Vísir - 15.07.1928, Blaðsíða 2

VISIR
)) IfefflÍi ÖLSEIM ((
Hveiti:
Cream of Manltoba.
Glenora.
Canadlan Mald.
Onota.
Buff alo.
Ódýpt I
Nýkomið:
Burma Hrísgrjön
ftölsk
do.
A. Obenliaupt'
lOaOCKXXXKKXKKSOtXXXKIOtHlKKH
Sími 542.
KXKSOCXMXXXXX X X X XXXXXXXXJ©
Símskeyti
Khöfn 14. júlí síðd. FB.
Nánari fregnir af Malmgren og
félögum hans.
Frá Moskva er símað: Sjuk-
novski lenti nálægt Kap Platen
á norðaustur Spitzbergen.
Mariano og Zappi segjast
iiafa skilið Malmgren eftir ein-
samlan fyi-ir mánuði síðan á
Broch-eyju, sem er nokkuru
fvrir vestan Foyn-eyju. llalcla
[>eir því fram, að það hafi ver-
ið að beiðni hans. Það er tal-
ið víst, að Malmgren liafi hand-
ieggsbrotnað, er loftskipið
rakst á isinn og verið kalinn
á fótuin, er þeir Mariano og
Zappi skildu við Jiann. Er því
talið víst, að hann sé látinn.
Samkvæmt fregn frá Krass-
in var öllum Viglieri-flokkn-
um bjargað. Er líðan þeirra
allra góð, að undanteknum
Cecioni, sem er fótbrotinn. —
Nánara um fund lofsskips-
flokksins er ókomið.
Leitað að líki Malmgrens,
Frá Stokkhólmi er símað:
Stjórnin í Svíþjóð liefir beðið
sænsku Jéiðangursmennina að
leita að líki Malmgrens. Telur
stjórnina, að henni beri að
stuðla að því, að skýrslur lians
finnist. Stjórnin hefir og á-
kveðið, ef lík Malmgrens finst,
að láta krvfja það.
Þakkarskeyti frá Mússólíni.
Frá Rómaborg er símað:
Mússólíni hefir senl skipstjór-
anum á ísbrjótnum Krassin
þakkarskeyti.
Þýsk stjórmnál.
-o —
Stjórnarmyndunin og flokkarnir
—o—-
(Bréf til 'Visis frá Berlín, ritað
3. júlí).
Til þess að menn geti áttað
sig nokkuð á þýskum stjórn
málum, þurfa þcir fyrst og
fremst að kannast við aðal-
fíokkana og vita, hverir standa
á bak við þá. Skal liér l)irt ör-
stutt yfirlit um þetta, og er
byrjað á ílialdssömustu flokk-
unum og aðrir síðan taldir
þannig, að ])eir koma síðast,
sem fjærst eru íhaldinu. Þess
má þegar geta, að nöfnin á
flokkunum segja livergi nærri
altaf rélt til um stefnu þeirra,
og er sérstaldega erfitt að þýða
þau á íslensku, sakir þess, að
mörg flokksnöfn hafa næstum
sömu merkingu. Því eru hér
fyrst talin liin þýsku nöfn
flokkana.
National-Sozialisten („þjóð-
legir jafnaðarmenn“) ö'g Deut-
sche Völkisehe Partei („þýski
þjóðernissinna flokkurinn“)
eru hvorttveggja smáflolckar,
er standa yst til Iiægri. Helstu
menn í þessum flokkum eru
einvaldssinnaðir stúdentar og
herforingjar. Þeirra gætir nú
mjög lítið á þingi. Eru þeir há-
vaðamenn og heldur óeirnir.
Þá kemur Deutsch-nationale
Volkspartei („hinn þjóðernis-
sinnaði alþýðuflokkur“). Það
er hinn eiginlegi ihaldsflokkur
i Þýskalandi. Uppistaðan í
Jionum eru hinir gömlu keis-
arasinnar, aðall og stórbænd-
ur (junkarar). Hann var einn
stærsti flokkur fyrverandi
stjórnar, en misti nálægt 1
iniljón atkvæða við kosning-
arnar í sumar. Fékk bann þá
rúmlega 4 miljónir atkvæða.
Þessi flokkur vill endurreisn
keisarastóls í Þýskalandi, en
kann sér meira lióf en þeir,
sem fyrst voru taldir.
Deutsche Volkspartei („þýski
alþýðuflokkurinn") er sá af
borgaraflokkunum, sem I)est
tókst að lialda atkvæðamagni
sínu við kosningarnar. Hefir
hann nálægt 2miljón kjós-
anda, og á bak við bann standa
forráðamenn stóriðnaðarins
og auðkýfingar, einkum í
Hansaborgunum og námuhér-
uðunum. Þó að flokkur þessi
sé ekki mjög slór, hefir liann
sennilega verið einna áhrifa-
mesti flokkurinn á síðari ár-
um. Aðstaða lians liefir verið
þannig, að hann liefir nær altaf
tekið þátt í stjórnarmyndun-
um, ýmist með íhaldsmönnum
eða frjálslvndari flokkunum,
og liefir liann lagt til menn,
sem miklu liafa ráðið, eins og
Stresemann.
Bayrisclie Volkspartei („bæ-
verski alþýðuflokkurinn“) er
flokkur kaþólskra manna í
Bayern og Iiefir þar mikið
fylgi. Mun Iiafa feilgið nálægt
1 miljón atkvæða.
Zentrum (,,miðflokkurinn“)
er öðru nafni nefndur kaþólski
flokkurinn. Auðmenn í Rínar-
löndum og Slesíu, jarðeigend-
ur og smáborgarar í Suður-
Þýskalandi, fylla þenna flokk
ásamt mjög mörgum verka-
mönnum á sömu slóðum. Eru
þeir í kristilegum, kaþólskum
verkamannafélögum og taka
elcki þátt í verkamannafélags-
skap jafnaðarm. Hefir þessi
flokkur verið mjög seigur og
hangið saman að miklu leyti á
trúarbrögðunum, - að kaþólslc-
ir trúbræður ættu að standa
saman i stjórnmálum eins og
trú. En nú við kosningarnar
gekk fylgið allmjög af þessum
flokki. Hann misti um 10 þing-
sæti, en 3Y2 miljón kjósanda
steiidur þó enn á bak við hann.
Mest misti hann af fylgi sínu
i Rínarlöndum, og bendir það
á, að verkamenn í flqkknum
sé að liverfa til jafnaðarmanna
og kommúnista.
Deutsche Demokratische
Partei („lýðræðisfloklairinn")
hefir nú röska miljón atkvæða,
og liefir mist mikið fvlgi við
kosn ingarn ar. Máttarstólpar
hans eru bankaeigendur og
auðugir kaupmenn, jiar á með-
al mikill fjöldi Gyðinga. Hefir
hann mestan blaðakost allra
þýskra flokka, m. a. Vossische
Zeitung, sem nokkuð er þekt á
íslandi.
Þessir fjórir flokkar mega
teljast liinir frjálslyndu flokk-
ar Þýskalands. Standa þeir al-
gerlega á grundvelli lýðveldis-
ins, ásamt jafnaðarmönnum.
Hér er máske vert að geta
þess, að „þýski alþýðuflokkur-
inn“ og „lýðræðisflokkurinn"
tala þessa daga mikið um að
mynda „frjálslynt (liberalt)
samband“ sin á milli, en civist
er,' livort nokkuð verður úr
því. Eru það einkum menta-
menn i flokkunum, sem vinna
að þessu.
Sozial-demokratische Partei
eða jafnaðarinenn eru nú lang-
stærsti flokkur þingsins. Unnu
þeir 1 miljón atkvæða i kosn-
ingunum og hafa nú um 9 mil-
jón kjósendur. Hinir betur
settu verkamenn og smáborg-
arar, opinberir starfsmenn og
lægri embættismenn mynda
flokkinn aðallega. Þess er vert
að geta, að atkvæðavinningur
Kæliskápap,
til að lialda mat férskum. Ómissandi
fyrlr hvert betra heimili.
Á. Einarsson & Fttnk.
þeirra var ekki íyrsl og fremst
i verkaniannahéruðimum, lield-
ur í öðrum hlutum landsins.
Loks koma kommúnistar,
sem standa yst til vinstri. Unnu
þeir meira en % miljón at-
kvæða og hafa nú 3)4 miljón
kjósanda. Mátti heita, að vinn-
ingurinn væri allur i verka-
mannaliéruðunum, einkum
Ruhr, Berlín og Saxlandi. Eru
þeir nú stærsti flokkurinn í
Rulir. í þessum flokki eru
fvrst og fremst fátækari verka-
menn og öreigar. Samkomu-
lagið við jafnaðarmenn er af-
leitt.
Milli jiessara flokka standa
ýms flokksbrot, sem ilt er að
henda reiður á.
Bak við alla flokkaná standa
félagsskapir, sem halda uppi
nokkurskonar lieræfingum,
þótt friðarsamningarnir ncyði
þá til að vera vopnlausa. —
„Ættjarðarsamböndin“ (die
Vaterlándische Yerbánde) er
lið íhaldsmanna og liinna æslu
þjóðernissinna. Er Stálhjálma-
félagið þeirra stærst og fræg-
ast. Ganga þeir jafnan undir
gamla keisarafánanum (svarta,
hvíta og rauða) og gamla her-
fánanum. — Lýðveldisflokk-
arnir — frjálslyndir og jafn-
aðarmenn — hafa félagsskap,
sem kallast „Reichsbanner“
(ríkisfáninn) og er mjög fjöl-
mennur. Ganga þeir ætíð und-
ir lýðveldisfánanum (svarta,
rauða og gula). — Loks liafa
kommúnistar rautt lið (der
rote Frontkámpverbund), sem
gengur vitanlega undir ,rauð-
um fána.
Eins og nærri má geta, þar
sem svo margir flokkar eru
sem í Þýskalandi, er aldrei til
þess að hugsa, að neinn einn
geti myndað stjórn án hjálpar
frá öðrum. Borgarasambandið
(,,Biirgerblock“) fór með völd-
in nú fram að átjórnarskiftum.
Það var sambaiid ilialds-
manna, Stresemannsflokksins
og miðflokksins. En eftir sig-
ur jafnaðarmanna sagði stjórn-
in af sér, og var flokksforingja
jafnaðarmanna, Hermanni
Múller, falin stjórnarmyndun.
Sóltist lionum seint róðurinn,
og lá livað eftir annað við, að
alt færi í strand. Voru fyrst
bollaleggingar um samband
milli allra frjálslyndu flokk-
annna og jafnaðarmanna. Var
þetta nefnt „Stóra bandalagið“
(Grosze Koalition), en það
strandaði á því, að floklcur
Stresemanns kom sér ekki
saman við liina. Þá var reynt
að mynda svonefnt Weimar-
bandalag eða „litla bandalag-
ið“ („Ivleine Koalition"), af
miðflokknum, lýðræðismönn-
um og jafnaðarinönnum. Ekki
gat það lieldur orðið. Var nú
bágt til bjarga fyrir Hermann
Miiller og fékk hann lítið lof
í blöðum fvrir lipurð eða fljót-
virkni. En þar sem ekki tókst
að fá flokkana til samkomu-
lags um stjórnarstefnuskrá,
var það tekið til bragðs, að
Miiller fékk ýmsa fremstu
menn lir frjálslyndu flokkun-
um til að ganga í stjórnina með
sér, ásamt nokkrum jafnaðar-
mönnum. Hinn 28. júni lauk
loks stjórnármynduninni á
þenna Iiátt. Ætla ráðherrarnir
að koma sér saman um stjórn-
arstefnuskrá og leggja hana
fyrir þingið. Verður svo kylfa
að ráða kasti um það, hvort
þeir fá að sitja lengur eða
skemur. Alment er ekki búist
við, að stjórnin verði gerð aft-
urreka þegar í stað, en íhalds-
blöðin og þau af blöðum frjáls-
lyndu flokkanna, sem næst
standa íhaldsmönnum, velja
henni ýms nöfn, sem ekki spá
langlifi.
Jafnaðarmenn eru í 4 ráð-
herrasætum, lýðræðismenn í
2, miðflokksmaður í einu, einn
ráðlierra er í bæverska flokku-
um, tveir í „alþýðuflokki“
Stresemanns og einn utan
flokka. — Margir ráðherranna
voru áður í fráfarandi stjórn.
Þess er sérstaklega vert að
geta, að Stresemann er utan-
rikisráðherra, og má af því
fyllilega marka, að stjórnin
Iiefir í liyggju að lialda áfram
liinni gætnu friðarstefnu hans
út á við.
Nýi kanslarinn, Hermann
M.iiller, er fæddur 18. maí 1876
í Mannheim. Lærði liann til
kaupmanns, en talið er, að því
hafi meira Valdið heimilis-
ástæður en áhugi. Gekk liann
ungur í flokk jafnaðarmanna,
og 22 ára að aldri hætti hann
allri kaupmensku og gerðist
ritstjóri við alþýðublað nolck-
urt. Vakti bann brátt athyglí
á sér, og að hvötum jafnaðar-

Nýkomiii
falleg einlit
Kjúlatan.
Flanel, allir litir.
Siikislæður m. teg.
Fallegir kven-
skinnhanskar.