Vísir - 24.04.1932, Qupperneq 2

VÍSIR
Höfum aftur fyrirliggjandi nýt) pressuger.
Báti hvolfir í lendingu.
Þrír menn drukna.
•—o—
Vík í Mýnial, 23. apríl. FI>.
i>a‘ð slys vildi til Iiér í Vík í
dag, að bátur, sem kom úr fiski-
róðri, varð fyrir brimsjó og
fyltist, en livolfdi síðan. iÞrír
inenn druknuðu, en sjö björg-
uðust.
Síðar: Tveir’ bátar reru
héðan í morgun i góðum sjó, en
undir liádegi brimaði snögglega.
Aðrjr bátar voru notaðir við
uppskipun úr Skaftfellingi.
(>egar bátarnir komu að var
þeim gefið merki um að lenda
annarstaðar, í Bás svokölluð-
um, og gekk fyrri bátnum vel
að lenda. Á seinni bátnum voru
alls 10 menn, scm fyrr segir,
og lókst 7 þeirra að lialda sér í
liann, en liinir druknuðu, þeir
Dagbjartur Ásmundsson bú-
fr. frá Skálmarbæ í Álfta-
veri, lætur eftir sig ekkju, Einar
Sigurðsson, Búlandsseli i Skaft-
ártungu, lætur eftir sig ekkju
og ung börn, og Gísli Runólfs-
son, unglingspiltur frá Heiðar-
seli á Síðu. — Einar ííáðist, en
eigi lókst að lífga hann. Lík
hinna hefir ekki borið að enn.
Aftaka veður var hér í fyrri-
jiótt á norðan-norðaustan, cilt-
hvert liið mesta, sem liér hefir
komið, og' var sumuin húsum
hætt. Hefði veðrið staðið leng-
ur, er hætt við að illa liefði farið.
Skaftfellingur varð að fara án
þess að liægt væri að koma á
land öllum vörunum, sem liann
hafði meðferðis hingað.
Frá Alþingi
í g æ r.
—o—
Efrí deild.
Tvö frv. voru afgr. sem lög
frá Alþingi:
Frv. til 1. um próf leikfimi- og
íþróttakennara og frv-. til 1. um
nýjan veg frá Lækjarbotnum
austur í Ölfus.
Frv. til 1. um samgöngubæt-
ur og fyrirhleðslu á vátnasvæði
Þverár og Markarfljóts var end-
ursent Nd.
Neðri deild.
Samþ. var og sent Ed.:
1. Frv. til L um breyt. á póst-
lögum nr. 5, 7. maí 1921.
2. Frv. til 1. um sölu á Reykia-
tanga í Staðarhreppi í Húna-
vatnssýslu.
3. Frv. til 1. um breyt. á 1. nr.
63, 7. maí 1928, um varðskip
landsins og skipverja á þeim.
4. Frv. til I. um skipun lækn-
ishéraða, verksvið landlæknis
og störf héraðslækna.
5. Fi-v. til 1. um brúargerðir
(endursent Ed.).
Til annarar umr. og nefnda
var hessum málum vísað:
1. Frv. til I. um heimild fyrir
ríkissljórnina til ýmsra ráðstaf
ana vegna atvinnuskorts í ver-
stöðvum austan lands.
2. Frv. til I. um heimild fyrir
ríkisstjórnina til að leyfa er-
lendum manni eða félagi að
reisa og starfrækja síldar-
bræðsluverksmiðju á Seyðis-
firði.
Frv. til 1. um breyt. á I. nr. 36.
19. maí 1930, um vigt á síld.
4. Frv. til 1. um viðauka við
1. nr. 58,14. júní 1929 uin etfirlit
með skipum og bátum og ör-
yggi þeirra.
5. Frv. til 1. um ráðsíafanir til
öryggis við siglingar.
Frv. til 1. um síldarmat var
samþ. og vísað tii 3. umr.
Frv. til 1. um breyt. á skifta-
lögum nr. 3, 12. apríl 1878 var
samkv. till. frá Magnúsi Guð-
mundssyni vísað til stjórnarinn-
ai’.
Um náttúrufriðun
og friðnn sðgnstaða.
Eftir Guðmund G. Bárðarson.
—o—
Framlj.
Það vill svo vel til, að á hin-
ujii og jjessum stöðum hér i
uánd við bæinn eru til óvenju-
lega margbreyttar jarðmyndan-
ir, sem bæði veila merkilega
fræðslu um jarðsögu liéraðsms,
og eru þar að auki einkar gagn-
leg og skýrandi viðnáttúrufræð-
iskenslu 1 skóJum þeim, sem liér
kunna að starfa. — Um gróður
og dýralíf má svipað segja.
Vcgna atliafua Reykjavíkurhúa
er gróðurinn að breytast um-
hverfis bæinn, og villigfóðurinn
að hörfa burt frá bænum, og
sumar fagrar og einkennilegar
blómplöntur að hvcrfa úr sög-
unni (l. d. vetrarblóm, sóldögg
o. fl.). Væri þörf á að friða ein-
livern blett handa íslenskum
villigróðri, nærri bæntnn, ásamt
umhvérfi því, sem hann lifir í,
til fróðleiks og ánægju fyrir
bæjax'búa. Þar sem fjaran
| hér næst bænum veitiv best skil-
j yrði, þróast fjölmargár og sér-
( kennilégar sæclýralegundir. Þar
| má margt sjá til fróðleiks og á-
l nægju, sem bækur eigi íá lýst
og eigi ver-ður að gagni sýnt á
söfnum. Þegar vora tckur lujp-
ast þar saman mikill smádýra-
sægur, sem tekur sér þar ból-
festu, eykst og margfaldast,
berst um dvalarslaði og fæðu,
og reynir hvert á sinn hátt að
tryggja framlíð a-fkvæma sinna.
Engar bíómyndir og engin söfn
j geta sýnt mönmmi og kenl þá
5 margþættu lifssögu, sem lcsin
'■ verður hér milli fjörusteinanna.
| Viða við bæinn er nú búið að
, umhverfa fjörunni, flylja burtu
i hnullungaiia, scm véitt hafa líf-
! verunum skjól, svo að fjölmörg
fjörudýrin liafa flæmsl á burt.
Væri nú þörf . að friða hér
einhvern iientugan fjörupart
j handa sædýrunum og mvndi
það auðgert, án jicss að skerða
í nokkuru hagsmuni bæjarins.
Einkennilegir og fagrir stað-
ir, eða staður, jiar sem njóta
má fagurs útsýnis, er og víða í
liers liöndum. Þeim má oft
spilla með litilfjörlegu umróti
éða mannvirkjum. Erigin lög
Griænmeti
allskonap,
nýkomid.
hal'a verið liér til, er komið
gætú i veg fyrir það.
Hér liafa verið tekin nokkur
dæmi frá nágrenni höfuðslaðar-
ins, sem sýna það, að þörf sé á
náttúrufriðun. Hér er lílca lier-
förin liörðust á riki náttúriiim-
ar, vegna margvíslegra fram-
kvæmda og atliafna bæjarbúa.
En svipuð dæmi má líka nefna
víðai’ um land.
Helgafell i Vestmannaeyjum
vekur eftirtekt flestra manna,
er lil Vestmannaeyja koma. Það
er goskeíla eða eldfjall af sömu
gerð og Vesúvíus á Italiu, þó
miklu sé það minna. Sumar út-
sýnismyndir frá Eyjunum eru
fljótt á litið furðu likar útsýnis-
myndum frá Neapel, vegna
svipsins, sem Helgafell setur á
útsýnið. Sómir jiað sér vel sem
syðsti útvörður íslensku cld-
fjallanna, við þjóðbrautina frá
meginlandinu, þvi að fá eldfjöll
cr að finna hér á landi, í svo
fögru og óbundnu uinliverfi.
Það er eins og því sé þarna skip-
a'ð af náttúrunni til að fagna
geslum og bjóða þá velkomna
til eldfjallalandsins.
Auk þess hefir Helgafell inu-
siglað og vígl oyjarnar gegu
ágangi sjávarins. — Mikill liluti
aðaleyjarinnar, sem nú er bygð-
ur eða byggilegur, væri fyrir
löngu kominn i sjó, ef eigi hefði j
Helgafell breill verndarvæng
sinn, hraunin, yfir hin veik-
bygðu undirstöðulög eyjarinnar.
Helgafell er því tvent í senn,
forn verndari og nútíðar prýði
Veslmannaeyja. Eg veit eigi
livað ráðið hefir nafni fjallsins,
nema ef vera skyldi það, að
cnliverir i búarEyjanna til forna
liafi verið snortnir af fegurð
fjallsins, friðhelgað það „svo
þangat skyli engi maðr óþveg-
inn líta, ok engu skyldi tortíma
í fjallinu, hvárki fé né mönn-
um, nema sjálf gengi í brott“,
eins og sagt er í Eyrbyggju um
Ilelgafell við Breiðafjörð.
Hvað verður um Helgafcll í
Veslmannaeyjum á þessum at-
hafnatimum? Heyrt befi eg, að |
sunium þvki iiraungjallið utan l
í fellinu tilvalinn ofaníburður i
ofan í vegi á Eyjunum. Sumir j
vilja nema það.handa kúníim, j
brekja Jiaðari villigróðurinn, er i
tók sér þar liólfeslu í öndverðu,
og rækta á því kúgæfa töðu.
Sumir liafa stungið upp á að
leggja liríngbraul lianda bilum j
alla leið upp á topp fjallsins,
svo að silalegum pg þungfær-
um mönnum verði auðveldara
að komast þangað npp, til þess j
að njóta útsýnisins. — En eg
jiýkist vita, að ]ieir séu líka
margir, sem telja sjálfsagt, að
Helgafell sé friðað niður aö rót- ,
um, og að ekkert sé þar ger-
andi fyrir ])á, sem eigi geta lagl
])að á sig, að ganga upp lilíðar
fjallsins, eins pg náttúran befir ,
gengið frá þeim.
Frli.
■ • wmwg
—o--
Stutt athug*asemd.
—o—
Mætti eg biðja Visi fyrir eft-
irfarandi linur:
í 16. tölublaði „Tímans‘“, sem
út kom 16. þ. m., birtist grein
cftii' Berg Jónsson, þingmann
Barðstrendiriga, um kjördæma-
skipunarmálið. Bergur er gam-
all jafnaðarmaður, sem kunn-
ugt er, eða jafnvel kommúnisti,
cn gekk i Framsóknarflokkinn
fyrir síðustu kosningar.
1 nefndri grein reynir þing-
maðurinn að gylla tillögur (eða
vandræðafálm öllu heldur)
þeirra framsóknarmanna i kjör-
dæmamáliriu, en gengur bág-
lega scm von er. '"Tillögur þær
eru óverjandi og i rauninni al-
gerlega óboðlegar og' ósæmileg-
ar, svo að ekki var við að bú-
asl að vel tækist vörnin, jai'nvel
þó að fimari maður en Bergur
hefði verið að verki.
Bergi hefir runnið hlóðið til
skyldimnar að nokkuru, er hann
getur um kjördæmaskipunar-
tillögu Jóns Baldvinssonar. Við-
urkennir hann, að hún sé ágæt
og segir svo: „Það verður að
viðurkennast, að með þeirri til-
högun verður næst komist þvi
marki, að liver flolckur fái þing-
mannatölu að tiltöíu við at-
kvæðamagn.“
Þetta er alveg rétt hjá þing-
manninum. Tillaga Jóns Bald-
vinssonar tryggir ágætlega það,
sem er kjarninn í þessu máli,
að hyer flokkur fái þingmanna-
tölu í réttu hlutfalli við at-
kvæðamagn. — Gallinn er bara
þcssi, að slíkri tillögu er ómögu-
legt að koma fram, eins og sak-
ir standa nii og munu standa i
náinni framtíð.
Eg hygg að sjálfstæðismenn,
sumir að minsta kosti, gæti fall-
ist á þetta skipulag, en fram-
sóknarmenn ekki, af því að það
er reist á réttlátum grundvelli.
Tillögur sjálfstæðismanna eru
líka aðgengilegar og tryggja í
rauninni ágætlega rétt allra
kjósanda, en eg fyrir mitt leyti
liefði heldur kosið, að þeir liefði
ekki farið að rétta fjandanum
litla fingurinn, með þvi-að fall-
ast á takmörkun þingmanriatöl-
unnar. Ekki vegna þess, að þetta
geri ncilt til í sjálfu sér, því að
engin liætta er á því, að þing-
mcnn yrði nokkuru síiini fleiri
en 50, þó að liáinarkstalan væri
óhundin, heldur vegna liins, að
])etta. er óþörf tillátssemi við
f ra msókna rhræsnarana, þessa
vesælu hjörð, sem lifir og lirær-
ist i ranglætinu. Nei. Eg vii
ekkerl liafa saman við þá að
sælda og á engan liátl taka til-
lit til þeirra. Látum ,þá sigla
sinn sjó. Þeir stefna nú beint á
feigðarboðann i oflæti sínu,
stjórnleysi og heimsku. Meiri
liluti ])jóðarinnai' liefir vænt-
anlega rænu á því, að taka fyrir
kverkamar á rangindgbesefimi
þessum, þegar Iiaganlegasl þyk-
ir. —
Þó að Bergur Jónsson viður-'
kenni í upphafi greinar sinnar,
að tillögur Jóns Baldvinssonar
í kjördæmamálinu sé alvcg fyr-
irtak, þá ver hann ]>ó miklu
rúmi i blaðinu til þess að and-
mæla þeini. Og þegar á liður
skrifið, kemst liann að þeirri
niðurstöðu, að þessar „bestu til-
Iögur“, sem liann kannast við
að tryggi rétt allra kjósanda,
yrði í framkvæmdinni seiinilega
oft þannig, „að heil liéruð lands-
manna ættu þar (]>. e. á Al-
þingi) enga formælendur eða
málsvara.“ Svona röksemda-
leiðsla eða livað eg á nú að kalla
það, er dálítið skemtileg fyrir
þá, sem ekki eiga neinar sér-
stakar óslcir um það, að fram-
sóknarmenn geri sér til sóma.
Samkvæmt þessum „koldcabók-
um“ þarna að vestan, verður þá
niðurstaðan sú, „að með |>eim
tilhögun", sem næst kemst „því
marki, að hver flokkur fái þing-
mannatölu að tiltölu við at-
kvæðamagn“, verða heil liéruð
svo báglega slödd, að þau eiga
enga formælendur eða málsvara
á Alþingi!!
Og enn siðar í grein sinni
kemst Bergur Jónsson að þeirri
niðurstöðu, að með þessari áð-
urnefndu tillögu J. B. (sem liöf.
kallar réttlátasta) verði kosn-
ingarréttur landsmanna „í raun
og veru mjög ójafn“.
B. J. er ákaflega liræddur við
kaupstaðina og áhrifin þaðan á
þingmenn og stjórn. Hyggur
liann víst, að Barðslrendingar
og aðrir útkjálkamenn muni
ekki standa kaupslaðabúum ag
]iá einkum Reykvikingum snún-
ing í þessu. Mun hugurinn liafa
hvarflað til ungu stúlknanna í
Reykjavík, Sveins og livítu liúf-
unnar, er hann skrifaði ]>etta.
Eg þykist vita, að tillaga Jóns
Baldvinssonar, um að landið
verði gerl að einu lcjördæmi,
muni eklvi liafa neinn hyr á
þingi sem stendur. Og við jafn-
aðarmenn erum alveg á móti
því, að málinu sé teflt í voða
henuar vegna. Við krcfjumst
því þess, að Jiið næstbesta frá
okkar sjónarmiði sé tekið, þ. e.
tillögur þeirra Jóns Þorláksson-
ar og Péturs. Jón Baldvins-
son hefir flutt með þeim frum-
varp lil laga um ]>reytingar á
stjórnarskránni, þar sem tekið
er fram, að allir kjósendur skuli
liafa jafnan kosningarrétt, og'
liann má ekki liopa frá því. Alt
makk við framsókn i þessu máli
er að niínum dómi svívirðing og
langl fyrir neðan allar liellur.
Þeir, sein svíkja nú, munu sjálfa
sig fyrir hitta.
Jafnaðarmaður.
ötan af landi.
Siglufirði; 22. april. FB.
Norðanhrið í fyrrinött og í
gærdag. Nokkurir Ólafsfjarðar-
bátar komu liér inn í gærmorg-
iin sökum óveðurs og brims og
liggja hér enn.
Finskt selveiðaskip, eign Elf-
vings konsúls, kom inn i gær-
morgun. Hafði ferigið um 2,500
seli. Skipsmenn segja fastaísinn
uin 170 sjómilur norðaustur af
Siglufirði, en tangi nolckuru
vestar gangi i áttina til lands og
sé þar um 110 sjómilur norð-
norð-austur í odda lians héðan.
Skipverjar hafa verið tæpa tvo
mánuði i ísnuin og láta illa af
veðráttufai'i, segja sífelda norð-
austanstorma, en nógan sel.
Afli var liér góður í gærdag.
ísafirði, 22. apríl. FB.
Tregfiski hér að undanförnu,
enda ógæftir og stormasamt.
Slærri vélbálarnir liéðan stunda
veiðar við Snæfellsnes og liafa
aflað vel, fengið um 25 smálest-
ir yfir vikuna.
Sýslunefndarfundu r Norð u r-
ísafjarðarsýslu stóð yfir síðast
liðna viku. Auk venjulegra mála
var þetta m. a. gert : Sýslunefnð
lieimilað að ltaupa Reykjajies,
fáist það fyrir 5000 kr. Ætl-
ast er til, að sundkenslu og