Vísir - 04.01.1934, Blaðsíða 2

VlSIR
„Sláið tvær flngnr f einn hðggi '.
Þaö gerið þér ef þér notið:
LEIFTUReídspýtnr,
þvi að þær eru bestar, og auk
jjess styrkið þér gotl málefni, ef
þér kaupið þær.
Ágóðinn rennur til „Barnahæl-
isins Egilsstaðir“.
Símskeyti
Búkarest, o. janúar.
United Press. — FB.
Ný stjórn í Rúmeníu.
Tatarescu hefir mvndað nýja
stjórn. —
Barcelona, 4. jan.
United Press. — FB.
Frá Spáni.
Ný stjórn í Kataloníu hefir
verið mynduð og Comþanys,
forseti Kataloníu, fallist á hana.
Peking í desember.
United Press. — FB.
Frá Mansjúríu.
Þegar Japanar settusl að i
Mansjúríu og komu þar á lagg-
irnar hinu svo kallaða Mansjú-
kó-riki, voru íbúar Mansjúríu
taldir vera um 30 miljónir. —
Vegna iunanlandsóeirða í Kína
og einnig vegna þess, að skil-
yrði i Mansjúríu voru góð fyrir
landnema, var um mikla fólks-
flutninga þangað að ræða fx-á
Kína, unx allmörg undanfar-
in ár, alt til þess er Japanar
komu þar með her manns, en
þeir ráða þar nú lögum og lof-
um í raun og veru. Enn eiga
tniklir fólksflutningar sér stað
til og frá Mansjúríu og fram-
tíð landsins er að sjálfsögðu að
allmiklu leyti komin undir því,
hvemig skipast urn þessi mál.
Það er farið að bera á því,
að Kínverjar, sem sest liöfðu
að i Mansjúríu, sé farnir að
hverfa á brott þaðan, sumpart
vegna l>ess, að þeir gera sér nú
vonir um, að geta lifað í friði
í heimalandi sínu, en þó enn
frekara vegna þess, að þeir vilja
ekki búa í landi, þar sem jap-
anskur andi ræður, eins og nú
í Mansjúríu. Auk þess hafa all-
margir Japanar flutt til landsins
og fjölda nxargir Kinverjar hafa
verið flutlir úr landi nauðugir.
Fjrir skömmu var gerð dálítil
uppreistartilraun i Mansjúkó-
hemum. Þegar Japanar komust
að því, að allmargir — um 90
— uppreistarmannanna voru
frá Shantung, vom þeir gerðir
landrækir og fluttir til Shan-
tunghéraðs. — Manchuli er gott
dæmi þess, hvernig ástatt er í
sumum borgum í Mansjúríu.
Manchuli, sem er á landamær-
um Mansjúríu og Sibiríu, var
fyrír eigi löngu síðan, í miklum
uppgangi. Ibúatalan var komin
upp í 25.000 og mikil atvinna og
viðskifti. Nú eru ibúamir þár
að eins um 1700. Rússar, Kín-
verjar, Japanir og jafnvel Mon-
gólar, sexn þar li'öfðu sest að,
hafa farið þaðan, af ótta við
styrjöld milli Japana og Rússa.
En yfirleitt ber mest á þvi á
undanförnm mánuðum, þegar
um fólksflutninga Jxessa er að
ræða, að innflytjendurnir í
Mansjúríu eru aðallega frá .Tap-
an og Kóreu.
Washington, í jan.
United Press. —• FB.
Þjóðþing Bandaríkjanna sett.
Ummæli forsetans.
Við setningu þjóðþingsins lét
Franklin D. Roosevelt, forseti
Bandaríkjanna svo um mælt,
að hann hefði tekið það skýrt
fram, að Bandaríkin ætluðu sér
ekki að hafa afskifti af Ev-
rópustjórnmálum, en hinsvegar
séu þau hvenær sem er reiðubú-
in til þálttöku í samvinnu um
afvopnunarmálin og iil jxess að
gera ýmiskonar hagkvæmar
ráðstafanir til þess að greiða
fyrir viðskiftum milli þjóð-
anna. Forsetinn kvaðst því
lilyntur, að unnið væri að lækk-
un innflutningstolla. Um éinka-
stjórnmál í’íkja lét hann svo uni
mælt: „Vér Bandaríkjamenn
aðhyllumst þá stefnu, að hver
þjóðin um sig forðisl afskifti
af einkastjórnmálum annara
þjóða.“
Washington i des.
United Press. —• FB.
Viðskifti.
Útflutningur frá Bandaríkj-
unum til Suðui’-Ameríku nam
frá 1. jan. 1933 til 1. okt. s.l.
76.596.000 dollui'um, en á sarna
tíma 1932 68.636.000 dollurum.
Innflutningurinn nam 148.271.-
000 dollurum, en á sama tíma
1932 157.607.000 doilurum. —
Útflutningur Bandaríkjanna til
Cuba, Mexico og Mið-Ameríku-
rikja nam 91.420.000 dollurum
þi'já fyrstu fjórðunga ársins
1933, en 89.611.000 dollurum
sama tíma árið áður. Innflutn-
ingurinn nam á sama tíma 97.-
826.000 dollui-um og 129.467.-
000 dollurum á sama tíma 1932.
Utan af landL
Akureyri, FB. 3. jan.
Sjálfsmorðstilraun.
Önnur stúlka til gerði tilraun
til að drekkja sér í nótt við
Tangabryggjurnar. Sást til
hennar og var lienni bjargað
aðf ramkominni.
Bæj arst j órnarkosningar
á Akureyri.
Sex listar eru fram komuir í
bæjarstjómarkosningunum:
A-listi (Alþýðuflokkurinn),
B-listi (kommúnistar),
C-listi (bæjarstjóralistinn),
D-listi (framsókn),
E-listi (Sjálfstæðisfl.),
F-Iisti (iðnaðarmenn).
Pölitlskir verslunarhættir

Framsoknarmenn em feður
innflutningshaftanna, svo sem
kunnugt er. — Og þau liafa
legið eins og mara á verslunar-
stéttinni og þjóðinni allri nú um
langt skeið. Og' þeir eru ekki
líklegir til þess, piltarnir, að sjá
að sér eða bæta ráð sitt í þess-
um efnum fremur en öðrum.
Eitt höfuðerindi jieirra til
Reykjavíkur, er Framsóknar-
flokkurínn var stofnaður og
blaða-útgáfa hafin, var það, að
ganga af verslunarstéttinni
dauðri. Þeir lýstu yfir því í
blaði sínu, að frjáls kaup-
mannaverslun ætti að líða und-
ir lok. Og jieir hafa unnið að
Jiví dyggilega hálfan annan
áratug, að torvelda scm allra
mesl frjálsa verslun lands-
manna og öll viðskifti.
Síðastliðið haust eða síðla
sumars létu Jieir blöð sín flj’tja
fátækri alþýðu hér í bæ og öðr-
um kaupstaðabúum Jiann boð-
skap, að ekki væri gerlegt, að
nema höftin úr gildi, sakir jicss,
að J>á fengi bændur ekki nægi-
lega hátl verð á innlendum
markaði fyrir landbúnaðar-af-
urðirnar. — Munu Jæir og hafa
þótst sjá J>að af hyggjuviii sínu,
að afuám liaftanna jrrði lil J)ess,
að dýrtíðin J)verraði stórum í
Jiessum bæ. Og Jæim mun ekki
hafa J)ótl J)að æskilegt eða
eftirsóknarvert. — Fátæk-
lingarnir i Revkjavik og
„eyðslustétlirnar'* gæti J)á, cr
verslunin yrði frjáls, fengið, lil
dæmis að taka, smjörpundið
fjrrir fast að því helmingi lægra
verð, en þá tíðkaðist, sakir
])ess, að danskl smjör væri svo
ódýrt. Og sama máli gegndi úm
osta og fleiri vörur. Góðir osl-
ar væri ákaflega ódýrir í Dan-
mörku og víðar erlendis, og
mönnum skildist, að ekki gæti
komið til neinna mála, að Rej k-
vikingar og fólk við sjávarsíð-
una fengi að njóta kjarakaupa
á slíkum vörutegundum. Bænd-
ur J)jTfti að fá hátt verð fyrir
söluvarning sinn, svo sem
smjör og osta, og því væri alveg
sjálfsagl, að banna allan inn-
flutning á samskonar vöruteg-
undmn. Með J>rí einu móti væri
hægt að halda uppi verðinu á
innlenda varniiignum, og kaup-
staðabúar, fátækir jafnt sem
rikir, væri ekki of góðir til að
borga. —-
„Alþýðublaðið“ þykist hafa
verið á móti innflutningshöft-
unum og var oft að })ví vikið,
í tíð fjTvcrandi ritstjóra blaðs-
ins, að höftin væri til tjóns og
vandræða fyrir Jijóðina, en ])ó
yrði tjónið einna Jnmgbærast
fátækri alþýðu í Reykjavík og
öðrum kaupstöðum. — Krafð-
ist blaðið Jiess annað veifið, að
höftin væri afnumin, en sið-
ustu mánuðina mun J)að ekki
hafa gert slikar kröfur.
Þegar að aukaþinginu leið í
byrjun nóvember-mánáðar,
gerðust foringjar jafnaðar-
manna til þcss, að ganga á hið
pólitíska sölutorg og leita
bandalags við framsóknar-
menn, um stjórnarmyndun. —
Tóku Jæir saman skjal mikið,
einskonar biðilsbréf, sem mörg-
um liefir orðið að gamni, og
scndu framsóknarliðinu. — Bar
skjal Jietta greinilega með-sér,
að ])ólitiskur verslunarliugur
forsprakkanna væri mcð ákaf-
asta móti, og' eins hitt, að ekki
mundi horft i smámuni, ef J)ví
væri að skifta. F.n eitl var tek-
ið fram sérstaklcga, og mun
ekki hafa átt ])ar frá að rugla:
Þess var óskað, að stjórnað
yrði sem mest án löggjafar, og
var J)að að sjálfsögðu skilið sem
bending í þá átt, að stjórna
slcyldi með ofbeldi.
Það er nú vitað, að foringjar
jafnaðarmanna voru fúsir til
])ess, að íórna áhugamáli og
nauðsynjamáli allrar alþýðu,
afnámi innflutning-shaftanna,
ef þá gengi fremur saman kaup-
in, og einhver þeirra kæmist í
stjórn. — Þeir ætluðu með öðr-
um orðum, að sætla sig við það,
að alþýðan i Reykjavík fengi
eklci notið Jieirrar verðlækkun-
ar, sem var alveg' vís á mörgum
vörutegundum þegar í stað, er
innflutningsliöftin væri afnum-
in. Þeir ætluð'u að sætta sig við
það, að ranglátur og ójiarfur
aukaskattur væri lagður á mat-
björg fátæklingsins — sætta
sig við þann ósóma, til Jæss eins,
að einliver gráðugur forsprakki
næði sæli í stjórn landsins!
Þetla barst í tal við verka-
mann cinn skömmu síðar.
Hann var mjög undrandi yfir
þessu framferði, en sagði Jxj, að
til orða liefði komið, að nokkuð
lcæmi í móti. Og það var þá það,
að bændur og bændasynir víðs-
vegar um landið, ætti að fá
liærra kaup, en verið hefði að
undanförnu, er þcir störfuðu
að brúársmíð eða vegagerðum!
—- Þetta væri eins og liver önn-
ur verslun, sagði maðurinn, Cn
Jiill levaðst hann ekki skilja, að
fólki hér I Rej'kjavik yrði hót-
inu léttari lífsbaráttan, J)ó að
bóndasonur norður á Langa-
nesi fengi svo sem 10 aurum
meira um klukkustund við
vegagerð J>ar i sveitinni. — Sá
vísdómur væri fyrir ofan eða
ne'ðan sinn skilning. Og yf-
irleitt væri Jiessir „pólilísku
verslunarhættir“ forsprakkanna
i Alþýðuflokknum orðnir svo
flóknir og rangsnúnir, að al-
])ýðan batnaði ekki vitund i
Jæirn. —
Framsóknarmenn liér í bæn-
um hafa fullar hendur fjár og
verða lítt varir við dýrtíðina.
Þeir liafa komið ár sinni J)annig
fyrir bórð, flestir eða allir, a'ö
J)eir þurfa engu að kviða, þó að
clýrtíð sé og vandræði í land-
inu. En alþýðan i Reykja-
vik finnur hvað að lienni snýr.
Hún finnur til ]>ess, Jægar vöru-
verði er lialdið ój)arflega háu,
sakir innflutningsbanns, liafta-
fargans og annarar vitleysu. —
Hún veit }>að og skilur, að það
er ekki verið að hugsa um hag
hennar eða lífsafkomu, Jxjgar
bannað er að flytja inn í landið
vörutegundir, sem liægt væri að
selja fátækum og ríkum hehn-
ingi lægra verði, en heimtað er
fyrir samskonar vörur innlend-
ar.
Og verkafólkið hér, sem ár
eftir ár er látið greiða hinn
rangláta og tilfinnanlega dýr-
tíðarskatt til framleiðandanna i
sveitum landsins, verður Jæss
ekki vart til mikilla muna, J>eg-
ar J>að leitar sér atvinnu í
sveitum, að bændurnir sé fús-
ari til hárra kaupgreiðslna en
aðrir alvinnurekendur. — Þvi
hefir jafnvel fundist hið gagn-
stæ'ða, og íná vel vera, að vald-
ið hafi getuleysi. En svo ber J)a'ð
við stundum, a'ð bændur
einkuin lærisveinar Jónasar
eru látnir rífa sig upp úr öllu
valdi og skamma atvinnurek-
endur í Reykjavík og öðrum
kaupstöðum fjrir dæmalausan
svíðingshátt í öllum kaup-
greiðslum og kaupgjaldsmál-
tmi! —
Fólkinu, sem i sveitimar fer
til atvinnuleitar, Jn’kir þetta ó-
neitanlega dálítið kjnlegt og
skrítið. En íorsprakkarnir
segja, að svona eigi Jietta að
vera. Og þa'ð sé bara til ills eins
og ergelsis og geti valdið „fni-
hvarfi“, a'ð vera a'ð liugsa um
J)að. —• Þeir skuli sjálfir liugsa
fjTÍr lýðinn. Þa'ð sé affarasæl-
ast. —- Fólkið skilji ekki að
neinu ráði liina pólitísku versl-
unarhætti nútímans, enda sé
])eir ofar öllum skilningi ó-
breyttra verkamanna.
Bókarfregn.
—0—
Jónas Hallgrímsson: Úr-
valsljóð. — Útgefandi
E. P. Briem, Rvík.
Það er ekki ófyrirsjnju gert,
að gefa út úrval af ljóðurn
skáldanna á fyrri öld, eins og
Danir t. d. hafa gerl með ýms
af sinum skáldum.
Örlög’ íslensku ljóðskáldanna
voru svo fyrir 1880, að ljóðin
Jíeirra voru gefin út a'ð ]>eim
látnum, og þeir Iiöfðu ekkert
atkvæði um, hvað var gefið út
eftir þá, annað en Jia'ð, að sum
bestu kvæ'ðiu þeirra höfðu ver-
ið prentuð í blöðum og timarit-
um. Einasta undanlekning frá
þessari reglu voru kvæði Egg-
erts Ólafssonar, sem Iiann skrif-
aði fagurfræðisformála fyrir
og jafnvei ritdóm í Ijóðum allra
siðast. Hann liefir gengið frá
þessu ákaflega rækilega, áður
en liaun fórst, með J)úsundum
af neðanmálsnótum til skýring-
ar. En Bókmentafélagið hefir
gefið út handritið 60 árum eft-
ir dauða liöfundarins.
Málfræðinga og fræðimanna
útgáfur.
Hinir urðu allir fræðimönu-
um og málfræðingum að bráð.
Jóu Sigurðsson, sem sjálfur
lýsti því j’fir, að hann hefði
ekkert vit á skáldskap, var feng-
inn til að gefa út ljóðabók Jóns
Þorlákssonar, mannsins með
engilsaugun, sem þjóðsagan
kallar, fékk saman tvö þykk
bindi, svo kostnaðurinn eyði-
lagði úlgefandann. Kvæði Jón-
asar Hallgrímssonar og Bjarna
Thorarensens voru gefin út
1847 af Bókmentafélaginu. Út-
gáfunefndin hélt Jiar til skila
öllu, sem hún fann, eins og
„Báglega tókst mcð alþing enn“
og „Þegar þú kemur Jxir í sveit“
og' Kláusarvísunum eftir Bjarna
Th„ ])ótt hvorugur væri fynd-
inn, og JxStt skáldfrægð Jæirra
fremur minkaði en ykist við út-
gáfu Jxjssara kvæða. 1881 gaf
Hannes Hafstein út kvæði Bólu-
Hjálmars, og gerði ])a'ð með
innilegri samúð með Hjálmari,
en það hefir ekki þótt nóg, því
1913—15 er fenginn langfjöl-
fróðasti maður hér á landi um
}>essi efni sem ýms önnur, til
að gefa út ferfalt stærri kvæða-
bók eftir Bólu-IIjálmar og telc-
ur þar kvæði eftir a'ðra, til að
lýsa tækifærinu, sem Hjálmar
hafði. í Jæssum ljó'ðabálki eru
verstu ókvæðisorðin prentúð
með grísku letri, til J>ess að bók-
in geti samt slampast inn á lieið-
vir'ð heimili.
Það er eins og Jæssir útgef-
endur hefðu haft fyrir mottó