Vísir - 02.09.1928, Blaðsíða 2

VlSlR
11 NaiHam x Olsem t [i
Höfum fengið: fiARHASALT. Einnig hentugt sem smjörsalt og matarsalt.
fet5t=== .... . -
, ■ ... » - == ■ ■ Fyrirliggjanái:
Hin kunnu Rachals píanó og pianó frá konungl. hollenskri pianóverkimiðju með afborgunum. A. Obenhaupt. =«= 7w\, rrr ;Wi.
9$= ■ * — ==^K
Símskeyti
Khöfn 1. sept. FB.
Svar Rússa við Kelloggs-
sáttmála.
Frá Moskva er símao: Lit-
vinov hefir aflient sendiherra
Frakklands þar í borg svar
við boðinu uin að skrifa und-
ir ófriðarbannssamninginn. Er
svo að orði kveðið í svarinu,
að Rússar ætli að skrifa undir
ófriðarbannssamninginn, en
séu óánægðir með liann af
ýmsum ástæðum. Hann sé ó-
fullkominn, feli til dæmis ekki
í sér nein ákvæði um afvopn-
un, en að eins afvopnun geti
trygt friðinn fullkomlega. Seg-
ir ráðstjórnin það álit sitt, að
nauðsynlegt sé að banna alger-
lega ófrið á milli þjóðanna,
ekki að eins árásarstríð, án
tillits til tilgangsinsmeðófriðn-
um. Einnig telur ráðstjórnin
nauðsynlegt að banna íhlutun.
um hafnbönn og hernám á
landshlulum annara þjóða.
Flugvélarhjálið frá Skaftárósi
þekkist.
Frá Paris er símað: Frakk-
nesk verksmiðja, sem býr til
hringi á flugvélahjól liefir lát-
ið birta tilkynningu um það,
að flugvélarhringurinn sem
fanst í Skaftárósi, sé af flugvél
Wertheims prinsessu og félaga
hennar, en þau lögðu af stað
i Atlantshafsflug 31. ágúst í
fyrrasumar.
Krýningu frestað.
Frá Berlín er símað: Krýn-
ingu Zogu forseta til konungs
yfir Albaníu hefir verið frest-
að, en eigi verið tilkynt neitt
opinberlega um ástæður til
frestunarinnar. Giskað er á, að
Zogu æski frekari trygginga af
liálfu ítala viðvikjandi kon-
ungdóminum.
Stórskip í smíðum.
Frá London er simað: Wliite
Star Line á í smíðum skip, sem
verður yfir sextiu þúsund
smálestir og' verður stærsta
skip í heimi. Verður það senni-
lega fullgcrt að þremur árum
liðnum. Áætlaður kostnaður
við smíði skips þessa er sex
miljónir sterlingspunda.
Merkilegur fornleifafundur.
Heilt þorp, með götum og'
húsum, sem talið er vera frá
steinaldartímum, hefir fundist
við Skaillflóann í örkneyjum.
Fundurinn talinn einstæður í
Vestur-Evrópu.
Til vina okkar.
—o—
Fljótt á litið kapn að virðast
óviðeigandi að einhver skrifi
um sína eigin list eða sinna
vandamanna og í sumurn til-
fellum getur það verið rétt.
Fyrir sjö árum, þegar undirrit-
aður skrifaði skýringar við
eigin hljómleika fjæir Reykja-
víkurblöðin, þá var það notað
sem átylla til andróðurs.
Timarnir hafa breyst og nú
mun óhætt að vænta þess að
íslenskir lesendur misskilji
siður slíkar skýringar. Menn
vita líka að í landi kunnings-
skaparins væri auðvelt að láta
aðra skrifa lof og meðmæli
með hljómleikum i blöðin ef
listamaðurinn liefði ekki ann-
að í Imga en að gera sem mest
úr sjáifum sér og margir
ganga jafnvel út frá þvi vísu
að listamaðurinn sjálfur eigi
þátt í öllu eða flestu, sem um
hann er skrifað og vilja láta
Iiann bera ábyrgð á því, sem
auðvitað er rangt. Þeir kunn-
ingjar, sem skrifa um list,
kunna reyndar stundum að
meira eða minna le\fti að liafa
skoðanir sinar frá listamann-
inum, en þeir geta aldrei skýrl
eins vel og greinilega frá og
einmitt hann sjálfur. Hvers
vegna á þá ekki listamaðurinn
að reyna að gefa oiiinberlega
yfirlætislausa skýringu á list
sinni? Algengt er að skáld riti
formála að verkum sínum og
yfirleitt væri það mjög æski-
legt að listamenn skrifuðu
meira um sina eigin list eins og
þeir hafa áður gert, Wagner,
Scliumann og margir fleiri. Slik
skrif eru gagnlegri en lélega
gerðir listdómar. Rað skiftir
ekki miklu, þó að einhverjir
andlegir smœlingjar, sem hvorki
treysta sjálfum sérnéöðrum,líti
á slíka framkomu sem sjólfs-
hól o. s. frv. Sjálfstraust með
skynsemi er ekki löstur heldur
dygð, meira að segja óhjá-
kvæmilegt skilyrði til allra
starfa, sem eru einlivérs virði.
Islendingar hafa að vissu leyti
margir enn of lítið traust á
sjálfum sér og löndum sínum,
og eru það leifar aldagamallar
kúgunar, sem mun hverfa með
tímanum.
Annie Leifs hefir nokkrum
sinnum veitt Reykvíkingum
færi á að heyra pianoleik sinn,
en hún hefir aldrei haft þar
fullkominn hljómleikaflygil
undir höndum og skiftir það
nokkru máli, þar sem hún legg-
ur mikla áherslu á blæbrigði og
tónaliti. Nú er kominn stærri
flygill i Reykjavík og er það
vafalaust nokkur bót. En stefnu-
breyting hefir orðið i list Annie
Leifs síðan hún lét seinast til
sín heyra i Reykjavik og má
þó heldur segja að listastefna
hennar sé að eins orðin skýrari.
Athugum nánar aðstöðu piano-
leiksins sem listar á vorum dög-
um. pessi listgrein hefir náð
meiri þroska en nokkur önnur
og er nú svo langt komin að
grein endurskapandi tónlistar
lengra verður ekki komist. Vel
færir pianoleikarar skifta ini
meir en luindruðum í heimin-
um. Kunnur þýskur listdómari
sagði nýlega: „Lélegir piano-
leikarar eru ekki til!“ Verkleg
kunnátta á þessu sviði er ekki
lengur aðdáunarverð, heldur
aðeins sjálfsagt skilvrði. Raf-
magnspiano geta spilað með
enn meiri leikni en mannshönd-
in og menn láta sér fátt um
finnast. Pianoleikari, sem vill
skara fram úr nú á dögum,
verður því að geta boðið alveg
sérstök andleg þ. e. innri sálar-
leg gildi og hámarki getur liann
nú því að eins náð að hann
takmarki listsvið silt þannig, að
stunda að eins eða mestmegnis
þá hlið listar sinnar, sem á
best við. hans meðfædda eðli.
þetta hefir Annie Leifs séð
skýrar með ári hverju og áeggj-
anir sériræðinga, sem álitu að
listgáfur liennar beindust í sér-
staka átt, liafa stutt hana í því
að leita þessa marks. þessu sér-
sviði. hennar er ef til vill best
lýst með þvi að geta þess að
þjóðverjar kalla hana „Meister-
in des intimen Stiles“ og er
ekki auðvelt að þýða það á ís-
lensku. Parísarblöðin nefndu
liana nú í vor „spécialiste de
Mozart“ og ,,1‘interpréte idéale
de Mozart“, en þar sem flestir
íslendingar skilja norsku, þá
skal ég leyfa mér að tilfæra
ummæli eins aðallistdómara
Norðmanna (David M. Jolian-
sen í ,,Aftenposten“): „Pianist-
inden A. L. foredrog Mozarts
konsert jiaa en helt lienrivende
maate, med et sjeldent fölsomt
anslag, en sikker stilfölelse og
med en charmerende gratie og
ynde. Det er ikke ofte at höre
et nutidsmenneske for hvem
rokokkotidens fine og klare
tonesprog synes saa naturligt.“
(Menn fyrirgefa vonandi þessa
tilfærslu með tilliti til“ þess að
erlend blaðaummæli um Amiie
Leifs hafa annars á síðari árum
aldrei birst í íslenskum blöðum,
enda eru meðmæli blaðadóma
uni list i sjálfu sér oft lítis
virði.) Með þessum tilvísunum
er liststefnu Annie Leifs þó ekki
fullkomlega lýst. pegar hún lét
fjTrst til sín heyra opinberlega í
pýskalandi var henni líkt við
belgiska pianolteikkonu Clotilde
Iíleeberg, sem var fræg á sinum
tíma, en er nii látin fyrir löngu.
Annie Leifs var þá lífca kölluð
„Chopin- und Schumann-Spe-
zialistin“, af þvi að vissar teg-
undir verka eftir þessi tvö tón-
skáld eiga svo vel við hennar
liæfi. — pessi ummæli verða að
nægja til þess að gefa mönnum
nokkra hugmynd um liststefnu
hennar.
Listakonunni er ljóst að hún
hefir ekki ennþá náð marki
sínu, en þetta er stefnan sem
hún starfar nú að æ skýrar.
Auðvitað er það einnig altaf
undir ástæðum komið hve vel
listflutningur hepnast. Lista-
menn eru ekki vélar og þá kon-
ur jafnvel siður en karlmenn.
M. a. geta leyndir straumar
milli listflytjenda og áheyrenda
stutt listframkomuna eða
truflað liana. Ef áheyrendur eru
samhuga og koma á hljómleika
með einlæga virðingu fyrir list-
inni, þá er það eitt af bestu skil-
yrðum til þess að listflutningur
nái hámarki,
Annie Leifs leíkur hér á
næstu hljómleikum eina sónötu
eftir Mozart og eina sónötu
eftir Schubert. Eins og kunn-
ugt er minnast menn nú Schu-
berts um allan heim, af því að
í nóvember komandi eru 100
ár liðin frá dauða hans. peir
sem ekki þekkja nótur og ekk-
ert fást við tónlist mega skygn-
ast inn í sálardjúp þessá tón-
skálds með því að kynna sér að
einhverju leyti æfi hans. Hann
var misskilinn og svivirtur og
dó ungur í eymd og hungri, en
nú má heita að hann liafi náð
meiri alþýðuhylli en nokkurt
annað listrænt tónskáld og á
vorum dögum fær enginn skil-
ið að einmitt Schuhert skyldi
hafa getað orðið fyrir svo mik-
illi andúð og svo greinilegu
skilningsleýsi samtíðar sinnar.
En Schubert var fyrsta „roman-
tiska“ tónskáldið, eins og Beet-
hoven var seinasta „ldassiska“
tónskáldið. Að því leyti voru
þeir andstæður á sama hátt og
„romantik“ og „klassik“ eru
andstæður og sést það jafnvel
greinlegar á vorurrt dögum en
nokkru sinni fyr. í „klassik“
ber meir á linum, krafti „archi-
tektonik“, en i „romantik“ rik-
ir meira af litum, tilfinningum
og draumkendum stefnum, en
þar opnaði Schubert nýjar leið-
ir. Hann hefir rutt nærri öllum
tónskáldum braut, sem hafa
lifað eftir lians daga, alt fram
á tuttugustu öld. Romantíska
stefnan hefir ef til vill náð liá-
marki sínu með' Schumann og
Chopin. Annie Leifs leikur
einnig lög eftir þessi tónskáld
á hljómleikum sinum, m. a.
hina kunnu „Romanze“ eftir
Schumann og fræga vöggulagið
(Berceuse) eftir Chopin, en
það lag er bygt yfir eins takM,
tema í bassanum, sem enÖ*HT-
tekst alt lagið í gegn. Auk þess-
ara laga verða nokkur fteká
smálög á skránni eftir jmm
höfunda bæði frá elstu: tiin»«»!
og síðari. Leikur smálaga
l(miniatures) kemur til’aðverSHi
einn þátturinn í fíyrnefadrí.
sérstefnu Annie Leifs. E£ tMi
vill eiga Reykvíkingar eftir aS
kynnast þessum þætti listat
hennar i ríkara mæli á seiimái
hljómleikum.
Jón. Leifs..
I. 0. 0. F. 8 a 110938 = 9. 0.
Prestskosning
fór fram i Vatnsfirði nýlega.
Voru atkvæði talin i gær, og
hlaut sira Þorsteinn Jóhana-
esson, prestur að Stað i Stein-
grímsfirði löglega kosningu
með 128 atkvæðum. Cand,
theol. Sigurður Haukdal fékk
30 atkvæði. Einn seðill var
auður og einn ógildur,
Dr. Páll E. ólason,
prófessor, kom liingað til
bæjarins með e.s. „Nova“ í
fyrradag. Var hann með skip-
inu frá Noregi og sat þar a 1-
þjóðaþing sagnfræðinga, sem
áður hefir verið minst nokkuð
hér í blaðinu. Á þingi þessu
voru um eitt þúsund fulltrúar
hvaðanæfa af hnettinum. Stýrði
dr. Páll einum fundinum og
hélt ennfremur einn fyrirlestur
á þinginu.
Dr. Charcot
hélt fyrirlestur í gærkveldi í
Nýja Bíó og sýndi slcuggamynd-
ir. Var því vel tekið og þótti
fróðlegt, sem vænta mátti.
Mr. G. Turville-Petre
sem auglýsir enskukenslu í
Vísi í dag er málfræðisstúdent
frá Oxfordháskóla og stundar
hér íslenskunám. Hann kom
hingað í júlímánuði síðastliðn-
um og þykir það undrum sæta
að liann er þegar orðinn altal-
andi á islensku. Mun enginn
efi á því, að lijá honum muni
mega vænta góðrar tilsagnar í
móðurmáli lians.
Ný ríkiseinkasala.
Samkvæmt heimild frá síð-
asta þingi hefir ríkisstjórnin
ákveðið að taka í sínar liend-
ur einkasölu á tilbúnum áburði
frá næstu áramótum.
Stúkan Dröfn nr. 55
heldur fund sinn á vanaleg-
um tíma. Félagar beðnir að
fjölinenna. Erindi flutt. — Æt.
Botnia og ísland
eru væntanleg liingað í dag.
Skemtun Kvennaheimilisins
Um Iiina nýstárlegu úti-
skemtun h.f. Kvennaheimilis-
ins, sem auglýst var í blaðinu
í gær, skal þess getið, að verði
hrakveður, og ekki dreginn
upp fáni á Iðnaðarmannahús-
inu kl. 10 f. li. í dag, verður
ekki annað af skemtuninni en
dans og veitingar í tjöldum .á