Vísir - 12.09.1931, Blaðsíða 2

)) feiKm i Olsem ((
Nýjar birgðir fyrirliggjandi af:
Ilmbúðapappír, 20, 40 og 57 cm.
Bréfpokum, % kg. — 10 kg.
Elinjagarni, mislitu.
Seglgarni,
Skógarni,
Gúmmíböndum.
Lægsta vcrð í bænum.
Símskeytí
—o---
Khöfn, 11. sept.
(Frá fréttaritara FB.).
Vinnudeilunum lokið í Noregi.
Vinnudeilunum er lokið i
Noregi. Samkomulag náði'st
seint í nótt um seinasta deilu-
atriðið, nefnilega launakjör
múraranna. Vinna hefsl í öllum
atvinnugreinum næstu daga.
I.aunakjör verða hirt seinna.
Osló, 11. sept.
Unitcd Press. FB.
Forvaxtahækkun.
Forvextir liafa vcrið hækk-
aðir úr 4% í 5% frá og með
laugardegi að telja.
Hafnarstækkun
í Southampton.
I ráði er að stækka höfnina
í Southampton að miklum mun,
enda hafa skipaferðir um
Southampton aukist svo mjög
á síðari árum, að mikil vand-
ræði eru þar vegna þrengsla í
höfninni. Hin jniklu og frtcgu
hafnarmannvirki. sem þar
voru gerð árið 191!), eru ekki
lengur í samræmi við nútíma-
kröfur. Auk annara umhóla,
sem i ráði erú, er unnið að því
að smiða ]mrkví i Southamp-
ton fvrir nýja Cunardlínuskip-
ið, sem verður stærsta skip i
heimi, en engin þurkví í Bret-
landi er . nægilega stpr fyrir
þetta mikla skip. Innan árs
^verður jiessi þurkvi fullgerð.
Ráðgerl er, að stækka höfnina
svo, að áður langt líður vcrði
nægilegt rúm i höfnirini fvrir (i
af stærstu farþegaskipum
heims — umfram þá afgreiðslu,
sem nú er hægt að sinna, verð-
ur þá hægt að afgreiða sjö
'50,000—75,000 smálesta skip i
einu í Southampton. Hafnar-
mannvirki þau, sem gera á,
kosta samkvæmt áætlun svo
miljónum sterlingspunda skift-
ir. „The Southern Railway“ her
megin kostnaðinn við fram-
kvæmdirnar, (Ur hlaðatilk.
Rretastjórnar.
(FB).
Manntal í Canada.
—o---
Allsherjarmanntal fór fram í
Canada i júnímánuöi s.I. og mun
alllangur tími' líða þangaíi til
fullnaðarskýrslur eru fyrir hendi.
F.n hráðahirgSaskýrslur þær, sem
hirtar hafa veriS, veita ýmsar
mikilvægar upplýsingar um aukn-
ingxi íbúafjöldans í hinum ýmsu
fylkjum landsins. Ariö 1901 var
ihúatala Cariada 5.371.365, áriS
1911 7.206.645 og áriö 1921
8.788.483. BráSahirgSaskýrslurnar
leiöa í Ijós. aS íhúatala Canada er
nú næstum ]>ví 10.000.000. eða um
þaS hil álika og íbúatala Argen-
tínu. Seinustu 50 árin hefir íhúa-
tala Cariada þrefaldast, og geta
má þess, ]>egar um er aö ræSa hin-
ar miklu breytingar, senr oröiö
hafa á þessum tíma, aii ihúatala
Winnipeg-horgar hefir vaxiö úr
241 í 217.587. — íbúaaukningin er
tiltölulega rnest í vesturfylkjunum.
íhúatála borgarinnar Vancouver
(á Kyrrahafsströndinni) hefir tvö-
faldast á tiltölulega skömmum
tíma. I Canada hefir hvervetna,
])aö sem af er þessari öld. veriö
um rniklar framfarir aö ræöa.
Vesturfylkin hafa til skamms tíma
tekiö viö stööugum straum inn-
ílytjenda, 'en jafnframt og' vestur-
fylkin hafa veriö tekin til ræktun-
ar, hefir hverskonar iönræksla
aukist mjög í austurfylkjunum.
Eins og flest önnur lönd á Canada
viö mikla erfiöleika aö stríöa
vegna heimskreppunnár, en vegna
gæöa landsins og dugnaöar íhú-
anna, þarf ekki aö efa, að Canada
á glæsilega framtíö fyrir sér. —
(Úr blaöatilk. Bretastjórnar. FB.).
Hveitiframieiðslan.
Samkvæmt áreiöanlegum ame-
rískum skýrslum_ nema hveiti-
lurgöir Bandaríkjanna nú hálfri
miljón skeppa, umfram ]>aö sem
seljanlegt 'er í landinu sjálfu. Er
þetta gert að umtalsefni í mánaö-
arskýrslu National City Bank í
New York. Áætlaö er. aö hveiti-
iramleiöslan í Randaríkjunum
1931—1932 nemi , 69 miljónum
skeppa. en þaö er miklum mun
meira en meöaltal áranna 1925—
1929. Hins vegar er húist viö.aö
hveitiframleiöslan í heiminum
veröi 200 milj. skeppa minrii en
1929—1930, samkvæmt nýbirtum
húnaöarhagfræöi-skýrslum. En í
júlí var verö á hveiti 40 eents
lægra en í fyrra. f fyrra, segir í
skýrslunni, var hveitikau])mönn-
rm ekki orðin ljós samkeppni
Rússa á þessu sviöi, en nú vita
menn á hverju von er úr þeirri
átt, og hefir ]iaö komið í veg fyr-
ir ógætilega hveitiverslun, ]iar sem
allmjög er óvíst, hvernig Rússar
fara aö í samkeppninni. Hveiti
hefir samkv. opinberum skýrslum
veriö sáö í 94.100.000 ekrur lands,
en liölega 83 milj. ekra í fyrra, en
taliö er aö uppskeran á ekru veröi
minni en 1930. Það mun hafa mik-
il áhrif á hveitisölu, hvort Rúss-
ar leggja mikla áherslu á aö selja
hveiti sitt, sem þeir gæti hæglega
notað aö mestu leyti heima fyrir.
Végna hinna miklu hveitihirgöa
er búist viö. að hveitiverð haldist
lagt um skeiö. Verö á hveitibrauö-
um hefir hvarvetna lækkað i hlut-
falli viö verölækkuri á hveiti,
nema hér, ]iar sem heita má, aö
menn þoli ]iaö möglunarlaust aö
verö haldist aö kalla óhreytt á
hrauöum, ])ótt verö á rúgmjöli og
hveiti sé stórum lægra en veriö
hefir.
VlSIR
Garðrækt.
Við íslendingar liöfum löng-
um liaft ])að orð á okkur, að
við hcfðuin litinn skilning á að
prýða kringum liíhýli okkar.
Var það eitt af því, sem við til
skamms tíma vorum eftirbátar
fornmanna i, því af íslendinga-
sögunuin erljóst, að landnáms-
menn höfðu garða við Iiihýli
sin, ])ótl eigi vcrði sagt livc
alment það hafi verið. Al-
kimnug er barátla ýinissa
góðra manna fyrr og síð-
ar fvrir aukinni garðyrkju,
hæði til nytja og skrauls. Er
þannig kunn starfsemi manna
sem Eggerts Ólafssonar, Björns
i Sauðlauksdal o. fl. í þessa átt.
En alveg fram á síðustu ár hef-
ir framförum á þessu sviði
miðað alt of hægt. A seinni
liluta lð.aldar fór garðyrkja þó
nokkuð að aukast, fyrir starf
og álnif merkra, álnigasamra
manna, og síðan stofnuð voru
félög', sem hera þessi mál fyrir
hrjósti, liefir það mjög færst í
vöxt, að menn ræktuðu hlóm
og tré í görðum. Rælctun kar-
taflna og rófna er fyrir alllöngu
orðin almeun, en mikið skortir
enn víða á fjölbreytni í nvtja-
jurtaræktina, sem orsakast að
mestu leyti af því, að menn
hafa óvíða, nema í kaupstöð-
um, komist upp á, að neyta
garðávaxta, annara en algeng-
ustu teguridanna, nema þá
helst hér i Reykjavík. Vonandi
hreiðist ræktun káltegunda o.
fl. Iiéðan út 11111 sveitirnar. En
af því eg ætlaði aðallega að
minnast á blómarækt og trjáa,
fjölyrði eg ekki um þetta að
sinni. Þeir, sem komu á
hlómasýninguna, sem lialdin
var i fyrradag liér i hænum,
geta borið vitni um það, hve
fjölhreytt og fögur hlóm er
Iiægt að rækta hér, og raunar
þarf nú orðið ekki annað en
ganga um bæinn, til að sann-
færast um þelta. Svo mjög
fleygir nú hlómaræktinni fram.
Erfiðara gengur með trjágróð-
urinn hér, enda skilyrði að
sumu leyti slæin liér í Reykja-
vik, en sannarlega er það virð-
ingarvert, livað margir prýða
nú garða sina með runnum og
trjám. Er þetta hinn mesti
meiim'ngarvottur, og eru Revk-
víkingar með þessu að sanna
þeim útlendingum, sem hingað
koma, að það er ekki léngur
satt, að hér húi þjóð, sem hafi
enga tilfinningii fvrir því, að
liafa fagra garða um híhýli sín.
Garðræktin venur nienn af alls
konar hirðuleysi og óþrifnaði.
Sá maður eða kona, sem liefir
vel liirtan blómagarð við hús
sitt, þolir þar engan óþrifnað.
Eg sé, að það er altaf verið
að skamma okkur Reykvíkinga
í stjórnarblöðúnum, fyrir eitt
og annað, en eg Ireld nú, að
þrátt fvrir örðugri skilyrði
standi Reykvíkingar í þvi efni,
sem hér um ræðir, meginþorra
sveitabúa framar, og vil eg þó
síst af öllu á þá lialla. Væntan-
lega rennur sú stund upp, er
snotur hlóma og trjágarður
verður við livert l)ýli á íslandi.
Sannleikurinn er nú líka sá,
að fólk í sveitum liefir lært
garðyrkju hér, þessi menning
hefir færst iit inn sveitirnar að-
allega frá gróðrarstöðvunuin
liér og á Akurevri. Aukinn
þrifnaður og margt annað gott
liefir hreiðst vit i sveitum fyrir
á 11 r i f k a 11 p s t að a rb ú a.
Mikið gladdi það mig uin
daginn, er eg var á ferð austan
Helmingi meira
en áður gilda nú arðmiðamir, sem eru með Swastika
eigarettum. Ný hlutaskrá fæst i hverri verslun.
Takið eitt eintak.
fjalls og kom í sveit, sem eg
liafði verið i fyrir 20 árum, að
þar sem eg þekti til, voru nú
snotrir blómgarðar með vænum
revni og hirkitrjám, en þau
voru ungviði, er Qg var þar. Þó-
gladdi það mig enn meira, að
á nýhýli í þessari sömu sveit
hafði verið stofnaður trjágarð-
ur um leið og húsin voru hygð.
Sýnir þetta, að augu manna
haí'a mjög opnast fyrir þvi, að
fegurð og nytsemd eiga að
haldast í hendur.
Vil eg að síðustu livetja lil
]>ess, að lögð verði áhersla á
það framvegis við harnakenslu,
að vekja álniga fyrir garð-
vrkju, hlóma og trjárækt. Eitt-
liva'ð er byrjað á þessu, en j
mikluin mun.
7. sepl. 1931.
Kona.
Tdnlistaskðlinn
lekur til starfa i byrjun næsta
mánaðar, með svi])uðu sniði og
síðastliðinn vetur. Ráðnir hafa
verið tveir kennarar frá Vínar-
borg, sem fyllilega má gera ráo
fyrir, að hafi þá kunnáttu til að
bera, hæði verklega og listræna,
er vér megum vel við una, enda
eru þeir valdir aí' þeim manni,
sem er einna kunnugastur þörf-
um þessa unga fyrirtækis. Páll
ísólfsson verður skólastjóri
áfram og i skólaráðiuu flestii
þeir sömu og í fyrra. Kent verð-
ur að leika á fiðlu, píanó og
orgel og auk þess hljómfræði,
en ])ekking í þeirri fræðigrein,
svo nokkuru neini, mun vera
sjaldgæf hér, en er þó nauðsyn-
leg öllum er við tónlist fást,
jafnt ])é)tt í smáum stíl sé. Von-
andi verður þess ekki langt að
biða, að skólinn geti bætt við
kenslu í tónlitsarsögu. Þær
greinar, sem glæða skilning og
atliygli eru eigi síður nauðsyn-
legar en verklega kunnáttan, og
koma jafnt að notum þeim er
hlusla á flutning tónverka eins
og þeim er flytja þau.
IÞegar skólanum var slilið
siðastliðið vor, munu margii'
liafa verið vondaufir um, að
framhald gæti orðið. Það mun
því mörgum ánægjuefni, að nú
liefir svo skipast, að fært þykir
að halda starfinu áfram, þótt
ekki muni það áhættulaust Ineð
öllu, hvað fjárliaginn snertir.
En þess er að vænta, að þeir
menú er liafa lagl þessu mál-
efni lið i orði og verki, þurfi
ekki að gjalda hjartsýni sinnar
á framtíð tónlislarinnar hér á
landi.
B.
Messur á morgun.
í dómkirkjunni kl. 10 árd. síra
Friörik Hallgrímsson.
í fríkirkjunni kl. 2, sira Árni
Sigurðsson.
í Landakotskirkju : Hámessa kl.
9 árd. og kl. 6 siöd. gu'Ssþjónusta
með þrédikun.
í spítalakirkjunni í Hafnarfirði:
Hámessa kl. 9 árd. og kl. 6 síðd.
guðs])jónusta með prédikun.
Veðrið í morgun.
Hiti i Reykjavik 8 st., ísa-
firði 7, Akureyri 8, Stykkis-
hólmi 10, Blönduósi 8, (skevti
vantar frá Raufarhöfn og Tyne-
rnouth), Hólum í Hornafirði 7,
Grindavík 10, Færeyjuni 4,
Julianehaab 11, Angmagsalik 3,
Jan Mayen 3, Hjaltlandi 7,
Kaupmannaliöfn 10 st. —- Mest-
ur hiti hér í gær 11 st., minstur
6 st. Sólskin 5,4 stundir. —
Hæð frá Norður-Grænlandi
suðaustur yfir ísland og Fær-
eyjar. Lægð fyrir sunnan
Grænland á hreyfingu austur
eftir. — Horfur: Suðvesturland,
Faxaflói: Suðaustan kaldi og
þurt i dag, en sennilega alllivass
með rigningu, þegar líður á
hóttina. Breiðafjörður, Vest-
firðir: Hæg suðaustan átt. Úr-
komulaust og sumstaðar létt-
skýjað. Norðurland, norðaust-
urland, Austfirðir, suðaustur-
land: Hægviðri. Víðast létt-
skýjað.
Guðrún Magnúsdóttir,
Bárugötu 34, veröur sjötug á
morgun. 13. sept.
71 árs
er í dag Kjartan hreppstjóri
í Hagaseli í Staðarsveit Þorkels-
son ])resls að Staðastað. Hann
Iiefir dvalið hlindur hér í bæn-
um síðan i öndverðum maí-
mánuði, sór til sjónhótar, og
mun nú ærið tvísýnt til hvers
endans ])oka muni um batann.
Yrði honuni langt myrkrið, ef
draga skyldi til þess er verra
væri, þvi að enn fer hann nieð
ókorpnaða karlmensku og þrek.
og' eigi er honum mornað
starfsþorið. Mundi sveitungum
hans þá verða ljóst, livílíkt
skarð vrði i fylking þeirra, væri
lionum varnað alha starfa liéð-
an af. Þar hefir hann verið
metinn og virtur og til flestra
ráða kvaddur.
N.
Erling Krogh
söng í gær í Iönó fyrir, fullu
húsi. Fögnu'Sur áheyrenda var
mikill. Krogh ætlaSF vestur á
Dettifossi í kveld, en vegna þess
aÖ ski])i(S hefir hreytt áætlun
(íjöIga'S viðkomustö'Sum), fer
liann ekki fyrr en mefi Dronning
Alexandrine á þriöjud. Á mánud.
ætlar liann aö syngja í fríkirkj-
imni með aösto'8 Páls Isólfssonar.
Erlend hlaðaummæli lænda til
])ess aS Erling Krogh láti engu
ver að syngja andlega söngva,