Vísir - 27.07.1931, Blaðsíða 2

Höfum fvrirliggjandi:
Þakjárn, 24 & 26, allar stærðir.
Þakpappa, 1 teg.
Þaksaum.
Leningrad, 26. júlí.
United Press. FB.
Pólflugið.
Loftskipið „Graf Zeppelin"
lagði af stað héðan norður á
bóginn kl. 11.20 f. h.
Utan af landi.
—o—
Siglufirði, 26. júli. FB.
Slvs.
Nótabát bvolfdi hjá gufu-
skipinu Ármann, Rvík, sem var
við síldveiðar í dag á Skaga-
firði. Sex skipverjar fóru i sjó-
inn og varð fimm þeirra bjarg-
að, en hinn sjötti, Anton Gunn-
laugsson, bæjarfulltrúaSigurðs-
sonar hér, fekk krampa og
druknaði. — Stysið var simað
hingað áðan frá Hofsós og
nánarí atvik því ólcunn,
fyr en skipið kemur hingað,
en það mun vera á leið-
inni. Anton var rúmlega tvitug-
ur og var hinn mesti efnismað-
ur.
Mikil síld kom í nótt og í dag.
Stilt veður í dag.
Norðfirði, 26. júlí. FB.
Verksmiöja hættir störfum.
Fóðurmjölsverksmiðjan hér
hætti störfum í gær og mun
ekki starfa méira á þessu ári.
Eágandinn, dr. Paul, hefir ver-
ið liér á ferð, og eru ástæður
lians fyrir lokuninni fjárliags-
vandræðin í Þýskalandi, bann
gegn útflutningi rekstursfjár
þaðan og verðfall fóðurmjöls.
Margir menn verða atvinnu-
lausir vegna þessa nú þegar,
auk þess sem þetta er eina verk-
smiðjan á Austfjörðum, svo ó-
kleift er fyrir sjómenn og út-
gerðarmenn að koma fiskúr-
gangi sínunj i verð og num lion-
*um verða fieygt í sjóinn það
sem eftir er vertíðar.
Um kl. 5 síðd. í gær, varð
þess vart, að eldur var kvikn-
aður í tvílyftu timburhúsi við
Kárastíg i Skildinganeslandi,
skamt vestan við Sjóklæðagerð-
ina. Brann það til kaldra kola
á tæplega 2 klukkustundum,
en talsverðu var Itjargað af inn-
anstokksmunum.
Veður var mjög goil, og hafði
alt fólk farið að heiman úr hús-
inu og var ekki komið heim,
þegar eldsins varð vart, en
hann mun liafa komið upp á
efri Iiæð, en um upptök hans er
ókunnugt.
Eigandi hússins, Finnbogi
Ólafsson, bjó niðri, en á loft-
inu bjó Þorsteinn .Tónsson hif-
reiðastjóri og Guðmundur
Halldórsson trésmiður, sem
var þar einn sins liðs í sumar,
en átti nokkuð af búslóð sinni
á efsta lofli, og mun litlu hafa
verið bjargað þaðan. — Inn-
anstokksmunir munu að mestu
hafa verið vátiygðir.
Slökkviliðið var kallað til
hjálpar, en átti illa aðstöðu til
þess að slökk va, því ekki náðist
í vatn nema úr húsleiðslum,
og voru notaðar mjóar slöngur.
Tókst þó að verja næstu hús.
• Það þykir furðulegt atliuga-
levsi af þeim, sem þarna hafa
nýlega látið leggja vatnsveitu í
hús, að setja ekki upp neina
vatnshana úti við, þar sem
slökkviliðið gæti náð í vatn, ef
eldsvoða bæri að höndum. Er
ástæða til að skora á þá menn,
sem þarna eiga hlut að máli, að
ráða tafarlaust bót á þessu.
Misbeiting
ríkisvaldsins.
—o---
Fyrirspurn til forsætisráðherra.
—o—
Eins og menn vafalaust rek-
ur minni til, Iofaði forsætisráð-
lierra því, er hann var sem
bljúgastur eftir þingrofs-of-
beldið 14. apríl, að rilcisvald-
inu skvldi ekki verða misbeitt
til kosninga, ef hann fengi að
hanga í völdum. — Þótti lof-
orð þetta full viðurkenning
þess, af hálfu ráðherrans, að
ríkisvaldinu hefði verið mis-
beiít í stjórnartíð lians.
Almenningur mun og líta
svo á, sem ríkisvaldinu hafi
verið freklega misbeitt siðustu
fjögur árin og þó einkum af
fyrverandi dómsmálaráðherra;
Forsætisráðherra tók þann
kostinn, eftir ofbeldisverk sitt,
er hann hleypti upp þinginu,
að kúga dómsmáláráðherrann
til þess að segja af sér em-
bætti, enda mun bann hafa
verið þeirrar skoðunar, að
embættisafsal dómsmálaráð-
herrans væri einskonar hand-
veð, sem hann afhenti stjórn-
arandstæðingum til tryggingar
því, að Ioforðið, um að mis-
heita ek'ki rikisvaldinu, vrði
haldið.
Það er nú-ekki ætlun mín,
að kryfja til mergjar að sinni,
hvort ráðherrann hafi að öllu
haldið loforð silt i þessu efni.
Það skiftir ekki lieldur sérlega
miklu máli héðan af. En sjálf-
sagt er við það að kannast, að
minni brögð hafa verið að
misbeiting ríkisvaldsins ])ann
tíma, sem Tryggvi Þóhallsson
hefir annast dómsmálin, en
verið hafði í tíð fvrirrennara
lians, Jónasar Jónssonar.
En nú vildi eg leyfa mér að
spyrja forsætisráðherrann
hvað hann lnigsi sér að gera
í þéssum efnum framvegis. Eg
geri ráð fyrir, að hann haldi
áfram að vera forsætisráð-
lierra enn um sinn og muni
þvi geta miklu um það ráðið,
hvort horfið verði að fornum
sið í tíð framsóknar-stjórnar-
innar um „misbeitinguna“, eða
þá hitt, að nýja lagið, hin
minni misbeiting, verði látið
haldast. —- Skiftir allmiklu
máli fyrir okkur Révkvíkinga
og' raunar alla landsménn, sem
ekki eru samdauna stjórnar-
liðinu,, að fá að vita þetta
heldur fvrr en seinna.
Það mun nú að vísu sýna
sig. ef ný stjórn kemst nokk-
urn tíma á laggirnar, livernlg
forsætisráðherra hugsar sér,
að jíessu skuli verða liáttað
framvegis. Taki fyrverandi
dómsmálaráðherra við em-
hættinu af nýju má líta svo á,
sem forsætisráðherra óski þess
að gamla „misbeitingin“ liefj-
ist öðru sinni, og kemur þá til
kasta okkar stjórnarandstæð-
inga, að muna þann kinnhest.
Mér er kunnugt úm, að fjöl-
margir kjósendur %ér i bæ,
bíða þess með nokkurri ó-
þreyju, að hin nýja stjórn
\erið skipuð. Þeim þykir drátt-
urinn orðinn langur, og þykj-
ast vita, að valda muni hörð
og illvig Itarátta innan stjórn-
arflokksins. Og sumir trúa því
jafnvel, að um það sé nú bar-
ist i raun og veru, livort mis-
beita skuli ríkisvaldinu fram-
vegis eða ekki. Loforð for-
sætisráðherrans, um að því
skuli ekki misbeitt, er úr gildi
fallið, því að það var bundið
við kosningarnár 12. f. m. —•
Og nú langar stjórnarandstæð-
inga til að fá að vita fyrirætl-
anir hans í þessum efnum.
Þeir vænta j)ess að ráðlierr-
ann svari.
Sneglu-Halli.
Atvinnuleysi
og erlendur vinnulýður.
—o—
Hinar slæmu horfur um at-
vinnu hér í bæ og víðar á land-
inu hafa vakið menn til alvar-
legra athugana. Það mun að
minsta kosti svo komið nú, að
menn yfirleilt sjái, að eittlivað
verði að gera og það án tafar,
til jæss að skapa atvinnu. Menn
bera, sem vonlegt er, ekkert
oftraust til þingmeirihlutans í
þessu efni, en þinginu væri það
auðvelt að gera ráðstafanir
sem dygðu, til ])ess að margir
menn sem nú eru kvíðnir og
illa staddir, gæli verið sæmilega
undir veturinn búnir. Þeir gætu
það, án þess að einum eyri
þvrfti að verja úr ríkissjóðnum,
með því að veita stjórninni
heimild til ábvrgðar fyrir Sogs-
virkjunarláninu, sem allir vita
og rikisstjórnin líka, að er
formsatriði eitt. Með því að
hraða Sogsvirkj un arfrumvarp-
inu gegnum þingið er sennilegt,
að liægt væri að hraða málinu
svo, að fjölda margir menn,
sem nú eru atvinnulausir, gæti
fengið alvinnu j)angað til vetur
gengur i garð. Það ætti að vera
að minsta kosti 10 vikna vinna.
Þá, sem ekkert hafa, numar um
minna. Og þess er að vænta, að
j)egar Sogsvirkjunarvinnan
hefst o. s. frv., verði notast sem
allra mest við innlendaii vinnu-
kraft. Og j)að var nú einmitt um
þennan erlenda vinnukraft, sem
menn eru farnir að notas't við
hér á landi, sem eg vildi fara
nokkurum orðum. í fyrsta lagi
vildi eg' leyfa mér að liera fram
])á fyrirspurn, hvort nokkurt
eftirlit sé í rauninni liaft með
innflutningi erlends verkalýðs?
Hafa allir jieir erlendu verka-
menn, sem hér eru, dvalar- og
vinnulevfi hér? Spyr'sá sem
ekki veit. A slíkum tímum sem
nú eru, ætti ])ó sannarlega okk-
ar eigin atvinnuleysingjar að
sitja fyrir j)eirri vinnu, sem
fáanleg er. Eg ætla nú að segja
frá dálitlu atviki sem fvrir mig
kom í sumar. Eg kom af til-
viljun í hús, ])ar sem auglýst
hafði verið eftir kaupamanni
vestur á land. Á tæpum klukku-
tiina bárust 11 eða 12 fyrir-
spurnir um ])cssa vinnu. —
Skömnm seinna ver eg á ferða-
lagi hérna austur i sveitum og
kom ])ar á bæ i nánd við þjóð-
braut. Gaf eg mig á tal við
mann þar og heyrði undir eins
á mæli hans, að hann var norsk-
ur. Og eg komst að því, að þar
i sveitinni eru nokkurir norsk-
ir vinnumenn. Svona mun
þetta vera víðar. Nú má vel
vera, að engar ástæður séu til
þess að lá bændunum, sem hafa
ráðið þessa norsku pilta til sín,
að minsta kosti ekki ef þeir
geta ekki fengið íslenska pilta
til þess að vinna hjá sér. En
óneitanlega er það einkennilegt,
ef islenskir piltar vilja heldur
horfa upp á fjölskyldur sinar
líða skort heldur en að létta
undir með því að taka sveita-
vinnu, þótt kaupið sé kannske
ekki liátt. Hins vegar vil eg geta
þess, að mér er sagt, að þessir
norsku piltar kæmi vel fram og
væri vinnusamir. Hvað sem
þessu líður, liggur i augum
uppi, að á atvinnuleysistímum
verður að stemma stigu fyrir
innflutning erlends vinnulýðs,
og að eins veita undanþágur, ef
hægt er að færa sönnur á, að
ekki sé hægt að fá innlendan
vinnukraft til ])eirra starfa,
sem þarf að vinna. En sé það
svo, að til séu vinnuþurfa
menn, sem ekki nenna að vinna
eða þvkjast of góðir til að vinna
hvað sem að hendi ber, þá eiga
þeir að minsta kosti ekki sam-
úð mína. Það er ekki til sú
vinna, að hver maður sé ekki
sæmdari af að vinna hana i
stað þess að ganga í iðjuleysi.
Engin vinna er auðvirðileg.
Iðjuleysið er altaf til niður-
dreps, og gangi menn iðjulaus-
ir að nauðsynjalausu, er það
skammarlegt að auki. Til
þess að girða fvrir allan mis-
skilning, vil eg geta þess, að
eg er enginn úUendingahatari.
Fyrir mér vakir það eitt, að við
höfum skvldur gagnvart okkar
eigin atvinnuleysingjum, en
engar gagnvart atvinnuleysingj-
um annara þjóða, sem hingað
kunna að koma i atvinnuleit.
Og hvað Reykjavík snertir, er
])ess að vænta, að bæjarstjóm-
in geri ráðstafanir til þess, að
strangt eftirlit verði haft með
því, að hiagað flvtjist ekki inn
erlendur verkalýður, eins og
nú standa sakif, og raunar eiga
altaf að vera ströng lög og regl-
ur gildandi um slík mál. Bæjai’-
stjórninni ber einnig að gera
ráðstafanir til þess í tæka tið,
að menn flykkjist ekki hing-
að utan af landi í atvinnu-
leit i haust. — Það hefir alls
enga þýðingu, eins og stundum
liefir verið gert, að auglýsa að-
varanir um það bil og fólkið
fer aftur að streyma í bæinn.
Aðvaranir þarf að auglýsa í
byrjun ágúst í seinasta lagi. Og
það er í rauninni allsendis ónóg
að auglýsa. Bæjarstjórnin verð-
ur að vinna í samráði við at-
vinnurekendur bæjarins um út-
hlutun vinnunnar til bæjarins
eigin bama. En þetta var nú
raunar útúrdúr, en eg lét þess-
ar athugasemdir slæðast með,
því þetta mál er skylt því, sem
eg aðallega vildi að víkja. Að
síðustu: Þótt bæjarbúar að von-
um geri sér smáar vonir um,
að þingið sýni nokkurn stórliug
í þessum málum, þá bera þeir
fidt trapst til forráðamaima
bæjarins, að þeir séu vakandi í
þessum efnum.
Áki.
Veðrið í raorgun.
I-Iiti í Reykjavík 12 st., Isafirði
12, Akureyri io, Seyðisfirði n.
Vestmannaeyjum n, Stykkishólmi
10, Raufarhöfn g, Hólum í Horna-
firði 9, Grindavík 14, (skevti vant-
ar frá Blönduósi, Angmagsalik,
Hjaltlandi .og Kaupmannahöfn)
Færeyjum 15, Julianehaab 9, Jan
Mayen 6, ’Tynemouth 12 st. Mest-
ur hiti hér í gær 15, minstur 10.
Sólskin 8,9 stundir. -— LægÖ um
Hjaltland á hægri hreyfingu norð-
ur eftir. HæS frá NorSur-Græn-
landi til SvalbarSa. — Horfur:
SuSvesturland, Faxaflói: NorSvest-
an gola eSa kaldi. VíSast léttskýj-
aS í dag, en skýjaS í nótt og senní-
lega rigning austan til. BreiSaf jörS-
ur, VestfirSir: NorSaustan gola.
BjartviSri i dag, en sennilega rign-
ing norSan til á VestfjörSum í
nótt. NorSurland. norðausturland ■
AustfirSir, suðausturland: NorSan
eSa norðaustan kaldi. Þokuloft 0°"
rigning.
Nova
kom hingað í gærkveldi að
norðan og vestan frá Noregi.
Lýra
kom hingað í nótl frá'Nor-
egi.
Selfoss
kom í nótt frá útlöndum.
M.s. Dronning Alexandrine
kom í morgun að norðan og
vestan.
Botnía
kom til Leith kl. 7 í gær-
kveldi.
Ný kvæðabók.
„Heimur og heimili“ heitir
kvæðabók eftir Pétur SiguFðs-
son, sem nýlega er komin út.
j Pétur hefir orkt mikið iun dag-