Vísir - 17.10.1932, Side 3

V I S I R
; Hlín.
16. árg. þessa þaría'rils er ný-
Jega kominn út. Er Hlín, sem
kunnugt er, ársrit Sambands
norðlenskra kvenna, og annast
Halldóra Bjarnadúttir útgáfu
þess og ritstjórn. Ritið er að
þessu sinni 144 bls., i Eimreið-
arbroti, prýtt myndum, og kosl-
ar aðeins eina krónil. Það hefst
á kvæði, „Samvinnusöng ís-
lenskra kvenna“, eftir skáld-
konuna Huldu. í ritinu er m. a.
fundargerð aðalfundar Sam-
bands norðlenskra kvenna, rit-
gerð um þrevtu og hvíld, eftir
dr. Helga Tómasson, grein um
austfirskar krossvefnaðar-
ábreiður, eftir Sigrúnu P.
Blöndal, grein um jurtaliti, cft-
ir Matthildi Halldórsdóttur,
grein um íslenskar ætijurtir,
eftir ritstjóra tímaritsins, og
fjölda margar greinar aðrar
þarflegs efnis. — Islenskar kon-
ur álment ætti að kaupa rit
þetta og lesa.Með Hlín er að
þessu sinni ókeypis fylgirit:
„íslensk vefnaðarbók“, með
myndum. Hefir Sigrún P.
Blöndal, Hallormsstað, tekið
hana saman.
Kjósið C-listann!
Búnaðarritið.
16. árg. Búnaðarritsins er
nýlega kominn út. Ritstj.: Metú-
salcm Stefánsson, búnaðar-
málastjóri. Efni ritsins cr að
þessu sinni: O. P. Pyndt dýra-
læknir: Um geitfé I. (Ivyn, út-
breiðsla og almennar leiðbein-
ingar), II. Smágreinar um geit-
fé hér á landi, eftir Benedikt
Kristjánsson, Pál Jónsson og
Kristinn Guðlaugsson. Theódór
ArnLjörnsson: Búf jártrygging-
ar og vanhöld. Ragnar Ásgeirs-
son: Kártöflur, Skýrslur starfs-
manna Búnaðarfélags Islands
11)31. Ólafur Sigurðsson: Lcið-
arvisir um fiskirækt i ám og
vötnum. P. Zóþhóniasson: Vetr-
arfóður kúnna. Helmut Lotz:
Arðsöm sauðf járrækt. Karakul
sauðkindin. (Með viðbæti, eftir
P. Z.). Margeir Jónsson: Um
skóga í Skagafirði á landnáms-
öld. Árni G. Eylands: Tvær
slefnur. Búnaðarþingstiðindi
1932. Málaskrá. M. Stefánsson:
Jarðabæturnar 1931. P. Z.:
Bólusctning við bráðafári 1931.
f. G. S. Espholin: Verður skyr
ulmenn útflutningsvara úr
landinu? Efnisskrá og höfunda-
tal Biinaðarritsins XXI.—XLV.
úrg. —
Kjósið C-listann!
Útvarpið í dag.
10,00 Veðurfregnir.
12,15 Hádegisútvarp.
16,00 Veðurfregnir.
19,05 Grammófóntónleikar.
19.30 Veðurfregnir.
19,10 l'ilkvimingar. Tónleikar.
20,00 Klukkusláttur.
Fréttir.
20.30 Erindl: Frá útlöndum
(sr. Sig. Einarsson).
21, Tónleikar: Alþýðulög (Ut-
varpskvartettinn).
Einsöngur. (Kristján
Ivristjánsson).
Fiðlu-sóló: Folies d’Es-
pagnc, eftir Correlli, leik-
in af George Eneseo;' —
Caprice No. 24, eftir Pa-
ganini, leikinn af Szigeti.
Sendisveinadeild Merkúrs
hélt nýlega framhalds-aðal-
fund sinn. Voru þessir sendi-
sveinar kosnir í stjórn deildar-
innar: Björn Þorgrímsson, for-
maður, Indriði Halldórsson,
Friðfinnur Friðfinnsson, Olgeir
Þórðarson og Árni Vigfússon.
— Umsjónarmaður deildarinn-
ar er Gísli Sigurbjömsson eins
og að undanförnu. — Hefir
sendisveinadeildin þegar hafið
vetrarstarfsemi sina og heldur
nú uppi námskeiði i ensku.
Ættu þeir sendisveinar, sem
enn þá liafa ekki tilkynt þátt-
töku sína að gera það lúð allra
fyrsta á skrifstofu félagsins,
Lækjargötu 2, milli 6—7 á
kveldin. S.
»
Fimleikaæfing K. R.
I dag verða æfingar kl. I fyr-
ir telpur 6—10 ára, kl. 5 fyrir
telpur 10—14 ára, kl. l1/^ 1. fl.
kvenna, kl. 8y« 2. l'l. karla og
kl. 9J/L> 1- fl. karla. Félagar em
beðnir að koma á þessar æfing-
ar og greiða gjaldið um leið.
Fimleikakennarar félagsins eru
eins og að undanförnu ungfrú
Unnur Jónsdóttir og lir. Júlíus
Magnússon. íþ.
Frá Olympíalelkunnm
í Los Angeles.
-—o—
Kringlukast (úrslit): Á tveim
síðustu Olympíuleikum hafa
Amerikumenn unnið kringlu-
kastið - sami maður (Bud
Iiouser) i hæði skiftin; hann
átti líka Olympíumetið með
47,32 m. síðan i Amsterdam
1928. A tveim leikunum þar
áður (Stokkhólmi 1912 og
Antwerpen 1920) unnu Finnar
þennan kappleik.
Nii fóru leikár svo: 1. J. An-
derson, Bandar. 49,49 m.; 2.
Laborde, Bandar. 48,47.; 3.
Winter, Frakkl. 47,85 m.; 4.
Nóel, Frakkl. 47,84 _ m.; 5.
Donogan, Ungverjal. 47,06 m.;
6. Madaracz, Ungvl. 46,51 m. -
Fjórir keppendur nú köstuðu
lengra en fyrra Olvmpiumet —
[jað sýnir skýrt, hve miklir af-
reksmenn áttust hér við. Sigur-
vegarinn, Anderson, var jafn-
asti og besti kastarinn; fjögur
hestu- köst lians voru lengri en
lengsta kasl inesta manns, landa
hans Laborde. Ivö'st lians voru:
47,87, 18,86, 49,39, 49,49, 48,72,
47,98.
Aftur á móti leikur nokkur
vafi á því, hvort lengsta kastið í
ka]jpleiknum var eign hans eða
ekki. I fyrsta úrslitakasti sínu
kastaði Frakkinn Noel svo
langt, að kringlan kom niður á
50 m. strikið; það sást ekki
gtögt af áhorfendasvæðinu,
hvort Iieldur hún merkti innan
eða utan við strikið. Þvi miður
gátu dómararnir, sem bar þó
skylda til, ekki heldur ákveðið
falldepilinn i*eð vissu, Jiví þeir
voru allir að horfa á stangar-
stökks-einvígið, þegar Noel
kastaði(!) Hann reyndi, i rétt-
lálri reiði sinni yfir trassaskaj)
dómaranna, að benda þeim á
merkið eftir kringluna, og fá
þá til að átta sig, en alt kom
fyrir ekki. Þeir tóku ekki orð
lians til greina. Varð lausnin þá
sú, á málinu, að Frakkanum
var leyft að kasta aftur, en nú
mistókst honum og kastaði „að
eins“ rúma 47 metra.
Meðal þeirra, sem þarna
keptu, var Jieimsmeistarinn, P.
Jessu]), Bandar.; met lians er
51.74 m. Hann er ákaflega hár
vexti, ep hefir ekki góðan stíl
í kastinu og er mjög ójafn. Nú
varð hann áttundi í röðinni og
kastaði lengst 45.25 m.; hin
köstin voru 39.00 og 43.83.
Ungverjinn Remecz, Norður-
álfumethafi með 50.74 m„ kepti
og þarna, en mistókst hrapal-
lega og varð næstur á eftir Jes-
sup með 45.07 m. kasti. Voru
það mikil vonbrigði, því hann
hafði næstu vikur fyrir leikana
ætíð kastað um 50 m. á mótum
heima fyrir.
Báðir FoJvkarnir höfðu ágætt
kastlag, einkanlega var kast-
staða þeirra og framsveifla
ágæt; þeir lögðust vel á kastið
og héldu þó hæfilegu jafnvægi,
Bandaríkjamennirnir báðir
sem fyrstir urðu, beygðu sig
djúpt niður i snúningnum, en
réttu sig svo eldsnögt í fram-
kastinu og skiftu um fætur með
leifturhraða — og fengu þann-
ig þyngdina vel á kastið.
Anderson sagði eftir sigurinn:
„Nei, eg cr ekki ættaður af
Norðurlöndum. Ætt mín er
komin frá Skotlandi; þar er
Anderson algengt nafn. Eg er
mjög glaður, að mér tókst svo
vel, og að eg gat viðhaldið þeirri
hefð, sem Houser vann Banda-
ríkjunum í þessari iþrótt á leik-
unum i París og Amsterdam.
En i lireinskilni sagt, hafði eg
búist við betri árangri, — en
úrsht í Olympíuleikum „taka
altaf ,á taugarndF“.“
Nokkar orð om bálfarir.
—o—
Með lögum nr. 41. 3. nóv. 1915
er líkbrensla leyfð hér á landi. Lög
]>essi eru einkar frjálsleg, samanber
2.. gr. laganna. Þar er ákvæði um
að karlar og konur 18 ára og eldri
geti sjálf ákveðið, hvort lík þéirra
skuli bálsett eða jarðsett. Skal hlut-
a'ðeigandi ákveða slíkt með skrif-
leguin gjörningi og tveim vitundar-
vottum. A sama hátt geta íoreldr-
ar ákveðið um lík barna sinna.
Nánustu skyldmenni 18 ára að
aldri geta og gert samsRonar ráð-
stafanir um framliðna vini sína og
vandamenn.
Af ofanskráðu sést, að hér er
öllum í sjálfsvald sett:, hvort ]>eir
vilja láta bálsetja eða jarðsetja lík
sín. Hér er engin lögþvingun, held-
ur fullkomið lýðírelsi.
Menn skyldu nú ætla, að eitthvað
hefði verið gert til framkvætnda
]>essu máli nú í full 17 ár, en það
'er ekki. Þó' er enginn efi á ]>ví, að
þúsundir manna mundu kjósa sér,
og ef ti! vill sínum nánustu, bálför
frekara en jarðarför. ef þess væri
kostur. Um ]>essi lög hefjr verið
ákaflega hljótt, enda þótt sumir
læknar hafi haldið þessu máli vak-
andi með lilaðagreinum. Þó haía
læknarnir ekki komið þeim stormi
í mál þett.a, að það feykti l>urtu
vanans þrælkun unt meðferð hinna
framliðnu og skifti jarðarför i ]>ál-
för.
Maður skyldi nú ætla; að presta-
stétt ]>essa lands hefði tekið þetta
þrifnaðarmál á dagskrá sína, en svo
er ]>ó ekki. Munu prestarnir vera
]>essti máli miður hlyntir. Er þeim
hætt við að halda fast í gamla helgi-
siði og venjur, jafnvel ]>ótt þeir sjái
annað betur fara. En þeim góðu
mönnum verður.að skiljast, að tím-
ans verk falla, hversu voldug og
vanaföst sem þau eru. og svo er
um fvrirkomulag þeirra verka.
Fríkirkjupresturinn í Reykjavík
hefir þó raunar tjáð sig hlyntan
hálsetningu líka, og er þa'Ö vel far-
ið. Hann hefir ]>ó lýst vanþóknun
sinni á því. að dr. Gunnlaugur
Claessen hefir skrifað um og lýst
frá vísindalegu sjónarmiði, hvernig
rotnun líkamans, í jörðinni, gailgi
fyrir sig. — öðru atriði í grein
prestsins gast mér, eftir atvikum,
ekki að, en ]>að var, að annað væri
nauðsynlegra en skri f um mál þetta.
Mér virðast nú ekki hafa verið
]>re)i:tar svo' miklar ræður um mál
þetta. hvorki í blöðum né á mann-
íundum, að nokkur geti verið orð-
inn þrcyttur á þvi. En eg vil nú
spyrja fríkirkjuprestinn og alla
a'ðra mæta menn, hvaða málefni
hafi nokkuru sinni komist i fram-
kvæmd, sem ekki hafi meira og
minna verið að nauðsynju „agiter-
að“ fyrir í ræðu og riti. Eg sagði
áður að um þetta mál hefði verið
hljótt, en afleiðjngin.er sú, að mál-
inu hefir ekkert ]x>kað áleiðis i
seytján ár.
Hér i Reykjavik er íull þörf bál-
stofu. Fólkinu fjölgar óðiun, sam-
göngur á landi og sjó eru nú orðn-
ar svo góðar, að auðvelt er að
flytja úr fjarlægum stöðum lik
þeirra, er bálfarar óskuðu. Land
fyrir ldrkjugarð er miður gott.
samanber hinn nýja kirkjugarð hér
við bæinn, og tímans kröfur kalla
óspart á breytta venju i ]>essu efni.
.Alt ]>etta vdrðist mér eiga rétt á
sér. En hér er fleira sem bíður
lausnar.
Það er kunnara en frá þuríi að
segja, að óánægja hér í bænum er
mögnuð vfir hinurn gi furlega út-
fararkostnaði, sem hér er or'ðinn
tíðkaður, og alt virðist stuðla að
því að gera hann óumflýjanlegan.
Jarðarfarir hér i bænttm verða
tæpléga framkvæmdar fyrir minna
fé cn 6—8 hundruð krónur. Er
þetta feitur reikningur, og von að
fátækum ekkjum og börnum svíði
undan lausn þessa fjársjóðs, sem
heimilið ef til vill gæti lifað af
mikinn hluta árs. Trésnviður hefir
tjáð mér, að vönduð og falleg lik-
kista þurfi ekki að kosta meira en
120—130 kr. En hvað eru þær
seldar fyrir hér í bænum? Þá eru
og margir aukapóstar þessu sam-
fara. 4". d. er mér tjáð, að kistu-
smiðurinn selji nærvist sína við
kistulagninguna fyrir laglegan
skilding, og einnig sé sérstakt gjald
fyrir að ílytja kistuna heim á-heihi-
ili hins framliðna. Eg fyrir mitt
leyti trúi ]>essu ekki, en get ]>ess
hér, svo að leiðrétt verði, ef um
rangfærslu er að ræða. En hvað sem
um alt þetta er, þá er það víst, að
útfarir hér, með ]>ví fyrirkomulagi
sem nú tíðkast og hefir tíðkast, eru
geigvænlegar að kostnaðarhliðinni,
og þarf slíkt að breytast.
Eg hefi heyrt ]>ví haldið fram,
að liálstofa mundi hér ekki hafa
mikið að gera, en fyrir þvi er eng-
in vissa. Hitt tel eg sennilegra, að
brátt mundi hún hafa hér mikið
verkefni. Tel eg óefað að þessi
þjóð sé svo upplýst, andlega þrosk-
uð og þrifin. að bálfarir múndu
verða liér nær eingöngu, ef ]>eirra
væri kostur. Þá hefi eg heyrt því
haldið fram, aÖ sparnaður yrði litill
eða enginn, en ]>etta er vitanlega
sagt út í bláinn. Að vísu er hér ekki
hægt að segja um bálfararkostnað.
Fer hann vitanlega rnikið eftir þvi
hvað liálstofan hefði mikið að gera,
og ekki hefir verið athugað hvernig
bálförum yrði best fyrir komið og
ódýrast. En það er hlutur sem er
óhjákvæmilegt að athuga þegar bál-
stofa væri l>ygð. Það er sannfær-
ing mín, að væri jarðarför breytt
í bálfqr, hyrfi að miklu sá uggur
og óhugur, sem nú stendur við lík-
börur hins framliðna. Og margur
mundi reifari til hinstu hvílu ganga,
ef hann vissi sér búna bálför í stað
venjulegrar jarðarfarar. Af mér
cr ]>að að segja, að eg mun leggja
svo fyrir, þegar eg loks hefi tíma
til að ganga til hinnar hinstu hvíld-
ar, að ]>á verði, cr alt er um gar'ð
gengið, líki mínu ráðstafað svo:
Eg mun láta bjóða læknadeild Há-
skólanS lík mitt til krufningar í
]>arfir læknavísindanna, að þvi
búnu vil eg efld veröi að mér bál-
för og mínar „jarðnesku leifar"
brendar til ösku. Engar ákvarðanir
mun eg gera um að mér verði sung-
in „sálumessa". en læt ]>á sem næst
mér standa ráða því.
>QOÍX ÆOOt; 300« XÍOOt 50CW
í Þeir sem ganga best , O
£ klæddir eru í fötum frá S
j Árna & |
j Bjarna.
;booooooc>ooociooo;;ooociooooc
Kristmann Guðmundsson:
MORGUNN L FSINS
(Livets Morgcn).
Katanesfólkið.
Guðm. G. Hagalín þýddi.
Þetta er besta saga höfimdarins,
sem allir þurfa að lesa.
r
valið og metið 1. fl. dilkaspaS-
kjöt úr bestu sauðfjárx-æktar-
héruðum landsins, saltað í lieií-
tunnur, hálftunnur, lcvartil og
kxita, einnig sauðakjöt í heil-
tunnum, fæst nú og framvegis
hjá
Sambaudi ísl. samvinnufélaga
Sími 496.
IKODAK
ALBDM
og alskonar
Ijósmynda-
VÖPUP.
■ THIELE
H Austupstpæti 20
AÖ siðustu tel eg ]>etta næsta
skrefið ,til framkvæmdar bálstofu-
íriáiinu: Það verður að skora á
stjórnir safnaðanna að kalla sam-
an fundi hið allra fyrsta og ræ'ða
mál þetta. Fáist samþyktur vilji
meiri hluta þeirra funda um bygg-
ing hálstofu, skal sú fudarsamþykt
send bæjarstjórn Eeykjavíkur, sem
]>á verði skorað á að hrinda máli
þessu í framkvæmd hið allra fyrsta.
P. Jak.
--------jm ---------?—
Utan af landi.
—o---
Gunnólfsvik, 30. sept. — FB.
Dragn ótaveiðin.
Frá því 15. júlí i suniar, er
dragnótaveiði var leyfð, hefir
stöðugt verið hér fjöldi drag-
nótabáta. Allir hafa bátar þessir
verið danskir og færeyskir, að
einum undanteknum, sem var
frá Akureyri. Dönsku hátarnir
hafa flestir verið frá lísbjerg
og Frederikshavn, en þeir fær-
eysku frá Thorshavn og Trang-
isvaag. Veiði bátanna hefir ver-
ið misjöfn, en flestir þeirra
rnunu ]>ó hafa aflað fremur vel.
Sjómönnum. hér cr fremur illa
við þessa veiði, scgja að drag-
nótin flæmi fiskinn frá hotnin-
um og auk þess losi b.An mikið
af skeljai*usli, krossfiski o. s.
fry. úr botninum. Þar sem svo
lina sé lögð, þar sem veitt lief-
/
I