Vísir - 29.08.1933, Blaðsíða 2

VlSIR
))MamaH
OPAL, OPALCOL
Slmi 1-2-3-4.
kaldir litir eru fallegir og tærir, sem
litir náttúrunnar. — Þola sólskin og
þvott, án þess að upplitast.
OPAL, OPALCOL
litir eru einu litirnir, sem fullnægja al-
gerlega kröfum fiskunnar og þeirra
vandlátu. Kaupiö
því OPAL og
OPALCOL liti, ef
þér viljiö vera
viss um, að fá
það besta.
KXXSOQOQOQOOQOOGOQQOOQQOQOOQQOQOOOQOOOCQOOQOOOOQQQOWM
Seffle
iiítorar
Kraftmiklir, gangvissir, sterkbygðir §
| og olíusparir. Lágt verð og hag-
Ikvæmir skilmálar.
Aðalumboð: |
Þórðup Sveinsson & Co. 1
Reykjavík. |
KX)QOOOOOQQQOOQOQQOOOOOOQQOOOOOQOOOQOOQQOOOOOOOQOOOOO«
Símskeyti
—s—
London, 28. ágúst.
United Press. - FB.
Síldveiði Breta, innflutningur á
síld o. fl.
Samkvæmt skýrslum land-
búnaðar- og fiskimálaráðuneyt-
isins fyrir 1932, hefir dregið svö
mikið úr sildveiðum, að liið
mesta áhyggjuefni er. Alls voru
settar á land í Englandi og Wa-
les árið sem leið 2.334.197
vættir (hundred wéight = 50.8
kg.), en til samanburðar má
geta þess, að seinasta árið fyr-
ir lieimsstyrjöldina voru settar
á land 7.313.425 vættir. Skrá-
settum sildveiðiskipum liefir
mikið fækkað, en inn- og út-
flutningur á síld liefir einnig
minkað. Þannig hefir mikið
dregið úr síldarinnflutningi
þýskra skipa, að því er virðist
að miklu leyti vegna gjaldeyris-
erfiðleika. Árstekjur síldariðn-
aðarins hafa minkað um 900.-
600 sterlingspund árið sem leið,
miðað við 1931, og 3 milj. stpd.
miðað við 1929.
Vinarborg 29. ágúst.
United Press. - FB.
Austurríkismenn auka vígbúnað
sinn.
Vaugoin hermálaráðherra hefir
lýst ,því yfir, að Austurríki muni
setja á stofn varaherlið, með því
að æfa árlega 20,000 manna. Stór-
veldin hafa fallist á þetta.
Washington 29. ágúst.
United Press. - FB.
Viðreisnin í Bandaríkjunum.
Johnson yfirstjórnandi viðreisn-
arframkvæmdanna, hefir tilkynt,
að fullnaðarsamkomulag um viö-
reisn kolaiðnaðarins verði tilbúiö
innan þriggja daga. Hefir nú náðst
samkomulag um öll deiluatriði
milli kolanámueigenda og kola-
námuverkamanna. Námueigendur
hafa fallist á að viðurkenna fé-
lög kolanámumanna.
Hyde Park, N. Y. 29. ágúst.
United Press. - FB.
Roosevelt og M. Norman.
Montagu Norman aðalbanka-
stjóri Englands hefir heimsótt
Franklin D. Roosevelt. Heimsókn-
in var ekki gerð til þess að ræða
viðskifta og fjármál. Einkaritari
Roosevelts sagði, að heimsókninni
lokinni, að þeir hefðu ekki minst
á verðfestingu.
Maniia, í ágúst.
United Press. - FB.
Flugferðaáform Pan-American-
Airways.
Pan-Anierican-Airways á-
formar að koma á reglubundn-
um flugferðum milli San Fran-
cisko og Hong-Kong innan
tveggja ára, með viðkomu í
Manila og víðar. Félagið á-
formar að nota risa-flugvél,
sem nú er í smíðum, í flugferð-
ir þessar. Flugvélin á að hafa
4 1000 ha. mótora og geta flutt
52 farþega.
Bjargráí sösiallsmans
og
dðmnr reynslnnnar.
Kommúnisminn í Rússlandi.
Síðari ræðuna hélt hann 17. okt.
sama ár. Hún var birt í „Isvestia,"
hinu opinbera málgagni rússnesku
stjórnarinnar. í janúar 1929 birtist
hún i enskri þýðingu, í The Soci-
alist Review, málgagni enska
verkamannaflokksins.
Ræðan hefst á því, að Lenin
minnist á þá miklu stefnubreyt-
ingu, sem átt hafði sér stað, þar
sem nokkur öfl hins fjármagnaða
skipulags hefðu verið leyst úr læð-
ingi. ,,Vér héldum,“ segir hann,
„að bændur mundu láta kornið af
höndum, eins og krafist var. ..
Eg held því ekki fram, að það
hafi verið skynsamlegt af oss, að
búast við því. En vér gerðum það.
Þaö er því miður staðreynd. Því
miður segi eg, af því að reynsl-
an — meira að segja stutt reynsl 1
— sýndi oss, að oss hefði skjátl-
ast í þessum efnum. .. Vegna
Jjess höfum vér beðið alvarlegan
ósigur á hinu efnahagslega sviði.
.. Það er enginn vafi á því, -að
\ér höfum beðið ósigur, mikinn
ósigur. . . Það, að vér reyndum
að koma kommúnismanum á, olli
því, að vorið 1921 biðum vér ósig-
ur á hinu efnahagslega sviði, miklu
alvarlegri en þá, sem vér biðum
fyrir Kolchak, Denikin eða Pils-
udski.* Á þessu tímabili var efna-
hagsstefnan ekki í samræmi viö
þær hreyfingar, sem áttu sér stað
meðal fjöldans, og hún var ekki
fær um að auka framleiðsluna.
Kverskonar aukning var óhugs-
andi í þorpunum, vegna þeirra
krafna. sem ríkið gerði á hendur
bændum, Og hún var óhugsandi
í bæjunum, vegna þess, að komm-
únistisku skipulagi hafði verið
komið þar á. Það er þessi stefna,
sem olli kreppunni vorið 1921,
bæði hinni efnahagslegu og póli-
tísku. . .
Hin nýja stefna er að nokkru
leyti endurreisn kapítalismans.
Enn þá verður ekki um það sagt,
að hve miklu leyti það verður.
Sérleyfi til handa erlendum kapi-
talistum og tryggingar til handa
einstökum kapitalistum er hvorki
* Hershöfðingjar, sem réðust
með heri inn í Rússland.
meira né minna en endurrexsn
kapitalismans, og hin nýja efna-
hagsstefna vor stendur í órjúfan-
legu sambandi við þetta.
Bændur fá frelsi til þess að
versla með þann hluta framleiðsl-
unnar, sem eftir verður, þegar
þeir hafa greitt skattana. Mestur
hluti þjóðarinnar eru bændur. Og
landbúnaðurinn er lang stærsti
þáttur efnahagsstarfseminnar.
Þess vegna er annað óhugsandi
en að kapitalisminn blómgist á
grundvelli frjálsrar verslunar.
Aðalvandinn er að endurlífga
hagnaðarhvöt einstaklingsins. —
Hver maður, sem vinnur ákveö-
iö verk, verður að finna það, að
það snerti hann sjálfan hvort vel
gengur eða illa. Höfum vér stuðl-
að að því? Nei, þar hefir oss
skjátlast. . . Öll efnahagsstarfsem-
in verður að vera bygð á hagnað-
arvon einstaklingsins. . . Haldið
fundi ef þér viljið, en stjórnið án
minsta hiks. Stjórnið með meiri
festu en kapatalistarnir nokkuru
tíma hafa gert, annars sigrist þér
aldrei á þeirn. Það verður að
stjórna með meiri hörku en áður.
Þegar hermenn rauða hersins
höfðu þjarkað á fundum svo mán-
uðum skijxti, var hlýðnisskyldan
gerð jafn ströng og hún hafði ver-
ið á keisaratímunum. Hegningar
voru teknar upp, þar á meðal
dauðahegning, sem ekki þektist á
dögum keisarastjórnarinnar.“
Hér er svo greinilega að orði
komist, að engum fær dulist að hið
komrnúnistíska skipulag var ger-
samlega fallið um sjálft sig. Og
ac orsök falls ]xess var sú, f.ð
skipulagið var bygt á vitlausum
kenningum.
Margir þeirra, sem gerst hafa
verjendur kommúnismans neita
því og henda á aðrar ástæður. En
það er tilgangslaust með öllu. Len-
in hefir lýst orsökunum. Og hann
hefir áreiðanlega þekt þær betur
en þeir.
Skiplagið hafði ekki þær afleiö-
ingar í för með sér, senx til hafði
verið ætlast. Þær urðu alt aðrar.
Þær urðu slikar, að ómögulegt var
að halcla áfram sömu stefnu. í stað
efnahagslegi'ar velmegunar leiddi
það af sér efnahagslega eyðilegg-
iugu, af því að það var reist á
vitlausum kenningum og vanþekk-
ingu á efnahagslegum lögmálurn.
Kommúnisminn — hinn full-
komni sósialismi, sem komið var
á með byltingu og ofbeldi, féll um
koll af greiudum ástæðum.
Sameignarmenn kalla rússnesku
byltinguna öreigabyltingu eða
verkamannabyltingu. Þess vegnaer
nauðsynlegt að athuga það nokk-
uru nánar, hvernig aðstaða verka-
manna var á þessum árum.
Þegar verkamenn fengu ítök í
stjóríx verksmiðjanna, kom brátt i
ljós, að þeir kærðu sig ekki um
að reka þær i anda kommúnism-
ans. Þeir vildu stjórna þeim í auda
þeirrar greinar sósialismans, sem
nefndur er syhdikalismi. En sam-
kvæmt honum eiga verkamenn
hverrar verksmiðju að hafa ö!l
raunveruleg völd verksmiðjunnár.
Stjórnarherrarnir vildu það
ekki. Þess vegna bjuggu þeir svo
urn hnútana, að öll völd lentu í
höndum kommúnista. Kommún-
istaflokkur Rússlauds er mjög íá-
mennur. Það stafar af því að til-
tölulega fáir menn fá að ganga í
hann. Það getur því hæglega far-
ið svo, að enginn verkamaður cin-
hverrar verksmiðju sé í flokknum.
En þó eiga kommúnistarnir að
ráða' þar öllu, auðvitað undir eft-
irliti og eftir fyrirskipunum æöri
stjórnarvalda.
Verkamennirnir voru sviftir öllu
frelsi. Þeir ur'ðu að fara þangað,
sem þeim var skipað, og gera það,
sem þeim var skipað. Og að sjálf-
sögðu urðu þeir að hlýða i blindni.
Við þetta bættist svo, að þeir
liöfðu ekkert frelsi, þegar umvöru-
kaup var að ræða. Þeir fengu sinn
ákveðna matar- eða vöruskamfc.
Og þeir urðu að sætta sig við
hann, hvort þeim líkaði betur eða
ver.
Fi'elsi verkamanna í „vei'ka-
mannarikinu“ var þá í stuttu máli
þannig:
Þeir urðu að fara þangað, sem
þeim var skipað að fara.
Þeir urðu að vinna það, sem
þeim var skipað að vinna.
Þeir urðu að horða það, sem
þeim var skipað að borða.
Ekkert var frjálst. í engu voru
þeir betur settir en þrælar liðinna
tíma.
Ofan á þetta bætist svo, að ]>eir
urðu stundum að vera „skamt-
lausir,“ af því aö ekkert var til
í skamtinn.
Ujxpreisnirnaf. sem urðu í Petro-
gi-ad vegna brauðskorts, sanna það
fullkomlega.
Frh.
Flótíameim
frá Þýskalandi
í þúsundatali hafa á undanförn-
um mánuðum sest að í Alsace-
Lorrainc (EIsass-Lothringen)
að því er hermt er í Parísarút-
gáfu Chicago Tribune i yfir-
standandi mánuði. Koma
flóltamannanna hefir orsakað
ýmsa erfiðleika í sumum borg-
um, og þótt einkennilegt kunni
að virðast, hefir hún smnstaðar
leitl lil skorts á verkafólki. Ligg-
nr þannig í þessu, að sumir
flóttamannanna, einkanlega
Gyðingar, hafa fjárráð talsverð,
og liafa komið á fót atvinnu-
rekstri, verksmiðjum o. s. frv.,
og borgað betur en þeir at-
vinnurekendur sem fyrir voru
og náð verkafólkinu frá þéim.
Þetta hefir þannig orsakað nýja,
harðvítuga samkepni, og gömlu
atvirinurekendurnir ekki getað
fengið æft verkafólk í stað þess,
sem flóttamennirnir liafa náð
frá þeim. Hafa verslunarráðin
í ýmsum borgum, t. d. í Metz,
Strassbourg og Colmar, sent
frakknesku ríkisstjórninni mót-
mæli út af þessu. Er þess kraf-
ist, að ríkisstjórnin komi í veg
fyrir, að fleiri flóttamenn setjist
að í þessum borgum og í öðru
lagi, að komið verði i veg fyrir,
að þeir sem komnir eru, spilli
atvinnu horgaranna sem fyrir
voru.
Verslunarráðið í Metz hefir
stungið upp á því, að frakk-
neska rikisstjórnin skjóli þess-
um málum þvi næsl til þjóða-
bandalagsins. Það sé þess lilut-
verk, að koma þessum flótta-
mönnum fyrir, þar sem þörf sé
fyrir þá. Verði ekkert að liafst,
muni mikill liluti flóttamann-
anna setjast að í Alsace- Lorra-
ine og þeim héruðum, sem næst
eru Þýskalandi vegna þess, að
flótlamemiirnir vilja ógjarnan
fara langt úr landi. I hér-
uðum Fi’akklands og Belgíu
við landamæi’in hafi þeir full
not af þýskri tungu, auk þess
sem landslag og ýms skilyrði
séu í mörgu lík því, sem er í
héruðunum austan Rínar. — í
áskorun verslunarráðsins í Col-
mar segir: „Vér viljum ógjarn-
an koma liörkulega fram við
þá, sem verða að flýja land,
vegna ofsókna mannúðar-
snauðra kúgara, en hinsvegar
verðum vér einnig að talca til-
lit tii liagsmuna samhorgara
vorra.“ — Verslunarráðið í
Strassbourg krefst þess, að
Frakkland segi upp samningi
þeim frá 1927, er gerður var
við Þjóðverja, en í honum er
Þjóðverjum þeim, sem setjast
að i Frakklandi lieitið vissum
liluniiindum.
-- -----xoMSSira—----—--
OFviðrið.
—o—
Holti undir Eyjafj. 29. ág'. FB.
Veður á aðfaranótt sumiudags
var afar mikið hér eystra en tjón
af völdum þess varð ekki mikið
á mannvirkjum. Heyfok ekki mjög'
mikið, ]>ar eð úrkoman á undan
vei'sta storminum var afar mikil
og gegndreypti heyin. Hjá Dimon
fuku flestöll tjölcl veg'agerðai'-
manna og víðar, þar sem tjald-
búðir ern, að þvrer hing'að hefir
írést. — Sæmilegur þurkur tíðast
undanfarinri hálfan mánuð.
Vík í Mýrdal, 29. ág. FB.
Ofviðrið á aðfaranótt sunnu-
dags náði aö eins austur að -Mýr-
dalssandi. Austan sandsins var að
vísu vont veður, en engin aftök.
í Mýrdal varð ekkert stórtjón af
völduni veðursins, en nokkurar
á húsum og heyfok.
Ölfusárbru 29. ágúst. FB.
Nokkurn hluta þaksins af
Tryggvaskála tók af í ofviðrinu,
en hlöðunni miklu hér fyrir aust-
an varð með naumindum bjargað
meö því að bera fai'g á hana. —
Skemdirnar, sem urðu á Syðri-Brú
í Grímsnesi, voru þær, að þak tók
at heyhlöðu, sem ekki er fullgerð.
Heyið fauk ekki. í Ásgarði og
Mýrarkoti fuku þök. af hlöðum.