Vísir - 18.05.1929, Qupperneq 5

VI s T R
Laug-ardaginn 18. maí 1929.
„Góöa frá Slgríður, hvernly ferð þú að búajli
svona póðar kí5kur?“
„Eg- skal kenna þér galdurinn, Ölb'f mfn. Notaðu
aðelns Gerpúlver, Eggjapúlver og alla dropa frú Efna-
gerð Reykjavíkur, þá rerða kðkurnar svona fyrirtaka
góðar Það fasst hjá Sllum kaupmönnum, og eg bið
altaf am Liliu Gerpúlver.
Vanan kyndara
vantap á s. s. ,,BRAGA“ næst þegar
sklpid komur ai veiðum.
Jóhannes Gpímsson,
verketjóri, simi 1569,
Landsins mesta úrval af rammalistum.
Myndir innrammaðar fljótt og vel. — Hvergi eins ódýrt.
Gnðmunður Ásbjörnsson.
Laugaveg x.
Rykfrakkar og Regnkápur
(Lindbergs snið).
Margir lltir nýkomnir — Ijómandi fallegiF.
Komið fljótt á meðan úr nógu er að velja.
Veiðarfœraversl. ,GEYSIR‘.
Hæð ' bygð - loft.
—o—
Iivað lengi eigum við að þurfa
að búa við þaun rugling sem
er á táknun hœða í liúsum þessa
hæjar? — Síðan liius fóru að
verða fleirlyft, er bráðnauðsyn-
legt að hafa samræmi í því,
livað liæðirnar eru kallaðar —
jafnnauðsynlegt eins og að hafa
ákveðin nöfn á g'ötiun og nú-
mer á húsum.
Viðvíkjandi tölusetningu húsa
cr hér fylgt sömu reglu og tíðk-
asl hjá nágrannaþjóðum, að
hafa ójöfuu tölurnar vinstra
megin götimnar, en jöfnu töl-
umar hægra megin. En við
tölusetningu hæða í húsum hef-
ir bólað á annari aðferð en
menn hafa vanist annarstaðar.
T. d. er í Landsbankahúsinu
stofuhæðin kölluð 1. hæð, en
fyrsta loft er kallað 2. hæð o. s.
frv. —
f húsinu sem Natan & Olscn
reistu, er 1. loft kallað 1. bygð.
Með öðrum orðum er hér algert
ósamræmi, sem stjómarvöld
bæjarins verða að leiðrétta og
það sem fyrst. Væntanlega
hvílir það helst á byggingar-
nefnd bæjarstjórnar að koma
fram með tillögur um þetta
efni, og sýnist sannarlega engin
ástæðá til að draga það svo
lengi að ósamræm hefð slcapist
fyrir hvert stórhýsi sem reist er.
Það ætti heldur ekki að geta
orðið að ágreiningi, að hagan-
legast sé að nota þá reglu, sem
tiðkast ínági'annalöndum.ogþar
af leiðandi er flestum liér kunn,
að kjallarahæðin haldi sínu
nafni enda þótt hún sé i raun
og veru 1. liæðiu talin neðan frá.
Næstu hæð virðist og rétt að
kalla „stofuhæð“ eða „stofuna“,
enda er orðið „stofa“ gamalt og
gott íslenskt orð. Þá má byrja
töluröð og' kalla 1. loft, 2. loft,
3. loft o. s. frv. Þetta hefir
þann kost að það misskilst ekki
og er í samræmi við það sem
flestir eru vanir við, sem er-
lendis liafa verið. Aftur á móti
veit nú enginn fyrirfram hvað
við er átt þegar talað er um 1.
hæð eða 1. hygð í nýju húsi. —
Annars er það ekkert aðalat-
riði, hvað hæðir húsanna eru
kallaðar, heldur hitt, að hér sé
einhverju ákveðnu og skyn-
samlegu slegið föstu.
H.
losiprir i Sretlaiiili.
—X—
Kosningar til neðri málstof-
unnar bresku fara fram þann
30. þ. m. og híða menn óþreyju-
fullir úrslitanna í breskum
löndum og raunar í öllum lönd-
um, því kosningar tíl neðri mál-
stofunnar eru altaf mikill við-
burður. Ihaldsmenn fara nú
með völd í Bretlandi, en vafa-
samt þykir, hvort svo verður
eftir kosningarnar. Aðalflokk-
arnir, sem um völdin keppa, eru
þrír: íhaldsflokkurinn, frjáls-
lyndi flokkurinn og verkalýðs-
flokkurinn (jafnaðarmenn). —
Aðal leiðtogar þessara fiokka
ei’U stórmerkir stjói-nmála-
menn og hafa þeir allir verið
forsætisráðherrar: Stanley
Baldwin, íhaldsm., núverandi
forsætisráðlierra,- David Lloyd
George, frjálsl., forsætisráðh. á
styrjaldarárunum og Ramsay
MacDonald, jafnaðarm., foi'-
sætisráðherra í fyi'sta verka-
lýðsráðuneyti Bretlands. Allir
eru þessir jxrír menn þraut-
x-eyndir stjórnmálamenn og
mikilhæfir menn á hverja lund.
ílialdsmenn hafa 588 frambjóð-
endur i kosningunum, frjáls-
lyndir 566 og jafnaðarmenn
506, en auk þess hafa smáflokk-
arnir nokkura menn í kjöi'i,
kommúnistar t. d. um 30.
Eins og geta má nærri er
rnörgu spáð um úrslitin, en ef
til vill er erfiðara að spá fyrir
um úrslitin nú, en oftast áður.
Þó skal liér getið þeirrar spár,
sem mest er mark á tekið, en
Iþessi spá er nú þriggja vikna
gömul. Þá var þvi spáð á kaup-
höllinni í London, að íhalds-
flokkurinn mundi koma að 275
framhjóðöndum, jafnaðarmenn
260 og frjálsl. S0. Samkvæmt
The Stateman’s Yearbook er
styrkur flokkanna í þinginu
þessi 1928: ílialdsmenn 411,
jafnaðarmenn 156, frjálslyndir
42, aðrir flokkar 6, alls 615).
Alment ætla menn, að jafnað-
armenn muni vinna mikið á i
kosningum þeim, sem í hönd
fara, því Stanley Baldwin og
stjórn lians hefir lítið getað ráð-
ið bót á atvinnuleysismeinun-
uni. Hinsvegar liefir David
Lloyd George borið fram á-
kveðnar tillögur til úrlausnar á
þeirn málum, en andstæðing-
arnir telja þær, vægast sagt,
mjög varhugaverðar. En hann
trúir á þær, þessi gamli stjórn-
málagarpur, og margir ætla, að
sú trú hans muni lyfta honum
upp i foi'sætisráðlierrastólinn
að nýju. Því Lloyd George er sú
list lagin, að safna mönnum um
sig. Hann er mælskumaður
með afbrigðum. Og hann var
sá maðurinn, sem menn treystu
best, þegar verst gegndi. Því
hafa menn ekki gleymt. En
hvort Lloyd getur valdð það
traust aftur,fengið menn til þess
að trúa því, að hann sé eini
maðurinn, til þess að ráða hót
á atvinnuleysinu, það er annað
mál. En hann liggur ekki á liði
sínu nú. Líkurnar eru ekki þær,
að hann beri sigur úr býtum, en
það er möguleiki til þess. Þá
kemur og til greina í þessum
kosningum, að fjöldi nýrra
kjósenda kemur nú fram á
sjónarsviðið. íhaldsmenn rýmk-
uðu kosningarrétt kvenna, eins
og kunnugt er. Þ. 30. maí geta
5,250,000 ungar konur, sem
aldrei hafa gengið að kjörborð-
inu fyrr, neytt kosningarréttar
síns. En það er alveg óvíst að
meiri liluti þeirra þalcki Bald-
win fyrir fríðindin. Það er jafn-
vel húist við þvi, að meiri liluti
þeirra rnuni standa McDonalds
megin.
Það er því margt, í samhandi
við þessar kosningar, sem er í
óvissu. En um eitt verður ekki
deilt, því að um það her öllum
saman, að atvinnuleysismálin
séu þau málin, er ráði úrslitum
kosninganna. í Bretlandi eru ein
miljón og fjögur liundruð þús-
und menn, sem viija vinna, en
geta ekki fengið vinnu. Þessir
menn og f jölskyldur þeirra líða
meiri eða minni skort. 1 mörg-
um héruðum í Bretlandi er
hungursneyð. Menn og lconur á
öllum aldri liafa nú árum sam-
an átt í stríði við hungur, kulda
og klæðleysi.
Verður það David Lloyd
George, Ramsay McDonald eða
Stanley Baldwin, sem breskir
kjósendur treysta hest til þess
að ráða fram úr atvinnumálun-
uin?
Atvinnuleysið cr mál mál-
anna í Bretlandi nú. Það er efst
ú baugi í hugum almennjngs þar
í landi. Sá flokkur, sem fær
Smjör.
Islensktsmjör á 3,60 kg.
Lægsta verð á íslandi.
VON,
kw
vöidin í hendur eftir kosning-
arnar, er sá flokkurinn, sem
menn telja liklegastan til þess
að úppræta atvinnuleysið. Úr
þvi skera breskir kjósendur þ.
30. maí. (FB.).
Glæpaðldin í U. S. A.
Glæpamenn vaða svo uppi í
Bandaríkjunúm nú á tímum, að
forseti ríkjanna, Herbert IIoo-
ver, telur ekkert mál vanda-
meira úr að leysa en þetta. For-
setinn hélt áhrifamikla ræðu í
New York þ. 22. apríl um þessi
mál. Og hann var ómyrkur í
máli. Hann lýsir ástandinu
þannig að öllum hlýtur að vera
ljóst, hver voði er á ferðum.
9000 menn eru drepnir í Banda-
rikjunum á ári liverju, en ekki
einn sjötti hluti drápsmanna er
dæmdur til hegningar. Og af
þeim, sem hegningu fá, eru
flestir dæmdir til hneykslan-
lega vægrar hegningar. Glæpa-
mennimir hafi gnægð fjár milli
handa, í vasa þeirra renna of
fjár fyrir ólöglegt áfengi frá
mönnum, sem taldir eru og
sjálfir álíta sig góða borgara, en
liafa glatað virðingunni fyrir
lögunum. Virðingarleysið fyrir
lögunum telur forsetinn versta
átumeinið i þjóðfélaginu. Hann
segir því með tilliti til bannlag-
anna að enginn einstaklingur
hafi rétt til þess að ákveða,
hvaða lögum eigi að hlýða og
hvaða lögum eklci, skylda
manna sé að hrjóta ekki gild-
andi lög þótt þeir séu þeim
mótfallnir. Telur forsetinn það
og hlutverk silt að framfylgja
bannlögunum betur en gert hef-
ir veríð. Virðingarleysið fyrir
bannlögunum telur liann þó að-
eins * eina rót glæpameinsins.
Hann leggur því álierslu á að
vekja virðingu manna fyrir
þeim lögum, og telja jafnvel
andbaimingablöðin það vel far-
ið, svo reynt verði til fulliiustu,
livort liægt sé að vekja virðingu
alþjóðar fyrir þeim. Forsetinn
kveðst ætla að vinna að þvi, að
fá liæfa menn í öll embætti, en
'sað er staðreynd, að nú er f jöldi
emhættismanna í Bandaríkjun-
um mútuþegar manna, sem
hafa smygl, rán og gripdeildir
að atvinnu. Blöðin ljúka lofs-
orði á ræðu forsetafts og fagna
bví, að forsetinn er óragur við
að gripa á kýlunum og fara
íiiörg þeim orðum um, að sé
hann ekki maðurinn til þess að
’iefja þjóðina upp úr glæpafor-
aðinu, þá sé ekki góðu hægt að
ipá um framtíðina. Sjálfur seg-
’i' forsetinn, að í engu menning-
arlandi þurfi menn eins að ótt-
ast líf sitt og eignir eins og i
Bandaríkjunum. 1 hlutfalli við
búatölu eru tuttugu sinnum
fleiri menn drepnir í Bandaríkj-
inum en Bretlandi og fimtíu
’.innum fleiri rán framin. Tak-
'st forsetanum að liefja þjóðina
ipp úr þvi kviksyndi glæpa,
æm liún veður í, þá mun þjóðin
framtíðinni minnast lians með
iigi minna þakklæti en Abra-
'iams Lincolns.
(FB.).
Fri Vtt-fsliiliiii
—o—
Fyrir nokkuru lést í Winni-
peg Sigurður J. Hlíðdal, frá Hlíð
á Vatnsnesi i Húnavatnssýslu,
rúmlega fimtugur að aldri. —
Banamein lians var lungna-
bólga.
Þann 27. mars siðastl. and-
aðist að heimili sínu við Henzel.
N. Dakota, Guðrún Einarsdótt-
ir Olsen. Var hún einn af frum-
býlingum íslensku bygðanna í
Dakota. Hún var fædd í Egilseli
í N.-Múlasýslu 1854, dóttir Egils
bónda Guðmundssonai’ og Sig-
ríðar konu hans. Hún var gefin
Methusalem Ólasyni frá Út-
nyrðingsstöðum á Völlum. —
Fluttust þau vestur um haf
1876. Þau eignuðust 13 börn og
eru 8 á lifi.
Þann 10. mars andaðist að
heimili sínu við Henzel, N. Da-
kota, bóndinn Björn Ólafsson.
69 ára gamall. Banamein hans
var hjartasjúkdómur. Björr
var fæddur að Þorgrímsstöðuin
í Breiðdal í S.-Múlasýslu, sonur
Ólafs Björnssonar, Björnssona
frá Hlíðarenda og Margrétar
Guðmundsdóttur, Þorsteinsson
ar frá Stórasteinsvaði. Björr
var kvæntur Guðrúnu Katríni
Einarsdóttur, frú Viðarlæk í
Skriðdal. Lifir hún mann sinn
Þ. 28. íiiars andaðist i Geysis-
bygð, Manitoba, Jón Jónsson,
aldraður maður, ættaður úr
Borgarfirði. Hafði hann stundað
smíðar í Reykjavík um skeið,
en fluttist vestur um haf með
Verslið við Vikar.
Vörur við vægu verði.
konu sinni síðar. Konu sina og
börn misti Jón vestra og átti
seinustu æfiárin athvarf hjá Jó-
hannesi Péturssyni í Geysis-
bygð. Jón var fæddur 1848. —
Hafði verið hagleilcsmaður og
vel gefinn.
(FB.).
íslani
I erlendum blfiðum.
—x—
B. P. Soot blaðamaður hefir
skrifað nokkurar greinar um
Island í norsk blöð nýlega. I
„Norges Handels og Sjöfarts-
tidende“ birtir hann viðtal við
G. G Zoéga vegamálastjóra þá
er vegamálastjórinn val' nýkom-
inn úr Noregsför og liafði m. a.
skoðað járnbrautina á Jaðri. 1
viðtalinu er aðallega minst á
vegagerðir hér á landi. í „Aft-
enposten“ 4. maí er grein um
undirbúninginn undir Alþingis-
liátíðina. Loks hefir Soot birt
viðtal við Einar Ámason, fjár-
málaráðherra, og er viðtalið birt
í bændablaðinu „Nationen“ þ.
27. apríl. t greininni er mynd af
fjármálaráðh. og hændaskólan-
um á Hólum. Er í viðtali þessu
aðallega minst á mál sem snerta
atvinnuvegina.
(FB.).