Vísir - 14.11.1931, Blaðsíða 3

VISIR
Matador -liveitid
í 63 kg. pokum, seljum við með sérstaklega góðu verði.
H. Benediktsson & Co.
Sími 8 (fjórar línur).
harla einkennileg, þar sem ekki
er annað fvrirsjáanlegt, en að
atvinna og afurðasala vfirleitl
verði með allra rýrasla móti í
næslu framtíð. Vildi eg með
þessum linum benda skatljxígii-
unum á, að náuðsynlegl er að
vera vel á verði og mótmæla
með festu slikum ráðstöfunum.
l'ni Icið vildi eg leyfa mér,
sem einn af skattgreiðendum,
að spyrja þá menn, sem ldut
eiga að máli, hvort það sé ekki
satt, sem altaf er verið að skrifa
um, að öllu sé eytl jafnóðum
og það næst inn og' að ekkert
sé fyrir liendi annað en að
íþyngja fólki með nýjum skött-
um, nú þegar að kreppir og at-
vinnuleysi kemur. Ef svo er
ástatt eftir öll undanfarandi
góðærin, hvað þýðir þá fvrir
menn, að vera að taka nærri
sér, eins og margir verða að
gera, til að láta i þessar hítir,
sem altaf eru tómar hvorl sem
er? Svo eg tali þá sérstaklega
um þessa hækkun á simagjpld-
untim, þá er það harla einkenni-
leg ráðstöfun, þar sem ekki er
flnnað vitanlegt, en að siminn
hafi borið sig ágætlega með því
gjaldi, sem verið hefir og með
byggingu nýja hússins, er hægt
að bæta við símnotendum um
alt að b.elming, þá skuli þurfa að
hækka gjöldin að stórum mun.
Morgunblaðið bendir réttilega
á, að nauðsynlegt sé fýrir sim-
notendur að mynda með sér fé-
lag, til að standa á móti þessu
ranglæti. En eg vil bæla þessu
við til símnotenda: Gerum
„lífsvenjubreytingu“, færum
okkur 30 ár aftur i tímann og
hættum þá að nota símann núna
í atvinnuleysinu.
Revkjavík 11. nóv. 1031.
Símanotandi.
Hlekkin gap*
-—o—
„Pví flára mun Þórður hyggja
sem hann talar sléttara, og trú
þú Iionum cigi“, sagði móðir
Björns Hítdælakappa, er Þórð-
ur Kolbeinsson, höfuðóvinur
hans, bauð honum heim.
Þessari setningu i fornsögun-
um skaut upp í huga mínum,
þegar ég las auglýsinguna frá
hinu nýstofnaða Ivaupfélagi
Reykjávikur. Þar stendur sem
fyrsta grundvallaratriði félags-
jns: „Félagið er verslunarfyrir-
tæki eingöngu og leiðir því lijá
sér stjórnmál og vinnudeilur“.
Eg lield að varla geti nokkur
Reykvikingur vcrið svo barna-
legur, að taka þessa yfirlýsingu
trúanlega. Félagið er runnið
undan rótum Samb. ísl. sam-
vinnufélaga, og augljóst i livaða
tilgangi )iað er stofnað.
Eins og nú standa sakir i ís-
lensku stjórnmálalifi, er ]iað
sambandskeðja kaupfélaganna,
í skjóli liinnar ranglátu kjör-
dæmaskijumar, sem fer með
völdin. Nú sér yfirstjórn Jiessa
félagssltapar fram á það, að erf-
ilt muni verða að lianga áfram
við völd á svo augljósum rang-
indum sem kjördæmaskipunin
er, og því einasta ráðið að reyna
að festa Reykvíkinga líka i
Sambandsnetinu. Þeir koma
því með saldeysisleg hlíðmæli
til þeirra manna, sem þeir áð-
ur hafa svivirt og kúgað á ýms-
ar lundir, samanhcr ])ingrofið
og ýmislcgt þar af leiðandi.
Þetta er þó ekki neina einn lið-
urinn í hinni margföldu blekk-
íngakeðju Framsóknarmanna.
Þó ekki verði farið vit í ])á
sálma í þessari grein, svo sem
að minnast á blekkingarnar í
vínbannsmálinu o. fl.
Samvinna á heilbrigðum
grundvelli, er af öllum hugs-
andi mönnum viðui-kend nauð-
syn. En þegar í skjóli þeirrar
stefnu á að fara að fremja als-
lconar ofbeldisverk, þá verður
Iieilbrigð skynsemi að taka í
taumana.
Hið siðasla ofbeklisverk rík-
isstjórnarinnar eru hin viðtæku
innflulningshöft, er samkvæmt
upi)lýsingum blaðanna, eru til
orðin eftir tillögu eins fram-
kvæmdarstjóra Sambandsins,
sem er i bankaráði Landsbanlt-
ans, og með samþykki hins
Framsóknarmannsins í banka-
ráðinu, gegn vilja meirihlutans.
Það þýðir: Sambandið stendur
á bak við.
Hefir þá þetta elskulega Sam-
band, scm þessa dagana cr að
bjóða Revkvíkingum c)))ólitíska
samvinnu, borið þéirra hag fyr-
ir brjósti með þessari stjórnar-
ráðstöfun? Nei, ckki aldeilis.
Úlfshárin komu bara nokkuð
fljótt í ljós hjá þeim, blessuð-
um, i „viðreisnarstarfinu". —
Öll blöðin, að Tímanum undan-
skildum, hafa undanfarna daga
verið að sýna okkur fram á það,
að höftin væri einungis til bölv-
unar. Af þeim hlytist mjög til-
finnanlegt atvinnuleysi fyrir
fjölda manna, og að þau sköp-
uðu hækkandi vöruverð, er
fjöldinn mætti illá við, nú á
])cssum neyðartímum. Þetta er
því ráðstöfun, sem allir flokk-
ar hafa tjáð sig andviga, aðrir
en Framsóknarmenn. Það er:
Sambandið.
Eiga þá allir hinir að beygja
sig? — Maður gæti þó að minsta
kosti látið sér della i hug, að
allur sá sægur, sem missir at-
vinu sína, léti eittlivað til sín
lieyra. Það eru fleiri menn hér
á landi, sem eiga rétt á sér,
heldur en þeir, sem hoppa í
kringum kjötpotta landsstjóm-
arinnar.
Þegar hér var komið grein
minni, barst mér í liendurnar
Tíininn frá í dag. Er mikill
hluti hans einmitt um þessi mál.
Fyrst er löng grein eftir Jón
Árnason, upphafsmann inn-
flutningshaftanna, og vill hann
með ])eirri grein sanna nauð-
syn haftanna, og að þau sé ein-
göngu sctl vegna gjaldeyris-
skorts Landsbankans, án tillits
til hagsmuna Sambandsins.
Hið fyrsta við þessa grcin að
atliuga er ])að, að fjöldi máls-
metandi manna, er á þcirri
skoðun, að innflulningshöftin
verði ekki til að bæla fjárliag
landsins lil á við, heldur þvert
á móti muni þau veikja láns-
traustið, og auka yfirfærslu-
])örfina, þvi útlendingar þeir,
sem viðskifti hafa við íslend-
inga, muni ganga liarðara eftir
sinu, þegar húið er að aug'lýsa
þjóðina, svona fjárhagslega
ósjálfbjarga. Um leið og þau
trufli cðlilega framrás viðslcift-
anna, er einungis stjórnist af
árferði og afkomu manna. —
Einnig má húast við, að erlend-
ar þjóðir setji hart á móti
hörðu, livað snertir úlflutnings-
vörur Islendinga.
Otalinn er þó einn agnúi haft-
anna, sá er snýr að viðskiftun-
um inn á við. Það cr mjög erf-
itl að láta þau koma réttlátlega
niður, þó fullkomin sanngirni
stæði á bak við þau. Það er
svo umfangsmikið og vanda-
saml verk, að úthluta leyfun-
um, svo allir sé þar jafn rétt-
háir. Hvað ])á ])egar slíkir menn
sem Framsóknarstjórnin hefir
yfirumsjón þeirrar úthlulunar.
Rökfærsla Jóns Árnasonar
fyrir því, að höftin sé ekki sett
vegna Sambandsins, eru svo-
liljóðandi: „Nú er vitanlegt, að
vörur þær, sem bannaðar verða
og takmarkaðar, eru einmitt
þær vörur, sem seldar eru með
mestum hagnaði. Hvernig geta
kaupfélögin grætt á þvi, að
hætta að versla með þessar vör-
ur?“ En eg segi: Ef Sambandið
fær aðstöðu til þess að ráða því,
livaða vörur kaupmenn versla
með, um leið og það getur ráð-
ið sinum eigin innkaupum,
hver kemur þá til með að bera
mest úr býtum?
Kem eg nú að næstu grein
Timans, liún heitir: „Alþýðu-
blaðið og íslensk samvinnufé-
lög“, og segir þar, að Alþýðu-
blaðið liafi flutt „illgjarnar og
úsannar greinar um islensk
samvinnufélög“, og þykir það
furða mikil, að verkamenn skuli
ekki leggja blessun sína yfir
allar aðgerðir binna svokölluðu
samvinnumanna. — En frá
verkamanna liálfu horfir þetta
mál nokkuð öðruvisi við.
Meginkjarni málsins er þessi:
Verkamann hér í Reykjavik
eiga sameiginlegra liagsmuna
að gada, og mynda því með sér
félagsskap, til þess að standa
sem cinn maður í ölluin þeim
málum, sem heildina varða.
Eitl af þeim sameiginlegu mál-
um, eru samtökin á verslunar-
sviðinu, og geta þeir vitanlega
átt þar samleið með öllum þeim,
sem ekki blanda inn í þann le-
lagsskap áhrifum og aðgerðum,
er fara i bága við lieildarsam-
tök verkalýðsins. En það er ekki
liægt að a'tlast til, að verka-
menn hér í Reykjavík leggi
verslunarmál sin upp i hend-
urnar á þcim mönnum, sem
liafa sýnt, að þeir nota einmitt
aðstöðu sina á verslunarsvið-
inu (Sambands-Framsóknar-
hringurinn) til þess að kúga
verkalýðinn. Framsóknarflokk-
urinn liefir sýnl það, að liann
ber ckki hag reykviskra verka-
manna, frcmur en annara Reyk-
vikinga, fyrir brjósti. Þegar
komst til tals í þinginu, að
brey t a k j ör dæm askipun i n n i,
sem vitanlega kemur harðast
niður á verkamönnum, og þeg-
ar talað var um að virkja Sogs-
fossana, sem hefði orðið til að
hæta að nokkru úr hinii mikla
atvinnuleysi. Hvað gerir Fram-
sókn ])á ? Hún stöðvar þaii mál
með þingrofinu.
Nei, það er ekki af því, að
alþýðan hér í Reykjavík skilji
ekki þörf samtakanna, að luin
vill ekki steypa sér ofan í Sam-
hands-grautarpott Framsóknar-
manna. Það er af því, að hún
vill ekki láta þá menn fá tangar-
hald á sér, sem hafa sýnt i verk-
inu að eru henni andvigir.
Reykvíkingar sameinast um
sitt eigið félag, meðfram til
])ess að hamla á móti Fram-
sóknaráhrifum Kaupfélags
Rcykavíkur.
Það ber alt að sama brunni.
Reykvikingar þurfa allir að
standa saman, til þess að kúg-
unarandi Framsóknar nái ekki
að eitra líf þeirra. En kúgunar-
andinn stafar af þröngsýni, sem
er hundin við valdasýki, og er
þvi ekki rangnefni þó flokkur-
inn hafi verið nefndur Aftur-
lialdsflokkur.
31. október 1931.
Alþýðumaður.
Þessa grein vildi Ólafur Frið-
riksson, ritstjóri Alþýðublaðs-
ins, ekki birta. Höf.
ATH. Um leið og „Yísir“
verður við þeím tilmælum
háttv. greinarli., að birta fram-
anskráða ritgerð, vill liann
vekja atliygli lians og annara á
þvi, að forsprakkar verkamanna
og framsóknarmanna hafa áð-
ur gert tilraun til ]>ess, að leiða
„hlessun“ kaupfélagsskaparins
yfir bæjarbúa, með þeim ár-
angri, að alt lenti í vandræð-
um. Hefði reynslan frá þeirri
tið átt að geta orðið verkamönn-
um til nokkurrar viðvörunar nú
og gert þá ragari til fjárfram-
laga. — Væri líklega réttara
fyrir verkamenn og aðra Revk-
vikinga, að fara varlega í það,
að liæla fé sínu i fyrirtæki, sem
litlar eða engar líkur eru til að
geti þrifist.
Ritstj.
Almennur fundur
talsímanotanda í Reykjavík
veröur haldinn á niorgtin í Nýja
Bíó kl. 2 síödegis. Sjá augl. i dag.
Þórður Thoroddsen
læknir er 75 ára í dag.
Neðanmálssögunni,
sem birst liefir í Yísi að und-
anförnu, er lokið i dag. — Nýr
saga kemur i blaðinu upp úr
helgi.
Nýja Bíó
sýnir í fyrsta sinni í kveld
kvikmyndina „Leikhúsbruninn
mikli“. Þetta er þýsk tal, hljóm
og söngvakvikmynd. Aöalhlut-
verkin leika: Gustav Frölich,
Alexa Engström og Gustav Grund-
gens. Kvikmynd þessi er eins og
flestar þýslcar talmyndir, sem
geröar hafa veriö á siöari timum,
mjög skemtileg.
fl Bæjarfréttir (
□ Edda 593llll?7 = 7.
Messur á morgun.
1 dómkirkjunni kl. n, sira
Bjarni Jónsson (altarisganga). Kl.
2 barnaguösþjónusta (sira Fr.
H.). Kl. 5, síra Friörik Hallgríms-
son.
í frikirkjunni kl. 2, sira Árni
Sigurðsson.
1 Landakotskirkju : Hámessa kl.
9 árd. og kl. 6 síðd. guðsþjónusta
meö predikun.
í spitalakirkjunni i Iiafnarfirði:
Hámessa kl. 9 árdegis og kl. 6
síöd. guðsþjónusta meö predikun.
Jarðarför
sira Stefáns Jónssonar pró-
fasts frá Staðarhrauni fór fram
i gær að viðstöddu fjölmenni.
Húskveðjuna flutti síra Bjarni
Jónsson en likræðuna í kirkj-
unni flutti síra Friðrik Hall-
grimsson og síðast kveðjuorð
systur og fóstursonar lians síra
Lárus Arnórsson frá Mikla-
bæ i Skagafirði. Inn í kirkjuna
báru kistuna ættingjar og vinir,
en út úr kirkjunni prestar og
inn i kirkjugarðinn aðallega
systursynir liins látna.
Yeðrið í morgun.
Hiti i Rcykjavik 5 st., ísa-
firði ö, Akureyri 7, Seyðisfii’ði
7, Vestmannaeyjum 5, Stykkis-
hólmi 5, Hólum í Hornafirði 7
(skeyti vantar frá Blönduósi,
Raufarliöfn, Grindavík, Hjalt-
landi, Tvnemouth, Kau])-
mannaliöfn), Færeyjum 8, Juli-
aneliaab -4-- (i, Angmagsalik -4- (5,
Jan Mayen 4 st. — Mestur liiti
hér i gær 8 st., minstur 1 st. Úr-
koma 14,1 mm. — Lægðar-
miðja um 710 nmi. skamt út af
Vestfjörðum, veldur sunnan eða
suðaustan livassviðri liér á
landi. — Horfur: Suðvestur-
land, Faxaflói, Breiðafjörður,
Vestfirðir: Suðvestan eða sunn-
an átt með livössum skúrum
eða hryðjum. Norðurland,
norðausturland: Hvass sunnan,
viðast úrkomulaust. Austfirðir,
suðausturland: Allhvass sunnan
eða suðvestan. Skúrir.
Gamla Bíó
sýnir i fyrsta sinn i kveld
kvikm. „Vagnalestir á víga-
slóð“. Þetta er sþennandi kvik-
mynd frá Vesturheimi, gerð
samkvæmt skáldsögu eftir Zane
Grey. — Aðalhlutverkin leika
Gary Cooper, Lily Damita, Er-
nest Torrence.
F r amhalds-að alf undur
glímufélagins Ármanns verður
haldinn í Varöarhúsinu á tuorgun
(sunnudag) kl. 5 síöd. Félagar eru
beönir að fjölmenna.
Dansleik
heldur glímufélagið Ármann í
íðnó laugardaginn 21. þ. m.
Hljómsveitin aí Hótel Island og
P. O. Bernburg spila á Dans-
leiknum. Nánar augl. síðar.
Gengisskráning hér í dag.
Sterlingspund ...... kr. 22,15
Dollar ............. — 5,88
100 sænskar kr......— 125,58
100 norskar kr .... 123,69
100 danskar kr......— 126,21
100 þýsk ríkismörk. 139,65
100 gyllini ............ 237,27
100 frakkn. frankar .-—- 23,29
100 belgur .............. 81,85
100 lírur........... — 30,61
100 pesetar......... — 51,75
100 tékkósl. kr..... 17,61
100 svissn. frankar . -— 115,17
Hjálpræðisherinn.
Samkomur á morgun: Helgun-
ársamkoma kl. ioj4 árd. Axel
Olsen kapteinn talar. Sunnudaga-
skóli kl. 2 síðd. Hjálpræðissam-
koma kl. 8. Hilmar Andrésen
lautinant stjórnar. LúÖraflokkur-
inn og strengjasveitin aðstoða.—
Allir velkomnir.
Isfiskssala.
Andri seldi nýlega afla sinn í
Þýskalandi fyrir 20 þúsund mörk.
Njörður seldi í Englandi í gæf
fyrir rúm 1400 sterlingspund.
Heimilasambandið
hefir fund á mánudag kl.
Ensain F. D. Tlolland talir.
Sjómannakveðja.
13. nóv. Mótt. 14. nóv.
Farnir áleiðis til Englands.
Vellíðan allra. Iværar kveðjur.
Skipshöfnin á Max P-emberton.