Vísir - 05.08.1929, Síða 2

V 1 S I R
n
Höfum til
Þakjárn, galvaniserað
nr. 24 og 26.
I Pétir ]. Tiiorsteinsson. |
F. 4. júní 1854. D. 27. júlí 1929.
—o----
Pétur J. Thorsteinsson var
fæddur 4. júní 1854 í Otrardal
í Barðastrandarsýslu. Faðir
hans var Þorsteinn Þorsteins-
son kaupmaður, er um eitt
skeið rak verslun á Patreks-
firði og í Ólafsvík, en var síðast
bóndi í Æðey í tsafjarðarsýslu.
Pétur komst ungur að versl-
un Grams á Þingeyri við Dýra-
fjörð og var í þjónustu hennar
fram til ársins 1880, ýmist á
Þingeyri eða í Kaupmanna-
höfn. Verslun Islands var þá að
miklu leyti í höndum danskra
selstöðukaupmanna, og þóttu
þeir ekki árennilegir keppinaut-
ar, enda gerðust ekki margir ís-
lendingar til þess að keppa við
þá fyrst í stað eftir einokunina,
en henni lauk árið 1854, eða
isama árið sem Pétur fæddist.
— Ekki mun það ofmælt, að
mikinn dugnað og lcjark liafi
(þurft til þess að ráðast í versl-
un hér á landi á þeim árum
með tvær liendur tómar. Eji
Pétur Thorsteinsson var báðum
þessum eiginleikum gæddur í
ríkum mæli, og þegar liann var
farinn frá Gramsverslun, fór
hann að fást við verslun á
Bíldudal, fyi'st í samvinnu við
útlendinga en síðar einn. Leið
þá ekki á löngu áður en hagur
hans tók að blómgast, og það
svo mjög, að hann var þjóð-
kunnur maður orðinn fyrir 40
árum. Bar einkum það tvent til,
að hann kom á fót miklum lit-
vegi á Bíldudal, og að hann
ýandaði svo verkun á öllum af-
urðum, að mikið orð fór af,
bæði utan lands og innan.
Kauptúnið á Bíldudal efldist
með ári Iiverju, og auk j>ess
sóttust menn víðsvegar að eft-
ir atvinnu á þilskipum hans að
sumrinu. Margir kyntu sér og
meðferð hans á saltfiski og
kendu síðan öðrum. Átti for- •
ganga hans þvi drjúgan þátt í
því að auka gengi íslensks salt-
fisks á erlendum markaði, og
verður það starf ekki metið til
fjár.
Árið 1903 fluttist hann til
Kaupmannahafnar og stofnaði
skömmu síðar hið svo nefnda
Miljónafélag, sem jafnan bar
nafn hans, og rak hér verslun
og útgerð af miklu kappi um
nokkur ár. Hann átti sæti í
stjórn þess fyrstu árin, en sagði
sig svo úr félaginu og fluttist
heim hingað og tók sjálfur að
reka éitgerð í stórum stíl. Yar
hann þá við riðinn margvísleg 1
og umsvifamikil störf, og oft i
félagi við aðra. Skömmu eftir
lok styrjaldarinnar dró hann
sig í hlé og hætti hinni stórfeldu
umsýslu, enda var liann þá bil-
aður að heilsu.
Pétur Thorsteinsson kvæntist
árið 1880 Ásthildi Guðmunds-
dóttur prófasts Einarssonar á
Breiðabölsstað, orðlagðri ágæt-
iskonu. Tíu böm þeirra náðu
fullorðinsaldri, og eru Jæssi 5 á
lífi: Frú Borghildur, frú Ásta,
frú Guðrún, Samúel læknir og
Friðþjófur, en látin eru: Frú
Katrín, frú Helga, Guðmundur
listmálari, Gunnar og Gyða.
Heimili Iþeirra lijóna var orð-
lagt mjög fyrir gestrisni og al-
iið, og þar áttu margir athvarf,
jafnt hér á landi sem í Kaup-
mannaliöfn.Síðustu árin bjuggu
þau hjón í Gerði við Hafnar-
fjörð, og þangað fylgdu þeim
hlýir hugir margra manna, eins
og oft kom i ljós, og síðast á
75 ára afmæli liins látna 4. júní
s. 1.
Jarðarför hans fer fram i dag
frá fríkirkjunni.
Símskeyti
Khöfn 4. ágúst. FB.
Verkbannið í Bretlandi.
Frá London er símaS'. Búist er
viÖ, að verkbannið í bómullariðn-
aðinum verði langvarandi. Útflutn-
ingur bómullarvöru frá Englandi
hefir minkað undanfarin ár, vegna
vaxandi framleiðslu ódýrari bóm-
ullarefna í Japan og Ihdíándi.
Vinnuveitendur segja launalækkun
þess vegna nauðsynlega, til þess að
gera enskar bómullar-afurðir sam-
kepnisfærar. Verkamenn vilja ekki
bera byrðarnar. Segja nauðsynlegt
að koma nýju skipulagi á bómull-
ariðnaðinn.
Zeppelin greifi.
Frá Berlín er símað: Zeppelin
greifi var í gærkveldi 1400 enskar
mílur frá Lakehurst. Væntanlegur
þangað í kveld eða fyrramálið.
Ahrenberg gerir aðra tilraun.
Frá Ivigtut er símað: Ahren-
berg flaug héðan öðru sinni kl.
2^2 í gær. Kom aftur kl. 7^2 vegna
þoku.
Minning.
--O-
t „Vísi“ 24. þ. m. birtist grein
ein, þar sem minst er með fögr-
um og lilýjum orðum íslenskr-
ar konu, frú Ingunnar Mogen-
sen, sem nýlega er látin í Kaup-
mannahöfn. Greinina las eg
með ánægju, því að mér var áð-
ur nokkuð kunnugt um hina
látnu merkiskonu, og veit því,
að hér er satt og rétt frá sa*gt.
Það var á öndverðu ári 1926,
er eg lieyrði þessarar konu
fyrst getið, og voru tildrögin til
þess þau, sem nú skal greina.
Margir íslendingar í Kaup-
mannaliöfn voru kunnugir frú
Mogensen og frk. Guðrúnu dótt-
ur hennar. — Ein meðal þeirra
íslendinga er frú Magnea J.
Guðmundsdóttir Sæmundsson.
Eitt sinn mintist frk. Guðrún á
það við frú Magneu, að móður
sína langaði til að gefa einhverri
fátækri kirkju á íslandi altaris-
dúk, sem gamla konan hafði
sjálf að níestu leyti búið til eða
saumað í, en vissi ekki hvaða
ÍÍÍÍÍÍÍOOKíííÍÍÍÍSOÍXSÍÍÍSOOOÍtOtÍOÍSOOÍSÍSíSÍSÍSOOÍSÍÍttWOÍÍOWOnOOttttOOOíSOOÍ
A hvepj um degi
að morgni til, er hægt að komast til
ÞINGVALLA
og heim að kveldi, í hinum vinsælu bifreiðum
SteindóFS.
Toooooooooooooeooooísooooooísooooooooooooooooootso
kirkja ætti að verða fyrir því.
Fyrst liafði gamla frúin hugs-
að sér að gefa dúldnn Vest-
mannaeyjakirkju, hinni gömlu
sóknarkirkju sinni, en hvarf
síðar frá þvi, vegna þess að sii
kirkja væri ekki fátæk eða
gjafaþurfi. Spurðu þær mæðgur
nú frú M. Sæmundsson ráða
um þetta, og eftir tilllögum
hennar var það afráðið, að dúk-
urinn skyldi gefinn Staðar-
hraunskirkju.
Um þetta skrifaði frú Sæ-
mundsson mér nokkuru síðar,
lýsti nokkuð gömlu konunni og.
gat helstu æfiatriða hennar og
dóttur hennar. Síðan var dúkur-
inn sendur og var i fyrsta sinn
lagðiir á altari Staðarlirauns-
kirkju á annan hvítasunnudag,
24. maí 1926, og í lok guðsþjón-
ustu þann dag mintist eg gjaf-
arinnar með nokkrum orðum,
eins og venja er til.
Þeim, sem vit hafa á, þykir
dúkurinn prýðilega gerður, ekki
síst þegar þess er gætt, að þetta
eru handaverk háaldraðrar
konu. En liugsun mín sjálfs var
eitthvað á þessa leið: „Eg tel
gjöfina mikils virði, en enn þá
meira virði tel eg samt hið fagra
kristilega liugarfar hinnar göf-
ugu, gömlu konu, hjarta henn-
ar, sem stýrt liefir hendinni, er
gaf.“
Frú Ingunn sál. Mogensen var
góð kona og göfug. Hún unni af
alhuga Islandi, ættjörðu sinni,
hún unni öllum börnum lands
síns, tungu þess og bókmeníum,
og þótt hún hefði dvalið erlend-
is full 70 ár, var fjarri því, að
hún hefði gleymt hinni veglegu
tungu forfeðra sinna, þvi að is-
lenska tungu las hún og talaði
mjög vel til æfiloka. — Þá unni
hún og ekki síður kirkju og
kristindómi. Á fermingardegi
sínum fékk hún nýja testament-
ið íslenska að gjöf frá sóknar-
presti sínum. Var það henni æ
síðan liinn kærasti dýrgripur og
las liún eitthvað í því á degi
hverjum. — Hún elskaði alt,
sem bjart var og fagurt, elskaði
ljósið og þráði sí og æ meira
ljós.
Þannig verður í huga mér
mynd liinnar virðulegu, gömlu
konu.
Slika mynd og minning er
ánægjulegt fyrir þá, sem eftir
lifa, að eiga til.
Reykjavik, 30. júlí 1929.
Stefán Jónsson.
Knattspyrnumót
fyrir B-118.
Knattspyrnufélögin í þessum bæ
hafa nú orðið svo mörgum æfÖum
mönnum á að skipa, að þau hafa
nú stofnað til knattspyrnumóts
fyrir B-lið. 1 B-liði eru þeir einir,
sem ekki hafa kept á A-móti (Is-
landsmótinu) það sama ár. — Til-
gangurinn með þessu móti er sá, að
auka áhuga hjá sem flestum knatt-
spýrnumönnum með því að gefa
þeim, sem af einhverjum ástæðum
ekki hafa getað verið með á A-móti
en hafa lagt stund á æfingar, kost
á að þreyta og reyna styrkleik sinn
við hin félögin. Oft hafa knatt-
spyrnumót unnist hér, sem annars-
staðar, af félagi, sem hefir haft fá-
um sem engum æfðum knattspyrnu-
.mönnum á að skipa öðrum en þeim
ellefu, sem sigurinn vinna. B-mótin
• eru því ágætur prófsteinn á hvert
félagið æfir flesta inetin og þar af
leiðandi á jafnbesta knattspyrnu-
menn.
Að Jtessu sinni taka ]>átt í mótinu
þrju félög, K. R., Valur og Víking-
ur. Kept er um hinn fagra „Vík-
ings-bikar“, sem áður var farand-
bikar fyrir A-liö, en sem stjórn
Víkings hefir nú, fyrir tilmæli
Knattspyrnuráðsins, breytt í far-
andbikar fyrir B-lið.
Mótið, sem er hið fyrsta í sinni
röð hér á landi, hefst í kvöld kl.
8% og keppa þá K. R. og Víkingur.
Aðgangur er ókeypis.
/.
Lík
Konráðs læknis Ivonráðsson-
ar kom hingað síðdegis i gær á
E.s. íslandi.
Veðrið í morgun.
Hiti í Reykjavík 9 st., Isa-
firði 7, Akureyri 7, Seyðisfirði
7, Vestmannaeyjum 10, Stykk-
ishóhni 11, Blönduósi 7. Rauf-
arhöfn 4, Hólum í Hornafirði 9
(engin skeyti frá Grindavik,
Angmagsalik og Kaupmanna-
höfn), Færeyjum 11, Juliane-
haab 13, Jan Mayen 4, Hjalt-
landi 9, Tynemouth 9 st. —
Mestur liiti hér í gær 10 st„
minstur 6 st. Lægðin milli
Færeyja og Noregs fer mink-
andi. Önnur lægð suðvestur í
liafi á austurleið. Háþrýsti-
svæði fyrir norðan ísland. Horf-
ur: Suðvesturland Faxaflói,
Breiðafjörður, Vestfirðir: I dag
og nótt norðan og norðaustan
kaldi. Víðast léttskýjað. Norð-
urland: I dag og nótt norðan
gola, þolcusúld í útsveitum,
einkum að næturlagi. Norðaust-
urland, Austfirðir: I dag og
nótt minkandi norðan átt
kalsaveður, en fer heldur batn-
andi. Suðausturland: I dag og
nólt norðaustan átt, sumstaðar
allhvass. Léttskýjað.
Pétur Á. Jónsson
syngur í Gamla Bíó annað
kveld kl. 7y2 stundvíslega, og
verður þetta í síðasta sinni, sem
Reykvíkingum gefst kostur á að
heyra söng lians að þessu sinni,
því að hann er á förum til út-
landa. Betra mun að tryggja
sér aðgöngumiða í dag.
Á Álafossi
var skemtun í gær, eins og
ráðgert liafði verið. Aðsókn var
mikil og veður ágætt. Þar voru
sýndar margskonar sundþraut-
ir, en síðan söng Pétur Jónsson
nokkur lög undir berum himni.
Sigurjón Pétursson bauð hann
velkominn og afhenti lionum
islenskan borðfána að gjöf. —
Pétur söng síðast: „Ó, guð vors
lands“, og var honum þakkaður
söngurinn með rniklu lófataki
og húrrahrópum. — Hlutavelta
var haldin og rnargt fleira var
þar til skemtunar, og síðast var
dansað fram um miðnætti.
Hafnarfjarðarhlaup
verður þreytt á rnorgun og
hefst þar syðra kl. 8 annað
kveld, en endar liér á íþrótta-
vellinum laust fyrir 9. Þátttak-
endur verða þessir fjórir: Magn-
ús Guðbjörnsson (K.R.), Hauk-
ur Einarsson (K.R.), Árni Jóns-
son (K.R.), Ingimar Jónsson
(Á.).
Norskt selveiðaskip
kom hingað i gær frá Græn-
landi. Hafði mist skrúfuna, en
bjargaðist á seglum.
Island
kom liingað frá Kliöfn í gær-
kveldi. Meðal farþega voru: —■
Guðm. Finnbogason landsbóka-
vörður og frú, Steingr. Matt-
liíasson læknir, Guðm. Ás-
björnsson, Hallgrímur Bene-
diktsson, Magnús J. Brynjólfs-
son, frú Anna Björnsson, ung-
frú Bergþóra Björnsson, frú
Anna Möller, frú Jónína Jóns-
dóttir, og margir útlendingar.
Botnia
kom frá Englandi kl. 8V2 í
gærkveldi.
Brúarfoss
kom liingað á sunnudags-
morgun norðan um land frá út-
löndum. Meðal farþega voru:
Carl Proppé og frú, Sigfús Ein-
Þvottaflagarnir
hvíldardagar
Fæst víðsvegar.
í heildsðlu hjá
IALLDÚRIEIRÍKSSTNI,
Hafnarstrseti 22. Sími 175,