t til að
skrifa undir, ef þeir áttn ekki að
missa stööur sínar.
Föstu kennararnir, sem fengið
höfðu skipunarbrét á sínum fcima,
neitnði að skrifa undir samn-
inginn; töldu þeir nýjan samning
óþarfan, þó að laun þeirra ættu
að hækka bæði vegna starfsára-
fjölda og dýrtíðar. »
Það, sem þeir þykjast aðallega
hafa út á þessa nýjn samninga að
setja, er það, að í þeim er ákveð-
ið að samningurinn gildi þangað
til honnm sé sagt npp af bálfu
annarshvors aðila, skólanefndar
eða kennara. — Með öðrum orð-
nm, stöðu þeirra átti að gera
ó v i s b a r i og rýra rétt þeirra,
sem þeim hafði verið veittur í
skipunarbréfinu.
Skólanefnd bar þvi við, að
f a b t a r kennarastöðnr værn ekki
samkvæmar lögum og gæti svo far-
ið, að skólanum yrði neitað um
styrk úr landesjóði, ef ekki yrði
breytt fyrirkomulaginu.
Frá því féll þó nefndin, erhún
að sögn hafði fengið umsögn for-
sætisráðherra um málið. — En þá
var því barið við „at System
maatte der dog væri i Galskaben!“.
En þó var nú, þegar hér var
komið, einum hinna föstu kenn-