Vísir - 05.06.1931, Blaðsíða 2

V i ís I H
m 11 K 'tmm 1 Olseh (( I
Höfum fyrirliggjandi bestu teg. af ferskum Sítpónum. Lægsta verd í bænum.
,Bahco(
Sk; riifly klar
og
verkfæri.
fiðurhend fyrir vandað
efni og smíði.
Dýrtíðar-falsanir
stjórnarframbjððandans
•í^aíS cr nú orðið langt síðan
að .Tónas Jónsson og' „Timinn“
byrjuðu á því, á sinn alkunna,
grunnfærna vfirbórðs-glanir-
ara iiált, að þvæla um dýrtíð-
ina í Reykjavik. Það er orð.ið
æði langt síðan að farið var
að ráðgera einliverjar frani-
sókuaraðgerðir, til að létta því
böli af þjóðinni, sem af þessari
Reykjavikur-dýrtið stafaði.
En svo iiefir liðið alt stjórnar-
t ímabil framsóknarflokksins,
að ekkert befir verið gert í
jjessa átt, ekkert befir verið
reynt að gera, til að minka dýr-
fiðina i Reykjavík, lieldiir þvert
á móti á ýmsan hátt gert erfið-
ara fvrir, svo sem t. d. með
lokun veðdeildarinnar o. fl. ;
Hvernig stendur nú á því, að
fra'msóknarstjórnin, sem scr
þetta böl svona vel, sem gerir
sér svona glögga grein fyrir
þvi, hve viðtækar afleiðingar
þetta böl Reykjavíkurbæjar
hafi fyrir þjóðina í heild sinni,
skuli bókstaflega ekkert bafa
gert, ekkert reynt að gera, til
þess að bæla úr þvi? Því er
ofur auðsvarað. Það er af því,
að þetta skraf framsóknar-
manna er ekkerl annað en
laúsago])alegt fleipur, sem eng-
in alvara fylgir. Þeir halda, að
þeir geti með því gint Reykvík-
inga til fylgis við sig við kosn-
ingarnar, en þess í milli láta
þeir málið niður falla.
Sami lausalopa-hátturinn,
sem yfirleitt liefir verið á öllu
þessu skrafj framsóknar-
manna, er einnig á grein þeirri,
sem „hagfræðingurinn“ Helgi
Briem birtir í Tímanum ?>. júní.
En auk þess er hún full af vís-
vitandi fölsunum. Þessi maður,
sem. notaður var um síðustu
bæj ai’stjórnarkosningar, ti 1
þess að fara opinberlega með
dylgjur um það, að reikningar
Reykj avíkurba'j ar kynnu að
vera falsaðir, kemur nú fram
fyrir kjósendur í Reykjavík á
nýjan leik, sem flugumaður
framsóknar. Eins og dylgjur
lians voru notaðar í bíftjar-
stjórnarkosningunum, til þess
að reisa á þeim þjófnaðarróg
um andstæðingana og ná þann-
ig frá þenn kosningafylgi, eins
á nú að nota hagfræðisfalsanir
lians til að níða niður andstæð-
inga framsóknar.
Hér skal nú aðeins drepið á
fáein atriði í grein hagfræð-
ingsins, til að sýna samvisku-
semi hans. — Hann semur upp
eftir „Árbók Hagstofunnar"
töflu, um heildsöluverð, smá-
söluverð og álagning i smásölu
i Reykjavik á. ýmsum nauð-
synjavörum í okt. 1929 og 1930,
og þykist með benni sýna, að
öll verðlækkun á nauðsvnja-
vörum, sem orðið hafi á árinu
19)50, bafi runnið i vasa smá-
salanna, því að álagning þeirra
hafi orðið þehh mun meiri.
Auðvitað sér iiver maður í
hendi sér, að þetta eru i)lekk-
ingar. A sumum vörutegund-
unum er verðíækkunin svo að
segja alveg samsvarandi í
heildsölu og smásölu/En á öðr-
um er aflur mismunurinn tais-
verður. í f-yrra lilfellinu liefir
verðlækkunin i beildsölu kom-
ið bægfara á mörgum mánuð-
um, en í siðara tilfellinu er að-
alverðlækkunin i næsta mán-
uði áður en skýrslur eru gefn-
ar. Það vita allir, að verðlækk-
unin í smásöhi kemur altaf dá-
lítið á eftir lieildsöluverðlækk-
uninni, og það er í aila staði
eðlilegt og réltmætt. En þessu
gengur „hagfræðingurinn" al-
veg fram bjá, og býr til hund-
raðstölu meðaltals-álagningar,
sem sýnir það, sem hann vill
láta sýnas't, að álagningin liafi
vaxið á árinu nálega tilsvar-
andi heildsöluvcrðlækkuninni!
Svo fer hagfræðingurinn að
gera grein fyrir því, hvernig á
þvi standi, að smásalarnir ger-
ist svona heimtufrekir, að þeir
leggi því nær helmingi meira
á vörur sinar i ókt. 1930, held-
ur en í október 192!). Hann
segir, „hagfræðingurinn“, að
þetta stafi af þvi, að kaup-
mönnum fjölgi svo ótt íReykja-
vík, að viðskifti hvers einstaks
bljóti að minka stórum frá ári
til árs. Þvi til sönnunar skýrir
líann frá því, að á árimum 1927
—29 hafi’ verið seld hér i bæn-
um 204 ný verslunarleyfi, og
lætur lita svo út, að kaupmönn-
um i bænum liafi fjölgað um
þá tölu. H. Br. veit auðvitað,
að á sama tíma hafa aðrir
kaupmenn liætt að reka versl-
un. En þess lætur hann alveg
ógetið. Hann ve.it lika vafa-
laust, og það er nú þýðingar-
meira, að mikill fjöldi al' þess-
um nýju verslunarleyfum er
veittur gömlum verslunum,
sem höfðu verið reknar ef til
vill árum sáman, án verslunar-
leyfis. Að einhverju leyti staf-
ar þetta af þvi, að með nýjum
lögmn (frá árinu 1926?) var
ýmsum viðskiftarekendum gert
að skyldu að kaupa verslunar-
leyfi, sem áður böfðu ekki
þurft þess, en að einhverju
leyti af því, að verslanir höfðu
verið reknar án lögboðins leyf-
is. Og það er alveg áreiðanlegt,
að í Tímanum hefir verið gum-
að mjög mikið af röggsemi
þeirri, sem sýnd hafi verið i
þvi síðari árin* að ganga eftir
því, að kevpt væri verslunar-
levTi fvrir síkar verslanir.
Af þessu er augljósþ.að skýr-
ing H. Br. á því, bvers vegna
álagningin hafi vaxið og orðið
að vaxa, er fölsk. Eins og vfir-
leitt alt þetta skrii' Iians er ekk-
ert annað en „bull og vitleysa",
eins og flokksbróðir lians i
bæjarstjórn kemsl að orði.
Og bitt mun skattstjórinn.
flokksbrqðir hans, áreiðaníega
geta' vottað, að gróði kaup-
manna þeirra, sem bér um
ræðir, hefir ekki vaxið að þvi
skapi sem H. Br. telur, að á-
lagning þeirra bafi vaxið..
Símskeyti
—o •
Madj'id 4. júuí.
United Press. FB.
Frá Spáni.
I boðskap lýðveldisstjórnarinnar
um kosningarnar 28. þ. m. cr 1)0Ö-
að. að liiÍS stjórnskipulagsbumlna
]>jóðþing (Cortes) verði háð í að-
eins einni deild, og rctturinn til Jx'ss
að kjósa fulltrúa á það, verði al-
mennur. ÞingiÖ keinur saman til
ftmda i þjóðþingsbyggingunni þ. 14.
júlí. Undirbúáingsfundur binna
þjóðkjörnu fulltrúa verour haldinn
13. júlí. Þjóð'þingið fæ'r’ víotækt
valdsvið. Undir eins og þing'kem-
nr santan, segir bráðabirg'ðalýðveld-
isstjórnin af sér og gerir grein fyr-
ir gerðunt sinum, en þjóðþingið tek-
ur þá valdið í landinu í sínar bend-
ur og felur framkvæmdir þeirri
stjórn, sem fær meirihlutá ])jó'ð-
þingsins sér til stuönings.
Praia 4. júní.
United Press. - FB.
D O X á heimleið.
Stærsta flugvél heimsins, DOX,
lag'Öi 'af stáð héðan kl. 12.52.
Lissabon 4. júní.
United Press. FB.
Óstáðfest loftskeytafregn frá
Praia hermir, að Dox hafi neyðst
til þess áð lenda á sjóntim sextíu
milur vegar frá Praia.
Síðar: Dox hrajxtði í sjóimi 15
gr. SSU
Praia 4. júni.
United Press. FB.
Frá sömu heimildum og áður, er
nú simað, að DOX hafi ekki hrap-
að í sjóinn. Mun fregnin hafa bygst
á því, að skip, sem sáu til Dox,
hugðu, að flugvélin væri að hrapa
í sjóinn, vegna þess að hún lækk-
aði sig skyndilega á fluginu og flaug
mjög lágt. Uoftskeytastöðin í Praia
hélt áð skevti frá ski])unum væri
frá Dox.
Síðari fregn hermir, að breskt
skip hafi séð til Dox kl. 3.55. Varð
eigi annað séð aí skipintt, ej) að
alt væri í hesta lagi.
Hamborg 4. júní.
United Press. FB.
Itáðherrafundur.
Ráðherrarnir Brúning og Curtis
lögðú aí stað i dag á eimskipinu
Hamburg til Southampton. og eru
væntanlegir til London seimii hluta
dags á föstudag. Þar koma til
ftmdar rið þá ráðherrarnir Mac
Donald og Henderson, en samræðu-
fundur er ráðgerður á sveitabústað
forsætisráðherra Bretlands, Che-
quers, og verða skaðahótamálin þar
til umræðu.
Sofia 4. júni.
Uuited Press. FB.
Forvaxtalækkun.
Forvextir hafa lækkað úr 9 i 81%
Provincetown, 5. júní.
United Press.- FB.
Kafbátsför Wilkins.
Conunander Wilkins lagði af stáð
i kafhát sínum. Nautilus, seinni
hluta dags í gær. fimtudag, áleiðís
til Spitshergen, og leggur þaðan í
kafhátsför sina um norðurhöf. Nít-
ján ménn eru á Xautilus.
Norskar
loftskeylafregnir.
—o—
NRP; 3. og 4. júni. FB.
Knut Hamsun hefir gefið norska
ritþöfundafélaginu 25.000 krónur,
25.000 Ul myndlistarmanna og 50.-
000 til tveggja barnahæla, i Sund-
nes og Voeien (nafnið sennil. af'-
hakað).
Undanfariia daga hefir verið ó-
eirö'asanit við verksmiðjur Norsk
Hydro í Menstad, vegna þess að
vinnu hefir veri'Ö haldið áfram með
tilstyrk þeirra, sem vilja ckki leggja
niður vinnu. — Þrjátíu manná lög-
regluli'Ö hefir verið sent jiangaÖ frá
Skien og Larvik.
Biblía
stjðrnarliðsins.
•—o—
Niðurl.
„Um búskap á íslandi“ heit-
ir ein ritgerðin í „Alþýðúbók-
inni“. Mun „leiðtogum bænd-
anna“, Jónasi kommúnista og
öðrmn aumingjum á líku reki,
liafa þótt hún ærið „gómsæt og
ilmandi“. Þar er svo að orði
komisl: — „E11 það er einkum
hlutverk vakningamanna á
þessum augnablikum, sem nú
eru að líða, að blása mönnum
í brjóst sameignarvitun.dinni
og samvinnuhugmyndinni, en
uppræta séreignartrúvilluna og
samkepnisósvinnuna ásamt
öðrum skaðsemdum, sem eiga
rót sína að rekja til tímanna
áður en maðurinn sem félags-
huglak var orðinn miðþyngd-
arstaður þjóðmegunarliugsjóna
.... Nú þarf að kenna fólki að
skilja þausannleiksatriði hinna
nýju tíma, sem liggja allra opn-
ust fyrir; Alþýða á alt. Það á
enginn neitt nema fólkið, al-
menningur. Enginn hefir rétt
til þeirra hluta, sem i heimin-
um eru, nema fólkið, almenn-
ingur — enginn sérstakur, bara
allir ....“
„Samkvæmt þessu er „fólk-
inu“ lieimilt að taka jarðirnar
af bændum, því að alþýðan á
alt. Bóndinn, sem tekið hefir
ábýlisjörð sína í arf eftir föður
sinn og veit ekki betur, en að
hann eigi hanh, vaknar einn
fagran vormorgun við það, að
„fólkið“ er komið og tekur af
honum kotið, þykist eiga það.
Og' það á líka kýmar og kind-
urnar og hrossin, alla búslóð
bóndans, klápa og kirnur, ef til
vill konu hans og börn. —
Bóndinn er settur af, rekinn á
flótta, særður eða drepinn, ef
hann sýnir mótspyruu (sbr. orð
Haralds Guðmundssonár una
blóðug'a byltingu). — Það kaxm
nú að þykja dálitið skritið, að
það skuli vera „bændastjórn-
in“, sem gerir H. K. L. að lauu-
uðu hirðskáldi fyrir að setja
fram þessar kenningar. En þeg-
ar menn liafa áttað sig á því,
að sumir „foringjar“ bændanna
eru breinir kommúnistar, éa
aðrir alkunnar tuskur, mun
þetta þykja auðskildara.
H. Iv. 1.. vill — að því er séð
vcrður láta taka ungböniin
frá máeðrunum og ala þau upp
á ríkiskostnað. Og bonum þyk-
ir ■sérstaklega vænt um óskii-
getin börn, og kann því vist vel.
að þau sé sem allra flest, enda
segir liann að þau hafi „yfir-
leitt betri menn að geyma eu
svokölluð skilgetin börn eða
þau, sem til eru orðin undir
fargi skyldunnar .... Orðin
móðir og faðir fela i sér dýra-
fræðilegt iiugtak, en ekki þjóð-
félagslegt. Ríkið er hins vegar
hið beina menningarsögulega
þróunarl'ramliald foreldrisins.
Móðurást í hinni þröngu, dýrs-
legu merkingu þess orðs, ligg-
ur allra hugtáka verst við böggi
fyrir gagnrýni . . . .“
„Örbirgðin er liöfuðglæpur
mannkynsins,“ segir hirðskáld
framsóknarinnar, „og ef rétt-
lætanlegt væri að refsa nokkr-
um manni með dauðahegningu,
þá ætti einkum að hengja og
skjóta þá spottendur guðs
handaverka, sem dirfast að
líða skort á þessari gnægtaríku
jörð ....“
Og enn segir stjórnarskáldið,
að menn eigi, er svo ber und-
ir, „að safnast í liópa og ræna
og rupla öllu þvi, er hönd á
festir. í þjóðfélagi, þar sem ein-
hver er þurfandi — þar sitja
þjófar að völdum, ránsmenn og
morðingj ar.... “ — Hér á landi
hafa, því miður, alla tið verið
fleiri eða færri jiurfalingar og
svo er enn í dag. Halldór full-
yrðir því, að hér liafi jafnac
setið og sitji enn að völdum
„þjófar, ránsmenn og morð-
ingjar“. — Ekki er nú vitnis-
burðurinn fagur. En Jónas og
Tryrgg\’i brosa blítt og' sætt:
Svona ógætinn mann hlýtur að
vera liægt að nota.
„Berið ykkur eftir björginni“,
segir H. K. L. — „Gerið svo velí
Þeir, sem halda fyrir yður gæð-
um lífsins og banna yður að
vinna nytjar jarðinnar — það
eru fjandmenn guðs og yðar,
og ýður ber til þess heilög
skvlda, að útmá þá af andliti
jarðarinnar .... Fyrst þeir eru
til, sem gerst hafa svo djarfir
að „eiga“ með lögum og rétti
þá muni, sem hjálpað geti
brauðlausum, liúslausum,klæð-
lausum og mentunarlausum, þá
verður réttlætinu ekki fullmegt
með öðru en ránskap.... “
Samkvæmt þessu siðalögináli
á letingjanum og fyllisvíninu,
sem ekkei-t nennir að gera, að
vera heimilt að brjótast inn á
liehnili hins iðjusama og reglu-
sama bamamanns, sem berst
fyrir sér og sinum, og ræna al-
Kaplmannaskóp,
stórt og fjölbreytt úrval,
Hvannbergsbrædur.