Vísir - 19.03.1934, Síða 2

VISIR
Endurbætt blaðamenska.
Síldarnætur
seljum við frá
Johan Hansens Sönner,
Fagerhcims Fabriker.
Ber g e n.
Þeir, sem hafa í hyggju að kaupa síldamætur
fyrir næsta sumar, ættu að tala við okkur nú
þegar og fá tilboð. Lægsta verð. Hagkvæmir
greiðsluskilmálar.
Þðrður Sveinsson & Co
f503W^mm!ð030aXO<!OCð^!tSW»80C«^00000000000«
II.
t>að hefir nú verið sýnt laus-
tega, með fáum dæmum af
mðrgum, sem til mætti tína,
hvernig hinn nýi ritstjóri Al-
þýðublaðsins fer að því að
„,endurbæta“ blaðamenskuna í
meðferðinni á útlendum frétt-
um, að hann gerir það með því
aðallega, að afbaka fréttirnar
með fyrirsögnunum. Honum er
það ljóst, að stórar og feitar
fyrirsagnir vekja forvitni, en þó
þvi aðeins, að mönnum skiljist
á þeim, að eitthvað sögulegt sé
á ferðinni. Að öðrum kosti gera
þær ekkert gagn og geta jafn-
vel orðið hlægilegar. Ef til vill
hefir hann i fyrstu látið stóru
fyrirsagnirnar leiða sig á glap-
stigu, þannig, að hann hefir lál-
ið freistast til þess að orða fyr-
irsagnirnar með meiri hliðsjón
af þvi, að þær ætlu að vera stór-
ar, heldur en af því frá hverju
atti að segja. — En, „á nijóum
þvengjum iæra hundarnir að
stela,“ og nú virðist ritstjórinn
hafa tekið upp þann sið að falsa
alt jafnt, fyrirsagnir og frásagn-
ir, þar sem því verður við kom-
ið, og er þetta einkum áher-
andi í frásögnúm hans af rann-
sókninni út af seðlahvarfinu í
Landsbankanum.
í þeim rannsóknum liefir á-
kaflega lítið sögulegl gerst. En
þrátt fyrir það, liefir Alþýðu-
blaðið nú um langa hríð dag-
lega flutt greinar, með þriggja
dálka aðalfyrirsögnum og
mörgum undirfyrirsögnuin, um
það, sem liafi gerst i þessari
rannsókn. Og sumt af því, sem
frá er sagt, er bersýnilega
hreinn uppspuni, en alt annað
afbakað og mjög orðum aukið.
— En livergi er þess getið,
hvaða heimildir blaðið hafi fyr-
ir því, sem það segir frá. —
Eflir að Alþýðublaðið liafði
i nokkra daga flutt slíkar fregn-
ir af rannsókninni, var spurst
fyrir um það hjá lögreglunni,
hvaðkomið hefði í ljós viðrann-
sóknina. Fulltrúinn, sem hefir
haft rannsóknina með höndum,
lét þá svo um mæll, að hann
hefði að svo stöddu ekki ætlað
að skýra blöðunum frá neinu i
sambandi við rannsóknina, en
af þvi, að Alþýðublaðið hefði |
sagt svo villandi og rangt frá
þvi, sem gerst hefði, þá yrði
hann þó að gera það. Af þessu
er nú augljóst, að Alþýðublaðið
hefir ekki fengið neinar fregnir
af rannsókninni frá lögreglu-
fulltrúanum. En þegar svo þessi
ummæli fulltrúans voru birt,
brást ritstjóri Alþýðublaðsins
hið versta við, þó ekki gegn full-
trúanum, heldur gegn blaðinu,
sem birti ummæli hans, og hót-
aði ritstjórinn út af þessu að
fletta ofan af einhverjum vin-
um blaðsins, sem kæmi við
sögu málsins! —- Manni dettur
í hug í þessu sambandi, að ef
til vill verði þess ekki lengi að
bíða, að ritstjóri Alþýðublaðs-
ins, í viðleitni sinni lil þess að
„endurbæta“ íslenska blaða-
mensku, fari að beita hótunum
við inenn, til þess að fá þá til
að vera sér innan liandar á ann-
an hátl en með þvi að þegja
um óráðvendni lians i frósögn-
um. Er slík „blaðamenska" ekki
öldungis ójiekt fjnirbrigði i
heiminum, þó að lítt liafi hún
verið ástunduð liér á landi, til
þessa.
Það er kunnugt, að fram
hefir farið einhver athugun á
bókfÆrslu Mjólkurfél. Reykja-
vikur i sambandi við þetta mál.
Að þeirri athugun lokinni sagði
Alþýðublaðið frá því, að hún
hefði leitt í ljós, að Mjólkur-
félagið liefði árum saman gefið
út falskar ávísanir og gert sig
sekt um fjársvik i sambandi
við aðalféhirði Landsbankans.
Annar þeirra manna, sem frain-
kvæmdu þessa atliugun, hefir
verið spurður um það, hvort
þessi frásögn blaðsins liefði stað
í þeirri niðurstöðu, sem hann
liefði komist að. Hann svaraði
afdráttarlaust, að því færi mjög
fjarri, að sínu áliti!
„Alþýðublaðið“ virðist nú
raunar alls ekki liafa þurfl þess-
arar alhugunar á bókum Mjólk-
urfélagsins með, til þess að
geta staðliæft það, að félagið
hefði gefið út falskar ávísanir
og framið fjársvik, því að það
hafði dögum saman flutt grein-
ar um þessi afbrot félagsins,
áður en þeirri atliugun var
lokið og jafnvel áður en hún
var hafin. — En hvaðan hefir
blaðið ])á haft þá vitneskju?
Það virðist varla geta verið
nema einum manni til að dreifa,
sem Alþýðublaðið geti haft að
heimildarmanni, en sá maður
er Iléðinn Valdimarsson, sem
a sa>ti i bankaráði Landsbank-
ans. Honuin liefir auðvitað vcr-
ið kunnugt uin það, að á sín-
um tima voru i vörslum að-
alféhirðis Landsbankans, ávís-
anir frá Mjólkurfél., sem það
átti ekki inneign fyrir. En þess-
ar óvisanir voru allar innleyst-
ar, þegar þess var krafist, og
bankinn hefir ekkert tjón beðið
af þeim, og það liafa því eng-
in fjársvik verið framin í sam-
bandi við þær.
Ritstjóra Alþýðubl. hefir nú
fundist of fáir menn vera
bendlaðir við þessi óreiðumál,
og óttast þáð, að lesendur
blaðsins færi að þreytast á
staglinu um aðalféhirði bank-
ans og Mjólkurfélagið. Þess
vegna býr hann sér það lil einn
daginn, og segir frá því í stór-
um fvrirsögnum og’ löngu máíi,
að nú sé orðið uppvist, að
margir af starfsmönnum bank-
ans, sem ekki hafi vcrið nefnd-
ir áður, séu riðnir við þessi ó-
reiðumál, og muni þeir verða
reknir úr bankanum á mest-
unni, og framvegis muni verða
gerðar ýmsar kröfur til starfs-
manna bankans, sem ekki liafi
verið gerðar áður. Kveðst blað-
ið hafa spurt skrifstofustjóra
bankans, Jón Halldórsson, fvr-
v. ríkisféhirði, um það, hvað
hæft sé í þessum fregnum, en
hann hafi svarað þvi, að sér
vitanlega sé enginn fótur fgrir
þeim!!
Það væri nú vissulega end-
urbót á blaðamensku Alþýðu-
blaðsins, að taka upp þann sið,
að afsanna þannig jafnharðan
lygarnar, sem blaðið flytur.
En ritstjórinn virðist ekki
vilja gera sér þetta að reglu,
og hnýtir því aftan við svar
Jóns Halldórssonar, að einhver
ráðamaður i banlcanum hafi
nú samt látið það orð falla um
það, að ráðgert værí, að reka
fjölda starfsmanna úr ba’nkan-
um. — En hver skyldi sá ráða-
maður vera? — ,,Vísir“ hefir
spurst fyrir um þetta lijá
bankastjórninni, og fengið
sama svarið, eins og Jón Hall-
dórsson gaf. — Vill nú ekki
Alþýðublaðið spyrja Héðin?
Það verður nú að láta nægja
þá grein, sem hér hefir verið
gerð fvrir þvi, livernig viðleitni
ritsjóra Alþýðuhlaðsins, til
þess að „umbæta“ íslenska
blaðamensku, liefir lýst sér. —
Þessi viðleitni hans kemur mest
fram í því, að reyna að kitla
sem mest hina verstu eigin-
leika lesandanna, og það skift-
ir engu, hver ráð eru lil þess
fundin. Ritstjórinn kveinkar
sér ekkert við því, að varpa
því fram, að fjöldi af starfs-
mönnum þjóðbankans muni
vera afbrotamenn, að eins mis-
munandi langt leiddir. Hann
hyggur, að hann muni geta afl-
að blaði sinu fjölda fikinna
lesanda, með slíkum sorpskrif-
um, og þá er tilgangi lians náð.
Honum er alveg sama um það,
þó að margir saklausir liði fvr-
ir fáa seka. — En hann á eftir
að sannfærast um það, að hér
verður ekki til langframa
markaður fyrir slíkt skrílblað,
sem hanrf'hefir tekið að sér að
gefa út. Þess verður ekki langt
að biða, að inenn fari að
skammast sín fyrir það, að Iála
íiienn sjá sig lesa slíkan ó-
þverra.
Símskeyti
Rómahörg, 19. mars. FB.
Mussolini heldur ræðu.
Mussolini hélt mikla ræöu i
óperuhöllinni i gær, i samhancii
fasista-hátíSahöld þau, sem fram
íara fimta hvert ár. M. a geröi
h.ann afvopnunarmálin aíi um-
talsefni og kvað afvopnunar-
stefnuna hafa mishepnast og
ekki oröiö neitt ágengt aö koma
því áleiöis, sem máli skifti. Muss-
olini lýsti þvi yfir, aö vígbúnu
þjóöirnar heföi ekki afvopnast, og
þannig ekki fariö aö ákvæöum
Versalafriöarsanlninganna. Einnig
kvaö hann ógerlegt, aö koma i veg
fyrir endur-víghúnað Þjóöverja,
þær þjóöir, sem liéldi það, hlekti
sjálfar sig. „Náist ekki samkomu-
!ag um afvopnunarmálin og fari
afvopnunarráöstefnan algerlega út
um þúfur. híöur handalagiö svo
mikinn hnekki viö þaö aö vaía-
samt er taliö, að tnikil not verði
af starfsemi þcss.“
Um Austurríki kvaö hann svo
að orði: „Vér ítalir erum staö-
ráðnir í að verja sjálfstæði Aust-
urríkismanna og konta i veg fyr-
ir, að núvérandi landamærum
þess veröi breytt“.
Um mestu vandamál Frakka og
Itala lýsti hann því yfir, aö alt
henti til þess, að þau yrði von
bráðara leyst, svo að báðar þjóð-
irnar mætti vel við una.
Flogmáí og viöskifíL
I greinum, sem birSt hafa hér i
blaðinu um flugmál, hefir verið
vikið að hinni miklu samkepni, sem
ýmsar þjóðir eiga i, á sviði viö-
skifta og flugmála. Þjóðirnar hafa
sannfærst um, að það sé eigi hvaö
minst undir góöum flugsamgöng-
um komið við þau lönd, sém hafa
góö markaðsskilyrði, að unt veröi
að keppa þar meö góðum árangri.
Sú er t, d. orsök þess, aö ýmsar
þjóðir hafa lagt mikið kapp á að
koma á reglubundnum póstflug-
feröum til Suöur-Ameríku. Frakk -
ar áforma að koma á fót reglu-
hundnum flugferðum þangað, til
þcss að keppa við Bandaríkjamenn.
ítalir ætla að koma á flugferöum
til Brazilíu. Og loks er kunnara
en frá þurfi að segja hvað Þjóð-
verjar hafa gert ti! þess aö tryggja
aöstöðu sína ti! þess að keppa á
mörkuðuin Suður-Ameriku. Þeir
hafa haft Graf Zeppelin í förum
þangað og nú nota þeir skipið
Westpfalen fyrir fljótandi lending-
arstöð flugvéla i Suður-Atlants-
hafi. Um Breta er það að segja,
að þeir eiga mikilla viöskiftahags-
muna að gæta i Suöur-Ameríku, og
þeir hafa, áður Iagt mikið kapp á
að hæta aðstöðu sina þar. Menn
munu t. d. minnast þess, að þeir
hafa efnt til vörusýninga i Suður-
Ameríkulöndum og prinsinn af
Wales fór þangað, i þeim erindum
aö efla vinfengi Breta og Suður-
Ameríkuþjóða. Bandaríkjamenn
sendu Lindbergh þatigað sönm er-
inda. Flaug hann utn Suður-
Ámeríku þvera og endilanga þess-
ara erinda, enda var hann þá kall-
aður „fljúgandi sendiherrann."
Bretar hafa að undanförnu ekki
hafst mikið að i þessum málum,
en gefið nánar gætur hvert stefn-
ir. Og ástæðurnar fyrir þvi, að
þeir hafa ekki verið athafnameiri
i samkepninni um Suður-Ameriku
upp á siðkastið eru þrjár. I fyrsta
lagi skortur fjár, sem hægt er að
nota í ]>essu skyni. í öðru lagi
þörfin á að nota alt fé, sem fyrir
Iic-ndi er til þess að hæta samgöng-
ur loftleiðis við önnur lönd, innan
Bretaveldis. Og 5 þriðja lagi er sú
skoðun Breta, aö smiði flugbáta
sé emi ekki kornin á svo hátt stig,
að hægt sé að stofna til reglubund-
inna ílugferða yfir Atlantshaf, svo
nægilega örugt sé. — Bretar mmns
verja £ 500,000 til flugmála á yfir-
standandi ári og Bandaríkjamenn
a. m. k. 20 siniium meira, Og fé
sinu munu Bretar verja til þess að
fullkomna samgöngurnar á flug-
leiðutn innan Bretaveldis.
Flugmálasérfræöingar i London
eru þeirrar skoöunar, aö allar þrjár
aðal leiöirnar sem ráðgerðar eru
yfir Atlantshafið, hafi sina miklu
ókosti. Þessar aðalleiðir, sem um
er rætt, að nota í framtiðinni, eru
])rjár: Bretland-ísland- Grænland-
Canada, 2. Írland-Newfoundland,
3. Brctland-Azoreyjar-Bermuda. •—
1-eir henda á það, að hætt sé við
að ísing valdi þyngslum á flug-
vélúnum, þegar farin verði nyrsta
leiöin, auk þess, sem afar mikið
þurfi aö gera flugsamgöngunum tii
öryggis ]>ar, ef í þær veröi ráðist.
Leiðin til Newfoundlands heíir
þann mikla ókost aö tiöast er um
mótvind að ræða vestur um haf.
— Azoreyjaleiöin er vafalaust
best, að því er veðurskilyrði snert-
ir. en hún er lengri en hinar.
Bretar hafa ekki mikla trú á
„fljótandi lendingarstöðvuip" og
telja það i rauninni sönnun þess,
að þjóðverjar hafa ráðist í að nota
Westpfalen seni slika stöð, aÖ
flugvélasmíði sé enn ekki kotni'S
á nægilega hátt stig, til þess að
örugt sé að stofna til skipulags-
hundinna flugferða yfir úthöfin.
En þótt Bretar fari sér hægt,
eins og þeirra er vandi fyrst í rtað,
munu þeir ekki láta viðskiftamögu-
leikana i Suður-Ameriku ganga úr
greipum sér, og það er Ijóst, a®
þeir veita keppinautunum svo nána
athygli vegna þess, að þeir astla
sér að vera með i leiknum, ef
reynslan sýnír, að ]>að svara«'
kostnaði að hakla uppi flpgsam-
göngum yfir Atlantshaf og örygg-
iö er nregilegt. Flugsamgöngur þaar
sem nú eru byrjaðar yfir Atlants-
liaf og í þann veginn að byrja, erit
i rauninni enn allar á tilraunastigi.
SkíDaferðirnar
í gær.
Þátttakan i skíðaferðun-
um i gær var ágæt. Til Hval-
fjarðar fóru á e.s. Suðurlandí
18 manns, en upp að Kolviðar-
hóli munu liafa farið um 200.
— Lagt var af stað inn í HvaÞ
fjörð kl. 6Víi. Var ókyrr sjór
íyrri hlula leiðarinnar, en lyg»
sjór og kyrt veður þar sem far-
ið var á land, skamt frá Fossá.
Var lagt af slað þaðan um kl.
10. Á leiðinni yfir Kjöl fengu
skíðamennirnir ágætt veður.