Alþýðublaðið - 27.06.1928, Blaðsíða 2

2
4 L ✓ V Ð U B L Á Ð l Ð
alþýðubláðið!
kemur út ú hvérjum virkum degi. j
-■ '' '= .=-----: i
Afgreiðsla i Alpýðuhúsinu við |
Hverfisgötu 8 opin írA kl. 9 úrd. j
til ki. 7 síðd. I
Ssrifstofa á sama staö opin ki. j
9’/g — 101 $ árd. og kí. 8 —9 siöd l
Himat: 988 (afgréiöslan) og 2394 >
(skritstofan). J
Verölag: Áskriftarverð kr. 1,50 á í
mánuöi. Auglýsingarverðkr.0,15 |
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan !
i (í sama húsi, simi 1294).
Hreppsnefsidarkosn-
ingin á Eyrarbakka
og Morgunblaðið.
Það var gaman að „Morgun-
blaðinu‘“ á íöstudaginn; það
sleiktí skrítilega út um út af
hreppsnefndarkosniingu, ' er fór
f;ram á Eyrarbakka í síðustu
viku. Pað hefir svo óvataa-
lega mikið við þetta fátæka þorp
við sjóinn austanfjalls, að það
eyðir heilum dálki í hugleiðing-
ar út af kosningunni. Nú eru Eyr-
bekkingar alt í einu orðnir mjög
síyngir og duglegir menn, en
þeirra hefir, eins og kunnugt er,
sjaldan verið minst í dálkum
blaðsins, nema þegar það léði
rúm fyrir sorpgrein um þá hér
um árið og undirrituð var „Gam-
all Eyrbekkingur“.
En það er bezt að snúa sér
að hrepp snefndaxkosningunini.
Þó viða megi finna ör og opin
sár eftir krumlutök íhaldsins á
iandi hér, þá munu þau á fáum
stöðum vera eins meinleg og ljót
og á Eyrarbakka. Svo var um
skeið ,að íhaldssinnaðir braskar-
ar stjórnuðu þorpinu, Léku þeir
sér að velfarnaðarmálum þorps-
ins, eins og fífl að’ bjöllu, því þó
ég sé ekki að dnótta að þéim
ilsku eða ránshug, þá er óhætt ■
að segja það, að. ekki var stjórn-
kænskunni til að dreifa hjá þeim.
Þeir höfðu illa getað stjórnað
þeim fyrirtækjum, er þeir höfðu
sjálfir atvinnu við, og ekki var
því að bírast við, að þeim tæk-
ist að fara vel með málefni þorps-
ins. En sú t ð er nú liðin; að eiins
ber alþýðan, sem ekki flúði, enn
þá byrðamar frá þeim árum og
stynur sáran undir þeim. Nokkr-
ir minnisvarðar blasa við sjónum,
þar á meðal hinn frægi spítali,
er reistur var og staöið hefir
hálfgerður í 8—9 ár. Hann stend-
ur við veginn, gluggalaus og grór,
og glápir tómum augnatóftumum
á vegfarendur — góöur minnis-
varði yíir blint og stirðnað íhald.
Þegar íhaldsvaldinu sleit á Eyr-
arbakka, valdi alþýðan menn úr
sínum eigin hópi t'l að fara með
málefni þorp'sins. Þeir reyndu að
bjarga hinu s.ökkvandi fleyi, en
björgunin tóxst erfiðlega. Fóikið
flúði úr þorpinu og ie'.taði sér
lífsskiilyrða annars staðar. Skuld-
irnar lágu á eins og mara og
gerðu strit alþýðunnar fyrir dag-
legu brauði sínu hálfu verra.
Menn lögðu á sig þungar byrðar
og reyndu að bera þær. Eyibekk-
ingar eru menn starfsamir og
nægjusamir, en byrðarnar frá í-
halds-árunum, Guðmundar Eggerz
tímabilinu, Guðmundar Guð-
mundssonar öldinni, reyndust
þyngri en nokkrar aðrar.
Aðal-bjargræði Eyrbekkinga á
undanfömum árum hefir verið
sjáVaraflinn; þetta hefir nokkuð
breyzt upp á síðkastið, og land-
búnaður hefir farið í vöxt. — En
par eru líka erfiðleikar, lóða-
gjöld og slægjugjöld*) eru mjög
há, og eiga einyrkjarnir erf'.tt
með að greiða þau. Atvinna er
líti.1 í þorpinu, og verða því
þorpsbúar að leitu sér atvinnu
annans staðar á sumrum. Helzta
athvarfið hefir vegavinnan verið,
en þar kom íhaldið enn til skja’-
anna; enn rak alþýðan á Eyrar-
bakka berar tærnar í íhaldshnuli-
ungana. Kaup við vegavinnuna
var svo lágt, að eigi var við
unandi; engin tök voru fyrir
verkamennina að liifa á þeim tekj-
um, er af því striti runnu. Eng-
in bót fékst á þessu meðan í-
haldið sat að völdum í landinu.
Verkamannafélagið „Báran“
i-eyndi af fremista megni að laga
þefta, en tókst ekki fyrr en í
vor, þó ekki að fullu. En þó
fékst bót frá því, sem áður var.
Það eiga Eyrbékkingar að þakka
alþýðusamtökunum, en ekki í-
haldsliðinu.
Eins og áður er sagt, verða
Eyrbekkingar að fara í burtu úr
þorpinu á sumrin í atvinnule't.
Eru þá að eins eftir í þorpinu
konur, börn og gamalmenni, en
þar að auki sitja líka heinra og
bíða eítir sumarkaupi verkalýðs-
ins þeir, er kalla sig íhaldsmenn:
kaupmenn, búðarþjónar, prastur-
inn og nokkrir fleirii. — Þetta’
er íhaldsliðið. Þetta er íhalds-
flokkurinn, af 300—400 kjósend-
um, um 80 manns, fylgispakir að-
dáendur Jónis Þorlákssonar frá
1919.
Allir hljóta að sjá, hvernig að-
staða verkamanna er tll kosninga,
þegiar kosið er að vorinu, og þeir
eru allir í atvinnu. Enginn þeirra'
getur neytt kosnrogarréttar síns.
Þannig var það nú á Eyrarbakka.
Verkamenn voru fjarverandi. 1-
haldsmenn eru heima — og geta
kosið. Þannig var það, er hinni
rándýru rafstöð var lyft upp á
herðar alþýðunnar. Ihaldið á um
80 atkvæði á Eyrarbakka. Það er
gömul og ný reynisla. Þrátt fyr-
ir ilia aðstöðu gekk alþyðan til
kosninga á þriðjudaginn. Hún var
ákveðin um, hvaða menn hún ösk-
aði að stjórnuðu þorpinu. íhalds-
menn söfnuðust og saman um ,á-
kveðna menin.j Þeir töluðu fyrir
kosningu manna, er voru Ktt
þektir siem íhaldsmenn, og eru
vel látnir yfirleitt fyrir dugnað
*) Sbr, grein Einars Jónssonar hér
í b aðin i fyrir skömmu.
sinn og iðjusemi. Ég þekki þíá
alla og efast ekki um, að þeir
vilji bjarga þorpinu eftir sinni
beztu getu, en þeir eru ekki jafn-
aðarmenn og hafa því ekki tök
á áð bjarga porptnu eins og mi
stfjfida sakjfr Og eitt er víst, að
þeir af þeim, sem eru sjómenn,
mundu svara „MorgunbIaðmu“, ef
það spyrði þá að þvi, hvort þeiir
væru fylgjandi íhaldsstefnunni, að
þeir vildu ekki gefa .skítugan ugga
fyrir þá stefnu. — En íhaldið
á Eb. vissi h.vað það gerði, er
það sameinaðist um þessa menn.
Hveris vegna barðist það ekki fyr-
ir hinum útvöldu íhaldspostuium:
Kriistni í Einarshöfn, Ottó klæð-
síkera og séra Gísla? Já, hvers
vegna? Vegna þess, að Jitur'Jóns
Þoriákssonar og Jóhanns V. var
of skýr á þeim.
Það væri mikið verk að eltast
við allar þær vitleysur og öll
þau vindhögg, er komu fram í
„Mg,bL“-greindn:ni. Þar segir, að
Árnasingar séu alt af markglögg-
ir. Getur vel verið að það sé satt,
að minsta kosti þektu þeir það
vel markið á Einari Arnórssyni
og Valdimar í Ölveslrolti, að þeir
kusu þá ek-ki inn á þing. Þar
stendur einnig, að hreppsnefindar-
ko.sningar eigi ekki að vera „póli-
tíiskar'*. Ætli „Mgbl.“-ritstjórarn~
ir viti ekki að politiik þýðir stjórn-
mál og öll þau mál, er snierta
stjórn og rekstur ríkis, bæjar-
eða. hreppis-félags eru stjórnmál?
J „Mgbl.‘“ stendur og að einin af
þeim, sem kosinn var, hafi kom-
ið í stað Guðfinns heitiins Þór-
arinssonar. Það er rangt; hann
var kosinn í stað Jóns Einars-
sonar, er sagði af sér.
„Mgbl.“ segir, að Eyrbekkingar
hafi risið upp , sem einn maður‘“.
Þetta er vanaleg , Morgunblaðs‘“-
röksemd. Kjósendur á Eyrarbakka
eru 3—400. Þar af fékk einn af
þeim, sem „Mgbl.“ reynir að færa
í íhaldslarfana og mest fylgi
hafði, 78 atkvæði,. þ. e. a. s. að'
eins um 20«/o af kjósendum
þorpsbúa. Máske Magnús Guðm.-
son hafi nú sezt rétt einu sinni
við og skrifað eitt af sínum um-i
ferðabréfum og sent austur ? Rit-
stjóiarnir ávarpa Eyr'bekkinga á.
dönsku. Það má vel vera, að Eyr-
bekkingar skilji þá, því þeir hafa
, þekt fleiri dönskumælandi íhalds-
rnenn en ritstjórania. En Eyrbiekk-
ingum er orðið blóðilia við alla
þessa dönskuslettandi uppskafn-
inga úr ihaldsiiðinu.
Það væri heppilegast fyrir
„Morgunblaðið" að vera ekki
framvegis að klúðra saman
greinum um Eyrbekkinga. Að
minsta kosti ætti það að fá sér
einhver hæfilegri ritpeð en rit-
stjórarnir eru sjálfir. — Vonandi
mundu Ottó klæðskeri og séra
Gísli vera fúsir til að hjálpa upp
á s-akirnar.
V. S. V.
r
Worskéll
fsaks Jénssonar.
Margir ungir og áhuga.samir
kennarar eru nú hér við bama-
skólann. Sumir þeirra hafa kost-
að sig utan og kynt sér skóla og
annað það, er að uppfræð-slu
lýtur.
Einn af þessum áhugaimöninum
,er Isak Jónsson frá Seljamýri í
Loðmundarfirði. Hamn hefir farið
utan og kynt sér fræðsluaðferð-
ir ýmiss konar — og hefir mikla
löngun ti:l að láta þekkingu sína
kom aað gagni löndum sínium.
Nú um sex vikna skedð hefir
isak haft skóla fyrir 6—9 ára-
gömul börn. Hann hefir kent þeim
inni lestur, skrift, reikning o .fl.
og hagað kenslunni þannig, að
hún.hefir orðið börnunumi til hin-s
mesta yndis, auk þess, sem þau
hafa numið mikið.
Oti hefir hann kent þeim að
þekkja jurtir, skordýr og fugla,
hefir skýrt fyrir þeim lilnaöar-
hætti þessara lifandi vera og
reynt að vekja hjá þeim skilning
á náttúrunni. Hann hefir kent
þeim marigs konar skemtiléga og
holla útileiki og farið með þeim
skemtiferðir út á víðavang.
I .skólanum voru milli 80 -90
börn, og hefir Isak skift þeim i
þrjá flokka eftir þroska og kunn-
áttu. Hefir hann kent hverjum
flokki 2 tíma á dgg, en haft tvo
flokka isaman, þá er hanin heíir
farið út fyrir bæinn,.
Ég kom suður í Kennaraskóla'
til ísaks í fyrramorgun, hlýddi
íyrst á kenslu hjá honum irini
og hiorfði síðan á leiki úti í
garðinum. Börnin ljómiuðu af
gleði og áhuga, og hin bezta regla
var á öilu. Lítill drengur, sem
var að fara í, sveit, kvaddi kenn-
arann, að mér viðstöddum.
— Vertu blessaður og sæll,
sagði drengurinin og það var
hreint og beinit klökkvi í rórnn-
um.
Ég hefi hitt foreldra barna, sem
eru í skóiamim. Og . þau hafa
hafið mális á því að fyrra bragði,
hve börnin séu ánægð og hve vel
þeim fari fram að þekkingu og
háttprýði.
Ég veit líka, að kennarinn hefir
mikið á sig lagt, gert alt sitt til,
að börnunum yrði vistin sem-
heilladrýgst og skemtilegust —
og tekið mjög lágt skólagjald.
Mér fanst því rétt, að honum væri
'Sýndur þakklætisvottur fyrir starf
sitt. .
Skólanum lauk í gær, og í dag
fer Isak áleiðistil Svíþjóðar. Hann
mun dvelja þar sumarlangt og
kynna ,sér á ný skólamál.
Guðin. Gísjason Hagalin.
Togararnir.
„Baxðmn“ líorn af veiðum í
nótt.