Vísir - 11.08.1924, Blaðsíða 2

VISIH
Hefam íyrlrllggjandi:
hver launin voru, sctti hann hljóS-
an og grunahi. afi sigurinn myndi
torsóttur í 'liendur slíkra manna.
Enda m«n varla annar mælikvarSi
yissari á þjóöardug og gildi, en
hve fúsir nienn eru aö leggja fram
Ræða
dr. Sigurðar ^íordal
við islandssundiö.
!
Vafalaust má telja sundiS djarf-
"legustu og karlmannlegustu íþrótt,
sem til er. Aldrei eru drengilegri
fangbrögð þreytt við neina höf-
uðskepnu, en þegar nakinn maður
Jiættir sér i greipar Ægis, án nokk-
urra'annara vopna en þeirra, sem
náttúran gaf honum. J:>ví gat
skáldið kveöiö svo að oröi, er
hann mintist sundfarar Grettis:
Mörg er sagt, aö siglittg glæst
sjást frá Drangey mundi,
þó ber Grettis höfuö liæst
úr hafi á Reykjasundi.
Eg þekki ekkert feröalag, jafn-
vel ekki fjallgöngur, setn laugar
betur líkama og sál en aö hætta
-ér aleinn út á sjó, liggja þar með
hyldýpi hafsins undir sér og blá-
djúp himinsins yfir sér, baöaður í
sólskini og sjávarseltu, og vita
sér engrar bjargar von, ef sund-
iö fatast. Á slíkum sundferðum
sækja ntenn sér eld ;iö dæmi
•Grettis, bjarnyl í æðar og lntga.
Eg efast unt, aö mannkynið eigi
kost á annari jafngildri íþrótta-
reynslu, þangaö til ntenn læra aö
svífa í loftiiiu, slyppir og án allra
vélræöa.
Þá er engin íþrótt heldur heil-
næmari en sundiö. Þaö veitir öll-
itm likamanum jafna tamningu,
hreinsar hatut og lieröir. Enda
mun þaö vera margra trú, sent
hokkuð hafa velkzt í sjó, aö salta
vatnið sé orkulind, aö lífsþróttur
úr hlóði jaröarinnar, móður vorr-
ar, streymi ttm taugar hinS nakta
sundmanns.
Mér er raun aö hugsa um,
hver.su fáir synda hér í sjó. Sá sent
þekkir ekki annaö vatn til sund-
íara en volgt laugávatn, veit ekki
meira urn dásemdir liafsins, en sá
tnaður myndi vita unt fjallaloft og
útrænu, er aklrei hefði andaö að
sér ööru lofti en í kjallara, sent
l.itaöur væri með steinolíuofni.
Vér eigum við þreytandi og hrá-
slagalegt loft að búa íslcndingar.
ckki sizt hér i Rcykjavík. i Jöfuð-
staöurinn er sannnefnt bæli kvef-
pestar og ýmissa leiöra kvilla. En
náttúran hcfir jafnan lagt itkn
tneö þraut. Hún býöttr oss rneð
opnum örmum hið fagra- umhvcrft
bæjariiis, með hraunum og fjöll-
um. til göugttfara, — og svalan
og hreinan sæinn til sundfara.
Þessar tvær einföldu iþróttirgætu
breytt lifi og ltöan Reykvikinga.
En til jtess að sjórinn konii oSs
<-.ö notum, þarf tvent: lokaðasund-
l’.öll meö sjó, sem tekið er úr kald-
asta kulið, til vetrarbaða, og sund-
skála hér úti í Effersey til sttmar-
)>aða. Sundskálann er auðveldara
aö veila sér og hann á aö koma
fyrr. koma tttidir eins næsta vor.
Hér var fyrir nokkurum árum
ágætur stmdskáli, scnt var rtfinn.
Það sætnir ekki bæ, sem er á
bráðu framfaraskeiði, aö sttga slík
spor aftur á bak. Sá smánarblett-
ur má ekki vera óafmáðuf á sögu
bæjarins, þegar hún verðttr rituð.
Sigurvegarar og keppendur!
Yöur er öllunt þalíkað fyrir dreng-
skap yöar, aö hafa endurvakið ís-
Jandssundið eftir fimnt ára ltlé, og
]>ess er vænzt, aö margir fylgi
dæmi yðar. ,Sú nýbreytni hefir
veriö tekin upp' aö þessu sinni, að
ckki verða veittir peningar aö
yerölaunum. lteldur sveigár einir,
fyrir utan bikar þat'tn, sent sund-
konunginum ber aö afhenda, satn-
kvæmt retrlimum unt íslandssund-
. >
iö. Þaö ntun hafa vakaö fyrir j
]:eim, er þessu réöu, aö peningarn- t
ir tnintu fullmikiö á ]>aö, sem ó- ?
göfugast er í fari nútímans, en
sveigarnir á siði ]>eirrar þjóöar,
sem fremst befir staöiö í andlegri
og 1Í1 tamlégri menningtt. Grikkir j
litu á íþróttir áem fórnir til gtrö-
Mtna, 'og sigurvegararnir í kapp-
leikum þeirra lilutu ekki önnur
Inttn en sveiga úr ohuviðarlaufi.
Unt hcrkonung einn, er fór á
liendur þcim, er sagt, að hann
sendi njósnara á undan sér,'til þess
aö vita, ltvað ]>eir hefðist aö. Sá
kom aftur og sagði, aö alt rnann-
val þeirra væri saman komiö tiJ
kappleika. .Eu er koitungur heyröi,
p,lla krafta sjna, án ]>ess að eiga
sér vísa von annars hagnaðar en
þroska þess, setn áreynsluttni fylg-
ír, og virðingar góðra drengja.
Gertrud Rask
kolalaus.
Skip sent með. kol hcðan í dag.
—o—
í gær kom loftskeyti frá beili-
í.kipinu Raleigh. Sagði það, að
GrænJandsfarið Gertrud Rask
væri oröið kolalaust og þyrfti 250
smálestir kola til þess aö komast
til Itafnar í Angmagsalik. Var
þegar brugöiö við í gær, er skeyti
1>etta var kontiö, og botnvörpung-
ttrinn Kári lcigðtir til ]>ess aö færa
Gertrud Rask kolin. Leggur hann
áf staö með farminn í dag.
íslenskur matur.
Undarlegt er það, hversu hér er
Iítill gaumtir gefinn ístenskttm
matvælum. Það ber oft við í inat-
söluhúsum itér, að íslenskt kinda-
kjöt fæst ekki, cn aftur útlent
svtnakjöt og dósakjöt á boðstóí-
ttm. Þó vita það allir, aö kinda-
kjötið hér er hiö allra besta, sent
íæst í hennintim.
Fiskur er oft ófáattlegttr þrátt
fyrir j>að, að ísland cr tiltölulega
mesta fiskiland heimsins. Saltfisk-
ur má heita óþektur rnatur hér á
landi, og cr ]>að að vísu gott að
sumu leyti, ]>ví að sjálfsagt er að
flylja sem rnést út af lionum á
meðan markaðurinn er góðttr, en
það mæíti gera meira úr ódýrari
íegunduntim, en nú cr gert. Við
harðfisk og rikling er litil rækt
lögð og beinar ráðstafanir hafa
•Arið gerö'ar lil ]>ess að fá menn
t:l að hætta að eta ]>orskhausa,
sem þó er hcsti ntatur. — Stundum
grotnar síldin niður, enda fást
landsmenn ekki til að eta hana.
Mjólkurlaust er hér stundum, að
minsta kosti á matsölustöðum, og
skyr fæst ekki nenta á stöku stað.
— Þó er ísland landbúnaðarland.
Dósamjólk frá útlöndum drotnar
l’.ér alveg, og er ]>ó dýr.
Jafnframt þessari útilokun ís-
lenskra matvæla er kappkostað aö
hrúga í menn sem rnest erlendrar
fæðu. Stingur ]>að mjög í stúf við
alt sparnaðarvælið og ráðstafanir
til þess aö gera verslunina s»m
ófrjálsasta.
Það er nú vitanlegt, að bæti-
efni (vitamin) eru líka-manum holl
og ómissandi, en þau geta ekki
haldist í erlendum matvælum
(nema jarðargróðri). En þau
halda- sér og eru óskentd í islensk-
um niat, cf hann er rétt nteð farinn
Til þess að kippa ]>essu t lag
ætti framleiðendur að slá sér sam-
an og setja hér upp sérstaka mat-
sölu, ]>ar sem að eins fengist ís-
lenskur matur (og nauðsynlegastí
utlendur jarðargróður, seini hér
verður ekki ræktaður). Það gæti
oröið tóöutn máisaðiljum tii
gagns, framíeiðanda og neytanda,.
P. H. H.
Yfirlýsing.
(Síödcgis á laugardag ineðtók:
Vtsir frá stjórnarráðinu svolátandi
orðsendingu til birtingar) :
Forsætisráðherrann hefir nteS-
tekið hréf frá aðmírá! Magrttder,
þar sent hann segir að athygli sm
hafi verið vakin á grein í „Morg-
unblaðinu" 8. þ. nt. undir fyrir-
Sogninni „Hætta á ferðum" og tel-
ur aðmírállinn með grein þessarí
kastað óréttmætum skuggá á
landsmenn sína, og þá sérstaklega
á }>á menn, sem nú dvelja undir
stjórn ltans á Reykjavíkurhöfn.
Aðmírálfinn tilkynnir forsætis-
ráöherra ennfremur í bréfi þessti
að innan Randarikjaflotans sé
cngum manni lcyfð landganga e£
nokkur hætta sé á því, aö hann
geti útbreitt nokkurn smitandi
sjúkdóm, hvaða tegundar sem sé.
Og mönnnum sem viljandí Ieyna
sjúkdómunt er ]>unglega. refsað.
Þessar upplýsingar hefjr aðmír-
állinn beðið forsætisráðherra að
láta blöðunum í té, ef ske kynni, að
grein N. P. Dttngal hefði vakiS-
ótta nieðal almennings í Reykja-
vík.
íslandssnndið.
Það var háð í gær, eins og til
stó'ð, úti viö Örfirisey. Keppendur
voru fjórir, en 5 á skrá. Vega-
lengdin er 500 stikur.
Fyrstur varð Erlingur Pálsson
(U. M. F. R.) á réttum s 1 mínút-
ttnt, annar Jóhann Þorláksson (A)
á 11 mín. og 5 sek., þriðji Jón
Guðmann jónsson á 11 mín. 15,8
sek. og 4. Axel Eyjólfsson (úr r7.
júní, Hafnarfirði) á 15 mán. 13,6
sek.
Allir keppendurnir syntu bringtt-
sttnd, nema Erlingur, er synti yfir-
haúdarsund. Tíminn er slætnttr og-
er ]>að liklega vegna þess, hversu
langt er síðan ]>etta. sund hefir vcr-
ið }>reytt. i
Þeir, sem áðttr hafa unnið sund-
'jíma fdmjlznc&cn
1