Alþýðublaðið - 25.04.1928, Qupperneq 2

Alþýðublaðið - 25.04.1928, Qupperneq 2
ttBBÝÐUBBAÐIÐ Forsetap aSpiragis eselta að lána svalip alpingislaássiiis til pæðisliafida 1. maí. Forma&ur 1 .-imaí-nefndar innar sótti fyrir hönd Fulltrúará'ösins til forseta alpingis um leyfi til að láta halda ræöur á svölum al- þingishússins á þessum hátí'ðis- degi verkalýösins. Svo sem kunnugt er, hefir fjötdi félaga ár eftir ár fengið svaliir al- pingishússins lé'öar til ræðuhalda án þess, aö nokkur hafi nokk- tim tíma haft nokkuð við það a'ð athuga, enda er það eini staö- ■urinn í miðbænum, sem hægt er a'ð flytja ræ'ður á, svo að mikill mannfjöldi nái að heyra. . Forsetarnir neituðu þessari beiðni Fulltrúaráðsins með 2 at- kv. gegn 1. Er þetta uppátæki þeirra næsta undarlegt. Þó er ástæðan, sem þeir báru við, en,n þá hjákátlegri. Hún var sú, að eigi sé viðeigandi að lána svalirnar til „pólitíískra fundahalda". Heyr á endemi! Fundi er vitaskuld ekki hægt að halda á svölunum. Mannfjöld- inn safnast auðvitað saman á Austurvelli og á götunum kring um hann. Pað er enginn funidur á svölunum, þótt 2 eða 3 menn öytji þar ræður, og tæplega get- sur það talist vanhelgun þótt þar sé min:st á „pólitík". Pað er meira en broslegt, að íorsetunum skuli finnast það „óviðeigandi“ að tala um pölitík á svölum alþingishúss- ins. Hvar má þá tala um „poli- tík“, ef ekki einmitt 'þar? Næsta verk hæstvirtra forseta verður líklega að úrskurða „pól-i- tík“ óviðeigamdi innan veggja al- þingishússins og banna með öllu umræður um hana þar. Sálarrannsóknarfélag íslands hleldur fund í Iðnó annað kvöld kl. 8i/2. Verður sérstaklega minst áttatíu ára afmælis spiritistisku ibreyfingariimar. Jakob Jóh. Smári adjunkt flytur erindi. Á eftir fara íram umræður. Loks verða kosn- íngar. „íslandið“ , &r íkvöld til útlanda. Islenzknr heimilisiðnaður. Sýning Heimilisiðnaðarfélags íslands. Heimilisiðnaðarfélag íslands starfar að því að bæta og auka .íslenzkan ■ heimilisi'ðnaö. Öðru hvoru hefir það haft námsskeið, bæði hér í Reykjavík og út um sveitir. Hinn 5. janúar s. 1. hófst hér í bonginni vefnaðarnámsskeið, er félag þetta stofnaði til. Stóð það í 3 mánuði — og var kenslu- gjald 75,00 kr. Sex — og stund- um sjö — stúlkur tóku þátt í námsskeiðinu. Húsrúm leyfði ekki meiri þátttöku. Ungfrú Bryn- hildur Ingvarsdóttir kendi. Hún er frá Akureyri. Fyrir skömmu var haldin sýn- ing á því, er ofið var á náms- skeiðinu. Á sýningunini ga:fst mönnum kostur á að sjá margs konar vefnað, t. d. krossvefnað, glitvefnað, salonsvefnað og spjaldvefnað. Alt vtír, íslenzkt að gerð — og flest úr íslenzku efni. Parna voru níu tegundir af gluggatjöldum, dyratjöld úr ísl. ull, borðdúkar, veggdúkar, gólf- dúkar, sessur og kjölaefni úr ísl. ull, svo falleg, ,qið hver hispursmey myndi þykjast af þeim fullsæmd, hvað þá þær, er sniða sér frekar stakk eftir efnum og ástæðum. Enn fremur rúmábreiður, ábreið- ur á legubekki, upphiutssvuntur, handklæði, diskaþurkur og sokka- bandafeorðar svo prýðilegir, að þykja myndu hinar fegurstu legg- ingar á skartmeyjarkjóla. Hagai hendur og ágætur listasmekkur höfðu þarna að verki verið, og víst er um það, að þessi sýning sanna'ði það fyllilega, sem margir hafa haldið fram, að fært er ís- lenzkum húsmæðrum að vefa heima hjá sér tjöld, dúka, á- breiður og fataefni, sem eru ó- dýrairi, haldbetri og fegurri en flest það, er allur almenningur getur veitt sér úr búðunum. Sýniragin var Heimilisiðnaðarfé- lagi íslands, kenslukonunini og nemendunum til hins mesta sóima. Stjórn Heimilisi'ðna'ðarfélagsins skipa frú Guðrún Pétursdóttiir, Halldóra Bjarnadóttir kenslu- kona, lfstamennimir Ríkarður Jónsson og Björn Björnsson, Maggi Magnús læknir, Matthias Pórðarson þjóðmenjavörður og Sigurjón Pétursson verksmiðju- stjóri. II. Ekki þarf lengi um að litast á Þjóðmenjaisafninu til þess að sjá, að islendinigar hafa verið lista- menn á vefnað, smíði og fl., sem til heimilisiðnaðar getur talist. Enda þekkja það flestir, sem í' sveit eru uppaldir, að margt, bæði karla og kvenna, var alt í senn, iðjusamt, handlagið og smekkvlist. En því miður hefir íieimilisiðnaði mjög hrakað á seinni árum, einkmn þó heimdlis- iðnaði karia, og smekkvísin virð- íst fara þverrandi víða í sveitum, í stað þess, sem hún ætti aö aukast með aukinni fræðslu og aukinni víðsýni. Raunar var fjöldi heimila áður fyrr, sem mesti ó- menningarbragur var á, en mynd- arheimilin höfðu við að búa stað- betri og heilsteyptari menningu en nú er til að dreifa í flestum sveitum. En það ætti oss að vera bæði mentunarmál og metnaðar, að sem flest heimili á landinu bæru vott iðjusemi og smekkvíisi. Nú er það svo, að vart sést nokkur hlutur eða nokkurt fat á islenzku sveitaheimili, sem ekki sé eins oig dottinn ofan úr ein- hverri upphæða-rusIaskTínu. Vist- arverur fólksins eru vanalega svo snauðar að allri sannri prýði, að vænta mætti, að þar byggju Ástr- aliu'blámenn. í svefnherbengjum hjóna eða gesta eru kannsko handklæðahenigi, hvít með rauð- litaðri danskri setningu. Á kodd- anum stendur „Sov södt“, „God Nat“, „God Morgen" eða eitthvað álíka frumlegt, áhrifaríkt og ís- lenzkt. I eldhúsinu hjá „fínna“ fólki er svipað hengi, og á það er saumað „Kobber skal skinne som Guld“. 1 gestastofu er borð með köflóttri dúkdruslu, með postulínshundi á, stólgarmar, sem alt af eru að detta í sundur, og bekkræfill, sem 'svo er ónýtt á fóðrið, að göt koma strax á horn og höfðalag. vÁ veggjunum er hin margvislega'sta prýði!! Þar er aldur mannsins, Nikulás sálaði Rússakeisari, Jesús Kristur, Jón Sigurðsson, Manúel fy/rr verantíi P'Ortúgal'Skonungur, María mey, orrustain viö Mukden . og engifl með igeysistóra hvíta vængi og stjörnur í hárinu. Flestar eru myndirnar af svipaðri gerð og þær, sem hinn háæruverðugi herra funtíarstjöri bæjarstjórnar Reykjavikur hefir á boðstólum og setur út í gluggana á búð sinni, mentuðum mönnum til hneyksl- unar og hugarangurs og þeim til auignatáls, er skortir skilyrði til að sjá skömmina. Sjálít er fólk- ið á beimilunum klætt í einhverjar tíruslur, skjóllitlar og svo hand- ónýtar, að þær tíetta sundur, þá er þær hafa verið nokkra daiga notaðar við vinnu. Þá þarf að bæta, og ekki ait af samlitt við hemdina, svo að flíkin lítur út eftir nokkrar vikur eins og hún hafi verið upphafleiga gerð úr misliitum pjötlum. Svo að ekki sé nú minst á það, að bæturnar geta lent á svo óheppilega staði, að þær minna á innsiigli eða setn- inguna „aðgangur baninaður". III. & Hvað á svo að gera til þess að bæta úr skák? Jú, það á að kenna fólkinu, konum og körlum, að búa sér til heimilisprýði, gagnsmuni og gagnsflíkur með fögru formi, úr entíinigargóðu efni — og þá fyrst og fremst því, sem því er auðveltíast aö veita sér. Þetta er; ekki að eins menningarlegt, hielö- ur og f járhagslegt atriði. Reynste sumra annara þjóða hefir þegajn sýnt og sannað — og sömuMð- is þessi sýning Heimilisiðnaðarfé- Jags Islands — að hægt er á stuttum tíma að kenna fólki að búa til hina gagnlegustu, prýði- legustu og sniðfegurstu hluti. Það hefir sýnt sig, áð á stutt- um námsskeiðum er hægt að kénna sæmilega hagvirkium pilt- um að smí'ða alls konar amboð, margs konar sniðfagra, ótíýra og einfalda húsmuni, veggprýði ýmiSs konar o. s. frv. Það má einnig á stuttum tíma kernia stúlkum að prjóna, sauma og vefa, í íslenzkum stíl og úr ís- lenzku efni, flíkur, dúka og dregla, tjöld og ábreiður o. fl. af því tæi, er heimili þurfa til gagns og prýði — og gera það þann- ig úr garði, að það sé haldbetra og fegurra en það, sem nú er keypt alldýru vér'ði og flutt um langa vegu frá ófyrirleitnu'm kaupmöngurum. IV. Því verður ekki neitað, að mik- ið er skóilunum um það að kenna, að islenzkar, hagvirkar og list- fenigar konur hafa í heimiilisiðn- aði leiðst út á þá glapstigu, sem þær flestar ganga á nú. I skól- unum hefir þeim verið kent að sauma ,Avísböndu, „Skrjvúnder- lög“ og myndaramma með alls konar ókennilegum jurtum og villimenskulegu flúri, svo að ekki sé nú minst á híalínsdúkana. Frá hugmyndasnauöum og smekk- lausum 'kenslukonum og sköla- stýrum hefir þetta breiðst út um lantí alt. Þá hafa Landakotsnuran- uirnar og aörar álíka hágöfugar, þarfar og þjóðilegar stofnanir gerfc mikið aið því að kenna stúlkum að sauma ,tskiliríu, sem ekki er hægt að segja að séu lítils rnetin. þegar á það er litið, að íslenzkar, bændakonur, embættismannafrúr og kauptúna-maddömur víðsVeg- ar af landinu senda dætur sínar, til höfuð'Staðarins kannske þrjá vetur í röð, einungis til þessi að læra að sauma sjfk djásn, stúlku- tetrunum sjálfum til andlegrar og líkamlegrar bæklunar. Það fyrsta ,sem er að ■ gera, er að taka algerlega fyriT alla kenslu Húsmæður Dollar - stangasápan hreinsar betur og er miklu mýkii fyrir fötin og hendur- nar en- nokkur önnur þvottasápa, Fæst víðsvegar. í heildsölu hjá Halldóri Eiríkssyni, Hafnarstræti 22. Sími 175.

x

Alþýðublaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.