Vísir - 02.08.1931, Blaðsíða 2

V1SI R
)) Mmnm i Olseini ((
Nykomið:
Rúðuglei*,
vepulega gott.
Símskeyti
—o--
Khöfn 1. ágúst.
United Press. FB.
Polarb.iörnen kominn til Græn-
lands.
„Polbjörnen“ kom í tlag til
Myggebugten. Skip þetta, sem
Hoel og ménn bans ern á, bef-
ir verið fast í ísnum um brið.
Leiðangur Hoels til Grænlands
er farinn i rannsóknarskyni.
Berlín 1. ágúst.
Unilecl Press. FB.
Frá Þýskalandi.
Talið er víst, að rikisstjórnin
ínuni leyfa ótakmörkuð viðskifti
milli bankanna innbyrðis, frá
mánudegi næstkömandi að
telja. Tclur ríkisstjórnin nú
horfur á, að hægt og liægt muni'
færast til í áttina til jafnvægis
í fjánnála- og viðskiftalífinu.
Þó verða enn í gildi um skeið
ákvarðanir, sem áður voru
teknar um takmörkun á því,
hve mikið menn geti tekið út
af innstæðufé sínu. — Vossiclie
Zeitung telur, að stjórnin und-
irbúi lög til þess að gera alla
banka í landinu háða eftirliti
rikisstjórnarinnar. Er þettn
ekki bráðabirgðaráðstöfun.
Ríkisstjórnin telur nauðsyn
])era til, að bankastarfsemin í
landinu verði framvegis lráð
slröngu eftirliti rikisstjórnar-
innar.
Frá Alþingi
í gær.
—o—
Efri dfiild.
Frumv. um bæjarstjóra i
Neskaupsiclð fór til 2. umr. og
nefndar. Er það flutt af Ing-
vari, fyrir tilmæli bæjarstjórn-
arinnar í Neskaupstað. Telur
hún mjög óheppilegt, að bæjar-
fógeta- og bæjarstjórastarfið sé
sameinað, eins og verið liefir,
og leggur því til að settur sé
sérstakur bæjarstjóri fyrir
þenr.a kaupstað.
Tillaga stjórnarmnar um
dfi ri í ðar uppbói rm bæít i s-
manna var einnig á dagskrá,
en var þaðan tekin og kom því
ekki til umreðu. Fjárhags-
nefnd hefir skilað álili um til-
löguna. Vill Jón Þorláksson
samþykkja bana óbreytta, þ. e.
saina dýrtíðaruppbót og verið
liefir að undanförnu, 40%, sé
greidd líka árið 1931. En meiri
hlutinn, Magnús Torfason og
Ingvar, viljs, að bún sé aðeins
greidd til 30. sept. í ár.
Neðri dejld.
Frv. um breyting á bifreiða-
lögunum, var til 2. umr. Efni
þess er m. a., að hámarks-
breidd bifreiða sé 186 cm., i
stað 175, að hámarks-ökubraði
í bæjum verði 25 km. ájklukku-
stund, í stað 18 km. nú, 50 km.
á þjóðvegum, í stað 40 km., og
,‘>0 km. í dimmu, í stað 15 knx.
Ennl'remur eru ákvæði uxn
skyldut xyggingu l)ifreiða.
Frv. var vísað til 3. umr.
Frv. um breyting á sundhall-
arlögunum var til 1. umræðu.
Flutningsmenn eru: Héðinn
Valdimarsson, Magnús Jónsson
og Einar Arnórsson. Ríkissjöð-
ur átti, samkvæmt lögum frá
1928, að greiða helming bygg-
ingarkostnaðarins, alt að 100
jn’is. kr., enda var kostnaður-
inn þá áætlaður 20.0 þús. kr.
Nú liefir revnslan orðið sú, að
höllin kostar um % miljón kr.
Þetta frumv. fer nú fram á, að
ríkissjóður greiði helming af
þessari upphæð, eða 250 þús.
kr., svo að Revkjavik njóti
jafnréttis við önnur sveitarfé-
lög, sem byggja sundlaugar.
Frv. var vísað til 2. umr. og
nefndar.
H úsnæðisfrumvarpinu var
nú loks vísað til 2. umræðu og
allsherjariiefndar, eflir þriggja
daga sennu.
Frumv. um sóknaskipun \
Begkjavík. Flutt af Magnúsi
Jónssyni og Einari Arnórssyni.
Eftir þessu frv. á að slcifta
Reykjavíkursókn í tvær 2ð«
fleiri sóknir, ef reistar verða
nýjar eða ný kirkja handa
þj óðk irkj usöf11uðilium, þ annig
að hvor eða liver prestur hafi
sín ákveðnu sóknarbörn, í stað
þess sem nú er, að bver með-
limur þjóðkirkjunnar liefir tvo
sálusorgara.
Áskorun.
—o—
I 53. blaði Tímans þ. á. lætur
„útvarpsnotandi“ í Ijós undrun
sína vfir því, að útvarpsráðið
skuli ekki hafa „yítt opinber-
lega og harðlega liina lubbalegu
framkomu bókavarðarins“, þ.
e. dr. Guðmundar Finnboga-
sonar, er hann „misnotaði
tækifæri sitt til að tala í útvarp-
ið á sumárdaginn fyrsta, með
því að ganga þar á grið og siði
heiðarlegra manna, með því að
laumast þar með rýting í bak-
vasanum að andstæðingum
ílialdsins“.
Þeir, sem hlustuðu á útvarps-
erindi dr. G. F. á „sumardag-
inn fyrsta“, voru víst flestir á
einu máli um það, að honum
hefði sagst prýðilega. Erindið
var vel samið, skemtilegt og
vel flutt. Þar var livergi sveigt
að ákveðnum stjórnmálaflokk-
um og því ástæðulítið fyrir
stjórnina og flokk liennar að
taka til sín ádeiluna í erindinu.
Hún mun bafa verið almenns
eðlis.
En það er nú svona um
stjórnina, að hún tekur margt
til sín. Hún er eins og karhnn,
sem Stgr. Tb. segir frá i < vis-
unni um þjófinn i kirkjunni.
„Hver er að tala um mig“, seg-
ir stjórnin,, hvenær sem minst
er á óknvtti og ilt framferði.
Þegar kvæðamaður er feng-
inn til þess, að skemta hlust-
öndum útvarpsins með kveð-
skap, þá rýkur formaður út-
varpsráðsins upp eins og naðra
og skipar manninum að liætta
þegar i stað, vegna þess að hann
sé að svívirða stjómina! En
það sem maðurinn fór með,
var raunar 100 ára gamall
ríinnakveðskapur. Þar var
eitthvað sveigt að ranglátum
valdhöfum, og liugði víst for-
maður útvarpsráðsins, að þetta
væri spánnýr kveðskapur og
skens um stjórniiia. — Var
bent mikið gaman að formann-
inum fyrir fum hans og barna-
skap.
Það er nú auðsætt af því, sem
])egar hefir verið nefnt, að út-
varpsráðið vill ekki láta balla á
stjórnina i neinu því, sem út-
várpið er látið flytja þjóðinni.
Verður ekki annað sagt, en að
það sé i alla staði réttmætt. Út-
varpið ó að vera hlutlaust í
tíðindaflutningi sínum og öðru.
Og' mér hefir skilist, að útvarps-
stjóranum væri ætlað að gæta
fulls blutleysis í störfum sín-
um. Ilann má ekki vera að vas-
ast í pólitík og hann'á ekki að
hafa leyfi til þess, að vera al-
þingismaður.
Eins og áður var að vikið,
stendur útvarpsráðið dyggilega
á verði fvrir stjórnina að því
leyti, að þess er vandlega gætt,
að ekki sé að henni sveigt eða
framferði hennar í því, sem út-
varpið er látið flvtja þjóðinni.
— Og ætla mætti, að hins sama
hlutleysis væri gætt i öllum
tíðindaflutningi.
En það er nú eittlivað ann-
að. -— Og skal hér bent á eitt á-
takanlegt dæmi því til sönnun-
ar.
Það mun siður í flestum
löndum, að „nýbakaðir“ stú-
dentar geri sér glaðan dag áð
prófi loknu. Hér á landi hefir
siður þessi haldist afarlengi,
enda verið talinn sjálfsagður.
Og binir ungu menn bafa oft-
ast fengið sér í staupinu meira
eða minna og verið glaðir.
Hefir slikt aldrei þótt tíðindum
sæta, né langar frásögur verið
af því gerðar.
En nú brá svo við í vor, að
útvarpsstjóri og' útvarpsráð
þóttust ekki geta setið þegjandi
lijá, er þau tíðindi spurðust frá
Þingvöllum, að þangað befði
komið ungir og glaðir stúdent-
ar, orðið liáværir nokkuð að
bætti slíkra manna, flestir
bragðað áfengi meira og
minna, en suinir orðið töluvert
ölvaðir.
Þetla voru nú krásir, sem
ekki mátti láta ósnertar! — Og
hvort sem yfir þessum miklu
tíðindum var setið lengur eða
skemur af forráðamönnum út-
varpsins, þá varð niðurstaðan
sú, að tekin skyldi saman ná-
kvæm skýrsla um syndumspilt
líferni stúdentanna á liinum
lielga stað, ng síðan fenginn
valinn maður til að flvtja þjóð-
inni hin miklu tíðindi. Var nú
undið að því að semja skýrsl-
una, og segir ekki meira af
þeim vinnubrögðum.
E.n meður því að tíðindin að
austan munu hafa verið í
áfengasta lagi, þá sveif nokkuð
snögglega á „þulinn“, svo að
hann varð að hætta lestrinum
í miðju kafi. Hafði forsjón út-
varpsins ekki varað sig á því,
að fréttirnar gæti verið svona
magnaðar, og varð enginn til
þess að lialda lestrinum áfram
])að kveldið. En fyrirbeit var
gefið um frambald næsta
kveld og geklc þá alt eins og í
sögu.
Það munu nú vera einsdæmi
um víða veröld, að útvarps-
stöðvar sé notaðar til þess, að
flvtja slúðursögur um náung-
ann og fylliríis-pistla. — Og
mér er óhætt að fullyrða, að hér
stóðu menn beinlínis undrandi
yfir ómenskunni og böfðu þó
búist við ýmsu misjöfnu.
— En flestir létu sér skilj-
ast, að ástæðan til þessa furðu-
lcga tiltækis mundi einkum
hafa verið sú, að bér áttu
hlut að máli Reykjavíkur-
piltar, flestir andstæðingar
stjómarinnar eða þá að minsta
kosti í náinni frændsemi við
andstæðinga liennar. En hvað
sem um það kann að vera, þá
verður það aldrei úr skafið, að
þessi lapningur forráðamanna
útvarpsins er ósæmilegur með
öllu og blutaðeigöndum til
hinnar mestu svivirðingar.
Eg liefi verið að vonast eftir
því, að útvarpsráðið lýsti yfir
því, að það væri saklaust af
þessum ósóma — þessari ó-
venjulega ósæmilegu misnotk-
un þ^irrar stofnunar, sem það
er sett yfir. Mér þótti líklegra,
að útvarpsstjórinn hefði verið
þarna einn að verki.
„Eg hefi átt von á“, eins og
stendur i Tíinanum, „að út-
varpsráðið vítti opinberlega og
liarðlega bina lubbalegu fram-
komu .... en eg liefi enn
bvergi séð um það nein merki.“
Að lokum vil eg leyfa mér að
skora á formann útvarpsráðs-
ins, að skýra þegar í stað opin-
berlega frá því, hvort það liafi
verið með vitund og samþykki
hans og útvarpsráðsins, að
„gleðidagur stúdenta“ var gerð-
ur að umtalsefni i útvarpinu
með þeim hætti, sem alþjóð er
kunnugt orðið.
Útvarpsnotandi.
Atvinnabætnr.
—o—
Undirtektir stjórnarliðsins.
Hvervetna er um það rætt, að
borfurnar framundan séu
slæmar. Engum mun blandast
hugur um, að fjöldi manna
verður illa undir veturinn bú-
inn, ])egar bjargræðistímanum
lýkur. Mennirnir, sem lialda
um stjórnartaumana, virðást
eigi liafa áhyggjur miklar af
])vi, þótt alþýða manna eigi fyr-
irsjáanlega við skort að búa i
vetur. Blöðin bafa rætt þessi
mál, lagt að stjórninni að hefj-
ast handa um framkvæmd
vissra mála, til þess að atvinna
skapaðist, mála, sem fyr eða
síðar verða framkvæmd, en að-
kallandi þörf er á að hefjast
banda um nú þegar, svo sem
vegalagningu í sambandi við
Sogsvirkjunina. Það verður nú
að vísu eigi sagt enn með fullri
vissu, að stjórnarliðið ætli að
greiða atkvæði á móti Sogs-
virkjunarmálinu, en a. m. k.
er víst, að með því að draga
málið á langinn er girt fyrir
það, að nokkur vinna i sam-
bandi við virkjunina hefjist í
sumar. Tillögu sjálfstæðis-
manna um fjárveitingu til at-
vinnubóta (500,000 kr.) og til-
lögu jafnaðarmanna i sama
augnamiði feldi stjórnarliðið.
En stjórnarliðið, að einum
manni undanteknum, feldi til-
lögu, sem fór í þá átt, að banna
ólöglega meðferð ríkisfjár.
Stjórnarliðið er ekki gleymið á
að hugsa um sinn hag. Til þess
að koma í veg fyrir yfirvofandi
vandræði gerir stjórnarliðið
ekkert, sem gagn er í. Um at-
vinnubótaskattsfrumvarp þeirra
1. þingm. Skagfirðinga og
þingmanns Dalamanna er ó-
þarft að ræða frekara. Það er
kák-frumvarp, sem vart verð-
ur að lögum. Þótt það yrði að
lögum, mundi það eigi afstýra
þeim vandræðum, sem eru fyrir
dyrum.
Ýmsum getum er að því leitt
á liverju þessi tregða stjórnar-
liðsins byggist, jafnmikið og í
húfi er. En sennilega byggist
hún á þeim hættulega misskiln-
ingi, að eigi sé um hag alþjóð-
ar að ræða, það sé að eins um
hag þeirra, sem búa „á möl-
inni“, sem um sé að ræða,
sveitafólkið geti komist af, það
geti lifað af kreppuna nokkurn
veginn. Ummæli skólastjórans
á Hólum á dögunum bentu á
það, að hann teldi litla hættu á
ferðum að því er sveitirnar
snertir. En ef þetla liggur til
grundvallar fyrir tregðu og
skilningsleysi stjórnarinnar, þá
er hér um stórliættulegan mis-
skilning að ræða. Því afkoma
manna í sveitum er að verulegu
leyti undir velgengni þeirra
komin, sem búa í kauptúnum
og bæjum. Bændurna hérna
austanfjalls munar t. d. eigi lít-
ið um markaðinn í Reykjavík
fvrir mjólkurafurðir. Kjöt-
markaðurinn i Reykjavik og
sjóplássum yfirleitt er bændum
líka mikils virði. Þegar alþýða
manna fer að svelta, verður
liér enginn markaður fyrir inn-
lendar fæðutegundir, sem eru
blutfallslega ódýrari en erlend
matvara. Fisk, smjörlíki og
brauð og mjólk lianda börnum
kaupa menn á meðan þeir geta,
en smjör og kjöt geta menn fyr-
irsjáanlega ekki keypt neitt
likt því sem á undanförnum
árum, á hallæristimum. Með
því að gera ekkert í atvinnu-
bótamálinu er stjórnarliðið í
skammsýni sinni að eyðileggja
þennan markað fyrir bændun-
um. Sú stjórn, sem ekki skilur
það, að á vandræðatímum
verður að liugsa um liag heild-
arinnar, en ekki eins flokks, á
strangan liegningardóm skilið.
Og þann dóm fær hún, þegar
þjóðin öll vaknar til meðvit-
undar um skilnings- og þroska-
leysi hennar. Stjórnarliðið ætti
að gera sér ljóst, að það rekur
að því, að jafnvel framsóknar-
bændur spyrji ekki um það,
hvort þeir heiti Jónas, Trvggvi
og Ásgeir, sem verði ráðherrar,
heldur leggist á sveif með