Vísir - 30.07.1931, Blaðsíða 2

VTS T3»
il tefflf 0* .semCI
Nýtt I Pressuge; t»
fyrirliggjandi.
Símskeyti
Hamborg 29. júlí.
United Press. FB.
Graf Zeppelin á heimleið.
Hamborgar-Ameríkulí nau hef-
ir skýrt United Press frá þvi,
að Graf Zeppelin liafi flogið vf-
ir Arkangel kl. 7 e. h. Green-
wich tími. Búist við, að liann
lendi í Leningrad á fimtudags-
morgun.
Cardington 30. júlí.
Umted Press. FB.
Hnattflugið.
Pangborn og Herndon, sem
ætla að fljúga kringum hnött-
inn, lentu í Moylegrove í Perm-
brokeshire.
Hamborg, 29. júlí.
United Press. FB.
Fregnir af Graf Zeppelin.
Hamborgar-Ameríkulínan til-
kynnir, að sést hafi til Graf
Zeppelin i morgun yfir Nowaja
Semlja.
Fredericia, 29. júlí.
Frá leiðangri Valsmanna.
Koiiuiin í gær til Fredericia.
Ókum til Volden og Snoghöj og
sáum Litlabeltisbrúna í' bygg-
ingu. Keptum i gærkveldi í
Fredericia og unnum með 6 : 2.
Förum nú tii Kolding og kepp-
um þar í kveld.
Valur.
Norskar
lofiskeytafregnir.
—o—
N.R.P. 30. júlí. FB.
Frá Kaupmannahöfn er sím-
að, að ehnskipið Discos hafi
rekist á ísjaka er það sigldi út
úr Umanakfirði þ. 4. júlí. Á
skipinu eru danskir þingmenn
á Grænlandsferðalagi. Til alir-
ar hamingju brotnaði skipið
ekki, ella er hætt við að það
hefði farist með allri áhöfn.
Graf Zep])elin liefir komið til
Franz Jósefslands og flutt póst
til rússneska ísbrjótsins Maljr-
gin og tekið póst frá honum.
Skömmu eftir komu sína til
Franz Jósefslands flaug loft-
skipið til Nicolai II. lands.
Frá Alþingi
í gær.
—o—
Efri deild:
1. Frv. um að veita ríkis-
borgararétt í) mönnum, var til
2. umræðu, og var það samþ.
Al' þessum 9 eru 7 Norðmenn,
1 Rússi og 1 Þjóðverji.
2. Frumvörp um löggild-
ingu verslunarstaðar í Súða-
vík, um sjóveitu í Vestmanna-
eyjum og um lögréglusam-
þvktir ulan kaupstaða og
kauptúna, voru til 1. uinræðu.
Gengu þau öll til 2. umr. og
nefnda.
3. Einnig var á dagskránni
frumvarp stjórnarinnar um
framlengingu á verðtollinum,
2. umræða. Verði frumvarpið
ekki samþykt, fellur tollur
]>essi úr gildi um næstu ára-
mót, en samkvæmt fjárlaga-
frumvarpinu er hann áætlað-
ur rúml. lx/> miljón á næsta
ári. — Meiri liluti fjárhags-
nefndar (Framsóknarmennirn-
ir Ingvar Pálmason og Magnús
Torfason) liefir skilað áliti og
biður þingið um að samþvkkja
framlenginguna, þvi að rikis-
sjóður megi ekkert missa af
tekjum sínum. Minni lilutinn,
Jón Þorláksson, hefir ekki enn
skilað áliti. — Frv. kom ekki
lil umræðu i gær, því að það
var tekið af dagskrá, en ó-
kunnugl er, at bvaða ástæðum
bað var gert.
N e ð r i d e i 1 d:
10 mál voru þar á dagskrá.
Skal hér getið hinna helstu.
1. Frv. frá ‘ fjárhagsnefnd
neðri deildar um lieimild fyr-
ir ríkisstjórnina til að ábvrgj-
ast rekstrarlán fyrir Útvegs-
bankann, alt að 3 miljónum
króna, fjTÍr eitt ár í senn. Eru
ástæðurnar fyrir flutningi frv.
þær, að mikill hluti fiskjarins
frá þessu ári, liggur óseldur.
Bankarnir hafa að langmestu
leyti lánað fé út á fiskinn,
bæði kostnaðinn við að verka
hann og veiða. Þar sem fé
bankanna er þannig fast í
framleiðslu landsmanna, er
talið nauðsynlegt að útvega
erlent lánsfé, svo að framleið-
endur sé ekki neyddir til að
selja vöru sína þegar í stað,
fyrir óeðlilega lágt verð. Þetta
frv. fór til 2. umr.
2. Tillaga um skipun nefnd-
ar til þess að rannsaka og gera
tillögur um skipasmíðastöð
(dock) í Reykjavík. Flutnings-
maður, Einar Arnórsson, mælti
fvrir tillögunni. Ivvað hann
skipasmiðastöðvar þær, er nú
væru til, ekki geta dregið á
land og gert við að gagni stærri
skip en 80—400 tonn. Meiri
háttar spjöll yrði því að láta
gera við í útlöndum, og væri
við það mjög mikill kostnað-
ur. Tillögunni var visað til síð-
ari umræðu.
3. Sknekkun lögsagnarum-
dæmis Reykjavíkur, eða inn-
limun Skildinganess, var til 2.
umr. Allsherjarnefnd liafði
liaft málið til meðferðar og
lagði einróma til, að það næði
fram að ganga. Urðu um mál-
ið miklar deilur. Með frv. töl-
uðu Jón Ólafsson, Einar Arn-
órsson, Héðinn Valdimarsson.
Lárus Helgason, en á móti því
stóð Ólafur Thors, og Jón Auð-
un að nokkru leyti; vildi liann
reyna enn samninga milli bæj-
arins og Seltjarnarneslirepps
og flutti i þvi skvni rökstudda
dagskrá. — Lhnræðumnn varð
eklci lokið og var því frestað.
Fjárlögin, 2. umræða.
Fjárveitinganefnd skilaði á-
Jiti óvenju fljótt um fjárlögin
að þessu sinni. Þegar þingið
var rofið i vetur, hafði fjár-
veitinganefndin nýlega lokið
störfum, og tók hin nýja nefnd
i flestu liina sömu slefnu, sem
fyrri nefndin liafði liaft. Þó
brevtti bún nokkuð um, að því
er snerti verkiegar fram-
kvæmdir, framlög til nýrra vega
] og viðhalds þeirra, liafnar-
! gerða, brúa og vita. Svo sem
frægt er orðið, ætlaði stjórnin
í vetur að skera niður fjárveit-
ingar til allra nýrra verklegra
framkvæmda. En nú mun fjár-
veitinganefnd ekki liafa séð
sér fært að lialda við ])á ill-
ræmdu stefnu og flutti því nú
við 2. umræðu fjárlaganna
nokkura bragarbót, sem þó er
vitanlega mjög smávægileg og
jafnvel Iiverfandi, þegar horft
er fram á bið gífurlega at-
vinnuleysi, sem nú vofir vfir
liinni islensku þjóð, bæði á vf-
irstandandi sumri og einkum
þó vetri komanda.
Hannes Jónsson var fram
sögumaður fjárvéitinganendar
að þessu sinni. Gerði liann i
fyrstu nokkra grein fyrir fjár-
hagsafkomu ríkisins á þeim (5
mánuðum, sem liðnir eru af
þessu ári. Er venja, að fjár-
málaráðherra gefi slikt yfirlit,
er bann leggur fram fjárlögin.
Frá þessari reglu vék Trygevi
Þórhallsson, er fjárlögin voru
til 1. umræðu 17. júlí síðast-
liðinn. Urðu þá þegar ýmsir
þingmenn til að finna að þvi,
og lofaði Tryggvi að veita upp-
lýsingar síðar. Komu þær upp-
lýsingar nú af munni Ilannes-
ar framsögumanns, en voru þó
mjög af skornum skamti. Þó
kvað hann þá skekkju liafa
verið i yfirliti Einars Árna-
sonar í vetur, að í stað tæpl.
82 þús. kr. tekjuafgangs sið-
asta ár, liefði tekjuhalli orðið
um 1 miljón. Annars mvndu
tekjurnar á fvrra árshelmingi
1931 vera svipaðar og á sama
tíma 1930.
Magnús Jónsson gerði grein
fyrir ýmsum tillögum, er minni
hluti nefndarinnai* (hann og
Pétur Ottesen) báru fram. Er
hin langmerkasta ])eirra sú, að
aftan við fjárlögin bætist ný
grein. svohljóðandi:
„Allar gjaldaheimildir laga
Jiessara eru hámarksákvæði,
og er óheimilt, nema um ó-
vænta og bersýnilega nauðsyn
sé að ræða, að fara fram úr
þeim, nema greiðslan fari
fram samkvæmt öðrum heim-
ildum,eða fram sé tekið, að
fjárhæðin sé áætluð.
Benti M. ,T. á, að ef lil vill
myndu einhverjir halda því
fram, að slík fyrirmæli sem
]>essi væru óþörf, vegna þess
að 37. grein stjórnarskrárinnar
segir, að ekkert gjald megi
greiða úr ríkissjóði, nema
lieimild sé til þess í fjárlögum
eða fjáraukalögum. En þessi
grcin sé engin hindrun þess. að
ríkisstjórn spili svo sem henni
list með fé landsins, án nokk-
urrar beimildar, en komi svo
cftir á til þingsins með fjár-
aukalög og fái þau samþvkt
Fjárstjórn landsins sé með
slíkri aðfcrð ldpt úr liöndum
Alþingis, án þess að það geti
rönd við reist, því að illmögu-
legt sé að fella fjáraukalög.
Enda bafi sú hörmulega
reynsla orðið liin síðustu ár,
að rikisstjórmn virti gersam-
lega að vettugi yfirlýstan vilja
Al])ingis. Það fé, sem inn kom
í rikissjóðinn umfram áætlun
fjárlaganna, átti stjórnin auð-
vitað að liafa í sjóði, þar til er
Alþingi ráðstafaði því. En i
þess stað hefði evsðla hennar
farið 100% fram úr fjárlögun-
um. Sumstaðar hefði hún levft
sér að verja tvöfalt og þrefalt
hærri upphæðum en þingið
ákvað. En hinsvegar hefði liún
annarstaðar ekki greitt upp-
bæðir, sem í fjárlögum stóðu.
Og víða væri farið að á þessa
lund, til þess að eins að revna
að skapa stjórninni fylgi í ein-
stökum kj ördæmum.
Þetta framferði stjórnarinn-
ar hefði knúið þá Sjálfstæðis-
menn til þess að flvtja ofan-
greinda tillögu. Að visu gæti
Alþingi ekki séð fyrir ná-
kvæmlega hverja nanðsynlegu
fjárgreiðslu á næsta ári, en þá
væri i lófa lagið, t. d. að tákna
suma óvissa liði sem „áætl-
aða“ —
En „Framsóknar“-mönnum
gast ekki að þvi, að fara að
binda hendur sinnar ástkæru
stjórnar, alveg eins og Magnúsi
Tc-rfasyni þótti það næstum
goðgá í efri deild um daginn,
að ætla sér að biðja stjórnina
um að flýta sér. Og „Fram-
sóknar“-flokkurinn lagðist all-
ur (þó með einni „heiðarlegri‘‘:
undantekningu, Iíalldóri Stef-
ánssvni) á móti því, að Al-
þingi réði fjármálunum, en
ckki stjórnin, og feldi tillögu
Magnúsar og Péturs.
Þá fluttu einnig tveir Sjálf-
stæðismenn, Einar Arnórsson
og Jóhann Jósefsson. tillögu
um að veita % milj. króna til
atvinnubóta í kaupstöðum og
kauptúnum. Um meðferð fjár-
ins voru sett þessi ákvæði: a)
að fénu skyldi skifta til vinnu
handa atvinnulausum verka-
mönnum i lilutfalli við tölu at-
vinnulausra á hverjum stað, b)
að leita skyldi tillaga hlutað-
eigandi bæjar- og sveitar-
stjórna um það, bvaða verk
skyldi vinna, c) að bæjar- og
sveitarstjórnir skyldu, í sam-
ráði við verklýðsfélög, ráða
])ví, hverjir vrðu vinnunnar
aðnjótandi.
Jafnaðarmenn fluttu einnig
tillögu um að veita 300 þús. kr.
til atvinnubóta og skyldi koma
tvöfalt framlag frá hlutaðeig-
andi sveil eða kaupstað.
Þessar tillögur mættu hinum
mesta kulda, einkum hjá
sumurn Framsóknarmönnum.
M. a. sagði Sveinn í Firði, að
þeir, sem atvinnulausir væru,
mvndu oft og tíðum eiga sök
á því sjálfir, og ef ætti að
heimila baijarstjórnum að ráða
hvaða verk skyldu unnin fyr-
ir féð, mætti fastlega búast við
því, að t. d. Reykjavík léti
reisa fyrir þetta atvinnubótafé
spilabanka, billiardstofur og
slíkar stofnanir.
Flutningsmenn brýndu fyrir
þjngmönnum hið óskaplega
ástand í landinu, ef ekkert
væri að gert, þegar átvinnu-
levsið færðist i algleyming. Er
það kom fyrir ekki.. Tillögurn
ar báðar voru stoindrepnar.
Jafnaðarmenn fluttu tillögur
um 117 þús. kr. fjárveitingu
til símalagninga, 330 þús. kr.
til nýrra akvega, 500 þús. kr.
í stað 200 þús. til viðhalds og
umbóta á vegum, 176 þús. til
brvggjugerðar, brimbrjóta o.
fl„ 95 þús. til nýrra vita, 100
þús. krónur til brúargerða og
ýmislegt íleira. Þetta var alt
felt, en hinsvegar samþyktar
tillögur fjárveitinganefndar
um 70 þús. kr. til nýrra síma,
50 þús. i stað 30 þús. til einka-
síma i sveitum, 150 þús. kr. til
nýrra akvega*) og 400 þús. í
stað 200 þús. til viðhalds þjóð-
vegum. Ennfremur til hafnar-
gerðar á Akranesi 50 þús. kr.
Til flóabátaferða var framlag-
ið liækkað um 9 þús. kr. (úr
80 þús. upp í 89 þús. lcr.).
Aðrar tillögur, er samþvkt-
ar voru, voru þessar:
Til barnaskólabygginga 30
þús. i stað 20 þús.; til Hóla-
dómkirkju 1000 kr.; til Iþrótta-
sambands íslands 6 þús. i stað
4 þús., til Skálcsambands Is-
lands 2 þús. kr„ til sand-
græðslu 40 þús. kr. í stað 25
þús.; til Bjarnár Iv. Þórólfs-
sonar 1500 kr.; til ræktunar-
vegar í Vestmannaeyjum 12
þús. kr„ til Ólafs Guðmunds-
sonar fyrv. ferjumanns 300 kr.
, Fjöldinn allur af tilllögum
var feldur og skulu hér nefnd-
ar nokkrar, aulc þeirra, sem
áður eru taldar:
1. Tillaga Jafnaðarmanna
um að afnema skólagjöld í
skólum ríkisins (þau eru 150
kr. á hvern nemanda innan-
bæj ar).
2. .Tafnaðarmenn báru fram
tillögu um að lækka kaup
kóngsins úr 73.200 kr. í 60.000
á ári. Samkv. lögum frá 1920
á hann að fá 60 þús. kr„ en
það hefir verið greitt sem
* I tillögum fjárveitinga-
nefndar, sem samþyktar voru.
voru meðal annars 15 þús. kr.
til Vaðlaheiðarvegar, en áður
var búið að fella till. Jafnaðar-
manna um 10 ])iis. kr. til þcssa
vegar. Sömuleiðis var samþykt
till. fjárveitinganefndar um 10
þús. til Þistilfjarðarvegar, en
rétt áður var búið að fella till.
Jafnaðarmanna um sama fram-
lag til sama vegar! Er þetta
all-undarleg beiting þingskapa,
því að auðvitað má ekki bera
upp aftur sömu upphæð eða
hærri en þá, sem búið er að
fella.
Tennisspaðar
nokkur stvkki af bestu
tegundum eru enn eftir og
verða seldir með stórkost-
legum afslælti.
fáx&azf&mtsm