Vísir - 11.03.1932, Blaðsíða 3

LV 1 S I R
.Jónsson fram með sérstakt
íncfndai'álit. Hann vill láta
lækka bifreiðaskattinn sem frv.
gerir ráð fyrir, um lielming, og
vei’ja nokkurum Iiluta hans lil
•viðhalds götum í bæjum.
Sveinbjörn Högnason, Jón
Ólafsson, Jörundur Brynjólfs-
;son og Lárus Helgason komu og
með brtt. jxess efnis, að 20% af
hvers árs tekjum skuli varið til
^að styrkja vöruflutninga til
þeirra liéraða, sem ekki hafa
gagn af strandferðum vegna
;hafnleysis.
Umr. urðu nokkurar um mál-
ið og var jxeim ekki lokið, jxeg-
ar fundi var slitið. Vár ínálinu
jxvi vísað til framhaldsumræðu.
Ræða Hindenbnrgs
10. mai's kl. 5% í útvarpi.
^Útvarpað frá Reylcjavík sama
dag kl. 8%).
Foi’.setakosning fer fram í
Lýskalandi eftir 2 daga. Hind-
»enburg forseti flutti í gær-
kveldi ræðu i útvarpið, sem var.
endurvarpað um alt Þýska-
land. Ilann mælti eftirfarandi:
Þýskir menn og konur! Fyr-
ír 7 árum var mér boðið að
gerast forseti Þýskalands, og
tók eg við j)\ i i jxeirri vitund,
að eg tilheyrði engum sérstök-
um stjórnmálaflokki. Nú er
jnér boðið i annað sinn, að
ganga til kosninga um forseta-
fign Þýskalands, j)ó að mér
væri ljúfast að losna við j)enna
kosningabardaga. Mér liefir
verið boðið að tala til binnar
þýsku j)jóðar í úlvarpið, en jnir
eð eg ekki tilheyri ncinum sér-
stökum flokki, j)arf eg ekki að
tala um deilumál stjórnmála-
flokkaiina. Þeir, sem kusu mig
áður, hafa raunar misskili^ mig,
margir, en eg vil lieldur vérða
fyrir árásum af jxeirra hendi,
heldur en að bregðast skyldu
minni. Hyei’, sem lítur á við-
burði siðustu 10 ára, mun sjá,
jað mörg viðfangsefnibíðalausn-
ai’, bæði xit á við og inn á við.
Það var eftir mikla yfirvegun
<og iani’i bai’áttu, að eg í með-
vitund skyldu minnar við föð-
urlandið og lítandi á hættur
þær, er steðja að, hefi orðið
við j)eirri beiðni ,að gefa kost
Ú mér við í hönd farandi kosn-
íngar. IJættan er yfii’vofandi,
að klofningur stjórnmálaflokk-
anna yrði jæss valdandi, að
kosinn vrði ákvcðinn flokks-
maðui’, annaðhvort til hægri
æða vinstri, og múndi j)á svo
fara, ef slíkur nxaður næði
kosningu, að Iiann hefði mik-
inn hluta þjóðarinn'ar á rnóti
sér. Eg álít það skyldu mína,
;að koma í veg fyrir, að slíkt
gæti oi’ðið. Það eru eflaust
margir, senx Iiugsa öðruvísi, en
■eg verð að nota þetta tækifæri
íil jxess að verja mig gegn lyg-
um þeim, sem dreift liefir verið
■át um mig. Það er ósatt, að ef
eg næ kosningu, sé það að
þakka hinu svart-rauða banda-
lagi, því að skorað hefir verið
á mig af mönnum úr öllum
flokkum og um alt Þýskaland.
Og j)á fyrst, er eg var sann-
færður um, að kosning min
stæði utan við alla flokka, og
væri studd af allri jyjóðinni, lét
eg undan, þvi að ekki kom til
mála, að eg vildi vera fram-
bjóðandi neins sérstaks flokks.
Eg er frambjóðandi j)ýsku
þjóðarinnar, og það er skykla
mín við föðurlandið, ef eg næ
kosningu, að starfa áfram í
þessum anda.
í kosningabaráttúnni liefir
verið ráðist á mig persónulega
og' vil eg nú svara jæssum árás-
um, en liver og' einn getur
dæmt um með sjálfum sér,
hvers virði j)essar árásir eru.
Mér liefir verið fundið til for-
áttu, að eg liafi undirritað
grundvallarlög rikisins, en eg
álcit að jælta spor, er eg j)á
steig', hcfði vcri'ð nauðsynlegt
á leiðinni til frelsis jiýsku
j)jóðarinnar. Rínarlöndin eru
nú frjáls, og óvinir vorir eru
horfnir j)aðan á braut, og ef
til vill væri liin j)ýska ])jóð j)ó
ekki koniin jafnlangt áleiðis i
utanríkismálum sínum, ef jietta
spor bcfði ckki verið stigið.
Mér Iicfir ennfremur verið
borið á brýn, að eg liafi undir-
ritað neyðarráðstafanir jiýsku
j)jóðarinnar. Eg veit það vel,
að með þeim liafa þungar
byrðar verið lagðar á lierðar
j)jóðarinnar, en eg get sagt j)að,
að síðasta sumar var annað-
livort um j)að að gera, að verða
á ný undirokaðir af erlendu
valdi, eða leggja nýjar byrðar
á Iierðar þýsku þjóðinni. Eg
hikaði ekki við, að leggja þess-
ar byrðar á þjóðina sjálfur, þvi
að þar eð ekki var unt með
löggjöf að koma slíku í fram-
kvæmd, varð eg' sjálfur að fella
jJenna úrskurð, samkvæmt því
valdi, Sem mér er gefið sem
ríkisforscta. Það er til grund-
vallarsetning meðal hermamia,
scm segir, að vegurinn sem
liggi i niiðju sé oft elcki slæm-
ur. Menn geta deilt um hinar
einstöku neyðarráðstafanir, og
eg verð að seg'ja það, að eg
varð oft nieð þungu Iijarta að
undirrita sumar neyðarráðstaf-
anirnar. Sumar þeirra voru
gcrðar í flýti, og má vafalaust
endurbæta j)ær, og aðrar niunu
vafalaust eltki geta slaðisl
lcngi, og enn aðrar munu koma
í j)eirra stað. En eg hefi verið
mér æ ])ess meðvitandi, að eg
hefi staðið utan við flokka-
deilurnar.
Yér stöndum enn í miðjuni
bardaganum, og ótal verkefni
bíða, bæði út á við og inn á
við. Út á við að koma deilu-
niáluni Þýskalands í lag', og inn
á við að vinna bug á liinu niilda
atvinnúleysi. Við verðum að
keppa að jiví að mynda einn
félagsskap, eitt bræðralag með-
al ])ýsku jtjóðarinnar, því eg
get ekki trúað þvi, að fyrir
henni eigi að lig'gja að glatasl
í borgarastvrjöld, lieldur að
hver og einn sé sér ])ess með-
vitandi, að keppa að frclsi
Þýskalands. Eg vildi óska, að
liinn sami andi, sem ríkti 1914,
og sá andi, sem gagntók j)á her-
fylkingarnar, þegar neyð
Þýskalands var mest, samein-
aði j)á alt j)að, sem áður liafði
verið sundurskilið, mætti nú
sameina alla Þjóðverja í
skyldutilfinningu til einingar
rikisins.
Ef eg verð ekki kosinn, vil
cg styðja livern ])ann, sem
vinnur að einingu Þýskalands.
Samviska min og skyldutil-
finning við Þýskaland skipar
mér að halda ennþá út, og
neyta minna síðustu krafta fyr-
ir föðurlandið. Þessi er hug-
sjón mín og takmark, er eg
keppi að við kosninguna.
Að ræðu Hindenburgs lok-
inni, var íeikinn jyjóðsöng-
ur Þýskalands, Deutscliland,
Deutschland úbcr alles.
------------------------
Harðargnrsfiðla-
hljómleikarnir.
Það var einkennileg og nýstár-
leg skemtun, sem norski fi'ölu-
meistarinn Lorentz Hop veitti á-
liéyrendum sínum i Gamla Bíó í
gærkveldi. Þarna var alt frumlegt
og sérstætt, hljóðfæriö, vi'ðfangs-
cfnin og spilarinn sjálfur — mik-
iil a'ð vallarsýn eins og dalabóndi
og í jijóðbúningi sínum. Sú list-
grein, sem hér er um að ræða, er
sprottin upp meðal norsku bænda-
stéttarinnar og til oröin af innri
jiörf á að túlka i tónum tilfinning-
ar og jirár fólksins, sem hún er
sprottin frá, og endurspegla lífs-
kjör og umhverfi norskrar alþýðu.
„Seljalíf", ,,Bjölluslagur“, „Sum-
arkveld í Jötunheimi", „Tómasar-
kukkurnar á Filefjeld" voru heitin
á nokkrum verkefnunum, sem Hop
lék í gærkveldi, og gefa j)au
nokkra hugmynd um, hvers eðlis
j:au viðfangsefni séu, sem fiðlur-
unum norsku eru hugþekkust.
Þeir semja sjálfir tónsmíðar, sumt
lifir en sumt deyr, eins og geng-
ur. en jiað besta geymist öld eftir
öid og hefir orðið hinuni stærri
spámönnum í ríki’ tónlistarinnar ó-
jn-jótandi brunnur að ausa af, og
heíir sett frumrænan blæ á verk
þeirra. Ole Bull, Grieg og fleiri
mega heita sprottnir upp úr jarð-
vcgi hinnar norsku alj)ýðutón-
mentar, sem er undirstaða frægð-
ar jieirra og stórvirkja. Og j)áð
hve tónment þessi hefir orðið vin-
sæl og útbreidd í landinu má ef-
lanst eigi hvað. síst ])akka því, að
bur. er óaðskiljanlegur fylgifiskur
])jóðdansanna norsku, sem á erf-
iðúm tímum voru eina skemtun
j.ijóðarinnar.
Harðangursfiðlan er býsna frá-
biugðin venjulegri fiðlu. Undir-
srvengirnir valda því, að stillingin
lerður afar margbrotin og leiðir
aftur að })vi, að afbrig'Öin verða ó- .
töluleg. Það á ekki síður við um
Harðangursfiðluna en þá almennu.
að hún leyfir listamanninum a'Ö láta
sérkenni áín koma fram, nema
fremur sé. Norska fiðlulistin hlit-
ir ekki neinu settu lögmáli og
brýtur oft í bág við þær hug-
myndir og reglur, sem alþjóðatón-
mentin viðurkennir.
Hop tókst mæta vel að sýna,
livert hlutverk Harðangursfiðl-
unnar er og gefa mönnum hug-
mynd um sérkenni norskra fiðlu-
laga. Danslögin j)ykja ef til vill
einhæf og of langdregin, en á það
ber að líta, hvaða hlutverk þeim
cr ætlað. Og maður hlaut að undr-
ast hin ríku blæbrigði, sem hljóð-
færið á til í höndum góðs inanns.
Það voru undirfagrir tónar, sem
Hop seiddi fram úr fiðlu sinni, og
það voru skrítnir tónar. Kirkju-
klukkur og sleðabjöllur, baulandi
kýr og galandi gaukar og margt
fleira, lét liann til sín heyra af
strengjum fiðlunnar. En jafn-
framt fékk áheyrandinn hugmynd
ufiy hvernig norski „spilamaður-
inn“ er, jiegar hann kemst í ham
þegar hann er spila undir þjóð-
dönsunum og bregður á leik og
gerist trúður og leikur á fiöluna
fyrir aftan bák eða með vetling-
um. Þetta á ekki skylt við list, en
fólkið liefir gaman af því.
Viðtökurnar voru liinar hlýleg-
ustu og tvö lög eftir Hop sjálfan,
„Hjemlös" og „Sorg“, vöktu eigi
hvað minsta athygli.
Auditor.
Yngsti lögfræðingur í Englandi
er 21 árs gömul stúlka, Miss
Kathleen Rushworth.
Veðrið í morgun.
Hiti í Reykjavík 5 stig, Ísaíirði
6, Akureyri 6, Seyðisfirði 6, Vest-
mannaevjum 6, Stykkishólmi 6,
Blönduósi 5, Raufarhöfn o, Hólum
í Hornafirði 3, Gtýidavík 6, Fær-
eyjum 2, Julianehaab 9, Angmag-
salik o. HjaUlandi 2, Tynemouth 3.
(Skeyti vantar frá Jan Mayen og
Kaupmannahöfn). — Mestur hiti
hér í gær 6 stig, minstur 1 stig. Úr-
koma 3.0 mm. Sólskin í gær, 0.1 st.
— Yfirlit: \ið Norðurland er
Jægð. sem mun færast suðúr yfir
landið. Norðan við hana er hvöss
norðaustan átt og snjókoma. -—
Horfur: Suðvesturland, Faxaflói,
Breiðafjörður: Stinningskalcli á
suðvestan og rigning fyrst, en geng-
ur síðar í norðvestur með skúrum
eða éljum. Vestfirðir, Norðurland,
norðausturland: Hvass norðaustan,
snjókoma, Austfirðir: Allhvass
suðvestan og rigning fyrst, en sið-
an hvass nor'ðan me'Ö snjókomu.
Suðausturland: Allhvass vestan og
nokkur rigning í dag, en léttir til
með ndrðanátt í nótt.
Údýr
húsáhttld:
Alum. flautukatlar .... 3,75
Email. katlar ............ 3,95
Email. kaffikömiui’ . .. 2,95
Email. fötur ............. 2,50
Alum. skaftpottar .... 1,00
Alpacca skeiðar ....... 0,85
Alpacca gafflar ....... 0,85
Ryðfríir borðluiífar . . . 0,90
Eldliússpeglar......... 1,35
Fataburstar............ 0,95
Skóburstar ............... 0,85
Gólfkústar................ 1,50
Uppþvotta burstar .... 0,65
3 gólfklútar.............. 1,00
3 klósettrúllur .......... 1,00
Þvottabretti, gler..... 2,95
Þvottabalar .............. 4,95
50 þvottaklemmur .... 1,00
4 bollapör................ 1,50
4 bollapör, postul..... 2,00
Matardiskar, 111. bl. rönd 0,60
Margar tegundir alum. pottar,
ódýrir.
Sigurður Kjartansson,
Laugaveg og Iílapparstíg.
(Gengið frá Klapparstíg).
Einiskipafélagsskipin.
Goðafoss er í Hamborg. Lagar-
foss fór frá ísafirði i morgun.
Væntanlegur hingað á niorgun.
Dettifoss er í hraðferð til Vestur-
og Norðurlands. Selfoss fór í gær-
kveldi áleiðis til útlanda.
Höfnin.
Gulltoppur kom af veiðum 1
gær með afar mikinn afla. \'ar
hann með mikinn afla á þilfari og
íullar lestir. — Kolaskip kom til
gasstöövarinnar í gæf. — Þýska
eftirlitsskipið Weser kom i morg-
un. — Suðurland kom úr Borgar-
nesi upp úr hádeginu í ctag.
E.s. Lyra
fór héðan í gær.
K'iattspyrnufélag Reykjavíkur
heldur hátíðlegt 33 ára afmæli
sitt laugardaginn 19. }). m. í K. R,-
húsinu. Skemtiatriðin verða mjög
fjölbreytt að vanda, Nánara aug-
iýst bráðlega.
Dr. Max Keil
talar i háskólafyrirlestri sínum
í kveld kl. 6 um „Goethes Lyrik“.
Gengið í dag.
Sterlingspund ......... kr. 22.15
Dollar ................ — 6.05
100 rikismörk ........ — 144.56
— frakkn. frankar . . — 24.03
— belgur .............. — 84.04
— svissn. frankar ... -—• 117.70
•—• lírúr ................ — 31-7I
— pesetar .............. ~ 46.96
— gyllini . . . .'. — 244.24
— tékkósl. kr.......— 18.05
— sænskar kr........— 122.58
— norskar .......... — 120.75
— danskar kr........— 121.97
Gullverð
ísl. krónu er í'dag 61.68.
25 ára afmæli
íþróttafélags Reykjavíkur er i
dag, eins og skýrt var frá ‘hér í
blaðinu í gær. — í kveld ver'ður síð-
asta íþróttasýning félagsins að
þessu sinni. Þar verður margt til
skemtunar, auk íj)róttasýninganna-,
svo sem ræðuhöld (Jakob Möller
alþm.), upplestur, söngur, danssýn-
ing o. fl. íþróttasýningar félagsins
undanfarin kveld hafa þótt mjög
prýðilegar.
Minningarspjöld
Styrktarsjóðs sjúklinga á Vífils-
stöðum eru auglýst í blaðinu í dag.
— Verða væntanlega margir til að
Dðmnveski
vortískan.
Buddur og Seðlaveski.
Ferðaáhöld.
Fermingarnar nálgast.
Komið tímanlega!
Leðurvörudeild
Hljóðfærahússins.
Austurstræti 10.
,
SkiMmdnr
í j)rotabúi Hjörleifs Hjörleifs-
sonar (Bókaverslun ísafoldar)
verður háldinn á bæjarj)ing-
stofunni laugardaginn 12. j). m.
kl. 11 f. h. — Verðui’ ])á teldn
fullnaðarályktun 11111 tilboð
fyrra eiganda bókaverslunar-
innar til j)rotabúsins.
Lögniaðurinn í Reykjavík,
10. mars 1932.
Björn Þórðarson.
Nýkomið:
Náttkjólar, náttföt, undir-
föt, svuntur, sokkar, karlm.,
kvenna og barna, hanskar,
kveiibolir, kvenkjólar, telpu-
kjólar, karlmannapeysur. —
Alt vönduð og smekkleg sýnis-
horn, 20—50% undir sannvirði.
VERSL. FÍLLINN.
Laugavegi 79.
Sími: 1551.
styrkja sjóðinn með því að kaupá
minningarsp j öldin.
Fákur.
Framhalds-aðalfundur í Varðar-
húsinu ld. 8-1 í kvelcl (11. mars).
J