Vísir - 28.03.1933, Blaðsíða 2

\ 1 S I R
Höfum fyrirliggjandi:
w*| m Coats, 6-þættan
w JLJLJLJLJLcB, Kerrs 4-þættan.
Gæðin óviðjafnanleg — verðið lágt.
Símskeyti
Dagenham 27. mars.
United Press. FB.
Verkfallið í Dagenham.
Sjö þús. vcrkamenn í Dag-
enham-verksmiðjunum hafa
nú gert verkfall. Söfnuðust
þeir saman í nánd við verk-
smiðjumar i dag og var búist
við óeirðum. Voru 100 lög-
regluþjónar kvaddir til starfa
á verksmiðjusvæðinu. Dreifðu
þeir mannfjöldanum, án þess
að til óeirða kæmi. Varnar-
garðar úr timbri voru því næst
hlaðnir í verksmiðjuhliðin.
Dagenham 28. mars.
United PresSi - FB.
Margir verkamenn sváfu i
verksmiðjunum i nótt, að ráði
verksmiðjustjórnarinnar. Neit-
aði liún að veita fulltrúum
verkalýðsfélaganna viðtal, en
hauðst til að veita viðtal full-
trúum úr hópi verkamanna
sjálfra. Vinna hætti i gær-
kveldi lijá Briggs Bodies Ltd.,
félagi, sem stendur í nánu sam-
bandi við Fordfélagið.
Genf 28. mars.
United Press. - FB.
Afvopnunarráðstefnunni
frestað.
Aðalnefnd afvopnunarráð-
stefnunnar freslaði fundum
sínum tit þ. 2ö. april, þá er Sir
John Simon hafði lagt fram
ályktun um, að tillögur Breta
vrði lagðar til grundvallar um-
ræðum þeim, sem fram færi
eftir páska. 'Ýmsir fulitrúanna
i nefndinni liafa lýst vd'ir því,
að þeir áskilji sér rétt til þess
að gera víðtækar breytingar-
tillögur við ráðagerð Breta.
Moskva í mars.
United Press. - FB.
Launalækkunarmál í Rússlandi
Um þessar mundir er unnið
að því að koma á launalækk-
un í ýmsum greinum, einkan-
lega þeirra, sem hæst liafa
launin, svo sem verkfræðinga
og annara sérfræðinga. Laun
starfsmanna við ýmsar stofn-
anir liafa verið lækkuð um
25—30%. Kemur þettá harl
niður á mörgum, því að dýr-
tíðin fer vaxandi í landinu. Til
dæmis um verðlag liér i borg
má geta þess, að kjöt kostar
20—25 rúblur kg., smjör 60—
70 rublur, mjólk 6 rúblur lítr-
inn, egg 1,80 rúbla stk., kar-
töflur 5 rúiilur kg. Má af því
ráða hve dýrtíðin kemur hart
niður á þeim, sem í borgum
búa, að vikulaun nema eigi
nema frá 30 og uj)]) i 125 rúbl-
ur. Brauð og nokkrar vöruteg-
undir aðrar fást þó með lágu
verði, og i matstofunum i verk-
smiðjunum fæst matur með
tiltölulega lágu verði,en mark-
aðsverð er sem að ofan segir.
NÝ BÓK: f leikslok, smá-
sagnasafn frá heimsstyrjaldar-
árunum, eftir Axel Thorstein-
son, 2. útg. mikið aukin, er
komin lit i vanda'ðri útgáfu.
Fæst hjá Öllum bóksölum.
Frá Alþingi
í g æ r.
—o—
Efri deild.
Þar voru 8 mál á dagskrá
og voru öll afgreidd, nema
norsku samningarnir, sem unr-
ræðum var írestað um til
næsta dags, í því skyni, að út-
varpa þeim.
Frv. um mal ú heyi til sölu
var skv. meðmælum landbún-
aðarnefndar vísað til 3. umr.
óbreyttu.
Frv. um lánveitingar úr
Bjargráðasjóði, var eftir nokkr-
ar umræður einnig visað til 3.
umr. óbreyttu.
Frv. um byggiugarsamvinnu-
fél. var visað til 2. umr. og
nefndar.
Frv. um sötu á Mið-Sáms-
stöðum sömuleiðis.
Frv. um verslunar- og sigl-
ingasamninga, sem felur í sér
ákvæði um það, hvaða við-
skiftakjörum þær þjóðir, sem
vér njótum ekki lrestu kjara
samninga lijá, skuli njóta hjá
oss. Flm., Jón Þorláksson, gerði
grein fyrir efni og tilgangi frv.
Kvað liann alveg vanta fyrir-
mæli um þessi efni, og hefði
það komið sér sérstaklega illa,
í sambandi við norsku samn-
inggna, og mætti ekki lengur
dragast að bæta úr því. — For-
sætisráðlierra tók frumvarp-
inu vel, en vildi þó heldur, að
ákvæði þess yrði sett í heim-
ildarformi, þannig að ríkis-
stjórn gæti ráðið því í livert
sinn, hvort þeim yrði beitt.
Frv. var vísað til 2. umr. og
allsherjarnefndar, en jafn-
framt lagt svo fyrir, að utan-
rikismálanefnd fengi það til at-
hugunar.
Síðustu tvö málin voru
þingsályktunartillögur, hvern-
ig ræða skyldi, önnur um
skipun milliþinganefndar til
að gera till. um kaup hins op-
inbera á jörðum, sem væri
einkaeign, og hin um breyt-
ingu á leyfisbréfi um sæsima-
sambandið. — Voru ákveðnar
2 umræður um hvora tillögu.
Neðri deild.
Þar voru 7 mál á dagskrá.
2. mál, Frv. til laga um bann
við því að bankar og aðrar
lánsstofnanir greiði hærri
vöxtu af innstæðufé, en Lancls-
banki lslands ákveður, 2. umr.
Framsögum. fjárhagsnefnd-
ar, Bernli. Stefánsson, gerði
grein fyrir áliti nefndarinnar,
og lagði hún til, að frv. }rrði
samþykt með mjög smávægi-
legum breytingum. Miklar um-
ræður urðu þó um málið. 1.
þm. Skagf., Stgr. Steinþórsson,
spurði forsætisráðherra (flm.
frv.) livers vegna þetta ákvæði
næði ekki til Söfnunarsjóðs
íslands þar sem hann gæti ekki
séð neina ástæðu gegn því að
hann hlitti sömu reglum um
þetta efni. — Forsætisráðherra
kvað það vera vegna þess, að
mikið af því fé, sem hann
hefði til umráða, stæði þar svo
langan tima eða jafnvel altaf,
ÍOQOOOOOOOQOOÍXXXSOQOOOÖOOOÍKSÍÍOOQÍSÖOOÍJOOOÍJOLÍOOÍiCtSÖOOXXJt
ð
Spratt’s
hænsnafóður,
þekt um allan heim.
Þórðnr Sveinsson & Co.
Umboðsmenn fyrir Spratts Patent Ltd.
í;
j;
;;
MOOOOOOOOOOOtXXXXXXXÍOOOOQCXXXXXXXXXXXiOOÍÍOQOOOOOOQOOOC
að' sér hefði virst rétt að hafa
hann undanskilinn þessum
lögum.
Umræður um málið stóðu
fvrst frá kl. 1—2, þá var fundi
frestað til kl. 5 vegna lokaðs
fundar i sameinuðu þingi.
Þegar fundur liófst á ný \ar
umræðum haldið áfram og
frv. að lokum samþykt með
þeim breytingum, sem fjár-
hagsnefnd lagði til, og málinu
vísað til 3. umr. með 15 samlilj.
atkvæðum.
Þá var fundi frestað til kl. 9.
7. mál, Frv. til fjárlaga fyr-
ir 19.Fi, framh. 1. umr. (eld-
húsumræður).
Þm. Seyðfirðinga, Haraldur
Guðmundsson, tók fvrstur til
máls og talaði á aðra klst. Var
ræða lians að mestu leyti end-
urtckning á þvi, sem hann
sagði síðast þegar .þetta mál
var til umræðu og að nokkuru
levti viðurkenning á ósann-
indum þeim, í garð dómsmála-
ráðherra og stjórnarinnar i
heild, sem hann ekki þá þegar
tók fram „að mundu vera
lýgi.“ Hann vildi þó lialda fast
við vamæksluna á landhelgis-
gæslunni við Vestfirði og kvaðst
nú hafa fengið skevti þaðanmeð
yfirlýsingu um að hann liefði
ekki látið ofmælt um það síð-
ast. Þá vék hann einnig að Is-
landsbankamálinu, sakamál-
unum og ríkislögreglunni, sem
hann sagði að væri með öllu
til orðin af völdum. bæjar-
stjórnarinnar, og var ekki ann-
að að lieyra, en að liann teldi
framkomu kommúnista 9. nóv.
mjög viðeigandi og þá einu
réttu þegar svo stendur á, að
fé er ekki fyrir hendi til þess
að greiða þeim kaup það, sem
þeir krefjast. Að lokum bar
hann fram þá ósk, að sam-
steypustjórnin ætti ekki eftir
að lifa fleiri eldhúsdaga, en
það er sem vitanlegt er aðal-
áliugamál jafnaðarmanna
þessa stundina, og bæði stjórn-
arskrármálið og norsku samn-
ingarnir aulcaatriði móts við
það.
Forsætisráðh. tók næstur til
máls. Hann las nú upj) þing-
málafundarsamþyktina úr V.-
Isafj.sýslu, sem lýsti ánægju
sinni vfir landhelgisgæslunni
samkv. yfirlýsingum þriggja
fulltrúa úr liverjum lireppi
sem fundinn sátu. Hann kvað
það erfitt að fylgja vilja H.
G. þar sem Iiann liefði átalið
stjórnina fyrir að kostnaður við
dómgæsluna hefði farið fram úr
fjárlögum og lika fyrir það, að
öll varðskipin hefðu ekki verið
höfð úti i senn, og væri þvi svip-
að ósamræmi eins og þegar
hann ávítaði stjórnina fyrir að
framlengja tolla, en hefði þó
sjálfur oft og tiðum hjálpað til
þess.
Dómsmálaráðherra kvaðst
liafa lirakið ræðu H. G. síðast,
og þar sem þessi væri að mestu
endurtekning á hcnni og ílest
þegar tekið aftur, væri ekki
mörgu að svara. Hann fór þó
nokkuð inn á íslandsbanka-
málið og hrakti þá eins og síð-
ast öll ummæli H. G. i því efni,
og svo fór, eins og H. G. sjálf-
ur gat sér til áður en hann lauk
máli sínu, að ekki „stóð steinn
yfir steini“ af neinu þvi sem
hann hafði sagt.
Atvinnumálaráðlierra (Þor-
steinn Brieni) svaraði einnig
þeim hluta ræðunnar sem
snerti hann.
Umræður stóðu til kl. 1, og
var þá fundi slitið og atkvæða-
grciðslu frestað.
Hitler
og
kommúnist ar
Heimsblöðunum verður, sem
vænta mátti, mjög tiðrætt um
ástandið í Þýskalandi. Nazist-
ar (Nationalsoeialistar eða
þj óðernisj af naðarmenn) haf a
náð þar völdum i sínar hend-
ur. Foringi þeirra, Hitler,, er
orðinn kanslari i landinu, og
hefir fengið, að heita má, ein-
ræðis-váld, um næstu fjögur
ár. Hinn stjórnarflokkurinn,
Nationalistar eða þjóðernis-
sinnar, hafa langtum minna
fvlgi mcð þjóðinni, og það eru
allar líkur til, að Nazistar geti
farið og muni fara sinu fram,
livað sem andstæðingar þeiiTa
segja og livað sem Nationalist-
ar segja, eins og nú horfir.
Nazistar hafa lýst því yfir, að
þeirrra höfuðverk sé að liefja
Þýskaland til vegs og gengis á
ný, en framtið þjóðarinnar sé
undir því komin, að kommún-
isminn verði barinn niður
harðri hendi. Og þeir liafa ekki
dregið á langinn að liefja bar-
áttuna til þess að bæla niður
þá stefnu. Sú barátta liófst íyr-
ir nokkuru, og stendur enn
yfir. Og henni verður haldið
áfram, á meðan Nazistar verða
við völd, eða þangað til þeir
ná þessu marki sinu. Frétta-
ritari Manchester Guardian tel-
ur, að það liafi markað tima-
mót í sögu Þýskalands eftir
styrjöldina, er Hitler komst til
valda. Og hann bendir á, að
það séu Nazistar ,sem öllu ráði
og alt knýi fram, þrátt fvrir
það, hve margir ráðherrar séu
úr flokki Nationalistá, og von
Papen sé einhversstaðar að
tjaldabaki, og það sé varla
minst á hann'. Hinsvegar telur
fréttaritarinn Göhring hafa
verið höfuðleiðtoga Nazista
fvrstu vikurnar af stjórnar-
tímabili þeirra, frekara en Hit-
ler. Göhring hafa lagt á snjöll
ráð og haft hepnina með sér.
Áform lians hafi liepnast fram-
ar öllum vonum. Þeim hafi
tekist að ná á sitt vald vTir-
stjórn lögreglunnar í öllum
ríkjum landsins, einnig í Bay-
ern, þar sem imugustur gegn
Nazistum er þó hvað mestur.
Fréttaritarinn fer engum lofs-
orðum um aðferðirnar, cn á-
rangri liafi þ.eir náð. Félagar
þeirra, Nationalistar, liafi ekki
annað gert en að glápa undr-
andi á athafnir þeirra. Tak-
mark Nazista er, að ná öllu
valdi, i svcitar-, bæjarmálum
og ríkismálum, í sínar liend-
ur, og nú, er lögregluvaldið er
í þeirra höndum, er næsta
skrefið að ná stjórnmálavald-
inu líka.
Nazistar gera sér ljóst, segir
fréttaritarinn, að stjórnarbylt-
ing þeirra hafi hepnast „of auð-
veldlega", og þeir vita vel, hve
ínikillar mótspyrnu þeir geta
vænst frá andstæðingum sin-
um. Að öðrum kosti væri ekki
hægt að skýra það, hvers vegna
þeir ofsæki þá svo mjög. Þeir
vita, að stjórnarbylting þeirra
nær ekki tilgangi sinum til
fullnustu, þótt þeir fái lög-
regluvaldið i hendur og dragi
Nazistafánann við liún á opin-
berum byggingum.
Nú, segir í fregnum til M. G.
frá Þýskalandi, er ekki hægt
að ætla, að það sé að vilja
ríkisstjórnarinnar, hvernig á-
rásarlið Nazista liefir liegðað
sér víða. Arásarliðið bafi vafa-
lausl unnið hermdarverk upp
á eigin spýtur, og þess sjáist
jafnvel merki, að rikisstjómin
óttist, að hún geti ekki liaft
hemil á þessu liði^ínu. En þótt
ríkisstjórnin beri ekki ábyrgð
á morðum og árásum liðsins,
geti það ekki verið miklum efa
undirorpið, að krókurinn liafi
beygst í þessa átt, vegna fyrir-
skipaua rikisstjórnarinnar.
Húsrannsóknirnar hjá jafn-
aðarmönnum, eigi síður en
kommúnistum, er i samræmi
við yfirlýsing Frick’s ráðherra
i Frankfurt, að uppræta verði
socíalismann ekki siður en
kommúnismann. Gera verður
ráð fyrir, að Frick hafi eklci
notað orðið að „uppræta“ í
bókstaflegri merkingu, þótt á-
rásarliðið liafi á stundum mis-
skilið slík ummæli. Hinsvegar
sé þeirri aðferð mjög beitt, að
telja meðlimum verkalýðsfé-
laga trú um, að þeim sé bent-
ast að ganga i Nazistaflokkinh.
Einkanlega hafi verið mikið að
jiessu gert á stærstu vinnu-
stöðvunum í og i nánd við Ber-
lín. Fréttarltarinn kvaðst liafa
lieyrt, að allmörgum hafi „snú-
ist hugur“, en getur þess til, að
óttinn við að liafa ekki i sig
og á, hafi ráðið miklu.
Þ. 10. mars var símað frá
Þýskalandi, að mikið bæri á
andúð gegn Gyðingum, en svo
hafi virst, sem lögreglunni i
Berlín liafi verið skipað að
koma i veg fyrir árásir á hend-
ur þeim. Útgáfa „Berliner Ta-
geblatt“ var bönnuð í 2—3
daga, eu blaðið hafði fundið
að framkomu stjórnarinnar í
Bayern og hvatt liana til þess
að koma í veg fyrir liryðjuverk
í landinu. — í ræðu sinni í
Frankfurt, sagði Frick innan-
ríkisráðlierra, að það yrði að
uppræta kommúnismann. Kom-
múnistar væru föðurlandssvik-
arar, leigðir fyrir erlent fé.
Jafnframt liótaði liann þvi.
að kommúnistum væri eigi
leyfð þingseta. „Það verður að
kenna þessum mönnum að
vinna nytsemdarverk, og þeir
skulu fá tækifæri til að læra, a
þeim stöðum, er mönnum verð-
ur safnað saman til vinnu. Þeg-
ar þeir hafa gersl góðir borg-
arar, skulum við taka þeim
fegins hendi. En kommúnist-
arnir eru ekki eini flokkurinn.
sem verður að liverfa úr land-
inu: Socialistamir verða að
liverfa með þeini, því að soci-