Vísir - 23.08.1934, Blaðsíða 2

Lindells
borðvogir.
Umboð:
Þórður Sveinsson
& Co.

Liflátsdómnr.
— Austurrískur nazisti
dæmdur til lífláts og
hengdur.
Vínarborg 23. ágúst. — FB.
iFrá Löben er símað, a'S Rudolf
Erlbacher, tuttugu og átta ára að
aldri, hafi veriS dæindur til lífláts
og hengdur, fyrir landráb og morS
þ. 25. júlí, er reynt var aö hrinda
af staö óeiröuni í Styriu um leið
og byltingartilraunin var gerö í
Vínarborg. Sex aörir sem akærð-
ir voru fyrir þátttöku í bylting-
unni voru dæmdir í margra ára
þrælkunarvinnu, en mismunandi
langa. (United Press).
Frá Bnlgarín.
Ríkisstjórnin reynir að
hefta starfsemi þeirra,
sem vinna að sjálfstæði
Makedoniu.
Sofia 23. ágúst. — FB.
Ríkisstjórnin hefir handtekiö alt
framkvæmdarráö makedoniska
byltingarsinna-flokksins vegna
sambands hans við Imro-flokkinn,
sem hefir á stefnuskrá sinni sjálf-
stæöi Makedoniu, en starfsemi
hans hefir veriö bönnuö. Hinsveg-
ar hefir ekki verið unt aö hefta
starfsemi Imro-flokksins aö nein-
um mun enn sem komið er. (Uni-
ted Press).
Rússar og
Þjóðabandalaglð.
Bretastjórn ræðir inn-
göngu Rússa í Þjóða-
bandalagið við margar
ríkisstjórnir. — Kröfur
Pólverja um fast sæti í
bandalagsráðinu.
London 23. ágúst. — FB.
Breska stjórnin hefir að undan-
förnu rætt við ríkisstjórnir í mörg-
um löndum upptöku Sovét-Rúss-
lands i Þjóðabandalagiö, er það
kemur saman til fundar í næsta
mánuöi. — Taliö er, að Bretastjórn
beiti áhrifum sínum til þess aö
leyst veröi deila, sem stendur í
sambandi við kröfu pólsku stjórn-
arinnar um varanlegt sæti í ráöi
bandalagsins, þegar Rússar fá full-
trúa í því. (United Press).
Sundafrek.
22. ágúst. FÚ.
í gær syntu tvær stúlkur úr Hafn-
arfirSi 1000 metra sund, í kepni um
sundþrautarmerki ÍJiróttasambands
íslands, en til þess aS hljóta þaS,
má ekki vera lengur en 30 mínútur
aS synda þessa vegalengd.
Stúlkurnar voru Minnie Úlafs-
dóttir og Hallbera Pálsdóttir. Min-
nie þreytti sundið á 22 mín. 5,4
sek., en Hallbera á 23 mín. 31,7
sek-
Maðnr drnkknar.
22. ágúst. FÚ.
I gærkvöldi klukkan 9 druknaSi
unglingspiltur frá Akureyri, Valde-
mar Valdemarsson, fram undan
Grjótnesi á Melrakkasléttu. Hann
var háseti á síldveiðaskipinu Arthur
Fanney.
SlysiS vildi til, er nokkrir skip-
verjar af Arthur Fanney voru á
leiöinni i land í snurpunótarbáti
Valdimar sat við stýriS, og féll
hann útbyröis án sjáanlegrarorsak-
ar, og er giskaS á, aS hann hafi
fengiS aösvif. Hann kom einu sinni
upp, en þar eö talsverður skriður
var á bátnum; tókst ekki aö ná
honum.
LíkiS hafSi ekki fundist, er skeyti
um þennan atburS var sent frá
Kópaskeri kl. 11 í dag, og var þó
leitaS á fjórum bátum'til klukkan
12 í gærkveldi. Veöur var gott og
sléttur sjór.
Tatnavextir
{ Mýrdal.
22.' ágúst. FU.
Frá Vík í Mvrdal símar fr'étta-
ritari útvarpsins, aS allmiklir vatna-
vextir hafi orSiS þar um síSustu
helgi. Braust áin Klifandi þá úr
farvegi sínum, og rennur hún nú
nærfellt öll vestan Péturseyjar, og
yfir þjóðveginn þar.
Illfært er á bifreiSum yfir svæSi
þaS, sem áin rennur um, en um-
ferS hefir þó lítið truflast ennþá.
ByrjaS er á fyrirhleSslu, til þess
að veita ánni aftur í sinn gamla
farveg.
Yfir Langjöknl.
—o—
Gönguför frá Hvítárvatni að
Kalmanstungu.
22. ágúst. FÚ.
Þrír Þjóðverjar komu til Kal-
manstungu kl. 7 um kvöldið, síSast-
liðinn mánudag, og höfSu þeir
gengiÖ þangaS á 13 klukkustund-
um frá Plvítárvatni. Segir Stefán
Ólafsson í Kalmanstungu, í bréfi
til útvarpsins, dagsettu í gær, aS
þetta muni vera í fyrsta skifti, sem
gengiS er frá Hvítárvatni til Kal-
manstungu á svo stuttum tima, enda
hafi þeir komið niÖur af Langjökli
talsvert sunnar en þeir, sem áöur
hafa farið milli þessara staða.
Stefán segir : „Þetta virSist vera
tilvalin ferðamannaleiS, ef farið
væri í tveimur hópum i bílum, svo
langjt sem komist verður, beggja
megin Langjökuls. Færi annar hóp-
urinn aö vestan, á hestum frá Húsa-
felli eSa Kalmanstungu, en hinn
hópurinn til Hvítárvatns, eða svo
langt sem komist verður í bíl. Svo
mætist hóparnir á jöklinum, og
taki hvor bíla hins til baka.“
Frakkar
vísa pólskum námumönnum
úr landi.
I útvarpsfregn frá Berlin iS.
ágústi er sagt frá því, að 90 pólsk-
um námumönnum hafi veriö vísaö
úr landi af frakknesku yfirvöld-
unum og hafi þeir lagt af stað til
Póllands daginn áöur. Um þetta
mál var ítarlega rætt í frakknesk-
um blöðum snemma í yfirstand-
andi mányöi (t. d. 8. og 9. ágúst
og síöar) og er svo aö sjá af
frakknesku blaöi, sem hingaö hef-
ir borist, aö námumennirnir hafi
lagt af staö 12. ágúst en vel má
vera, aö það hafi dregist, og þeir
liafi ekki farið fyrr en útvarps-
fregnin segir. Er þaö vitanlega al-
gert aukaatriöi. En hvernig stend-
ur á, aö þessum námumönnum var
vísaö úr landi? Tildrögin til brott-
rekstursins vöktu fádæma eftirtekt
og veröur hér lítilsháttar frá því
sagt.
Námumennirnir höföu
frakkneska starfsbræður
sína í haldi 1000 fet niðri
í jörðunni í hálfan annan
sólarhring.
Samkvæmt simskeyti frá Lens
7. ágúst höföu pólskir námumenn
í Escarpellenámunni í Le Forest
nálægt Lens nokkra frakkneska
starfsbræöur í haldi í samfleytt 36
klst., uns jieir loks létu undan og
féllust á aö hleypa þeim út. Aö-
staöan var þannig, aö ógerlegt var
aö neyöa pólsku námumennina,
sem voru 164 talsins, til þess að
gefast upp, fyrr en hungur færi
aö sverfa aö þeim. — Þegar námu-
roennirnir fóru til vinnu sinnar,
er þessi óvanalega innilokun
hófst höguöu þeir því þannig til,
aö frakknesku námumennirnir fóru
á undan. Þegar þeir voru komnir
niöur í námugöng nr. 10 settu þeir
varðmenn viö göngin og tóku all-
ar vélar í námunni í sínar hendur
og sáu um, að enginn byrjaöi að
vinna. Frakknesku námumennirn-
ir geröu tilraun til þess að kom-
ast upp og segja yfirstjórn nám-
unriar hvaö um væri aö vera, en
Pólverjarnir böröu fljótlega niöur
í þeim allan mótþróa. Brátt Var
verkstjóri riokkur sendur niöur í
námuna, til þess aö athuga hvaö
væri í ólagi ]iar niöri, en hann
var fljótlega bundinn, og komu
engar fregnir upp úr jöröunni af
honum. — Yfirstjórn Pas de Cala-
is námufélagsins, sem starfrækir
námuna, fór nú ekki aö lítast á
blikuna, og geröi lögreglunni
aövart'. Þegar lögreglan var
búin aö þjarka viö Pólverjana
klukkustundum saman varö þaö
aö samkomulagi, morguninn eftir
aö Pólverjarnir hófu innilokunina,
að bæöi pólsku og frakknesku
námurriennirnir skyldi koma upp
undir bert loft og yröi svo reynt
að koma á fullnaöarsáttum í deil-
unni — en enn var ekkert um deil-
una sjálfa birt i blöðunum, en ljóst
var öllum aö það hlaut aö vera
eitthvaö ekki smávægilegt, sem olli
þessu tiltæki Pólverjanna.
óánægja Pólverjanna staf-
aði af því, j að yfirvöldin
höfSu stimplaÖ tvo félaga
þeirra sem pólitíska undir-
róðursmenn.
Námumennirnir voru margir
þrekaðir mjög eftir inniveruna,
enda höfðu þeir ekkert haft til aö
nærast á meöan þeir voru innilukt-
ir í námuni og segja frakknesku
blöðin aö þeir hafi haft góöa lyst
á bjórnum, setn fluttur haföi verið
að námunni, til ]iess aö koma
námumönnum beggja Jijóöa í gott
skap eftir innilokunina. Rannsókn
leiddi í ljós, aö óánægja Pólverj-
anna stafaði af því, aö tveir félaga
þeirra, Novak og Walovics, höföu
veriö stimplaðir pólitískir undir-
róðursmenn, og haföi veriö ákveö-
ið aö visa þeim úr landi. Félagar
þeirra ætluöu sér að koma í veg
fyrir þetta og lögöu nú á ráö um,
hvernig þeir gæti neytt yfirvöldin
til þess aö breyta þessari ákvörö-
uri sinni. Svo vel fóru þeir- með
áform sín, aö enginn verkstjór-
anna í námunni eða frakknesku
verkamannanna, haföi hugmynd
um hvað til stóö. Sumar fregnir
segja, aö þaö hafi veriö formaður
námumannasambandsins í Noröur-
Frakklandi, sem kom því til leiðar,
aö frakknesku námumánnunum
var slept. Heitir hann Kleber
Legay og fór sjálfur niöur í nám-
una til þess að ræöa við Pólverj-
ana.
Yfirvöldin í Pas-de- Calais-hér-
aði gerðu nú þær kröfur til innan-
ríkismálaráðuneytisins, að allir
Pólverjar þeir, sem hefði átt þátt
í innilokuninni, yröi geröir land-
rækir.
Gengið var að öllum kröf-
um námumannanna um það
er lauk.
Þ. 11. ágúst var loks búiö aö
ganga frá málinu, segir i.símfregn
frá Lille. Gengið var að kröfum
þeirra m. a. um sérstaka lest o. fl.
Var hún komin til Lille þ. 11.
ág'úst og voru í henni 200 manns
að skylduliði hinna pólsku verka-
manria meðtöldu. Þar átti aö út-
búa vegabréf handa hópnum og í
skeytinu var búist viö, að þaö
mundi valda nokkurri töf. Sér-
hverjum verkamanni voru gefnir
300 frankar vegna samningsrófa
og atvinnuleysisskírteini, sem í
stóö, aö hlutaðeigandi væri sendur
ti! lands síns, vegna atvinnuleys-
is, og varð því sá endir á aö verka-
mennirnir voru ekki gerðir land-
rækir, heldur sendir heim, en á
þvi er vitanlega í þessu tilfelli
næsta litill munur, en hér var þó
um kröfu aö ræða, af hálfu pólsku
verkamannanna, sem yfirvöldin
höfðu gengið aö. Námumennirnír
voru 89, konur þeirra 57, en börn-
in 60 talsins. Búist var við, aö
alls myndi um 300 fara, um þaö
er lyki, aö skylduliði meötöldu.
Pólskir verkamenn hafa löngum
vej'iö vinsælir í Frakklandi og hef-
ir mál ]ietta alt vakiö mikla undr-
un og langar frásagnir birst um
þaö í erlendum blööum.
Dr. Karl Leozen
pianóleikari.
Dr. Karl Lenzen, þýski píanó-
leikarinn, sem lék hér í útvarpið á
dögunum, hélt hljómleika í IÖnó
síðastl. þriðjudag með aðstoð herra
Emils Thoroddsen tónskálds og pí-
anóleikara útvarpsins.
Þeir léku saman á tvö píanó
píanókoncert í d-moll eftir Mozart
og ])íanókoncert í e-moll eftir Cho-
pin, og nutu þessi verk sín vel i
meðferð þeirra. En maður saknaði
]ió hljómfyllingar slaghörpunnar,
sem maður á að venjast hér í kon-
certsölunum, en eins og áður er
sagt, þá var leikið á píanó, en ekki
á slaghörpu að þessu sinni.
-É)r. Karl Lenzen spilaði einn
nokkur lög eftir Chopin og „Polac-
ca brillante" éftir Weber, en best
tókst honum meðferðin á Ham-
borgar-rununni (Suite Hamburg)
eftir Walter Niemann. Tónskáldið
liregður upp myndum úr stórborg-
inni og stórborgarlífinu, svo sem
höfninni, Michaelskirkjunni, líru-
kassanum, börnunum, sem leika sér
við birtuna frá götuljóskerinu, lifinu
í St. Pauli, sem er glaðvær borgar-
hluti í Hamborg (tang-o), o. f 1., o.
fl. Þrátt fyrir allmikið nýtísku-
bragð að þessari tónsmíð, féll hún
í góðan jarðveg.
Dr. Karl Lenzen er glæsilegur pí-
anóleikari. Framsetningin er vitur-
leg og leiknin er afburðamikil, lip-
ur og glæsileg. Kunnáttan er svo
mikil, að hann er vaxinn erfiðustu
viðfangsefnuiri. Meðferð hans á
tónsmíðunum á þessum hljómleik-
um var með þessum einkennum, en
framan af skorti þó á hita og fjör,
en er á leið hljómleikinn sótti hann
sig, og var Hamborgar-runan leikin
af svo mikilli sannfæringu, að hún
varð riíanni Ijós og lifandi, þrátt
fyrir það, að hljómarnir væru ó-
venjulegir íslenskum eyrum.
Hljómleikarnir stóðu í rúmar 2
klukkustundir, og var ekki annað að
sjá, en að áheyrendur skemtu sér
vel. Um píanóspil Emils Thorodd-
sen er óþarft að minnast á hér.
Þennan snjalla og gáfaða listamann
hafa allir Reykvíkingar heyrt.
B. A.
Sig. Skagfield:
Einsöngur
í fríkirkjunni í Reykjavík föstu-
daginn 24. ágús't, kl. 8V2 e. h.
Páll ísólfsson aðstoðar.
A söngskránni verða erlend
og íslensk lög.
Aðgm. á 2 kr. eru seldir í
Hljóðfæraverslun Katrínar Við-
ar og Bókaverslun Sigfúsar
Eymundssonar.
— Að eins þetta eina sinn. —