Vísir - 04.02.1931, Blaðsíða 2

V ÍSIR
FYRIRLIGGJANDI:
KRYSTALSAPA frá Kaaltmd í 5tí kt*. bl. & 121/2
kg.
SÖDA.
SMJÖRSALT.
BORÐSALT „Cerebos“ í dósum og pökkum.
Nýbygö villa
á fögrum, sólrikum stað i suðurhluta bæjaríns, með stóiTÍ,
: æklaðri afgii tri lóð, er til sölu. —-r. Útborgun 20—30 þúsund
krónur. Þeir, sem kaupa vilja, leggi nöfn sín inn á afgr.
blaðsins, auðk.: „Villa“.
Sfmskeytf
Auckland 3. febr.
United Press. FB.
Landskjálftar á Nýja-Sjálandi.
Miklir landskjálftar. stófiu yfir í
X apier og héruðunum þar umhverf-
is á þriðjudagstnorgun. Óttast menn
að margt manna hafi farist. Borgin
Napier hefir eyðilagst: að miklu
leyti, skriður féllu á borgina, en
flóðbylgjur hentust á land. Allar
múrsteinsbyggingar í borginní
hrundu, en brunar urðu víða í borg-
inni. Einnig kviknaði í olíulindum
í héraðinu. Eimskipin, sem í höfn-
i'nni voru, héldu úr höfn sem hrað-
ast þau máttu, því að menn óttuð-
ust, að breytingar kynnu að verða
á sjávarbotninum í grend við borg-
ina, sem leiddi það af sér, að skip-
in kæmist ekki út. — í Gisborne
er sagt, að hvert einasta hús sé stór-
skemt. Mikil skriða féll i ána Rangi-
taki. — Herskip hafa veríð send
frá Auckland með lækna, hjúkrun-
arkonur og nauðsynlegustu hluti til
hjálpar.
Síðar:
Tilkynt hefir verið, að 100
manns liafi beðið bana i Napíer
og 1000 meiðst. Talið er, að
hafnarbotninn íNapier liafi lyfst
mikið, sumstaðar um 18 fet.
Borginni er lýst þannig nú, að
engu sé líkara en stórorusta
stæði þar sem hæst. Eldur er í
fjölda liúsa og erfitt um vik að
slökkva, vegna vatnsskorts.
Hefir því orðið að grípa til þess
ráðs að sprengja bvggingar með
dynamiti, til að vama útbreiðslu
eldsins. Borgarbúar bafa búið
um sig til bráðalfirgða á götun-
um, en menn liafa og i hundr-
aðatali verið fluttir á spítala.
Samkvæmt seinustu fregnum
halda liræringarnar áfram og
veldur það erfiðleikum við
björgunarstarfið. Ætlað er, að
margir menn séu enn á lifi í
rústunum, en meira eða minna
meiddir, og vafasamt livort
lekst að bjarga öllum i tælca tíð.
Einum manni sem hafði verið
inniluktur 9 stundir, hefir ver-
ið bjargað. Tvö beitiskip mcð
lækna, hjúkrunarkonur og
hjálparhluti o. fl. eru á leið til
Napier og verða komin þangað
i fyrramálið.
Madrid 3. febr.
United Press. FB.
Frá Spáni.
Vegna veikinda móður Spánar-
drotningar, Beatrice prínsessu, hef-
ir Alfonso konungur tilkynt Beren-
guer ,að hann verði að fara tafar-
laust til Lundúnaborgar. —- Þar af
leiðandi hefir orðið að fresta því,
að konungurínn skrifaði undir til-
kynningu um samanköllun þings-
ins, en gert hafði verið ráð fyrir
því, að konungurinn skrifaði undir
i dag.
Londóii, 4. febr.
United Press — FB.
Atvinnuleysi í Bretlandi.
Verkamálaráðuneytið til-
kynnir, að 26. janúar hafi tala
atvinnulevsingja i landinu ver-
ið 2,392,065 eða 15,756 minna
en vikuna á undan, en 1,101,131
meira en á sama tíma í fyrra.
London, 4. febr.
United Press. FB.
Aukakqsning í London.
Mikið kapp er í aukakosning-
unni í East Islandton, London.
Hafa frambjóðendur íbalds-
manna og jafnaðarmanna sig
mjög í frammi. — Aukakosn-
ing þessi fer fram vegna and-
láts dr. Ather Bentham’s, en
liann var jafnaðarmaður.
CJtan af landL
Grundarfirði, 18. jan. FB.
Veðráttan hefir verið stirð
liér í liaust. Jörð tók að frjósa
uiii miðjan október og fann-
koma var töluverð i byrjun
nóvember. Tók allmjög fyrir
jörð á fjallabæjum. Þennan
snjó tók upp seinf í mánuðin-
um. - 1. des. var hér ofsarok,
en engar stórskemdir urðu. Síð-
an hefir verið óstöðug tíð.
Fiskafli hefir verið mjög rýr
liér í liaust. Ógæftir miklar og
tregfiski samfara söluerfiðleik-
um hefir valdið mönnuni mikl-
um erfiðleikum. Fer nú fjöldi
manna héðan til Reykjavikur
fyrir vertíðarbyrjun. Útgerð
verður héðan með minna móti.
Heilsufar hefir verið allgott
það sem af er vetrinum. Þó liafa
nokkurar manneskjur dáið,
flestar gamalmenni. Nýlatin er
Jóhanna Magnúsdóttir í Gröf,
kona Bárðar Þorsteinssonar ís-
hússtjóra. Mesta myndar og
sómakona. Hún var rúmlega
fertug. Líka er nýlátinn ,Gísli
Magnússon fyrrverandi bóndi í
Kirkjufelli. Var hann einn
binna fáorðu, slarfandi manna,
sem cigi voru þektir at' fjöldan-
um, en vann þó sitt verk með
sóma.
Skepnuhöld hafa verið góð,
nema borið mikið á blindu í fé.
Jaröa og, Imsabætur hafa
verið miklar liér í sveit á árinu
og er áhugi manna mjög vax-
andi í þeim efnum.
Um áramótin var stofnuð hér
deild af Slysavarnafélagi ís-
lands. Heiíir deildin „Grundar-
fjarðarsveit“. Meðlimir 40—50.
Formaður er Ásmundur Jó-
hannsson bóndi og sjómaður á
Kvarná.
Viðtökutækin eru farin að
breiðast hér út.
Eldgosin
• í uáftrenni Heklu 1913.
—o—
Eldgos þessi voru síðustu eld-
gosiu sem orðið hafa á jarðelda-
svæði Heklu og einustu gosiu þar
á þessari öld.
Aðfaranótt 25. apríls 1913 vökn-
uðu menn í nágrannasveitum
Heklu við landskjálfta allsnarpa, er
héldust öðru hvoru frá kl. 3 til 5
um nóttina. Landskjálftarnir gerðu
ekki tjón á húsum þar eystra. Þó
varð þeirra vart alla leið til Reykja-
víkur. Um kl. 6 um morguninn,
j>egar birta tók af degi, sást úr
bygöum ferlegur svartur gosmökk-
ur yfir fjöllunum austur af Heklu.
Kl. 4 síðdegis byrjuðu einnig gos
langt inni í óbygðum norðaustur af
Heklu. Sáu menn þar marga gos-
mekki í röð og töldu víst að j>ar
værj eldsprunga byrjuð að gjósa.
Um kveldið, er dimma tók, lýstu
gossúlurnar sem eldstóljxir ; sló eld-
bjarmanum hátt á loft og rann sam-
an í eitt á himninum frá báðum
eldstöðvunum. Duriur heyrðust í
bygðina frá eldunum, líkt og stór-
skotadrunur í fjarska. Lítið ösku-
fall fylgdi gosinu og eigi svo að
nein veruleg spjöll yrðu á haglendi,
en viða dökknuðu fannir í nágrenni
Heklu.
Á 5. degi eftir að gosin byrjuðu
(29. apríl) kom Ólafur ísleifsson í
Þjörsártúni fyrstur manna að
nyrðri eldstöðvunum. Voru jrær
norðvestanvert við fjallið Hrafna-
björg, um 14 kni. í norðaustur frá
Heklu. Þar hafði myndast 4—5
km. löng eldsprunga, er gekk til
suðvesturs yfir Hvafnabjargaöldu
og ]>aðan áfram til suðvesturs yfir
flatlenda lægð og síðan yfir hæða-
h.rygg, er kallast Krókagilsalda (eða
Krókagiljabrún). Þá voru gosin
hætt nema í þeim hluta sprungunn-
ar, sem lá yfir dældina; voru ]>ar
nokkurir gígar gjósandi. Um dæld
jiessa lá Fjallabaksvcgur nyrðri og
um hana rann Hclliskvtsl til norð-
vesturs út á hagablett.er hét Lamba-
fit, og ]>aðan til norðurs út i
Tungnaá. Allmikið hraun hafði
runnið frá gígunum og hulið
Lambafit. Hafði það fallið yfir
Fjallabaksveg á 8—900 m. kafla.
Er Ólafur var þar, féllu hraun-
straumar frá gígunum. Jókst
hraunið eftir það og stíflaði Hell-
iskvísl, svo ganga mátti þurrum
fótum yfir farveg hennar norðan
við hraunið. Hefir hún síðar rutt
sér leið yfir hraunið og myndað
tjörn eða lón við hraunjaðarinn, en
ekki náð rensli aftur norður í
Tungnaá. — 30. apríl komu menn
frá Eyrarbakka að gosstaðnum,
gusu þá ]>essir sömu gígar hrauni
50—150 m. hátt, en gosmekki
lagði hátt í loft upp. —- 1. maí kom
Eggert Briem frá Viðey ]>angað.
Voru þá 5 gígar gjósandi á eld-
sprungunni í lægðinni; var sá
nyrsti stærstur. Rann frá honum
glóandi hraunelfa og jók við hraun-
ið. í hraunbráðinu í þessum gíg
sá hann lmöttótta hraunsteina, er
fallið höfðu úr gíg1>örmunum >
hraunleðjuna; urðu þeir rauðgló-
andi, en héldust óbráSnir í hraun-
leðjunni og þyrluðust upp með
hraungusunum. Af þcssu má ráða,
að hraunleðjan hafi eigi verið
nema um noo° (C.) heit, því að
blágrýti bráðnar við 1150° hita.
Magnús Ólafsson Ijósmytidari kom
að Hrafnabjargaeldinirm 3. maí.
Rio — kafÖ
3 tegundir fyrirliggjandi.
Þópöup Sveinsson & Co.
Þpjú sönn orö:
„Ódýrast hjá Georg“.
Aldrei önnur eins lækkun .á öllu, sem nú. Athugið verðið.
Vörubiíöin, Laugavegi 53.
var þá stærsti gígurinn einn gjós-
andi. Guðmundur Björnson land-
læknir var við eldana 8. og 9. mai.
Var aðalgígurinn ]>á enn gjósandi
og rann frá honum glóandi hraun-
straumur. og hraungusurnar hóf-
ust 80 m. upp úr gignum.
Eftir ]>etta sáust úr bygðinni í
björtu yeðri gosmekkir og eld-
blossar við Hrafnabjörg fram til
miðs maímánaðar. Um ]>að leyti
rnunu gosin hafa hætt og höfðu þá
staðið hér um bil 3 vikur. Eftir
það sáust gufubólstrar stundum
yfir gosstöðvunum, er munu hafa
stafað af því, að leysingar voru'og
vatnsrensli út í heit hraunin. 1 12
—13 ár eftir gosin hélst nokkur
hiti í Lambafitjarhrauni. Sáu leit-
armenn siðast gufa úr því sumar-
iö 1926.
Guðm. Björnson kom fyrstur að
syðri eldstöðvunmn 8.—9. maí.
Voru þær rið fell eitt 6 km. austur
af Heklu. Nefndi hann það Munda-
fell. Samkvæmt athugunum manna
úr bygðinni munu gosin þar eigi
hafa staðið nema 3 daga, 25.—27.
apríl. Tóku þau að réna þegar
Hrafnabjarga-gosin byrjuðu. Þar
hafði eldsprttnga opnast meðfram
fellinu norðvestanverðu, frá SV—
NA, og rnargir smágígar myndast
á henni. Frá þeim hafði runniö all-
mikið hraun til suðurs og norð-
austurs.
Hraunin á báðum eldstöðvunum
voru úíin apalhraun af blágrýti.
Eldsprungurnar hjá Mundafelli
og Hrafnabjörgum liggja í sama
sprurigubelti og eru ef til vill í
áframhaldi hvor af annari. Á niilli
þeirra. og í sömu stefnu. er cld-
sprungan eða gígaröðin hjá Kraka-
tindi, er gaus 1878, ]>egar Nýja-
hraun myndaðist. Hekla og gígarn-
ir suðvestur og norðaustur af henni
liggja í öðru sprungubelti, er hefir
sömu stefnu, en sker hálendið
nokkuru norðvestar. — í nýprent-
uðú riti, er Vísindafélag íslend-
inga hefir gefið út, er nánari lýs-
ing á gosum þessúm og eldstöðv-
um.*
Guðm. G. Bárðarson.
* G. G. Bárðarson: Vulkan-Aus-
brúche in der Gegend der Flekla
im Jahre 1913. Rit Vísindafélags
íslendinga \rT. Rvík 1930.
A.: úm livað er mest talað í
borginni?
B.: Skyndisöluna ltjá Haraldi.
Fallega túlípana
hyacintur, tarsettur og páska-
liljur fáið þér hjá
VALD. POULSEN.
Klapparstíg 29. Simi 24.
Nýtt og reykt
IJI L K A K J Ö T.
„K J Ö T B Ú Ð I N“
Týsgötu 1. Sími: 1685
Dánarfregn.
Frú Elín og Ásgeir Þorsteinsson
verkfræðingur urðu fyrir þeirri
þungu sorg i gær að missa son sinn
Þorstein, á öðru ári, mjög efnilegt
barn.
ísfiskssala.
A laugardag seldi Venus afla
sinn fyrir 2000 sterl.pund, Júpíter
seldi á mánudag fyrir 1701 st.pd.,
Walpole fyrir 1730 st.pd. og Geir
fyrir 830 st.pd. Ólafur seldi í gær
fyrir 722 st.pd. — Rán seldi síðast
fyrir 1344 st.pd. (ekki fyrir 700
st.pd.).
Fundur
veröur haldinn í Varðarhúsinu
á rnorgun kl. 84 siðd. — Þangað
eru boðaðir allir þeir, er hafa gef-
ið skýrslu um vatnsleysið.
Goðafoss
fór héðan i gærkveldi kh 10. Far-
þegar til útlanda voru þessir: Lauf-
ey. Jörgensdóttir, Hékla og Saga
Jósefsson, Sveinn Ingvarsson, Miss
H. Lamb, Mr. Dowks, Mr. Sham-
berlain, Mr. Blackmore, Mr. Peek,
og margir til Vestmanriaeyja.
Útvarpið í dag.
Kl. 19,25 : Hljómleikar (grammó-
fón). — Kl. 19,30: Veðurfregnir.
— KI. 19,40: Barnasögur (Arn-
grímur Kristjánsson, kennari). —
Kl. 19,50: Hljómleikar (Þórarinn
Guömundsson, fiöla, Eggert Gil-
fer, harmóníum, Emil Thorodd-
sen, slagharpa). — Kl. 20: Ensku-
kensla i 1. floklci (Anna Bjarna-
dóttir, kennari). — Kl. 20,20:
Hljómleikar (Þór. Guðmundsson.
fiðla, Eggert Gilfer, hannóníum,
E. Thor., slagharpa). — Kl. 20,35'
lirindi um riðtöku útvarps (Gunnl
Bricm, verkfr.). — Kl. 20,55:
Óákveöiö. — Kl. 21 : Fréttir. —
Kl. 21,20—25: Einsöngur (frú
Elísabet Waage) : Sigv. Kalda-
lóns: Þú eina hjartans yndiö mitt,
Betlikerlingin, A. Backer-Grön-
dahl: Mot kvell, Edv. Grieg: Jeg
elsker dig, Páll ísólfsson: í dag
skein sól.
Frá fréttaritaia FB. á Sigluf.
Úr bréfi þ. 22. jan.: Út af
skeyti til FB., sem útvarpað var,