Vísir - 25.08.1924, Page 2

WfSIH
)) Hbthm IOE
Notið „Vi-To
Kraftskurepúlver.
Það hreiosar alf og hreinsar best.
Locatelii ófimdinn enn.
Mikil leit hefir verið gerð að
Loeatelli og félögum hans, segir i
Londonar-skeyti, sem Axel Thor-
steinsson rithöfundur fékk í gær
frá Iuternational News-serviee, en
ekkert fielir til fieirra spurst. Sið-
an hefir fréttst að Eskimóar hafi
tekið ])átt í ieitirini og flugvélar
verið sendar norður með landi,
meðan þokunni létti í gær, en alt
kom fyrir ekki, og eru menri orðn-
ir mjög hræddir um, að þeim fé-
lögum hafi hlekst á. — Ef veður
leyfir, er búist við að Srnifh og
Nelson fljúgi vestur um haf frá
Grænlandi i dag.
Jónas Eiríksson
Skóiasfjóri.
Eins og áSur hefir verið gejið
nm hér í blaSinu, andaSist dbrm.
Jónas Eiríksson fyrverandi skóla-
stjóri þann 19. þ. m. að heimili sínu,
BreiSavaSi í EiSaþinghá, rösklega
73 ára gamall.
Jónas var fæddur 17. júní 1851
aS SkriSuklaustri í Fljótsdal. Voru
foreldrar hans Eiríkur Arnason og
kona hans póra Árnadóttir, sem þá
bjuggu á SkriSuklaustri og þar ólst
hann upp til tvítugs aldurs. Haust-
iS 1875 fór hann til Noregs og
stundaSi nám við búnaSarskóIann á
Síend í nánd viS Bergen næstu ár-
ín og útskrifaSist þaSan voriS 1878.
J>au árin dvaldi þar margt íslend-
inga viS nám og voru 4 af Fljóts-
dalshéraSi aSrir en Jónas. )?ar á
meSal var Lárus ,,snikkari“, bróS-
ir Jónasar, er stundaSi smíSar, Gutt-
ormur Vigfússon íyrverandi alþing-
ismaSur cg fyrsti skólasjóri á EiS-
um, Jósep J. Björnsson, fyrrum
skólastjóri á Hólum, Halldór bóndi
á RauSamýri, Björn í Grafarholti
o. fl. Sýnir þetta, aS útþrá ungra
bændasona vísaSi þeim fyrst leiS til
Noregs til búnaSarnáms, og msetti
svo enn vera, sakir staShátta.
Að lcknu námi hvarf Jónas heim
aftur og réðst þá þegar hjá sýslu-
nefnd S.-Múlasýslu til þess að ferð-
ast um sýsluna og leiðbeina bænd-
um í búnaði, gera mælingar fyrir
áveitur og framræslu o. s. frv. pví
Jtarfi gengdi hann næstu sumrin og
er útdráttur úr skýrslum þeim, er
fiann gaf sýslunefndinni um ferðir
sínar, birtur í „Skuld“, er þá var
gefin út á EskifirSi.
ÁriS 1880 kvæntist Jónas Guð-
laugu M. Jó.nsdóttur á Eiríksstöðum,
hinni mestu myndar- og dugnaSar-
konu - af Möðrudals- og Eiríks-
staðaætt, — og næsta vor reistu-þau
bú á hálfum Eiríksstöðum móti Guð-
laugi Snædal, bróður Guðlaugar.
J?ar bjuggu þau 4 ár, en fluttust að
KetilsstöSum í Jökulsárhlíð vorið
1885 og voru þar 3 ár, til 1888, er
'Jónas varð skólastjóri á Eiðum, er
Guttormur Vigfússon lét af því starfi
eftir 5 ára skólastjórn. — Veturinn
1882—83 hafSi Jónas stundaS nám
við búnaðarháskólann í Kaupm.-
höfn. — pessú starfi gegndi Jónas
í 18 ár, eða til vorsins 1906, er hann
sagði af sér, sakir heilsulasleika
(höfuðveiki), er Iengi hafði þjáð
hann nokkuð. Sama vorið misti hann
konu sína, sem hafði verið honum
trúr og dyggur förunautur, stoð og
stytta í erfiðu starfi, en sjálfur flutti
hann þá búferlum á eignarjörð sína,
Breiðavað, nærri Eiðum, og hefir
verið þar síðan. Bjó þar fyrst sjálf-
ur 10—12 ár, en þá tók við jpór-
hallur sonur hans og hjá honum
dó hann.
pað var löngum erfitt verk og
vanþakklátt að vera skólastjóri á
Eiðum: Jörðin erfið og kostalítil,
fjárhagur þröngur og öll framlög
veitt með eftirtölum, skilningur lítill
á starfi skólans og enn minni við-
urkenning á gagnsemi hans. Skólinn
átti því sjaldan mikilli aðsókn að
fagna eða áliti og jafnvel ekki ætíð
„heiðarlegu umtali“. pó virtu allir
prúðmensku, mannkosti og trú-
mensku skólastjórans — og skóla-
stýrunnar má bæta við, því að eftir
allri tilhögun og aðstæðum, áltu
búnaðarskólarnir gömlu fyrst og
fremst. að vera fyrirmyndarheimili,
svo að húsfreyjan hlaut að eiga
drjúgan þátt í skólastjórninni. Voru
aldrei, svo eg viti, bornar brigður á,
að Jónas legði fram alla krafta sína
í þarfir skólans með framúrskarandi
ósérplægni, og búið blómgaðist von-
um framar í höndum hans, sem sjá
má af því, að nokkrum árum áður
en hann lét af skólastjórn, var tún-
ið stækkað um helming, engjamar
gáfu af sér helmingi meira en þeg-
ar hann tók við, og búið átti traust-
an og þoiinn sauðfjárstofn. Og efni
fóru jafnt og þétt vaxandi, og læt-
ur r.ærri að eignir tvöfölduðust í hans
höndum.
Jónas var reglu- og snyrtimaður
um alla heimilisstjórn og bindindis-
maður á vín og tóbak alla ævi.
Var hann í þessu, sem og í allri
framkomu, hin besta fyrinnynd ung-
um mönnum. pess er og vert að
geta, að, hann kendi jafnan sund
skólapiltum, og veit eg þess tvö
dæmi, að sundkunnátta Eiðasveina
varð til þéss að bjarga lífi manna.
Annar bjargaði sér og föður sínum
úr sjávarháska, en hinn sjálfum sér
úr ströngu straumvatni og þurfti bæði
karlmensku og góðrar sundkunnáttu
við í bæði skiftin, enda fór hér
hvorttveggja saman. Kunnugt er mér
iíka um, að sumir nemendur Jónas-
ar lærðu nokkuð að bókbandi, og
pórhallur sonur hans hefir lært bók-
band heima svo vel, að ekki stend-
ur langt að baki handbragði lærðra
bókbindara.
í tíð Jónasar útskrifuðust 60 pilt-
ar frá skólanum, en nokkrir fleiri
stunduðu þar nám meira eða minna.
Á Breiðavaði bygði Jónas myndar-
legt íbúðarhús úr timbri, girti túnið
og sléttaði allmikið, kom upp stór-
um, vel hirtum matjurtagörðum og
var þar í öllu hin prýðilegasta um-
gengni.
Engar meiriháttar ritgerðir hefir
hann skrifað, en margar blaðagrein-
ar, einkum um garðrækt, — er hon-
um var mjög hjartfólgið mál — og
oft vakti hann máls á stofnun hús-
mæðraskóla á Austurlandi.
Meðan Jónas var á EiSum, mun
hann lengstum hafa verið í sýslu-
nefnd. í stjórn Búnaðarsambands
Austurlands var hann nokkur ár og’
í stjórnamefnd Eiðaskóla sömuleiðis
og prófdómari þar jafnan eftir að
hann lét af skólastjórn. Lét sér jafn-
an ant um skólann og fylgdist vel
með hversu fram fór á skólanum.
Formaður var hann í fasteignar-
matsnefnd S.-Múlasýslu og hrepp-
stjóri Eiðahrepps 6 síðustu árin, og
ýms fleiri trúnaðarstörf hafði hann
á hendi og rækti með stakri sam-
viskusemi.
Á sjötugsafmælinu, 17. júní 1921,
var honum haldið veglegt samsæti
að Eiðum og færðar ríflegar pen-
ingagjafir í þakklætis- og virðingar-
skyni fyrir trúlega unnin störf, en
hann gaf þær samstundis til eflingar
alþýðuskójans á Eiðum. Sýndi hann
með því rækt til staðarins, þar sem
hann sleit kröftum manndómsár-
anna, og áhuga fyrir menningu
Austfirðinga. Ekki er mér kunnugt
um hver nánari ákvæði fylgdu gjöf-
inni, en bera mun hún nafn þeirra
hjóna beggja. og ætluð til styrktar
nemendum þaðan til framhalds-
nams.
Sjö syni átti Jónas: Halldór cand.
phih, kennara í Reykjavík, Jón
málara, Benedikt búfræðing og
verslunarstjóra, Gunnlaug búfræð-
ing og verslunarstjóra, Emil búfræð-
ing og símritara og eru þeir fjórir á
Seyðisfirði, pórhall búfræðing og
bónda á Breiðavaði og Friðrik nem-
anda á Eiðum.
Bræðralag hefir ekki þekst betra
en með þeim Jónasi og Lárusi og
nú verður hann járðsettur við hlið
hans og konu sinnar í heimagrafreit
að Breiðavaði. Enginn, sem þekti
Jónas, mun gleyma hinu prúða,
glaðlynda göfugmenni, og happa-
drjúgt væri þjóðinni að eiga marga
jafn trúa menn í sinni þjónustu.
Melúsalem Stefánsson.
Spratt’s Laymor
er hænsafóður samsett ein-
göngu úr varpaukanái
efnum. Þa5 er margreynt
að fóður þetta á hvergi
sinn líka tíl þess að auka '
varp. Sérstaklega útbúið
hænsafóður, sem getur
gefið &0°/o fleiri egg en
venjulegt fóður, verður hið
langódýrasta í notkun, þótt
hvert pu íd sé dýrara af
því en hinu sem lélegra er.
ItcyniðSpratt’s „Laymor1,
I
S*ðR»€® 8VEIKSS0K & CO.
I
Utan af landi.
Aktireyri 25. ágúst FB.
Sfidveiðiu er að gfæðast aflur.
I dag hafa komið á laud hér rúm-
ar tvö þúsund tunnur og á Siglu-
firði fimm þúsund. I gær og í dag
hafa kornið fyrstn þurkdagarnir
hér á rúmum hálfum mánuði.
Krossanesmálið svokailaða veld-
ur miklu umtali hér. Heíir verk-
smiðjan Ægir verið kærð fyrir
óleyíilegau inntlutning ritlendinga í
atvinnuskyni, og fyrir að nota of
stór síldarmál. Atvimiumálaráð-
herrann hefir úrskurðað, að verk-
smiðjan skuli fá að halda hinu
erlenda verkafólki það sem eftir
er sumarsins, og kveðst ekki skoða
sig hafa nægilega heimild samkv.
núgildandi Iftgum til þess að gefa
út reglugerð, samkvaemt lögum
síðasta þings.
Sildarmál verksmiðjunnar reynd-
ust við mælingu 20 fíírtim stærri
en saniningsbundið var, en hafa
þó verið Iðggilt á 170 fítra tii 1.
október með samþykki atvinnu-
málaráðherrans. Búist er við að
síldarsetjendur geri skaðabótakröfu
á hendur verksmiðjunni, þar sem
þeir hafa gert sainning urn 150
lítra mál.
Siglufirði 2.3. ágúst FB.
Siðustu 20 daga lieíir verið því
nær sildarlaust hér í smirpinót ea
reknetaveiði hinsvegar dágóð. f
gtérmorgnn var kappboð hjá sild-
arkauprnönnum urn reknetasildina.
Voru þeir á hátum út við Siglu-
nes til að reyna að ná fyrstir i
síldarsfeipiu. Hæst boð var H2 kr.
fyrir tunnuna.
I nótt hafa flest skíp komið íhií