Alþýðublaðið - 29.05.1928, Blaðsíða 2

H
íAíEiÞVÐUBBAÐIÐ
ÍALÞÝÐUBLAÐIi
Ikemur út á hverjum virkum degi.
Aigreiðsla i Alþýðuhúsinu við
Hveriisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
til kl. 7 siðd.
< Skrifstofa á sama stað opin kl.
J 9*/s—10Vs &rd. og kl. 8 — 9 síðd. :
J Simar: 988 (afgreiðslan) og 2394 ;
J (skrifstofan). :
J Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á |
3 mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 I
J hver mm. eindálka.
3 Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan :
< (i sama húsi, simi 1294).
Rafmagnsstöð
við Sogið.
Reykjavík stækkar dag írá
degi. Stór svæði, sem fyrir fá-
um árurn voru ýmist melurð
(Skólavörðuhoitið) eða græn tún
(Gesirstún o. íi.) eru nú aiskipuö
nýreistum byggingum. Stór hverfi
hafa risið upp í útjöðrum bæjar-
ins (Sólvellir, Grimsstaðaholt, inn
með Laugavegi, Lauganesvegi o. •
s. frv.). En pótt byggingarnar
þjóti upp, þá er .fólksfjölgunin þó
örari, og enn er mikill skortur á
húsnæði, sérstaklega tveggjá til
þriggja herbergja íbúðum. Bærinn
hlýtur því að stækka enn hröðum
skréfum.
Þessum öra vexti bæjarins fylg-
ár það, að fyrirtæki, sem fyrir
10—15 árum voru við hæfi bæjar-
ins, geta engan veginn fulinægt
þörfum bæjarmanna nú.
Þannig hefir uppfylíingm innan
hafnarinnar stækkað meir en um'
helming á síðustu 10 árum, undir
stjórn Þór. Kristjánssonar hafn-
arstjóra, og bryggjur hafa veriö
bygðar, svo að nú er hægt að
afgreiða helmingi fleiri skip en
hægt var í hinni upprunalegu
höfn, meðan einungis var Vestri-
hafnarbakkimi og „Batteríis“-
bryggjan.
Vatnsveitan, er bygð var í tíð
Páls Einarssonar borgarstjóra,
reyndist brátt of lítil, sem von var
til, þegar íbúatala bæjarins tvö-
faldaðist á fáum árum.
Nú er búið að leggja nýja
vatnsveitu í viðbót við þá gömlu,
og sumir telja, að enn þurfi að
auka við vatnsveituna. En sá er
kostur á, að enn er nóg vatn í
Gvendarbrunnum, ef auka þarf
neyzluvatnið, í bænum. Og enn
er hægt að byggja nýjar upp-
fyllingar og nýjar bryggjur inu-
an hafnarinnar, ef siglingar aukast
hin^að og útgerðin vex.
Þegar ráðist var í byggingu raí-
magnsstöðvarinnar við Elliðaárn-
ar, var fyrst og fremst haft í
huga, að útvega bæjarbúum raf-
magn til ljósa og einnig lítils
háttar til iðnaðar. En af þeirri
þekkinigu, er menn höfðu um
notkun rafmagns, þar sem það
var komið, þá mátti ganga-út frá
því vísu, að ekki lið’i langur tími
þar til bæjarbúar heimtuðu raf-
magn til hitunar og suðu.
Með svipuðum vexti bæjarins
og verið hafði þangað til (1919),
mátti einnig telja víst, að upp risi
ýms fyrirtæki, er þyrftu á raf-
orku að hálda í stórurn stíi.
Þótt það þannig þegar í upp-
hafi hafi verið Ijóst, að ekki liöi á
löngu, þar til krafa kœmi fram
um meiia rafmagn til notkunar
í bænum, þá hefir það samt vafa-
laust verið muðsynlegf, að ráðast
í byggingu rafmagnsstöðvarrohar
við Eiliðaárnar. Þótt vitanlega þá
hefði veriö réttast að ráöast í
virkjun Sogsins, þá var í bili ekki
hægt að teyma íhald bæjarins
lengra en inu að ánum. Og vegna
þess verða Reykvíkingar nú aö
greiða hátt gjáld fyrir lítið raf-
magn. (ÞaÖ er svo sem ekki ein-
asti skatturinn, sem bæjarmenn
greiða vegna íhaidsins.)
Hefðu því allir þeir bæjarfull-
trúar ,sem vildu ráðast í virkjun
Sogsins, felt í bæjarstjórnimii
1919, að byggja stöðina við Ell-
iðaárnar, þá heföu afleiðingarnar
orðið þær, áð ekkert hefð’ ver-
ið gert. Þá heföi það ástand
haldist, að nafmagn hefði verið
fiamleitt með olíuhreyfivélum og
selt rándýru verði. En fátækling-
árnir í bænum hefðu setið áfram
með olíutýrurnar.
Vafalaust er nú þegar búið að
stækka og auka rafmagnsstöðina
við Eiliöaárnar svo mikið, sem.
fært er. Vatnsma'gn ánna er svo
lítið, að nýjar útbyggingar myndu
ekki svara kostnaði
En nú vantar meira og ódýrara
rafmagn til bæjarins, og er þá
ekki urn annað að’ gera, en að
byrja þegar á virkjun Sogsins;
Þaðan getur Reykjavík, Hafnar-
fjörður og nágrannahéruðin feng-
ið nægiliega orku bæði til ljösa,
áuðu, hitunar og handa iðnaðin-
um.
Bæjarstjórn Reykjavikur hefir
haft þetta mál til meðferðar und-
anfarið; er sagt, og mun rétt vera,
að áætlun um virkjun 15 þús-
und hestafla rafmagnsstöðvar
við Sogið sé þegar fuLIgerð af
rafmagnsstjóra, hr. Stgr. J.
Við bæjarstjórnarkosningarnar í
vetur virtist það vera sameigin-
’legt áhugamál allra bæjarfulltrúa-
efnanna að hrinda þessu máli <
framkvæmd. Og, í vetur og vor
hafa fulltrúar Alþýðuflokksins
.haldið málinu vakandi í bæjar-
stjórn og rafmagnsnefnd.
En það er eins og einhver í-
halds-mylnustemn haldi málinu
niðri. Alt af á skýrsilan um rann-
sóknirnar og áætlanirnar að „vera
nærri til “, „rétt að koma“, „verö-
ur birt á næstunni" o. s. frv.
Bæjarbúar verða að krefjást
þess af bæjarstjórninni, aö hún
hraði þessu rnáli; það tekur að
minsta kosti 3 ár að byggja stöð(-
ina við Sogið; bærinn stækkar;
þörfin á raforku eykst stórkost-
lega. (Og Titan kemur víst ekki.)‘
Reykvíkingar mega ekki við því
að bíða lengi eftir rafmagnsstöð
við Sogið.
Borgarstjóri ræður meiri hl.ut-
anum í bæjarstjórninni. Ef borg-
arstjóri er á móti málinu, getur
hann tafiö þaö lengi, án þess það
veröi vitaö fyrir Víst, hver skoð-
un hans ér á málinu. Einu sinni
áléit hann, að rétt væri að bæta
við Elliöárstöðina stðrri ólíú-
hreyfivél, til þess að framleiða
með rafmagn og bæta með því
úr rafmagnsskorti í bænúm. Én
vonandi er hann nú horfrnn frá
þeirri skoðun. Hér eftir mega
engin víxlspor verða í þessu
máli. Litla rafmagnsstöðin við
Elliöaárnór var nauösynlegt (en
dýrt) víxlspor, tiil þess að geta
síðar knúö ihakiiö til að stíga
hið stærra skrefið, að virkja Sog-
ið.
Nú á að vera að þessu komið.
Eftir því, sem heyrst hefir úr
skýrslu Stgr. J., er fjárhagsatriði
málsins ekki neitt ægilegt. Reykja-
vikurbæ, ef til vill með aðstoð
landsins og héraða þeirra, er.
njóta góðs af virkjuninni, á að
vera vel kleyft aö ráðast í þessar
framkvæmdir.
En þetta má ekki dragast.
J. B.
Verkfall
á Eskifirði.
Á laugardagdnn fékk Alþbl. svo
hljóðándi simskeyti frá Eskifiröi:
„Verkfali hófst í gær við fisk-
verkun hjá togarafélaginu „Andri“
Ósamkomulag um launakjör. —
Fundur allra verklýðsfélaga verð-
ur hvítasunnudag."
Tillögur.
3. Esperanto.
Þetta þing lítur svo á, að al-
þjóöamáj sé knýjandi nauðsyn
fynix alþjóÖasamtök. Væri það
tek'ið upp, mundi þaö ekki að eins
spara verkamannasamtökúnum fé
og tíma, heldur mundi einnig
stuðla að samvinnu allra þjóða,
þar sem það mundii gera hvern
einstakling færan um að taka þátt
í alþjóðastarfsemii. ÞaÖ er því
skylda aiþjóðaflokks verkamanna
að vekja áhuga félaga sinna á því,
Bö taka upp alþjóða-hjálparniálN
og útbreiða þaö,
Þiingið lýsir sig Samþykt álykt-
undnni um þetta efni, sem gerð
ívar á þinginu í Hamborg 1924, og
felur skrifstofustjórnijjni að halda
áfnam tilraunum tiil þess að koma
í motkun hjálpármáiMmu Esperanto
meðal meðdima Alþjóðasamhands
flutningamamna. Enn fremúr á-
dyktar þiingið að skora á öll fé-
lög, sem í alþjóðasa'mbandinu eru,
að styðja að úthreiðslu þessa
rnals í blööu'm sínum, annaöhvoft
með því að gefa út kensiugrein-
ar og greinafliokka eða á annan
hátt, og ivinna að öðru leyti að
útbreiiðslu alþjóöamálsins af öll-
uim mætti.
íþróttir.
Frá fimleikaflohknnm.
Calais, FB„ 27. maí.
Koma ísilendinga til Calais vek-
ur almenna athygli. Mótíð hófst
kl. 7 í ínorgun.' Kept verður um
meistaratign Frakklands (i leik-
firni) og um leið valdir menn til
þess að taka þátt í óilympiskii'
leikunum.
Tvö þúsund og firnm hundruð
börn sýndu leikfimi í dag.
Klakkan sex gengu þrir brezkir
ieikfimiflokkar, sjö ítalskir, 'Seytj-
án belgiskir, einn frá Luxemburg,
einn frá Danmörku og ísitenzkí’
flokkurinn um borgina, og bar
hver fJokkur fána sinnar þjóðar
fyrir.
í ráðhúsinu bauð borgarstjóriim
í Calais flokkana velkomna.
Fjögur hundruð frakkneskir
flokkar ganga um borgina í dag,
og hefir hver fliokkur sinn lúðra-
flokk.
Fimmtiu þúsundir aðkomu,
manna komu til Calais í dag.
Calais, FB., 28. maí.
Hvítasunnudag keptu þrjúi
hundruð og tuttugu félög. Stór-
kostteg aðsókn í dag. Mamnfjöldi
er svo mikill í borginni, að menffl
sofa í þúsundataM í hermamná-
'Skálum borgarinnar. — Aðalhátiö-
in á morgun. — Velliðan allra,
Kveðjur.
Stjórn Sundfélags Réykjavikur
skorar á alla þá, er hafa happ
dxættismiða félagsins til sölu, áS
vera nú dúgiegir þessa daga, þar
til dregiö verður. Enn þá vantar
töluvert fé til að borga bátana.
3ja flokks knattspyrumótið
fór þannig, að K. R. sigraðí
Val með 3:0, og vann þar með
bikarinn að þessu sinni.
Valdimar Sveinbjörnsson
biður álila þá drengi úr Baima-
skalianum, er hafa happdrættis-
miða Sundfélagsins, að gera skil
eins fljótt og þeir geta til hans
á Skólavöröustig 38.
Tillagan er frá Sænska flutn-
ingamannasa'mbandinu..
Húsmæður
Dollar - stangasápan
hreinsar betur og er miklu
mýkri fyrir fötin og hendur-
nar en nokkur önnur
þvottasápa, 1H
Fæst víðsvegar.
í heildsölu hjá
Halldóri Eiríkssyni,
Hafnarstræti 22. Simi 175.
Verkaraannapingið í
Stokkhólmi.