Vísir - 11.02.1931, Side 4

HÚSNÆÐI
Húsnæði óskast sem fyrst. —
Uppl. í síma 970, kl. 4—7. (240
Norsk hjón óska eftir 1-—2
herbergjum og eldhúsi. Uppl.
í síma 2000 eða 310. (238
Gott herbergi, með ræstingu,
Ijósi, hita og aðgangi að baði,
er til leigu strax. Yerð kr. 45.00
Grettisgötu 79. Sími 2148. (237
Ung hjón, með 1 barn, óska
eftr 2—3 herbergjum og eld-
húsi, með nýtískuþægindum,
14. mai. Fyrirframgreiðsla
mánaðarlega, ef óskað er. Til-
boð leggist inn á afgr. Vísis
fyrir 15. þ. m., merkt: „Vél-
stjóri“. (236
Til leigu: Stofa með sérinn-
gangi og öllum þægindum.
Uppl. á Vesturgötu 33. Sími 47.
(231
Til leigu frá 14. maí: 2—3
einstök berbergi i nýju húsi,
fT,T*ir einhleypa karlmenn.
Uppl. í síma 682. (210
Ibúð óskast frá 14. maí. Ole P.
Blöndal, Vesturgötu 19. Simi:
718. (506
Gott forstofuherbergi með
ljósi og hita til leigu. Berg-
staðastræti 53, uppi. (262
Lítið herbergi, með Ijósi og
hita, vantar handa þingskrif-
ara. Til mála kæmi að leisia
með öðrum. A. v. á. (260
Gott herbergi hentugt þing-
manni, til leigu á Hrannarstig
3. Simi 1432. (257
Tvö til þrjú herbergi og-eld-
bús óskast til leigu frá 14. maí
n.k. Fyrirframgreiðsla ef ósk-
að er. Tilboð óskast sent til af-
greiðslu blaðsins merkt: „Hús-
næði“, fyrir 20. þ. m. (254
Gleraugu og prjónar töpuð-
ust frá Elliheimilinu Grund um
Skothúsyeg að Laufásveg 46.
Skilist á Laufásveg 46 (Galta-
fell), gegn fundarlaunum. (233
Steinhringur fundinn. Vitjist
á Bergstaðstræti 71 niðri, gegn
greiðslu þessarar auglýsingar.
(232
Karlmannsúr með festi tap-
aðist nýlega. Skilist á Bjarnar-
stíg 7, niðri. (259
Skiðasleði fundinn. Berg-
staðastíg 34 B. (258
TILKYNNING
Munið Nýju Bifröst í Varð-
arhúsinu, síma 2199. Fljót og
góð afgreiðsla. (159
Viðtækjaviiinustofa Reykja-
víkur er flutt frá Skólastræti
4 í Hafnarstræti 5 (Mjólkurfé-
lagshúsið, 3. hæð, herbergi 5).
Sími 999, kl. 5—7. (107
Atbugið áhættuna, sem er
samfara þvi, að liafa innan-
stokksmuni sína óvátrygða. —
„Eagle Star“. Sími 281. (1175
VÍSIR
Stúlka óskast í vist. Uppl. í
sima 227. (235
[g^^Duglegan dreng vantar til
að bera út Vísi um vesturbæinn.
Komi á afgreiðsluna nú strax.
_________________________(136 ;
Slúlka, sem er dugleg og |
myndarleg í verkum sínum, ;
| óskast í v'ist 1. mars. Öll þæg- j
j indi i húsinu. Sérherbergi og j
j gott kaup. Uppl. á Ásvaflagötu ;
5 og í síma 838. (221 1
Stúlka óskast til aðstoðar
við lieimilisstörf fyrri hluta
j dags, kl. 9—2. Jakob Gíslason,
Laugaveg 76. (263 |
j Reikningar óskast til inn- j
lieimtu. Uppl. í síma 858. (261 j
Kona með bam óskar að j
komast á gott sveitaheimili. A. !
v. á. (256 '
j Annast uppsetning og við-
gerð á loftnetjum og viðtækj-
, um. Hittist Mjólkurfélagshús-
inu, herbergi nr. 45, kl. 5—7.
Sími 999. (255
Stúlka óskast um tíma. Ás-
vallagötu 18, niðri. (250
Stúlka eða unglingur óskast
um óákveðinn tíma sökum
veikinda annarar í Þingholts-
stræti 28, uppi. (243
r
KENSLA
I
Útlendingur kennir þýsku.
Ilótel Skjaldbreið nr. 4 11—1
og 5—7. (242
I LEIGA
Grímubúningar til leigu. — !
Grettisgötu 16. (253
2 grímubúningar, kven- og
karlmanns, til leigu á Ix)ka-
stíg 9. " (252
»
i
i
BRAOÐIÐ
QMHR/I
Smokingföt, lítið notuð, til
sölu. Verð kr. 50.00. A. v. á.
(241
ATHUGIÐ. Nýkomnir hatt-
ar og aðrar karlmannafatnað-
arvörur, ódýrastar Hafnarstr.
18. Karlmannahattabúðin. —
Einnig gamlir hattar gerðir
sem nýir. (239
Sem nýr standgrammófónn
er til sölu á Þórsgötu 21. Uppl-
frá 7—9 í kvöld og næstu kv.
(234
Noiuð isiensk frímerki ern
ávalt keypt hæsta verði í Bóka-
búðinni, Laugaveg 55. (605
Góðár bækur um andleg mál.
Heimar sálarinnar eftir Guð-
laugu Benediktsdótur. Árangur
reynslu minnar i dulrænum efn-
urn II. eftir Theódóru Þórðar-
dóttur, nýkomið í Afgr. Álafoss.
Laugavegi 44. (246
Hið nýja rit SAGA ÍSLANDS,
línurit af mannfjölda þjóðar-
innar, helstu viðburðum og
sögukortum yfir ísland, fæst
lijá höfundinum, Samúel Egg-
ertssjmi, Bragagötu 26 A, og
versl. „Málaranum“ i Banlca-
stræti 7. (264
Kolaofn óskast. Taða til sölu
á sama stað. A. v. á. (251
dPJ?- Hefi hús til sölu, ýmsar *
stærðir. Eignasldfti oft mögu-
leg. Sigurður Þorsteinsson,
Rauðará. (249
VLSÖQOÍSÍXSOOOtXXXíOOOOOOOÍSOÍX
o ;í
" w
y Trawl-buxur. Trawl-dopp-
ur. Vanalegar buxur. «
« íþróttamannabuxur. Allar B
£5 stærðir. Hvergi ódýrari. 8
« Afgr. Álafoss. Laugavegi ó
M . . _ í/
» 44. (245. g
» Ú
K>OOÖÍXÍOOÍSOÍXKSÍÍOÍSÍKSOOOQCXM
Á g æ 11 nýtískuhús til sölu.
Skemtilegur staður. Auk ann-
ars íbúð fyrir stóra fjölskyldu.
Lysthafendur sendi nöfn og
heimili til Visis strax, merkt:
„25“. (248
Nokkrir nýir kaupendur geta
fengið Famihe Journal og
Hjemmet frá nýári í bókaversl-
un Sigf. Eymundssonar. (247
Ágætur dömu ferðapels ti!
sölu á Hverfisgötu 35. — Verð
235 kr. ' (265
Sendið ull yðar til vinnu í
Álafoss. — Þar fáið þið hana
unna fljótast og best i lvpnur,
band og dúka. Afgr. Álafoss.
Laugavegi 44. (244
FÉLAGSPRENTSMIÐJAN
Hvert stefnir ?
Hvert er viðhorfið nú, að því er snertir framleiðslu
og bjargræðisvegu íslendinga?
Eftir síra Magnús Bl. Jónsson.
Niðurl.
Bráðabirgðarekstur.
í fraitlgnrituðu máli mínu hefi eg eigi aðeins bent á
nauösyn breytinga á rekstrarhætti sjávarútvegs vors, held-
ur jafnframt bent á, hinar helstu þeirra, og hvemig þeim
mætti koma í framkvæmd. Og eg hefi haldið því fram,
að það fyrst og beinast væri hlutverk útgerðarfélaga, að
beita sér fyrir framkvæmdum í þessu skyni. En til varn-
aðar því, að afskifta- eða aðgerðaleysi frá þeirri hlið,
yrði til að svæfa málið, var því einnig beint að' bönkun-
um, að taka það á sína arma, og fyrirhyggja þaö, að fé
þeirra, sem raunverulega er alþjóðar fé, yrði á glæ kast-
að í svo óheilbrigðan atvinnurekstur, sem enga von getur
átt framljúðar-tilveru, á sama grundvelli, sem hann nú
stendur á. Loks var bent á, hverja þýðingu það hefði
fyrir rikið sjálft og alþjóð manna, að útvegsmálunum
yrði kipt í lag, og liver afleiðing þess, ef ekkert yrði
hér að gert.
Öllu þessu mætti koma í lcring á þann hátt, setn nú
greinir:
Hafi útgeröarfélög og hin ýmsu félög skipverja út-
vegsins á línu- og botnvörpuskipum, og ef til vill fleiri
útgerðum, eigi hafið umbótastarf það, sem þeim er ætl-
aÖ, innan einhvers hæfilegas tíma, t .d. áður en þing
keniur saman í vetur, í síÖasta lagi, þá verða bankarnir
hiklaust að taka af skarið, með þeim stuðningi frá ríkis-
ins hlið, sem þeir kynnu að óska eða þurfa. Kæmi til
bankanna kasta, má búast við, að þeir, sakir annríkis,
annaðhvort sjálfir tækju sér til aðstoðar og ráðuneytis
kunnuga menn ,eða óskuðu þing- eða stjórnskipaðrar
nefndar í því skyni. Má vænta, að ríkið teldi sér skylt
að verða við slíkri ósk, ef fram kæmi, enda gæti nefndin
þá einnig orðið þinginu sjálfu, eða stjórninni, til ráðu-
neytis í útgerðarmálum, ef til kæmi.
Fyrsta starf slíkrar nefndar, í samvinnu við bankana,
yrði væntanlega: að taka það til íhugunar. Wort svo
róttækum breytingum á rekstri og launagreiðslum, sem
um ræðir i grein þessari, yrði komið í kring fyrir byrj-
un næstu saltvertíðar. Og væru ekki horfur á því, þá
að afráða, hvað upp skykli tekið. Eg tel það nú mjög
hæpið, að menn alment átti sig, í svo skjótri svipan, á
þessu nýmæli ,sem eg veit ekki til, að komið hafi fram
fyr, og yrði því máske ekki „álitið tímabært“; þetta
gamla, handhæga ráS, til að smeygja fram af sér og þegja
í hel nýjar umbótatillögur. Og færi svo, J>á yrði til einskis
barist, og alt sæti í sama fari.
Af því að næsta saltfisksvertíð ekki má missast, og
helst ekki styttast til muna frá því, sem verið hefir, bæði
vegna atvinnu fólks, framleiðsluþurftar o. fI., þá skal hér,
til vara, komið fram með tillögu um bráðabirgða-reksturs-
fyrirkomulag á íhöndfarandi vertið, sem nú segir:
i. Engum greiðist premía af ■ brúttóafla, heldur að
nokkru leyti af nettó, þannig:
2. Frá skal dregið óskiftu, og ekki greiðast premía af
eftirtöldu: Koium, salti, veiðarfærum öllum og beitu
á línuveiðum.
3. Af lýsi greiðist ekki premía þeim, sem lifrarhlut taka.
4. Matarfélag skal vera á hverju skipi, stóru og smáu,
sem taki yfir alla skipshöfnina. — Skyldi ekki nást
samkomulag um þetta, skal allur fæðiskostnaður skips-
hafnar tekinn af óskiftu, eins og kol o. s. frv.
5. Fyrir lifur fá skipverjar sannvirði hennar, hvorki
meira né minna. Bræði skip lifrina, greiðir útgerð
skipverjum gangverð hennar í landi, þar sem hún
ætti að skipast í land.
6. Vélstjórar fái sama kaup, sem þeir höfðu 1928. Vilji
þeir halda við premíugreiðslu, sem þá komst á, skal
fastakaup þeirra fært niður samsvarandi.
Skal nú farið nokkrum orðum um varatillögu þessa.
Af því að þetta fyrirkomulag er að mestu eða öllu
hið sama, sem tíðkast hefir á enskum togurum, þá þarf
minst áræði til þess að taka það upp, enda mætti senni-
lega minstri mótstöðu af sömu ástæðu.
Hundraðshlutinn (premían) af nettó yrði að sjálfsögðu
annar en af brúttó. En gjalda þarf varhuga við, að
hann yrði hóflegur og ekki miðaður við ensk launakjör.
Laun islenskra fiskiskipstjóra (togara-) hafa, eins og áð-
ur er drepið á, verið tvöföld til sexföld við lauri for-
manna þjóðarskútunnar sjálfrar, útgerðirnar verið þetta
rífari á stykkjunum en })jóðfélagsheildin, eða þetta mátt-
ugri? Samtímis hafa laun hæstlaunuðu starfsmanna ís-
lensku þjóðarinnar verið 4—10—-40 sinnum lægri, en sams-
konar starfsmanna enskra. Þetta sýnir, hve fráleitt það
er, að launa nokkurn flokk manna eftir erlendum mæli-
kvarða. Það er hreint og beint hættulegt, svo litlu og fá-
tæku þjóðfélagi sem voru, vegna þess samanburðar og
óánægju, sem það hlýtur*að valda, samfara eðlilegum
hækkunarkröfum þeirra, sem eru svo langt fyrir neðan
í launastiganum, að engan samanburð þolir, þrátt fyrir
eins erfið og oft ábyrgðarmeiri störf.
Eg álit, að rétt sé, að menn þessir hafi yerulega góð
og sómasamleg laun, einkum ef þeir búa svo fyrir útgerð-
irnar, að þær hafi einhverri hag af, en ekki tap á tap
ofan. En eg verð að efa, að nokkurt vit sé í því, að for-
menn fiskibáta, séu ekki fullsæmdir af, að vera í sömti
tröppu launastigans íslenska sem formenn þjóðarinnar. Og
vist tel eg það, að margir íslendingar, sem margfalt meira
hafa kostað /til undirbúnings stöðu sinnar, mundu sætta
sig við ráðherralaun. Við þau mætti þá máske að ein-
hverju leyti miða, er ákveða skyldi Iaunin!
Meðan útgerðir geta staðið á eigin fótum, mun tæp-
lega hægt við þvi að sporna, aö þær varpi fé sinu á glær
í óhófleg laun eða annað stjórnlaust sukk. Öðru máli er
að gegna, }>egar þær þurfa að nota opinbert fé til rekst-
ursins, fyrir milligöngu banka þjóðarinnar, því þá koma
afleiðingarnar niður á hcnni, sem* sé töp bankanna. Þeg-
ar svo er ,hafa bankar og ríki eigi aðeins sjálfsagðan
rétt, heldur beina skyldu til að skerast i leikinn, ekki til
að stöðva eða rýra framleiðsluna, og ekki til að setja skil-
yrði, sem ekki er unt að fullnægja, heldur til þess að
heimta heilbrigðan rekstur. Sé ekki að þeirri sjálfsögðu
og sanngjörnu kröfu látið, er ekki unt við að ráða, enda
bera þá aðrir ábyrgðina.
Urn aðra liði varatillögunnar er ekki ástæða til að fjöl-
yrða; þeir virðast ekki ósanngjarnir, eins og nú stendur á.
Annars er það sannfæring mín, að allir flokkar skip-
verja á íslenskum fiskiskipum séu svo skynsamir menn
og svo góðir borgarar þjóðar sinar, að þeir viðurkenni,
að nauðsjm ber til breytinga, og að ntjög er hér stilt í
hóf og lítið þröngvað kosti þeirra, með þessari tillögu,
og að atvinna þeirra er enn mjög sæmileg, ef hún næði
fram að ganga.
En þótt eg komi fratn með þessa varatillögu, ætlast'
eg til að utnrædd neftul og bankarnir missi ekki sjónar
á aðaltillögunum, um hlutaskifta- og almenna premíu-fyrir-
komulagið, sem vafalaust er framtíðarlausn þessara málar
hvort sem betri byr fengi. Og eg get alls ekki talið von-
laust, að það annaðhvort gæti hlotið hylli hlutaðeigenda,
ef rækilega væri athugað og undirbúið, og síðan skýrt
nægilega í ræSu og riti.
Breyta v er ð ur til, i líka átt því, sem eg hefi nú
bent á, eða á einhvem betra hátt, sem fundinn yrði. Og
hver þeirra, sem hér standa að málum, mun vilja taka
á sig hina siðferðilegu ábyrgð á afleiðingum þess, að láta
alt liggja kyrt, alt ráðast, alt synda áfram, uns sekkur.
— — Hver vill bera ábyrgð afleiðinganna ? Hver vill,
þegar örbirgð og skortur er dunið yfir, standa frammi
fyrir almenningsálitinu ? Ilver vill — lífs eða liðinn —
mæta fyrir dómi sögunnar ?