Vísir - 22.05.1933, Blaðsíða 2

V 1 S I R
Höfum nú fengið aftur:
Gaddavír»»
3SO mtr. rúllur.
Sími — einn — tveir — Jrir - fjðrir.
hafi verið á fundinum. — Að
svo búuu þakkaði fundarstjóri
mönnum fyrir að liafa gefið
ræðumönnum gotl hljóð og
sleit því næst fundi.
Að fundinum loknum gekk
Fánaliðið, sem skipað er vösk-
um og góðum drengjum úr
Verði og Heimdalli, lieim til
formanns Sjálfstæðisflokksins,
.Tóns Þorlákssonar alþm.,
Magnúsar Guðmundss., dóms-
málaráðh. og Olafs Thors al-
þm., en Ixíir eru allir i mið-
stjórn Sjálfstæðisflokksins. —
Hylti Fánaliðið þá Magnús
Guðmundsson og Ólaf Tliors,
er svöruðu með ræðum, en Jón
Þorláksson var ekki heima, er
Fánaliðið kom. <\ð svo búnu
gekk það til Varðarhússins.
Mun fundurinn vafalaust
hafa mikil áhrif til þess að
sameina sjálfstæðismenn til
einhuga baráttu fvrir fullum
sigri i kjördæmamálinu. og
öðrum málum, sem flokkur-
inn berst fyrir.
BiEreiflastöO íslands.
Hafoarstræti 21. Sími 1540.
Stjdrnmálafundur
landsmálafél. „Varðar" og Heimdallar“,
félags ungra sjálfstæðismanna.
Fjórvelda samþyktin.
Bretland, Ítalía, Frakkland og I»ýskaland fall-
ast á tillögur Mussolini um fjórvelda samþykt
til varöveislu friðarins í álfunni.
Stjórnmálafundur sá, sem
landsmálafélagið „Vörður“ og
„Heimdallur“, félag ungra
sjálfstæðismanna, liöfðu boðað
til, var haldinn í gær við Varð-
arhúsið og hófst laust eftir kl.
4. Skömmu áður en fundurinn ?
var settur geklc ein sveil úr
Fánaliði þessara félaga frá
Varðarhúsinu um bæinn og
aftur á fundarstaðinn. Skipaði
sveitin sér undir fána sínum
fyrir framan Varðarhúsið.
Mikill m^nnfjöldi var þar
saman kominn og var gjallar-
horni komið fyrir vfir svölum
hússins, en þar voru ræðurn-
ar fluttar.
Formaður Varðar, Gumiar
E. Benediktsson lögfr., setti
fundinn og skýrði frá tildrög-
um hans. Einnig gerði liann
að umtalsefni stofnun Fána-
liðs félaganna og bauð þá
sveil úr liðinu, sem viðstödd
var, velkomna. Hlutverk henn-
ar kvað hann vera að halda
uppi reglu á fundum félag-
anna, bera merki Sjálfstæðis-
flokksins hátt og liafa for-
göngu í því, að fáni þjóðarinn-
ar væri í heiðri haldinn. Að
svo mæltu bað hann menn að
iirópa ferfalt liúrra fyrir Fána-
liðinu, og tók mannfjöldinn
undir með dynjandi húrra- f
hrópum. Til fundarstjóra
kvaddi hann Árna Jónsson frá
Múla fyrv. alþm. og til fundar-
ritara Ludvig C. Mágnússón
endurskoðara. Hófust þá ræðu-
höldin og tók fyrstur til máls
Sigurður Ivristjánsson ritstjóri.
Ræddi hann um stjórnar-
skrána og kjördæmamálið og
baráttu sjálfstæðismanna í
þessum málum. Einnig skýrði
hann frá því, hvernig horfir
um afgreiðslu þessara mála á
þingi, og hvers virði það er,
að liafa synjunarvald í efri
deild. Drap ræðumaður á
skattamálin í því sambandi.
Þessu synjunarvaldi mætti
ekki varpa frá sér, nema við-
unandi lausn kjördæmamáls-
ins fengist á þingi nú. Loks
lýsti hann framkomu fram-
sóknarmanna, tregðu þeirra og
óheilindum, í þessu máli. Þeir
vildi ekki veita þeim, sem við
sjóinn búa, jöfn réttindi á móts
við þá, sem í sveitum cru, en
jafnframt hefði þeir ástundað
að fara niðrandi orðum um
menningu Reykvíkinga og róg-
borið þú út um sveitir lands-
ins um leið og þeir hefði verið
skattpíndir úr hófi fram og
meira cn aðrir landsbúar.
Hvatti hanu menn til liarðrar
baráttu, uns fullnaðarsigur
væri unninn í kjördæmamálinu.
Næstir tóku til máls Guðm.
Benediktsson bæj argj aldkeri
og Kristján Guðlaugsson lögfr.
Sagðist þeim vel og skörulega
og' var, að ræðum þeirra lokn-
um, borin npp svo Idjóðandi
tillaga:
„Fundurinn skorar á þing-
menn Sjálfstæðisflokksins að
fylgja fast fram kröfunni um
jafnan kosningarrétt allra kjós-
enda í landinu og' heitir þeim
öruggum stuðningi til að leiða
það mál til lykta með hverjum
þeim löglegum og þinglegum
meðulum, sem þingflokkurinn
hefir vald á.“
Þá tölUðu þeir hver af öðr-
um: Magnús Jónsson alþm.,
Öskar Clausen kaupm., Pétur
Ilalldórsson alþm., .Tóhann
Möller stud. jur., Sigurður
Jónsson rafvirki, Jón Kjartans-
son ritstjóri og Jakob Möller
alþm. Sagðist þeim öllum vel
og skörulega, og h'vöttu þeir
alla góða íslcndinga til þess
að leggja fram krafta sina til
þess að fá réttlætismálið til
lykta leitl og vinna að þvi, að
lýðræðið væri í heiðri lialdið.
í ræðu sinni mintist Jakob
Möller á það, að upp á siðkast-
ið liefði það verið borið út
mjög kappsamlega, hæði liér i
bænum' og úti um land, um
þingmenn Sjálfstæðisflokksins,
að þeir væri of kröfuharðir í
kjördæmamálinu, og væri
meðfram þess vegna gott, að
boðað hefði verið til þessa
fundar, svo að þingmenn
flokksins gæti fengið fulla
vitneskju um hver væri vilji
kjósendanna. Sjájfstæðismcnn
kvað hann liafa slegið skjald-
borg um lýðræðið. Lauk hann
máli sínu með því að biðja
menn að hrópa ferfalt húrra
fyrir lýðræðinu, og tók allur
mannfjöldinn undir það vel
og drengilega.
Fundarstjóri bar loks upp
tillögu þá, sem birt er hér að
framan, og greiddu næstum
allir, sem viðstaddir voru, til-
lögunni atkvæði, en talið er, að
hátt á þriðja þúsund manna
Rómaborg', 22. niaí.
• United Press. - FB.
Tillögnr Mussolini um fjór-
veldasáttmála til varöveislu friö-
arins í álfunni hafa náS fram aö
ganga. Þýskaland, Frakkland,
ítalía og Bretland hafa fallist á
tillögurnar. Fyrir hönd Frakk-
lands félst Dejouvenal á tillögurn-
ar í gærxig Göhring fyrir hönd
Þýskalands. Mussolini heíir sent
eintak af samningnum, en í honurn
fallast veldin fjögur á aö vinna
sameiginlega aö því næsta ára-
tug, aö varöveita friðinn í álfunni,
Bændor svívirtir
í málgagni „bygðavaldsins“.
„Tíniinn hefir löngum alið á
rógi meðal bænda og ltaup-
staðabúa.
Þetta er svo kunnugt, að ekki
þarf mörgum orðum að því að
eyða.
Loddarar framsóknar og
þjóðnxðingar hafa flækst um
landið þverl og endilangt og
predikað fyrir bændum, að
Reykvikingar væri að eyði-
leggja sveitabúskapinn. Þeir
tæki vinnuaflið úr sveitunum
]>yði hærra kaup, en bændur
gæti borgað — langt of hátt
kaup, því að vitanlega hefði
verkalýðurinn ekkert með þctta
liáa kaup að gera. Og alt væx-i
þctta í þvi einu skyni gert, að
koma bæiídunum á kné og
leggja sveitabúskapinn í rxistir.
Bændum væri því skylt að
bata kaupstaðal>úa, einkum
Reykvikinga. Þeir ætti að hata !
þennan „kaupstaðaskril“, sem
loddaramir nefna svo, og gera
lionum alt til bölvunar, sem
þeir gæti. „Kaupstaðaskríllinn“
ætti ekki að hafa nokkur rétt-
indi — ekki kosningarrétt, ekki
rétt til þess að láta börn sín
mentast i skólum ríkisins,
nema gegn æmu gjaldi o. s. frv.
Svona hefir hljóðið verið í
aðalblaði framsóknar nú um
mörg ár undanfarin.
En nú er svo komið, að þetta
þykir ekki nóg. Nú er bændum
sagt; að ef 'þá vanti peninga, sé
eina eða sjálfsagðasta leiðin sú,
að fara til kaupstaðabúa og taka
af þeim það fé, sem þeir kunni
að hafa sparað saman.
Reykvíkingum er neilað uin
kosningairétt á við sveitafólk.
En jieir eiga að opna pyngjur
sínar og láta bændum í té síð-
asta skildinginn.
til höfuöborgar fjórveldanna, til
undirskriftar.
Síöari fregn: Stjórmnálamenn
hér telja Mussolini eiga mikinn
þátt i því, að samkomulag náðist
en hann hefir undanfarinn hálfan
mánuð gert alt, sem í hans valdi
stóð, til þess að jafna misklíðina
milli Frakkl. og Þýskalands. Hins
vegar hafa ræður þeirra Roose-
velts og Hitlers stuðlað mjög mik-
iö að því, að samkomulag náðist.
Af sumum er það tækifæri, sem
ræðurnar gáfu til þess, að fá
skjóta lausn á vandamálinu, talið
hafa riðið baggamuninn.
Reykvíkingar eiga að bera
byrðar annara, en j>eir eiga
ekki að liafa nein réttindi, að
minsta kosti ekki nema af,
mjög skornum skamti.
Og jafnframt réttindaleysinu
er ]>eim ætlað að þola liróp og’
nið j>css blóðsugu-lýðs, sem sog-
ið hefir sig faslan á bændastétt
landsms. Þeim er ætlað að
standa j>egjandi og auðmjúkum
undir skammalestri ómerki-
legra loddara og kjaftakinda,
meðan farið er í vasa j>eírra og
síðasti peningurinn tckinn með
valdi.
Þetta er það hlutskifti, sem
„Tíminn“, kommúnislablað
sveitanna, ætlar Reykvíkingum.
En blaðið gætir j>ess ekki, að
]>að svivirðir bændastétt lands-
ins á hiiifi ódrengilegasta liátt,
er j>að ætlar lieniii j>á litil-
mensku ,að j>að sé tiem>ar vilji,
að farið sé ránsliendi um eign-
ir annai-a lienni til framdráttar.
Hugarfar hænda cr að minsta
kosti orðið ótrúlega breytt og
spilt, ef svo er prédikað í þeirra
nafni.
Islenskir bændur liafa löng-
um haft j>ann metnað, að vilja
bjarga sér sjálfir. Þeir liafa
ekki æðrast, þó að þungt væri
fyrir fæti í bili, og aldrei látið
sér detta í liug, að jieim væri
! rélt og skylt að fara í vasa
annara og sækja jiangað allar
nauðsynjar sínar. —- En nú
segir „Tíminn“, að bændur eigi
tiara að lieimta ]>að, að löggjaf-
inn fari i vasa Reykvíkinga og
annara kaupstaðabúa, j>eirra
sem eitthvað kunna að liafa
dregið saman mcð iðjusemi,
sjálfsafneitun og sparsemi, og
taki ]>aðan í þeirra nafni alt,
sem j>á vanliagar um. Bændur
j>urfi svo sem ekki að skamm-
ast sín fj-rir j>ess tiáttar tiltekt-
ir, ]>ví að í rauninni eigi þeir
j>etta alt samaii.
En „Tíminn“ segir það ósatt,
að hændur sé jæssarar skoðun-

Reyktar hvarvetna
TEOFANI
Cigarettur
eru keyptar vegna
gæðanna.
ar. Það kann að vera, að cinn
og einn afvegaleiddur sveita-
bóndi taki undir þenna herferð-
arsöng „Tímans“, en eg er viss
um, að mikill meiri liluti bænda
hefir andstygð á honum.
„Tíminn“ svívirðir bændur,
er hann gerir ]>eim upp hinar
allra lítilmannlegustu og lægstu
hvatir, og j>að má undarlegt
lieita, ef þeir þola þessar sví-
virðingar ár eftir ár.
Stjómarskráin mælir svo fyr-
ir, að eignarrétturinn skuli
friðhelgur. „Timinn“ fullyrðir,
að bændur lirefjist þess, að lög-
gjafinn ráðist á eignir Reyk-
víkinga og annara kaupstaða-
búa, taki ]>ær með valdi og
afliendi j>ær bændum og búa-
liði.
Eg er sannfærður um, að
„Tíminn“ mælir i óþökk allra
sæmilegra bænda, er hann full-
yrðir ]>etta.
Hitt er vitanlega rétt, að
bændastéttin er nú yfirleitt illa
á vegi stödd og þarfnast mikill-
ar lijálpar. Verðhrun afurð-
anna hefir orðið henni þimg-
bært og miklu j>migbærara en
j>urft hefði að vera. Ef landinu
hefði verið stjórnað forsvaran-
lega síðan 1927, hefði nú verið
hægt að miðla bændum 10—15
mitjónum króna, án þess að
taka krónuvirði að láni nokk-
urs staðar að og án þess að
þyngja skattabyrði þjóðarinnar
um einn einasta eyri.
En framsóknarstjórnin sá
fyrir þvi, að alt væri gleypt og
sleikt í botn, þegar verðfallið
skall yfir og krei>jian lagðist á
atvinnuvegina.
Og liún gerði meira en að
sleikja í hotn góðæristekjurnar.
Hún tók stórkostlcg peninga-
lán crlendis og gleypti þau lika.
ög svo leyfa jiessir menn sér
að tala um þjóðmál og fjármál
— þessir menn, sem alt hafa
lagt i riistir —- þessir menn,
sem að réttu lagi mætti vera
fegnir og þakklátir, ef j>eir fengi
að hírast óáreittir í ystu myrkr-
um gleymsku og þagnar.
* ¥