Vísir - 10.08.1919, Blaðsíða 2

yísiR
hafa fyrirliggjandi:
Rúðugler.

3
Regokápnr
Regnhlífar
nýkomDar.
Opingáttarsíefnan.
ii.
Á Alþingi eru stefnurnar í fossa-
málinu óskýrar enn. Þar hefir eng-
in rödd heyrst kveSa upp úr um
þaö, aS selja beri útlendingum í
hendur ótakmörkuS umráS yfir
vatnsaflinu í landinu og veita þeim
ótakmarkaS leyfi til þess aS flytja
inn í landiS útlendan vinnulýS. Enn
sem komiS er, hefir enginn þing-
maSur haft kjark til þess aS játa
opinberlega fylgi sitt viS opingátt-
árstefnuna út í ystu æsar. Og ekk-
ert íslenskt blaS, annaS en Lög-
rétta, hefir enn gerst svo djarft, aS
halda fram þeirri kenningu, sem
felst í þessum orSum hennar: „ÞaS
er ekkert vit í því, aS ætla nokk-
urri þjóS, aS aflsala sér allsnægc-
um fyrir þjóSerni sitt“!
Ritstjóri Lögréttu er sagnfræð-
ingur. Vill hann þá ekki spyrja
söguna um þaS, hverju þjóSir
heimsins hafi „afsalaS sér fyrir
þjóSerni sitt“, frá því er sagan
kann fyrst frá aS greina? Hvar
sem hann „grípur niSur“, hvort
heldur í fornaldar-,miSaldar- eSa
nýrri tíma sögunni, eSla í sögu
hinna síSustu ára, rekur hann sig
á þaS, aS þjóSirnar — ekki aS eins
„nokkur þjóS“ heldur allar þjóSir
— hafa frá aldaöSli metiS þjóSerni
sitt meira en alt annaS. ÞjóSirnar
hafa ekki aS eins afsalaS sér a 11 s-
n æ g t u m, til þess aS verja þjóS-
erni sitt, — þær hafa þráfaldlega
þolaS margra ára styrjaldir, hung-
ur og hörmungar, til þess aS verja
þaS, og jafnvel steypt sér í vissa
glötun, heldur en aS „afsala“ sér
því.
Lögrétta má hrópa eins mikiS og
hún vill um þaS, aS þaS sé „ekkert
vit“ í þessu. Hún fær vonandi aS
reka sig á þaS, aS íslendingar eru
ekki ófúsari en aSrar þjóSir til
þess aS leggja nokkuS í sölurnar
fyrir þjóSerni sitt. FöSurlands-
lausu flækingssálirnar, sem aShyll-
ast kenningar hennar, eru svo fáar
hér á landi, aS þær fá ekkert hljóS,
hvaS hátt sem þær hrópa.
ÞaS er líka'"eins og „Lögrétta“
liafi einhvern grun um þaS, aS
þjóSin muni ekki fús til þess að
selja sál sína fyrir „allsnægtir“.
Þess vegna reynir hún aS gera
sem minst úr hættunni, sem þjóS-
erninu gæti stafaS af innflutningi
útlénda vinnulýSsins, sem fluttur
yrSi inn í landiS til þess aS „beisla
fossana“ fyrir útlendingana, sem
þá hafa keypt. Þótt inn flyttust
„jafnvel nokkrir tugir þúsunda er-
lendra verkamanna", þá óttast
Lögrétta þaS ekkert, af því, aS
„viS verSum þó fjölmennari“ ! „ViS
höfum ráSin og stjórnina ....“
„ViS höfum bókmentirnar, blöSin
og gkólana. ViS höfum yfir höfuS
öll skilyrSi fram yfir þetta ráS-
gerSa innflutta fólk, til þess aS
halda viS máli okkar og menningai
.... ef útlendir verkamenn flyttust
inn í landiS, ættum viS aS hafa
þaS traust á sjálfum okkur, aS
viS einmitt gætum fjölgaS mælend-
um hennar (tungu okkar) um þús-
undir, eSa tugi þúsunda“, segir
blaSiS.
„Heilaga einfeldni"! — „ViS
höfum bókmentirnar, blöSin og
skólann"! Og þetta segir blaSiS,
sem öSru hvoru er aS flytja grein-
ar á danskri tungu! Og hvernig
h e f i r okkur tekist aS láta út-
lendinga, sem hér hafa sest aS „til
langdvala“ „tileinka sér tungu
okkar og menning“, eins og blaSíö
segir aS vér ættum aS geta? Þá
útlendinga má telja í tugum, en þó
hafa aS eins örfáir þeirra „tileink-
aS sér“ tungu okkar. — Mundi þaS
þá verSa auSveldara, ef þeir væru
tugir þúsunda ? Myndu ekki verSa
gefin út blöS á erlendum tungum
fyrir þessa tugi þúsunda? Myndu
ekki verSa reistir sérstakir skólar
fyrir þá? Og vill ekki „Lögrétta"
kynna sér, hver áhrif útlending-
arnir hafa í síldveiSistöSvunum
norSanlands? ÞaS er nú aS vísu
ekki von, aS þeim útlendingum
takist aS tileinka sér tungu okkar
og menning, en þaS er hrein furSa,
hvaS innlenda fólkinu, sem meS
þeim vinnur, tekst aS tileinka sér
af þeirra tungu — og þeirra menn-
ing!
Jafnvel þó aS inn flyttust nokkr-
ir tugir þúsunda erlendra verka-
manna, „þá erum vér samt sem
áSur íjölmennari“. — Hefir ekki
Lögrétta flutt langar greinar um
sameining SuSur-Jótlands viS Dan-
mörku? Hefir hvergi veriS minst
á þaS í þeim greinum, aS Danir
séu ekki alls kostar óhræddir viS
þá sameiningu, ef mikill hlutí.
þýsku bygSarinnar á aS fylgja meS
Y. B. K.
Réttar vörur. Rétt verö
Papiíirs- og ritfaiifga.cleilcliu
hefir nú fengið:
Myndaramma, mikið úrval, Innrammaðar myndir,
Toiletpappír, Blekblýanta, Blek,
Blýantshaldara, Prentrerk fyrir börn.
Póstkort, fjölbreytt úrval.
Litakassa, Kalkerpappír,
Silkipappir, Pappírsgatara,
Strokleðnr, Lím, Teiknibólur,
Blákrít, Reglustikur.
Terslnnin Rjðrn Sristjánsson.
í kaupunum? Eru þeir ekki, jafn-
vel, margir hverjir, deigir við, aS
leggja eina þýska borg, sem þar
er, meS 6o þús. íbúa, undir Dan-
mörku? Þýsku íbúarnir í þessari
borg yrSu ekki nema fimtugasti ’
hluti íbúa danska ríkisins, og þó
óttast Danir þá. En Lögrétta ei
ekkert smeik viS þaS, þó aS hing-
aS flyttust tugir þúsunda útlendra
verkamanna, þó aS íslendingar séu
ekki samtals nema nokkrir tugir
þúsunda! —■
Og hefir Lögrétta ekki heyrt
þaS, aS jafnvel stórþjóSirnar, eins
og t. d. Bandaríkjamenn, amast
rnjög viS innflutningi erlendra
manna ? Ef Bandaríkjunum er
hætta búin af slíkum innflutningi
í hlutfallslega smáum stíl, mundi
hann þá vera okkur óhættulegur í
tiltölulega margfalt stærri stíl?
ÞaS er auSvitaS, aS stórþjóSirnar
óttast ekki þaS, aS þjóSerni sínu
sé hætta búin af völdum þessa en-
lenda lýSs. En hætturnar eru fleiri,
og þaS verSur einnig aS taka til
greina hér, ekki síst eins og nú e.
ástatt í heiminum.
Þó aS ekki flyttust nema nokkr-
ar þúsundir erlendra verkamanna
hingaS til landsins, þá væri þaS
stórhættulegt þjóSerni okkar og
þjóSlífi, því aS slíkur lýSur, sem
vitanlega yrSi ekki neitt úrvals-
fólk, mundi vekja óróa í landinu
og hafa margvísleg spillandi áhrif
Og til þess aS ná völdunum í sínar
hendur, þyrfti hann jafnvel ekki
aS fá kosningaréttinn, sem Lög-
rétta auSvitaS vill láta hann fá
þegar í staS.
Þeir, sem aShyllast „opingáttar-
stefnuna", verSa aS horfast í augu
viS þessar hættur. Þær eru öllum
augljósar, og stoSar því ekkert aS
reyna aS fara í felur með þær.
Þetta finnur Lögrétta líka, því aS
öSrum kosti hefSi hún ekki þegar
í upphafi látiS þ^S uppi, aS hún,
þrátt fyrir þessar hættur, vildi þó
fckki láta þjóSina „afsala sér alls-
nægtum“ þeirra vegna. — En hver
er þá sú sæla og þær allsnægtir,
sem Lögrétta metur svo mikils?
'ÞaS verSur athugaS síSar.
STertingjaróstnr.
SíSustu dagana í júlí urSu talS'
verSar skærur milli hvítra manna
og svartra í nokkrum borgu111
Bandaríkjanna, en einkum í Ch1'
cago.
Þar sló í verulegan bardaga a
götum bæjarins 28. júlí.
Þar féllu 19 manns, 12 hvítir og
7 svertingjar, en um 500 særSust-
Um 100 þúsund svertingjar og'
alíka margir hvítir menn áttust v$
í þessum bardaga, bæSi á götui11
úti og inni í húsum. ■
BáSir flokkar hafa gefiS
hrottalegar lýsingar af gnmdar*
verkum „óvinanna“.
Hvítir menn segja, aS sveiTfngJ*
ar hafi fariS út vopnaSir um kvöld'
iS og þeyst á bifreiSum fram °S
aftur um göturnar og skotiS á afia
hvíta menn, sem þeir sáu.
ASrir segja, aS hvítir hafi ráSist
á hús, sem svertingjar voru í, °§'
skotiS gegnum glugga og dyr.
BáSir flokkar bjuggust fyrir 3
götunum, og fóru ekki þaSan fy1"
en ríSandi lögregluliS ncydðí Pa
til aS halda burtu.
Um kvöldiS tóku menn aS brjot'
ast inn í hús og ræna og rupla öUll>
sem hönd festi á, en sumir 1 ög^
eld í húsin.
ÓeirSarflokkar þessir börStlst
meS skammbyssum, hnífum °°
rakhnífum, og fengu margir sar-
Öll sjúkrahús fyltust í nánd vl
orustusvæSiS. —•
Allmiklu liSi var boSiS út n££st£l
dag, til aS hafa til taks, ef vart
yrSi frekari óspekta.
Kolakanp Dana.
Vegna verkfalísins í Eretlal> ^
hafa Danir orSiS aS kaupa kol Y
Bandaríkjunum, og eru Pe°‘,,
komnar þangaS 15 þúsundir slTl ^
lesta, sem brent verSur á jaf ,
brautarlestum ríkisins, en
keýPr