Vísir - 12.01.1921, Blaðsíða 2

viatH
Titrn mentsirair.
--O---
Magnús Einarson, dýralæknir,
sagði á bíó-fundinum, að allir
þeir menn í bænum, sem með vili
gætu talist, befðu gerst meðmæl-
endur Jóns porlákssonar og fje-
laga hans á A-listanum.
]?að er nú sagt, að þeir sjeu um
400, þessir menn, sem Magnús tel-
ur „með viti“ í bænum. Honum
reiknast þá svo til, að 97—98 af
hundraði séu e}(l('í með fullu viti.
— Og „smalarnir“ þeirra Jóns
porlákssonar hafa víst ekki leitað
ver en leitað var forðum daga að
þeim 99 réttlátu. peir hafa nú smal-
að af kappi í 5—6 vikur, 10—20
manns, og árangurinn er þessi: 400
menn með viti — að smölunum
sjálfum meðtöldúm! — Hverir þeir
eru, vita menn. Og ef hinir eru þar
eftir, þá er hópurinn ekki óglæsi-
legur — ekki fjölmennari en hann
er.
pað er vafasamt, hvort fram-
bjóðendurnir, sem á A-listanum
eru, teljast með þessum vitru mönn-
um. Sennilega eru þeir þó ekki
meðmælendur sjálfra sín, svo að
þeir munu ekki vera í tölunni hjá
Magnúsi. — En það gerir heldur
ekkert til. peir eru líklega ekki vit-
lausari en margur hinna samt.
pað er skiljanlegt, að Magnús
geri sér vonir um það, að allur
þorri óvitanna í bænum fylgi þess-
um mönnum til kosninga. enda
hafði hann ekki talið neinn vafa á
því! pað gera líka sjálfsagt allir,
sem vilja hífta úrskurði Magnúsar
um það, hvort þeir séu með fullu
viti eða ekki. Hann gerir ráð fyrir
því, að það verði helmingur kjós-
enda, sem þeim úrskurði vilji hlíta
og láta þessa 400 (að smölunum
og Magnúsi meðtöldum) hafa vit
fyrir sér. En væri það ekki afsak-
anlegt, þó að það yrðu nokkuð
margir af kjósendum þessa bæjar,
sem heldur kysu að fara fríviljug-
lega á Klepp, en að hlíta sh'kri
forráðamensku Magnúsar og þeirra
400 vitru?
pað er, eins og áður er drepið á,
óvíst, að Magnús telji Einar Kvar-
an méðal þeirra manna í bænum,
sem með fullu viti geta talisl. Nokkr-
ar líkur eru þó til þess, að það sé
ekki vilji hans, að styðja aðra menn
1,1 þings. Og líklega er það ekki
vegna bannmálsns, sem hann fylg-
ir Einari- Nú hafa menn ekki fyr-
ir sér nett „úrlak“ af vitsmunum
þessara 400, til að bera saman við,
nema þá þessi ummæli Magnúsar,
og væri því ekki úr vegi, fyrir óvit-
ana, að athuga, hvað þeirra „út-
völdu“, þingmánnaefnin, hafa til
brunns að bera.
Einar Kvaran hafði komist svo
að orði á bíó-fundinum, að hann
héldi ekki að stjórn landsins væri
betur komin í höndum Jakobs
Möller en Jóns Magnússonar. —
Með þessu mun hann hafa ætlað
að gefa kjósendum einhverja hug-
mynd um afstöðu sína til stjórnar-
innar. En mundi þá nokkur maður
vera nokkru nær fyrir' þetta?
Hugsanlegt væri, að Jakob Möller
væri einmitt sá maður, sem E.
K. treysti allra síst til þess að fara
með stjórn landsins. En er það þá
svo að skilja, að Ea'nar Kvarar.
vilji alls ekki leggjast á móti nokk-
urri stjórn.hversu bágborin sem hún
kynni að vera, ef hann hins vegar
gæti komið auga á nokkurn þann
mann á landinu,, sem hann gæti
hugsað sér að tækist ver?
Nú hefir Einar Kvaran boðið
sig fram til þings. pað er ekkert
ósennilegt, að hann gangi jafnvel
með „ráðherrann í maganum". En
þrátt fyrir það mundi Visir óhik-
að berjast fyrir því, að stjórnarskifti
kæmust fram, án <þess a?i hann
skuldbindi sig Einar á nokkurn
hátt. — Einari Kvaran hefir orðið
það á, að hafa algerlega enda-
skifti á því, sem hann átti að svara.
pað er ekki um það spurt, hvort
hann trfeysti nokkrum manni ver til
þess að stjórna landinu en Jóni
Magnússyni, heldur um hitt, hvorí
hann treysti ekki öðrum betur. Nú
hefir Einar látið birta „stefnuskrá"
sína í þeim málum, sem hann telur
mestu varða, og svo undarlega vill
til, að í þeim málum er hann al-
gerlega andvígur sljórninni, og af-
neitar öllum hennar gerðum, en
þræðir sem vandlegast kenningar
Vísis, sem hann þó segir að skammi
stjórnina fyrir rétt og rangt. — pað
eru önnur endaskifti hjá Einari! Úr
því aíS hann hefir samið „stefnu-
skrá“ sína alveg upp úr Vísi, og
,alveg gagnstætt stefnu stjórnarinn-
ar, þá ætti hann einmitt að vilja
Jakob MöIIer öllum mönnum frem-
ur fyrir ráðherra — ef hann ætlar
þá ekki sjálfum sér tignina! .
Einar Kvaran og þeir félagar
hafa lýst yfir því, að þeir vilji ekki
styðja neina stjórn, sem ekki fylgi
sömu stefnu og þeir. peir treysta
þá eí til vill Jóni Magnússyni
manna best til þess að snúast —
til að hafa endaskifti á stjórnmála-
stefnu sinni. Er þeim þá einnig svo
íarið, þessum 400 vitru og Magn-
úsi? — Ef svo er, þá er hætt við.
að, þeir verði nokkuð margir, óvit-
'arnir, sem finst þetta vera að hafa
endasl(ifti á heilbrigðri skvnsemi.
Landsstjórnin er þrautreynd. —
Jafnvel eindregnustu fylgismenn
hennar lýsa því yfir, að þeir séu
algerlega andvígir öllum helstu
stjórnarráðstöfunum hennar. En
þeir vilja þó ekki fella hana —
af því aö hugsanlegl væri. að ein-
hver maður væri til í landinu, sem
gæti tekist ver! — Og „upp á“
þetta hafa þeir menn í kjöri til
þingkosninga!
Oðrum mönnum virðist nú svo
komið, að það sé mesta lífsspurs-
mál þjóðarinnar að losna við þessa
stjórn — því að hvað sem við kynni
að taka, þá gæti stjórnarfarið ekki
orðiö verra. Jafnvel ekki, þó að
Einar Kvaran kæmi til mála sem
ráðherra.
En ef það er rétt, að Magnús
og þessir 400, sem styðja stjórnar-
listann, séu úrval bæjarbúa að vits-
munum, er það þá ekki sönnun
þess, að „sælir eru einfaldir“?
Frá kjóBendaíaudom.
—O—
Verkaskiftingarlistinn.
peir höfðu skift með sér verk-
um, frambjóðendurnir á A-listan-
um, á bíó-fundinum á sunnudag-
inn. Jón porláksson tók að sér
járnbrautarmálið og fossamálið,
Einar Kvaran afstöðuna til stjórn-
arinnar en Ólafur Thórs fjármálin
og viðskiftahöftin- — Enginn frétta
ritari var frá Vísi á fundinum, en
það hefir hann frétt samt, að þessi
verkaskifting hafi farið út um þúf-
ur aS sumu leyti. — Jón porláks-
son hafði þó eingöngu haldið sér
við efnið, sem hann tók að sér.
1 alaði fagurt um járnbraut austur,
en taldi þó sjálfsagt að rannsaka
fyrst, hvort slík járnbraut geti bor-
ið sig. — Jóni er altaf að' fara
fram! Fyrir nokkrum árum vildi
hann fela dönsku félagi að leggja
þessa járnbraut á landsins ábyrgð,
nokkru síðar sannaði hann með töl-
um, að brautarreksturinn hlyti að
geta borið sig, nú er hann kominn
að þeirri niðurstöðu, að eftir sé að
rannsaka það.
Einar Kvaran hafði fundið
ýmislegt að gerðum núv. stjórnar.
En engar slíkar aðfinslur koma þó
fram í ræðunm, eins og hún er
prentuð í Mbl. í dag, og að þeirri.
niðurstöðu hafði hann komist, að
óneitanlega væri örðugt að afneita
þessari stjórn algerlega, ef hún nú
lofaði bót og betrun. Og hrein fá-
sinna, að heita nokkru um véin-
traustsyfirlýsingu.-petta gat Ó-
lafur Thórs ekki unað við. Hann
virti verkaskiftinguna algerlega að
vettugi og lýsti því yfir alveg tví-
mælalaust, að hann mundi greiða
atkvæði með vantrausltsyfirlýsingu
til stjórnarinnar. Skildu sumir menn
það svo, að hann segði þetta fyrir
hönd þeirra allra, listamannanna.
En það var nú samt Einar Kvar-
an, sem umboðið hafði.
Liggur næst að draga þá álykt-
un af þessu, að verkaskiftingin sé
enn róttækari en þarna kom fram.
þannig, að neðsti maðurinn á list-
anum hafi það hlutverk, að vera
ákveðinn á móti stjórninni, sá næsti
mjög á báðum áttum, en efsti
maðurinn .gallharður með henni.
Listinn á að vera að þessu leyti
eins og í bannmálinu, „eitthvað
fyrir alla“! En það vita allir, að
stjórnarandstæðingurinn á listanum
getur ekki náð kosningu, svo að öllu
er óhætt hans vegna. Enginn býst
heldur við, að svo slysalega takist
til, að Einar komist að. En það
væn þá bót í máli, að hann hefir
ekki „neglt sig“ á hvoruga sveif-
ina. En það er Jón. sem alt þetta
er gert fyrir og hann er „allright"!
Stjórnarandstæðingar.
Frambjóðendur C-listans, stjórn-
arandstæðingarnir, héldu fund í
G.-T.-húsinu. 7 öluðu þeir þar all-
ir, Magnús Jónsson dócent, Jón
Ólafsson framkvæmdastj. og pórð-
ur Bjarnason. Voru þeir mjög sam-
mála um öll aðalmál. T'. d- um
það, að leyfa engum útlendum fé-
Keasla.
Nokkur börn og ungliugar geta
fengið ódýra benslu i planógpilí
hjá
Maríu Einarsdóttur
Glrundarstíg 8 niðri.
lögum vatnavirkjun til stóriðju, efi
töldu á hinn bóginn mjög miklu
varða, að undið yrði að því aS
virkja fallvötn í þarfir landsmanna
sjálha, og þá fyrst og fremst Sog-
ið, og að leggja járnbraut austur
yfir fjall, milli Reykjavíkur og
pjórsár. Um viðskiftahömlurnar og
stjórnina voru þeir allir á einu
máli, töldu hömlurnar til ils eins
og vildu láta þæi' og stjórnina
fyigjast að í sömu gröfina. —
Magnús Jónsson kvað fyrst og
fremst bera að vinna að því, að
landið fengi að njóta allrar þeirr-
ar verðlækkunar, sem yrði á heims-
markaðinum. Viðskiftahömlurnar
hlytu altaf í framkvæmdinní að
hindra það. pað væri auðvitað
prjög æskiiegl að geta heft innflutn-
ing á óþarfavörum, en það mundi
í framkvæmdinni verða erfitt og
allra helst þá að gera það þann-
ig, að verðlækkunin á heimsmark-
aðinum kæmi einnig fram á þeim
vörum. Jón Ólafsson kvað óhjá-
kvæmilegt að auka rekstursfé
bankanna, og þá fyrst og fremst
Landsbankans, þannig. að pen-
ingaþörf atvinnuveganna yrði full-
nægt, og' taldi heppilegast að auka
rekstursfé Landsb. með hlutafé. —
pórður Bjarnason talaði allítarlega
i um yerslunarbrask landsstjórnar-
innar og innflutningshömlurnar. T.
d. sagði hann, að nú væri svo kom-
ið, að enginn gæti fengið innflutn-
ingsleyfi á salti! Salt væri nú selt
hér fyrir 150—200 kr. smál.,*en
væri hægt að fá það fyrir 80 kr..
ef innflutningur væri frjáls. pann-
ig gætu innflutningshömlurnar orð-
ið til að vernda okur á nauðsynja-
vörum. pá drap hann á hrossa-
einkasölu stjórnarinnar síðasta ár.
Hafði stjórnin selt Zöllner stór-
kaupmanni hesta með þeim skil-
málum. að landsverslun keypti kol
af honum, en kolin flutti Z. hingað
og var flutningsgjaldið 125 kr. á
smál. Á þeim tíma var flutnings-
fejald á kolum milli Englands og
íslands 80 kr., og á þessum kaup-
um skaðaðist landsversl. um 165
þús. kr. — Af þessu, sagði p. B.,
að menn gætu séð, að hitt og þetta
hefði nú gerst síðan um síðustu
kosningar, sem réttlætt gæti það
„stefnuleysi“, sem sér og ýmsum
öðrum væri brigslað um, fyrir það
að snúast gegn stjórninni við þess-
ar kosningar.
Fundurinn fór prýðilega fram,
þrátt fyrir allmikil þrengsli, og
gerðu fundarmenn ágætan róm að
ræðum þingmannaefnanna. í fund-
arlok talaði Jakob Möiler nokkur
orð og brýndi fyrir mönnum að
halda fast saman um C-listann.