Vísir - 23.05.1917, Blaðsíða 2

V1 ! H
Síldarvmnu
vikupeningar
veröa
5 krónur
um næstkomandi veiöitíma,
eins til þeirra stúlkna, er þegar eru ráðnar.
Upplýsingar á skrifstofu Jes Zimsen.
Fiskiveiðahlutafélagið í S L A N D,
Nokkrir me>nn
geta fengið atvinna yfir eíldveiðitimann
sem hásetar á vélskipinu SINDRI frá Akureyri
Talið við skipstjórann
Stein Guðmundsson.
Vírnet
til söln með tækifærisverði. Til Býnis
í verslun Haraldar Árnasonar.
Til BíÍJials.
B»íh6*!» epið ki. 8-8, l-’.kr. til 101/,.
Bjrg.KstjöiffííkrifstofaB kl. 10—18 og
1-6
B»j»rf6getaskrif*toíaa kl. 10—12og 1—£
BKjarcjaldke?askiifiW*a ki. 10—12 c|
1—*
lilandflbamki ki. 10—4.
K. F. U. M. AI«t sa*k gnnnnd. 81/,
flííS
Landakotflgpít. Heimcékaartiai kl. 11—1
LandthaBkins ki. 10—S.
Landabökasafa 12—8 eg S—8. Útlfec
1—g
Landflsjóinr. aígr, 10—2 og 4—5.
Landsiiminn, v.d. 8—10, Hslga'dagt
10—12 og 4—7.
Náttáragripaaafa l»/«—*'/*•
Fóitháiii 8—7, siuumdL 8—1,
SamíbyrgShs 1—B.
SijörnarréðsikrifitofnraKr opnsr 10—4,
VifilifltalahMliS: htimiðknir 12—1.
DjðéKenjftsafnil, id., J?d., fimtd. 12—2
Frá
Bæjarstjórnarfundi
21. þ. m.
Eldsncytisvandræðin.
Bærinn verður að taka upp
15 l>ús. smál. af mó.
Það merkasta sem gerðist á
þessnm fundi, voru umræðuruar
nm hváð gera eigi til að ráða
fram úr þeim vandræðum, sem
yfir bænum vofa vegna eldsneytis-
leysis.
Jón Þorláksson gaf stutta
skýrslu um Dufansdalsförina og
um rannsókn á kolum þeim, sem
þaðan voru flutt, að svo miklu
leyti sem það var hægt, því rann-
sókninni er ekki lokið enn. Eeynt
hefir verið að brenna kolunam og
hitagildi þeirra reynst lítið, bæði
tii eldunar og hitunar. í gás-
stöðinni hafa þau Iíka verið reynd,
en ekki tii fullnustu. Enn sem
komið er engin von um að hægt
sé að nota þau til gasframieiðslu.
Gísli Guðmandsson efnnfræðingur
hefir verið að rannsaka hitagildi
þeirra efnafræðislega og komist
að þeirri niðurstöðu, að það væri
sem sæst þriðjungi minna en í
mó. Betri kol en þetta ef til vill
í námunni, en lögin svo þunn og
erfitt að eðgreina þau frá Ieir,
að ekki komi til mála að það
borgi sig að taka þar kol.
Ræðnm. kvað þ&ð upplýst, að
bæjnrmenn hefðu keypt um 6400
smálestir af koium til eldsneytia
frá því í fyrrabaust til vore, auk
þees sem hefði verið notað af
landssjóðsbirgðunum handa opin-
beram etofnunnm. Þar sem út-
lend kol kostuðu nú 200—250
kr. smálestin hiagað koroia, þá
mundi það reynast bæjarmönnnm
ókleift að birgja sig upp cð þeim
til næstii vetrar, það mundi kosta
um hálfa aðra miíjón króna (að
meðaltali um 100 kr. á mann).
Það verð yrði alt of hátt fyrir
allan þorra bæjarmanna. Að sinni
hyggju kvað ræðumaður því ekk-
ert ráð væniegra tii að greiða úr
yándræðunum en að taka upp mó.
Mótak væri ágætt í Kringlumýr-
inni. Mólagið alt að 15 fetum.
Samkvæmt rannsókn Á3geirs sál.
Torfasonar væri hitagildi hans
2800—2900 hitaeiningar. Hita-
gildi bestu skipakola væri um
7000. Mórinn jafngildir því a/g
—Va af Þ»nga sícum í kolum,
liklega um % af ofnkoium. Bær-
inn þarf því 2 smóiestir af mó á
móti hverri kolasmálest. Aðal-
galiinn á mónum væri fyrirferðin.
En við þvi væri það ráð, að elta
hann, gera úr honum Ieðju og
steypa hann síðan í þar til gerð-
um mótum, sem þrýstu úr hon-
uro. vatninu, í hnausa, Yið það
minkaði fyrirferðin svo að nota
mætti móinn í flestum eldstæðum.
Til þess að bæta að fulla kola-
leysið þyrfti bærinn að fá 15 þús.
smálestir af mó, en vandræðum
yrði afstýrt með 10 þús. smálest-
wro, vegna þess að þeir yrðu
allmargir sem þrátt fýrir alt
myndu nota kol. Ef hægt væri
að koma þessu i fraœkyæmd,
mundi bærinn spara við það ait
að einni miljðn króna,
ssmanborið við það að k&upa út-
lend kol. Hver smálest «f mó
ætti ekki að kosta meira en 25
krónar.
Fyrst og fremst kvað ræðum.
þá ekyídu hvila á hverjum heioiil-
iefööur að sjá sínu heimili fyrir
eldsneyti, og þá stefnu yrði bæj-
arstjórnin að taka í þessu máli,
að halda því að mönnvm. Þess
yrði að.gæta, eð kringumstæður
gætu breyst svo, að kol yrðu
miklu ódýrari næsta vetur en nú
væru horfur á. Ef bæjarsjóður
væri búinn að láta taka upp
mó fyrir hálfa miljón króna á
sinn kostnað og gæti svo ekki
selt hann, þa yrði tapið of mikið
til þess að á það sé hættandi. —
Ea hins vegar væri ekki til neins
að segja mönnnm að fara og taka
upp mó, hver fyrir eig. Það
mnndi reynast fjölda mörgum
ómögulegt. Bærinn yrði að taka
foiystuna og koma skipulagi á
verkið, svo að hver maður geti
aflað sér eldiviðar, sem getur borg-
að með peningum eða vinnu. En
auk þess yrði bærinn að taka upp
nógan mó handa þelm, sem hon-
um yrði skylt að sjá fyrir elds-
neyti.
Bærinn verður að taka að sér
framkvæmdir í þessu efni, en það
verður að brýna það fyrir bæjar-
mönnum, hvað í búfi er, og heimta
það af þeim að þeir Isggi fram
féð, hver fyrir sig til vinnunnar,
eða vinnu. Fá þeir þá skýrteini
sem þeir fá svo mó fyrir að vetri,
hver eftir því sem hann hefir lagt
af mörkum.
í kostnaðinnm verður að reikna
allan kostnað við að gera þmrk-
völl undir móina, sem vorður að
slétta. Og þmkvöllur nndlr 10
þús. smál. af mó, sem allur ætti
að breiðast í einu, þyrfti tð vera
316 vallardagsl.að stærð. Eanfrem
ur veróur að gera í kringum mó-
birgðirnar undir veturinn og þekja
þær.
Alla vinnu við að taka upp
móinn yrði að framkvæma á 50
virkum dögum, þ. e. tímanum frá
þessnm degi til sláttar, meðan
nægur vinnukraftur er til erfið-
ustu vinnunnar. Það þarf þvíaÖ
taka upp mm 200 smálestir af mó
á dag, og mun þmrfa til þess um
300 manns í vinnu, en mætti
skifta þeim i tvo flokka og láta
annan vinna að deginum en hinn
siðari hluta nætur. Það sem ógert
yrði, að móupptektinni lokinni,
mætti nota krakka og aðra liðlétt-
inga til að vinna, fólk, sem alt af er
ibænum. Og til að breiða móinn
til þerris yrði að „bjóða útH öll-
mm krökkum bæjarins alla þnrk-
daga sumarsins.
„Með þessu móti er hægt að
firra bælnn vandræðtsm næsta
yetur, ef það er gert tafarlauat
annars ekkiu.
Borgarstjóri skýrði frá
þvi eð dýrtiðarnefndin hefði þeg-
ar áður en Dufansdalsförin var
ráöin, afráðið að snúa sér að því
að láta taka upp mó í stórum stíl
og væri þegar byrjað áundirbún-
ingi undir það með því að ræsa
Kringlumýrlia fram. En þar er
enn klaki í jörðu og fáirmennað
viima enn. Kvaðst borgarstjóri
hyggja að þetta yrði eina ráðið,
og rétt að gera ekki ráð fyrir
öðrum eldsneytisföngum. Dýrtíð-
arnefnd hafði ekki hngkvæmst
þanaig Iöguð þáttaka bæjarbúa í
móupptektinni, sem J. Þ. hefði
minst á, en hmgsað sér að Iáta gera
það algerlega á bæjarins reikning.
En líklegt taldi hann að nefndin
mundi geta fallist á till. J. Þ.
Sveinn Björnsson áleit
ekki að áhættan fyrir bæinn yrði
evo mjög mikil, þó hann létitaka
■pp móinn algerlega á sinn kostn-
að, vegna þess að þó að ófriðnum.
yrði lokið á þessu sumri myndu
flutningsgjöld ekki lækka svo mik-
ið sð mórinn yrði ekki að mun
ódýrara eldsneyti en aðflatt kol.
Kolaverðið varla fara niðnr fyrir
100 kr. á smáiest, og mundu menn
því kaapa móinni ef þeir fengju
jafngildi kolasmálestarinnar fyrir
50—60 krónur.
Hannes Hafliðason áleit að
bærinn ætti ekki að gera annað
i þeasn máli en að láta mönnnm
í té land til að taka npp móinn
og tak® svo að eins það upp á
sinn bosnað, sem hann þyrfti
sjálfur að nota. Fyrrum hefði
hver einasti bæjaibúi tekið upp
mó fyrir sig, og eins mætti gera
finn.
Ank þessara manna íóku til
máls allir bæjarfulltrúar or á
fundi voru, að 1—2 undanskild-
um. AUir töldu þeir brýna nauð-
syn á því að undinn yrði sem
bráðastur bugur að mðupptökunni,
og »ð bæjarsjóður yrði að haf*
forgöngu þossa máls.
Loks var samþykt tiilaga
að fela dýrtíðarnefnd að gera híð