Vísir - 10.02.1928, Blaðsíða 2

V 1 SlR
Nýkominn
Laukur
í pokum,
frá kon nríetíri hollenekri veikwnoðiu, loahogni,
Kachals mahoKiii með 3 pedoium.
— Læg ta vejö beint frá verk~miðjunni. —
Ao Obenliaupt
Símskeyti
Khöfn 9. febr. FB.
Norska stjórnin faliin.
Frá Osló er símaB: Hornsrucl
hefir haldió ræöu í þinginu og'
kveöiö svo aö oröi, aö andstæð-
ingar jafnaöarmanna beri ábyrgö
á fjárhggslegu erfiöleikunum, sem
séu sprottnir af lántökum. Þingið
.samþykti vantraustsyfirlýsinguna
í ' gærkvekli. Hornsrud kvaðst
biðjast lausnar á rikisráösfundi á
morgun. Búast menn nú viö, aö
Mowinckel myndi vinstristjórn.
Verkameun kenna stórbönkun-
um um fall stjórnarinnar, segja að
Homsrudstjórnin hafi ekki viljað
lifýðnast bönkunum, sem þess
vegna. hafi neytt vinstrimenn- tii
íorgöngu í aö fella stjórnina.
Fpá Alþingi.
I>ar voru þessi mál til urnræðu
í gær:
Efri deild.
j. Frv. til 1. um heimild fyrir
iandsstjórnina að reisa betrunar-
b.ús og letigarð (3. umr.), var
saniþykt meö lítilsháttar oröa-
breytingu og afgreitt til neðri
déildar.
3. Frv. til 1. um dómsmála-
starfsemi, lögreglustjóm, gjald-
heimtu 0. fl., í Reykjavík, 1. umr.
Frv. þetta flytur íngvar Pálmason
aö undirlagi dómsmálarh. Er þar
fariö fram á, aö leggja niöur em-
bætti lögreglustjóraogbæjarfógeta
en stofna þessi í staðinn: Lög-
mannsembætti, lögreglust jóráem-
lætti og tollstjóraembætti. —-
Undir lögmann eiga aö heyra
tíómsmál önnur en saka- og lög-
reglulmál, svo og skiftamál, fó-
getagerðir, borgaraleg hjóna-
vígsla, hjónaskilnaöarmál o. fl. af
líku tægi. — Lögreglustjóri á aö
bafa á hendi lögreglustjórn, meö-
ferð sakamála og lögreglumála, og
leggja dóm á þau, og ýms mál
onnur, sem lögreglustjóri fer nú
með. — Tollstjóri á að liafa á
bendi tollgæslu, aðalinnheimtu á
sköttum og tollum ríkissjóös, og
innheimtu fleiri gjalda, sem lög-
íeglustjóri hefir haft meö hönd-
um til þessa. — Árslaun þessara
embættismanna eiga aö vera 5000
kr. handa bverjum, en hækka á
uokkrum árum upp í 6000 kr. —
Þaö er ákveðið í -frv., aö verslun-
arstaöurinn aö Skildinganesi viö
Skerjafjörð heyri að öllu leyti und-
ir umdæmi Reykjavíkur um toll-
gæslu og lögreglustjórn. — Frv.
þessu var vísað til 2. umr. og
nefndar. „
3. Frv. til 1. um' einkasölu á
útfluttri síld, 1. umr. Frv. þetta
sem þeir flytja Ingvar Pálmason
og Frlingur Friðjónsson, „gerir
ráö fyrir nokkurskonar lögskipuðu
samvinnufélagi, þar sem yfirstjórn
sc kosin aö mestu leyti af löggjaf-
arþingi þjóöarinnar, en að ööru
leyti af félagsskap framleiðendaog
verkalýö þeim, sem næst stendur
þessum atvinnurekstri", segir í
greinargerð. Segir frv. að frá 1.
tnaí þ. á. skuli vera einkasala á
síld/saltaðri, kryddaðri eða verk-
aðri á annan hátt til útflutnings
frá þessy landi. Síldareinkasölunni
eiga aö stjórna 5 rnenn, 3 kosnir
af sameinuöu Alþingi til 3 .ára,
en sinn hvor hinna tveggja til-
nefndir af verkalýðssambandi
Noröurlands 0g úitgerðarmanna--
. félagi Akureyrar, eöa einhverjum
víötækari félagsskap útgeröar-
manna noröanlands, ef hann yröi
stofnaöur. 'Þessi nefnd ræöur síö-
an 2 framkvæmdarstjóra. — Frv.
var cftir stuttar umræöur vísaö til
2. umr. og nefndar.
4. Frv. til 1. um verkakaups-
veð, 1. umr. Flm. er Erlingur Friö-
jónsson. Frv. gefur verkafólki í
sildarvinnu lögveð í öllurn síldar-
afuröum þeim, sem á land flytjast
hjá jteim atviimurekanda, er það
vinnur hjá, til tryggingar kaupi
sínu. Nær veðið eigi aðeins til
sjálfrar síldarinnar, heldur og
tunna, salts, krydds o. s. frv. Á
það aö ganga næst á eftir þeim
gjoldum til liins opinbera, er á
veöinu kunna að hvíla, en ganga
tyrir öllum samnjngsbundnum
veöskuldbindingum. ■ — Telur
flm. frv. fram koinið vegua þeirra
megnu vanskila, er orðið hafi á
greiðslu verkkaups hjá ýmsum at-
vinnurekendum við síldarútveg. —
Frv. var umræöulítið vísað til 2.
umr. og nefndar.
5. Tilk til þál. um skipun
nefndar til að rannsaka bréfaskifti
inilli stjórna Spánar og íslands.
Tillaga þessi, sem þeir flytja eftir
tilmælum góötemplara, Ingvar
Pálmason og Erl. Friðjónsson,
kljóöar svo: „Efri deild Alþingis
ályktar aö skipa þriggja manna
íiefnd til þess aö rannsaka bréfa-
skifti, sem fariö hafa milli stjórna
Spánar og íslands, út af Spánar-
samningunum og öllu, sem þar aö
lýtur, svo vitað veröi til sanns,
bvort eigi er unt að leggja niður
útsölustaði vínanna, án þess þaö
teljist brot á samningnum."
Á það var bent af Jóhannesi
Jóhannessyni, að sennilega heföu
engin bréfaskifti'átt sér staö milli
þessara stjórna, en Ingvari þótti
óþarft aö skilja tillöguna svo bók-
slaflega. „Stjórn íslands“ væri í
þessu- sambandi utanrikisráðuneyti
Dána og erindrekar á Spáni. —
Jón Þorláksson lýsti yfir því, aö
hami mundi ekki greiða atkv. um
tillöguna, þar sem hann vildi enga
ábyrgö bera á meöferö stjórnar-
ílokksins á þessu utanríkismáli,
sem samningarnir við Spánverja
væru. Eftir nokkurt jijark var till.
samjiykt með 9 shlj. atkv. Er til
nefndarkosningar kom, voru fram
bornir tvejr listar. Voru tillögu-
menn á öðrum, en Sigurður Jóns-
son stórtemplaj- á liinum. Úrskurð-
aði forseti síöari listann frá at-
kvæöagreiðslu, þar sem deildin
heföi ekki leyfi til að kjósa aðrar
nefndir en jjær, sem deildarmönn-
um væri skipaðar. íhaldsmenn
komu ekki meö aðra tillögu, og
varö aö fresta kosningunni.
Neðri deild.
1. Rakarafrumvarpið, 2. umr.
Engin brtt. kom fram við frv. eða
mótmæli, og var jiví vísað til 3.
11 mr.
2. Frv. til 1. um breyting á I.
i905,um fyming skulda og annara
kröfuréttinda, x. úmr. Frv. þetta
er flutt af Halldóri Stefánssyíii, og
mun eiga aö hafa siöbætándi áhrif
á lánsvérslun landsmanna, koma í
veg fyrir „margskonai: óreiðu í
fjármálum, bæði hjá þeim sem
veita lán, og eins hinuitt, sem
þiggja þau“. Segir flm., að það
liafi einnig í för með sér eyðslu,
„ef mettn hafa of greiðan aðgang
aö lánum“. — Það, sem frv/ fer
fram á, er að stytta fyrningar-
írest a kröfum út af sölu eöa af-
hendingu á vörum eða lausafé,
sem ekki er fylgifé með íasteign,
svo að hann verði eitt ár, í stað
þess að vera 4 ár í lögunum frá
1905. Einnig á að afnema jiað á-
kvæði gildandi laga, að viðurkenn-
ing á kröfu slíti fyrningu hennar,
og að það komi í veg fyrir fyrn-
ingu, aö viðskifti haldi áfram milli
aðiljanna. — „Með þessu móti eru
viðskiftalánin gerð örðugri og var-
hugáverðari, bæði fyrir lái\veit-
anda og lánþiggjanda“, segir í
greinargerð, og er jjað varla of-
ínælt. — Frv. var vísað til 2. umr.
og- nefndar.
3. Frv. til 1. nm breyting á lög-
um um bændaskóla, 1. umr. Frv.
þetta, scm flutt er af Bjarna Ás-
geirssyni og Jóni Sígíírðssyni, fer
fram á aö auka að miklum mun
verklega kenslu við bændaskólana.
Finnig felst í Jiví heimild til að
stofna eins árs deild við búnaðar-
skólana, Jiar seni bókleg kensla
sé að vetrinum, en verkleg að
sumrinu, ef ekki koma nægilega
ir.argir skólasveinar til hins venju-
lega, tveggja ára náms. Segja ílm.
;t>tit/ö;x>00í:tiö!5titxxií>0íiíi;itsíi!i0;it5íit>;;;50titi0etííiöíxs0ís000»í>0000í
s
20 stk 1,25.
Fást hvarvetna.
SÖOOOÖÖÖOOöíSOOÖOOOOOÖÖÖCÖCtXSOOOOOöOOOOOÖtXXXSOöOOOtXÍtSOÍ
Seljum noukra góða og ódýra TAUBIÍTA
(ágætir 1 drengjaföt og telpukápur).
Einnlg drengjapeysur með 2O°/0 afslætti.
Verslun Ben. S. Þórarinssonar.
að slík búfræðikensla sé sumstað-
ar í Noregi, og þyki gefast vel.
—- Frv. var vísað til 2. umr. og
nefndar.
4. Frv. til 1. um sundhöll í
Reykjavík, 2. umr. Mentamála-
nefnd lagði til að frv. væri sam-
Jiykt með Jjeirri helstri breytingu,
að ekkj. væri lögskipað, aö nota
uppdrátt Guðjóns Samúelssonar af
húsinu. Félst deildin á þetta, og-
var frv. vísaö til 3. umr.
5. Till. til þál. um endurskoð-
un fátækralaganna er flutt af Hal!-
dóri Stefánssyni, og fer fram á
aö skora á ríkisstjóniina að endur-
skoba fátækralöggjöfina, einkum
með tilliti til ósamræmis Jiess, er
sé um álögujiunga einstakra hér-
aða til fátækraframfærslu. Umr'.
var frestaö og till. vísað til nefnd-
ar. — Þess má geta, að íátækra-
lögin voru endurskoðuð á síðasta
Jiingi, og Jiá samjiykt svo að segja
obreytt þau fátækralög (frá 1905),
er áður höfðu gilt.
6. Frv. til 1. um skifting Gull-
bringu og Kjósarsýslu í tvö kjör-
dæmi. Umræðu um Jietta mál liélt
áfratn með nokkurum hnipping-
um, til kl. 4, en J>á var því frest-
að á ný.
Siglingar Japana.
Það er alkunna, að síöan Japan-
ar fóru að taka upp vestræna
háttu, hefir Jieim fleygt meira fram
en nokkurri Jijóð annari. Þeir éru
orðnir hættuleg hernaðaijijóð og
iðnaður Jieirra keppir óþyrmilega
við margan Vésturlandaiðnað.
Eigi hafa framfarirnar orðiö
hvað minstar í siglingum. Árið
1891 var kaupskipastóll þeirra
ekki nema 10.000 smálestir, og
varö á næstu 6 árum 27.000 sinál.
Fn árið eftir —■ 1898 — er flot-
inn skyndilega orðinn 4.70.000 smá-
iestir, og náði einni miljón áriö
1906. í stríðsbyrjun var káupskipa-
■stóllinn orðinn 1,6 miljón smálest-
ir, en 2,5 miljónir Jiegar ófriðnum
lauk. Má kalla Jiað hamfarir í
framförum.
Fitt af stærstu eimskipafélögmn
beimsins er japanskt, og heitir
„Nippon Yusen Kaisha". I’að á
140 skip, samtals 730 þús. smái.
Er það fimta stærsta eimskipafé-
lag heimsins, en fjögur Jiau stærstu
eru ensk. Þetta félag hefir sigling-
ar nálega um alla heim og skrif-
stofur á meira en 200 stöðum. Er
Jiað einkum Jiessu íélagi að þakka,
að Japanar teljast Jiriðja stasrsta
siglingafijóð í heiminum. Félag
þetta er örugt fyrirtæki, og hefir
greitt hluthöfum 10% í ágóða á
hinum síðustu Jirengingarárum
siglinganna.
Meðal annars lieldur félagið
uppi 5 mismunandi siglingaleiðum
yfir Kyrrahafið til Ameríkustranda
og öllum helstu strandferðum Jap-
ana. Félagið er stofnað 1885, en
Jireifst illa framan af. Mest á Jiað
veg sinn að Jiakka Kondo nokkr-
um forstjóra sínum, scm talinn
er séðas'ti siglingastjóri Japaaa.
Það smíðar sí og æ ný skip — á
japönskum smíðastöðvum — og
hefir t. d. Jirjú 16.500 smále&ta,
hraðskreið vélskip í smíðum nú,
er ætluð eru 700 farþegum livert.
Það er kunnugt, að Bandarikja-
ínönnum er lítt sýnt um sigling-
ar. Og í samkqininni um Kyrra-
l.afssiglingamar hafa þeir átt við
raminan að reip að draga, þar sem
Japanar eru.r Þaö má heita, að
Bandaríkjaskiþin sigli tóm á Jieim
leiðum, sem japönsk skip sigla,
Jiví að Japanar bjóða alt fyrír
lægra verð og liafa engu lakari
Þetta hefir ekki hvað sist átt
Það er ma’-g saimaö
að kaífibætirinn
er bestar oe; ðrýgatnr.