Vísir - 07.06.1926, Blaðsíða 2

Vísir - 07.06.1926, Blaðsíða 2
yisia Rauður Kandís nýkominn. Símskeyti Kíhöfn 6. jútií. FB. Hátíðahöld í Liibeck. Símað er frá Lúbeck, aS þar sé nú haldin viShafnarmiki! minning- arhátíð i tilefni af sjö alda sjálf- stæSi. Fulltrúar baltisku landanna eru viðstaddir. Kolaverkfallið. Sínoað er frá London, að fram- kvæmdaráð námamanna taki af- stöðu á þriðjudaginn til samnings- tilboðs námaeiganda. MacDonald um allsherjarverkföll. Simað er frá London, að Mac Donald skrifi í „Socialist Review“ að reynslan hafi sýnt, að allsherj- arverkföll séu ónýt vopn í baráttu verkalýðsins, því að tjónið af þeim iendi á verkamönnum sjálfum. Utan af landi. >—o— Akureyri 6. júni. FB. Landsmálafundur. Frambjóðendur til landkjörs héldu landsmálafund hér í gær- kveldi. Ræðumenn voru efstu tnenn allra listanna, nema A-list- ans. Fyrir 'honum talaði Haraldur Guðmundsson. Sátu þó þrír fram- bjóðendur listans fundinn. Einn þeirra, Erlingur Friðjónsson, bar fram nokkurar fyrirspupnir til fjármálaráðherra. Fundurinn fór hið l>esta fram. Sig. Eggerz, Bríet og Haraldur urðu hér eftir, en Jón Þorláksson og Magnús Krist- jánsson héldu áfram austur. —- Landsfundur kvenna ásamt iðn- sýningu hefst á þriðjudaginn. Sorglegt slvs. Bam datt í gær í nótabörkunar- pott. Það náðist með lífsmarki, en txdsýnt er hvort það heldur lífi. Nýkomið mikið af fallegum M afar ódýrt. Landkjöpið. Áhugi kjósenda á landkjöri því, sem fram á að fara i. næsta mán- aðar, virðist ekki vera sérlega mikill, ef dæma skal eftir fram- komu blaðanna. Dagblöðin hafa furðu-lítið lagt til málanna, enn sem kornið er, en vikublöðin tvö, „Vörður" og ,,Tíminn“ eru byrjuð að jagast urn kosningarnar, og þó lítillega. — Nudda þau helst um það, hvor vera muni verri eða skárri Jón I>orláksson eða Magnús Kristjánsson. Munu kjósendur býsna alment taka all-lítt undir lofsöng um þessa menn. — Iiitt mundu þeiy geta fallist á, að hvorugur sé til mikilla verka borinn, né giftusam- legra, í stjórnmálum landsins. —■ Eiga báðir nokkurn stjórmnála- íeril að baki sér, og hvorugur glæsilegan. — En blöð þessara manna, Vörður og Tíminn, látast ekki sjá sólina fyrir þeim, og telja þá fágæta stólpagripi, sem ekki verði að skaðlausu án verið í æðstu trúnaðarstöðum, og á löggjafar-7 J'ingi þjóðarinnar. Uni Jón Þorláksson, efsta mann á ihalds-listanum er það að segja, rneðal annars, að hann er gróða- maður mikill og aflakló. Það er ekki sagt honum til ámælis —• síð- ur en svo. —- Hann er sennilega einn þeirra þur-skynsömu mannaj sem meta öll verðmæti lífsins i krónuin og aurum. Þeir nienn eru oft nytsamir borgarar, en reynast að jafnaði óhæfir til forustu. í stjórnmálum er J. Þ. talinn í slirðara lagi til allrar samvinnu, og manna óheppnastur i pólitísku dagfari. — Mætti styðja þá skoð- un nánara með gildum rökum, ef á Jjyrfti ,að halda. — Jón var frá- bær námsmaður i skóla, og tók manna best próf, svo sent kunn- ugt er. — Fyrir þá sök ’hafa sum- ir ímyndað sér, að hann hlyti að vera spakur að viti. — Það þarf Jtó ekki að vera. — Miklir ,,náms- hestar“ reynast stundum illa á skeiðvelli lífsins. — Jón Þorláks- son hefir nú verið nemandi í skóla lífsins og reynslunnar, síðustu ára- tugina, en árangurinn hefir ekki oröið sérlega glæsilegur. — Hann hefir verið athafnamikill að vísu, og komið víða við, en árangur síarfseminnar þykir ekki hafa orðið svo notadrjúgur þeim, sem njóta áttu og notið hafa, að orð sé á gerandi. — Nægir í því efni að benda á ýmsar íramkvæmdir hans fyrir Reykjavíkur-bæ, svo sem gasið, rafmagnið, móinn o. s. frv., en ekki verður lengra farið út í það að sinni. —* Þyngst af öllu verður þó það á metunum, að póli- tiskt eðlisfar Jóns Þorlákssonar er ákaflega gallað. Hann er fullkom- inn íhaldsmaður. Og hann er í- haldsmaður af þeirri gerð, sem Eann lýsti sjálfur í Lögréttu 1908. — Sakir þessa mikla megin-galla, ætti hann að hverfa út úr stjóm- niáluin landsins, sem allra fyrst. — íhaklsmenn eru hugsjónalausir og tregir til allra umbóta. Þeir evu eigingjarnir og makráðir og vilja ekkert leggja í sölurnar til almennings-heilla. — Jón Þorláks- son hefir lýst þeim manha best. Og sú lýsing á við hann sjálfan. Magnús Kristjánsson, kaupmað- ur, efsti maður bænda-listans, á langan Jiingferil að baki sér, en ekki merkilegan að sama skapi. — Þótti hann löngum seigur og dygg- ur og fylginn sér í ílokki Hann- esar Hafsteins á fyrri árurn, en síðar skifti mjög um stjórnmála- hamingju mannsins, er hann nvistl foringja síns og höfðingja. — Lenti hann Jiá á refilstigum með pólitískum æfintýramöntíum, sem tim }>ær mundir hlupu saman úr öllum áttum, með harki og óhljóð- um, sem ekki hafa sjatnað enn í dag. — Þóttust angurgapar þess- ir hafa bændaliðið alt á sínu bandi og hófu þegar í stað grimnva sókn á hendur verslunarfrelsi lands- manna. —• Sú var ein fyrirætlan ]>eirra manna, að hneppa í dróma hafta og einokunar mikinn hluta verslunar landsmanna viö aðrar þjóðir. — Og svo langt gengu þeir í ofsa sínum og ósköp- um , fyrst í stað, að þeir lýstu yíir því á j>renti, að eigi skyldi fyrri staðar numið, en kaupnvanna- stétt landsins væri öll úr sögunni. — Síðar gengu þeir þó frá þess- ari skjalfestu yfirlýsingu, og kváð- ust ekki hafa meint'svona mikið. Með þessum niönnum dansaði hinn aldraði kaupmaður, Magnús Kristjánsson, og hefir dansað sið- an. —■ Það er ekki kunnugt al- menningi, hvort hann muni hafa fallist á }>á fyrirætlan hinna nýju foringja sinna, að allir kaupmenn landsins skyldu ílæmdir frá at- vinnu eða komið á kné. Hitt er vitanlegt, að bráðlega gerðist hann Ötull talsmaður verslunarhaftanna airæmidu, og einokunar þeirrar og verslunar-áþjánar, sein Ttmaklík- att vildi leiða yfir þjóðina, og tókst að leiða yfir hana að nokkuru Ieyti um stundar sakir. Magnús Krstjánsson var lengi þingmaður Akureyrar. Hann rak }>ar útgerð og verslun, og þótti sanngjarn rnaður og góður við- skiftis. — Og mörgum Jiótti vænt urn hann, sakir mannkosta hans og hjálpfýsi. En svo var þorrið gengi 'hans og íylgi J>ar t sveit við sið- usttt kosningar, að bráð-ónýtur íhaldsmaður tók af honum kjör- dæmið. Þar var þó ekki „við blá- mann að berjast". — Slík l>ending frá kjósöndum var mjög ákveðin. Jafnaðarmenn tefla fram mein- hægurn inanni, Jóni Baldvinssyni. — Jón hefir setið á þingi undan- farin ár og talað rnikið. — Hann er ólíklegur til byltinga og hvers konar hermdarverka, enda mun hann ekki í hávegum hafður af ærslalælgjum og öfgamönnum í ílokki sínum. —• Er mælt, að „bols- ar“ rnuni trauðla greiða ihonum atkvæði á kjördegi. — Það er satneiginlegt um íhalds- flokkinn, Framsóknarflokkinn og flokk jafnaðarmanna, að þeir eru allir stéttarflokkar. — íhalds- flokkinn mun að sönnu langa tii að neita því, að hann sé stéttar- flokkur, en þeirri neitun trúir eng- inn maður. —< Skattamálagreinar fjármálaáðheiTans í Verði síðast- liðið sumar gefa meðal annars nokkura bendingu um, hvert hug- urinn stefni hjá svæsnasta hluta íhaldsliðsins, og verður ef til vill vikið að því síðar. Frú Bríet Bjamhéðinsdóttir hef- ir brotist í því með miklum dugn- aði, að koma sér upp lista, og feugið til þess styrk hjá nokkur- um konum hér í bæ og víðar. — Situr hún sjálf í efsta sætinu, svo sem að likindum lætur. —• Ölík- legt þykir, að bak við þann lista standi mikið annað en löngun fni- arinnar til þess að komast á þing. Þá er síðasti listinn, E-listinn. Standa að honum frjálslyndir kjósendur í öllum kjördæmum landsins. — Er mikill uggur og ótti í forsprökkum stéttaflokk- anna við þennan lista, )>ví að þeir vita, að allir frjálslyndir kjósend- ur í landinu muni fylkja sér um hann og sigra. Verður nánara sagt frá honum í næsta blaði. Efsti maður á þessum lista er Sigurður Eggerz, bankastjóri. Fáein orð. --X— Mér datt í hug, er eg las upp- íafið á siðustu grein Guðm. Einarssonar, frásagan um Vil- íjálm pýskalandskeisara og Nikulás Rússakeisara. Vilhjálm- ur var á veiðum á pýkalandi, en Nikulás var staddur á her- skipi úti í Eystrasalti. Vilhjálm- ur sendi Nikulási simskeyti og ritaði undir: Weidmanns Gruss (kveðja frá veiðimanni), en únn svaraði um hæl: Weid- manns Dank (þakkir frá veiði- manni). Grein G. E. ber með sér, að hann kann ekki að fara rétt með ummæli min um pór. B. þorl. i síðustu grein minni. Eg vona, að þessar orðahnipp- ingar verði til þess, að eg fái síð- ar tækifæri til að fara lofsam- legum orðum um andlitsmynd- ir íslenskra málara, þegar þeir liafa náð þeim þroska, að hægt verður að setja þá á bekk með erlendum málurum, er kunna tök á þessari list. A. J. Ath. Deilu þessari er hér með lok- ið í Visi. — Ritstj. Iiinrli i iisiili. —0-- Það hefir veriö vakiö máls á því, aö reisa minnismerki á Þing- völlum í tilefni af þúsund ára af- mæli Alþingis. Eg, sem þessar lín- ur rita, skal geta ]>ess þegar, aö eg efa það nokkuö svo, aö þvi- líkt minnismerki næSi tilgangi sínuin eöa sómdi sér á Þingvöll- um, svo stórfenglegum staö. Og um Þingvöll viröist mér það, að tvent sé til: að fl-ytja þangað þing- ið, en koma þó jafnframt í veg fyrir alla fasta bygð þar, umfram þinghús og gistihús fyrir feröa- menn; hitt er, að halda Þingvöll- um hreinum af öllum mannvirkj- um (nema gistihúsi, sem ekki verður undan komist), en láta náttúruna sjálfa og auðnina þar tala sínu máli, og sá er grunur minn, að komandi kynslóðir mundu þakka okkur þaS best, ef þær týna ekki sögu sinni og tungu. En það tekur engu tali að setja á Þingvöll neina stofnun eða bygð, nema Alþingi væri sjálft. Og þinginu mætti ekkert þorp fylgja né „sumarbústaðir“, og ekkert pírumpár af neinu tæi. Það er fyrst og síðast, aö friða Þing- völl, svo lengi sem þjóðin telur þar vera helgan stað, eða sá hluti hennar, sem á sér lotning og ein- hverja tilfinning fyrir ]>ví, sem meira sé vert en bithagi 'handa gemlingum síra Guðmundar Ein- arssonar. En það er ekki þetta fólk, sem nú sækir helst til Þing- valla; það er alt önnur mann- eskjutegund. En eg vík aftur að minnismerk- mu. Þaö hefir í sambandi viö þaö verið talað um vankunnáttu ís- lenskra listamanna í því að rnóta rétt einn mannslíkama, og má þá vera, að fyrir sumum forgöngu- mönnum þessarar hugmyndar hafi vakað myndastytta af einhverjum upphafsmanni hins fyrsta þings —• eða eitthvað í þá átt.* En það finst mér, ef minnismerki skal reisa á Þingvöllum, þá verði það að vera táknmynd, symþólsk mynd, en ekki stytta af neinutn manni, hversu góður sem var. — Líka mætti reisa minnismerki í hreinum byggingastil, arkitektón- iskt (sbr. minnismerki hjá Leip- zig)- En hvað sem íslenskri list aun- ars líður, þá er nú svo, að við eig- um einmitt minnismerki til að reisa á Þingvöllum, ef það ætti annars að gera, symbólska mynd, sem vera má, að eigi fyrir sér miklu meiri frægð en menn grun- ar nú og enn er orðið. Það er Alda aldanna, eftir Einar Jónsson, íslenskan listamann. Mér finst, að þeir, sem annars tala um minnismerki á Þingvöll- um, mættu vel taka málið upp með þeirn hætti, hvort reisa skuli þessa mynd Einars á Þingvöllum, hvort kleift sé að reisa hana svo stóra og veglega sem meö þyrfti og hvaða efni skyldi velja til. „Alda aldanna“ er stórfenglegt skáldverk og indælt í senn; hugs- unin, sein í myndinni felst, hæf- * Eggert Briem frá Viðey legg- ur nú einmitt til, að minnisvarðinn verði reistur Þorsteini Ingólfssyni. Regnkápur, Reiðjakksr, fjórar góBar teg. Sporibaxur, Sportsokkar, faiaCduiJhnuAon

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.