Vísir - 03.09.1934, Blaðsíða 2

V ÍÖl fc
IHIm™ i Olsemí
SlMI 1.2.34
ankar
Verður komið í veg
fypir stypjaldir?
Viðtækap pann'sóknip á skoti'æra og
vopnaútflutningi, sem vekja alkeims
athygli.
Yfirmenn og nndirgeínir
Washington 3 sept. — FB.
Sérstök rannsóknarnefnd, sem
öldungadeild þjóSþingsins kaus, til
rannsóknar á vopna- og skotfæra-
sölu til annara landa, byrjar funda-
höld á morgun. Er ý>úist viö, að
yfirheyrslur nefndarinnar muni
leiða margt í ljós viðyikjandi skot-
færa- og vopnasölu til Bolivia og
Paraguay, sem hafa nú langa hríð
átt í ófriði út af Chaco-svæðinu.
Búist er við, að yfirheyrslur nefnd-
arinnar standi yfir 3 vikur. Til
undirbúnings starfa nefndarinnar
voru skipaðir 36 fulltrúar, sem
fengu aðstoð sérfræðinga dóms- og
verslunarmálaráðuneytanna. For-
maður nefndarinnar er Gerald P.
Nye, öldungadeildarþingmaður,
sem kunnur er fyrir dugnað og
dirfsku. Auk þess, sem búist er við,
að fullnægjandi upplýsingar iáist
um útflutning vopna og skotfæra
frá Bandaríkjunum til Bolivia og
Paraguay er talið víst, að koma
muni í ljós margt viðvíkjandi
vopna- og skotfæraútflutningi ann-
ara þjóða, hvernig félög vopna-
Terkföllin
í Bandaríkjnnum.
New York 3. sept. FB.
Þegar í dag' er búist við, að til
mjög alvarlegra átaka komi í
vinnudeilumálunum, þvi að tilraun
verður gerð til þess að halda á-
fram vinnu í mörgum vefnaðar-
og klæðaverksmiðjum í suöurríkj-
unum. Aukið lögreglulið hefir ver-
ið sent til verksmiðjuborganna til
þess að koma í veg fyrir óeirðir.
Roosevelt forseti hefir enn enga
tilraun gert til málamiðlunar.
Peter von Horn, sérfræðingur í
silkiiðnaðarmálum, hefir spáð því,
að verkföllin nnini ekki ná tilgangi
sínum og fara út um þúfur. (Uni-
ted Press).
Vatnavextir
og símabilanir. .
2. sept. FÚ.
Símabilanir urðu í Breiðamerk-
ursandi í vikunni sem leið. Hljóp
vöxtur mikill og jakaburður í
Breiðá, sem fellur frarn á Sandinn
vtístan Jökulsár, og sópaði hún
burtu 7 símastaurum. Búist var við
að viðgerð mundi verða lokið í
dag.
og skotfæraframleiðenda eru skip-
ulögð, hvernig þeim er stjórnað,
og til hverra hagnaðurinn af
rekstri þeirra lendir, svo og hvort
félögin hafa stuðlað að því að
vekja ófriðaranda með sölu fyrir
augnm. Þannig mun veröa leitast
við að komast að raun um, að hve
miklu leyti stórlán, sem Bolivia og
Paraguay hafa fengið, hafa gengið
til þess að halda áfratn stríðinu
út af Chacorsvæðinu. Hér eru
tnenn alment þeirrar skoðunar, að
tilraunir til þess að stöíiva styrj-
aldir eða koma í veg fyrir þær,
með lagalegu móti, samnjngagerð-
um o. s. frv., hafi ekki borið til-
ætlaðan árangur, og þess vegna
þurfi að rannsaka til hlítar vopna-
og skotfæraframleiðsluna, með það
fyrir augum, að unt verði að finna
lausn á því, hvernig koma megi i
veg fyrir styrjaldir. Af þessum or-
sökum er mikill og almennur áhugi
um öll Bandaríkin og viðar fyrir
starfi nefndar þeirrar, sem hér um
getur. (United Press).
[ Utan af landi
Frá Akureyri. — Síldveiðarnar.
Akureyri 2. sept. FÚ.
Sildveiðaskipin eyfirsku eru nú
að hætta veiðum hvert af öðru,
bæði vegna aflatregðu og ógæfta.
Vertíðin hefir orðið fiestum skip-
um arðlítil. Saltað hefir verið með
minna móti eða 1000—2000 tunn-
ur á skip, og hlutur sjómanna er
60—-400 krónur að frádregnum
kostnaði.
Veðurfar. Bíeyskapur.
Glaða sólskin var hér á Akur-
eyri i dag og er það fyrsta sinni
á hálfum mánuði, sem hér hefir
verið sólskin frá morgni til kvelds.
Síðari slægja á túnum er víðast
óhirt.
Fimtugsafmæli.
Snorri Sigfússon barnaskólastj.
varð fimtugur síðastliðinn föstu-
dag. Vinir hans úr bænum heim-
sóttu hann og færðu honum heilla-
óskir. Kennarar færðu honum að
gjöf fagurt málverk úr Svarfaðar-
dal.
Norðfirði 2. sept. FÚ.
Nýstárlegur farþegi.
Þegar vélbáturinn Hafalda kom
úr síðasta róðri hafði hún meðferð-
ís ránfuglsunga að menn ætla, arn-
arunga, sem- sest hafði á þilfar
bátsins 40 mílur útaf Norðfjarðar-
horni. Unginn virtist alhraustur og
ómeiddur.
I.
Það er nú bert orðið, svo að
ekki verður um deilt, að Frani-
sóknarflokkurinn er ekkert
annað en auvirðileg undirtvllu-
deild innan Alþýðuí'lokksins.
Iíunnugir menn vissu, að að
þessú hlyti að reka. Hitt kemur
sumum á óvart, að þetla skýldi
gerast með svona skjótum
liætti.
I fáeinum atriðum er þó
reynt að láta líta svo út, sem
Framsóknarflokkurinn sé enn
ótjóðraður og einliverju ráð-
andi.
Framsóknarmenn benda á
hina miklu verðliækkun á kjöt-
inu og hrópa: Þarna sjái þið,
livort við ráðum ekki ein-
hverj u, l'ramsóknarmenn! —
Verldn ,tala!
En þessu er ekki þannig hátt-
að. — Foringjum Alþýðuflokks-
ins er alveg sama um það, þó að
fátæk alþýða sé skattlögð með
óeðlilega liáu kjötverði. Þeir
Iiafa alla tíð látið sér liægl um
það, alþýðu-burgeisarnir, að
leggja hönd að þvi nauðsynja-
verki, að berjast gegn dýrtíð-
inni hér i bænum og reyna að
vinna hug á henni. — Þeir liafa
haft nóg að híta og hrenna
sjálfir og troðist að hitlinga-
jötunni með æðisgengnu kappi
siðleysingjans. — Og þeir hafa
vitað sem er, að atvinnulítið og
illa lialdið verkafólk er jafnan
auð-æst til liáværrar óánægju
og jafnvel liermdarverka, ef því
er að skifta. Þeir treysta sér
ekki til þess, forsprakkarnir, að
geta beitt verkafólkinu að vild
sinni, ef það hefir sæmilega at-
vinnu og líður þolanlega. Um
að gera, að þvi líði sem allra
verst, ef einlivpr von á um það
að vera, að forsprakkarnir geti
lialdið áfram að nota óánægju
þcss og neyð i eigin þarfir.
Þegar svona er liögum liátt-
að — þegar foringjarnir eru
grímuklæddir fjandmenn úm-
hjóðanda sinna, þá er ekki
annað líklegra, en að gott sam-
komulag hafi um það orðið í
stjórninni, að liækka kjötverðið
svo, að ölliun gæti orðið að
meini. Það er nú sjálfsagt
ósanngjarnt að gera þá kröfu
lil framsóknarráðherranna, að
þeir geti gert sér Ijósa grein fyr-
ir ])ví, að gífurleg hækkun kjöl-
verðsins sé líkleg til þess að
draga mjög úr sölunni innan
lands. En hætt er þó- við, að sú
verði reyndin. Alþýða manna
við sjávarsíðuna og í kaupstöð-
unum liefir — þvi miður —
ekki efni á þvi, að kaupa kjötið
uppsprengdu verði. Salan inn-
an lands hlýtur þvi a?i minká til
muna, sakir þess, að kaupgetan
er af skornum ska mti. Hitt væri
auðvitað æskilegt og ánægju-
legt, að bændur gætí 'fengið
gott verð fyrir kjötið, því að
þeim er mikil })örf á því. En
])að verður að teljast mjög
óhyggilegt, að spenna bogann
svo liótt, að öllu kunni að vera
stefnt í voða af þeim sokum.
„Framsóknar“-ráðlie rrarnir,
kommúnistamir Eysteinn og
Hermann, mimu nú Iuií ísa sem
svo, að bændur verði þeim
ákaflega þakklátir fyrír kjöt-
sölu-braskið. Þarna sjáí þeir
umhyggjuna fyrir liag og
hlómgan sveitalífsins! Þacna
sjái þeir, bændurnir, að alt sé
það ósatt, sem um það hafi vei '-
ið sagt, að alþýðu forsprakkara- ■
ir réðu öll i stjórninni, því að
nærri mætti geta, að ráðherra.
jafnaðarmanna hefði verið mót-
falhnn því, að demht væri á al-
þýðuna alt að 40 aura hækkun á
hverjum tveim pundum kjöts,
er hún legði sér til munns. —
Mundi nú engi maður gerast svo
djarfur, að efa fölskvalausa
hænda-ást ráðherrranna hér
eftir!
Hins vegar er ekki ósennilegt,
að þvi verði haldið fram senn
livað líður — þegar alþýða
manna liér i hænum er húin að
álla sig á því, hvað fyrir hana
hefir verið gert að rétlu lagi,
er kjötverðið var hækkað svo
gífurlega sem raun her vitni
— að ráðherra jafnaðarmanna
liafi engu fengið um þokað fyrir
ofríki framsóknarpillanna i
stjórninni! — Haraldur hafi
slaðið uppi alveg ráðalaus gegn
yfirgangi og frekju liinna liarð-
svíruðu „bændavina“, þeirra
Hermanns og Eysteins! — Nátt-
úrlega hafi það verið óguðlegt
athæfi gagnvart fátækri alþýðu,
að hækka kjölið svona gífurlega
i verði, en ráðlierra Alþýðu-
flokksins sé óflekkaður í því
máli og i l'ullum sáttum og friði
við samvisku sína. Hann hafi
barist eins og ljón fyrir hags-
munuin alþýðunnar — harist
hinni farsælu, þrautreyndu har-
áttu liins sanna ástvinar allra
smælingja! En sjálfum lilær
þeim á laun liugur i hrjósti, al-
þýðu-burgeisunum, er þeir
hugsa lil þess, að tilhliðrunar-
semi þeirra i kjötverðsmálinu
við Jiinar örgu undirtyllur,
framsóknar-aumingjana, geti
orðið til þess, að þyngja lífsbar-
áttu smælingjanna og auka ó-
ánægju þeirra með núverandi
skipulag þjóðfélagsins.
II.
Það er bersýnilegt og aug-
ljóst mál, öllum er sjá vilja, að
Alþýðuflokkurinn/ er nú húinn
að gleypa Framsóknarflokkinn.
— Alþýðuflokkurinn er lms-
hóndinn. Framsóknarflokkur-
inn vikadrengur á heimilinu.
Skemtilfegasti maður Alþýðu-
flokksins sagði frá því fyrir
skömmu, að þeir væri að hugsa
um það, alþýðuhúsbændurnir,
að fara vel með „drenginn". —
Þeir væri meðal annars ráðnir i
þvi, að láta líta svo út, sem
„sfrákurinn" fengi stundum að
ráða hinu og öðru. Þess háttar
tilhliðrunarsemi gerði liann á-
nægðari og öruggari i þjónust-
unni, þegar á þyrfli að halda.
Þeir væri til dæmis að talca, að
hugsa um, að láta hann ímynda
sér, að það væri hann, scm
öllu réði í kjötsölumálinu. —
„Stráksi“ mundi verða ærið
upp með sér af slrlcu! Honum
fyndist liann vera maður með
mönnum og fær í allan sjó, er
svo lili út, sem Iionum væri
trúað fyrir einhverju. Hann
yrði þakklátur í „sínu hjarta“
og ákafari í þjónustunni síðar,
er lil þyrfti að taka. — Skýrði
maðurinn þetta á ýmsa vegu,
en tók einkum dæmi af liálf-
vita einum í Múlaþingi, sem
gerst hefði sannfærður um, að
liann væri aðalmaðurinn á
heimilinu, er honum hafði ver-
,ið trúað fyrir því, að sækja
kaupakonu á næsta hæ. Ilafði
snáðinn orðið „allur annar
maður“ upp frá þeirri stundu
og hinn ákafasti i þjónustunni.
Og jafnvel sannfærður um það,
að hann væri yfirmaður hús-
hóndans!
Framsóknarmenn eru óneit-
anlega eitthvað svipaðir
stráknum, sem nefndur var
hér að framan. Þeir telja sér
trú um, að þeir sé einhverskon-
ar liúshændur yfir jafnaðar-
mönnuni, en eru þó ekki ann-
að en þrælar þeirra. — Jafn-
aðarmenn skipa fyrir, en hinir
hlýða. Framsóknarmenn eru
eins og hjálfinn á heimilinu
fyrir austan, sá er sendur var
eftir kaupakonunni.
Húshónda-réttur Alþýðu-
flokksins kemur viða i ljós. En
hvergi liefir hann þó hirst i
átakanlegri mynd, enn sem
komið er, en i nefndarskipan-
inni frægu, þar sem Héðinn er
formaðurinn. Þar eru þrir
jafnaðarmenn, harðskeyttir og
óhilgjarnir, og tvær druslur úr
liinu liðinu. — Nefnd þessari
er ætlað að þefa og snuðra í
atvinnurekstri félaga og ein-
staklinga. Hún er kölluð „þef-
ara-nefndin“ í daglegu tali. —
Hún er vitanlega gersamlega
óþörf og ekki ætlað að gera
neitt gagn. En hún er svo
mönnum skipuð, að líkur eru
til, að lnin geti orðið lil ófarnað-
ar og tjóns með ýmsum hætti.
Framsóknarflokkurinn hefir
að nafni til tvo l'ulltrúa í rikis-
stjórninni, en Alþýðuflokkur-
inn einn. Þegar stjórninni þyk-
ir ástæða til, að skipa fimm
manna nefhd, verða þrír jafn-
aðarmenn fyrir kjöri, en
framsóknarmenn verða að
sætta sig við tvo fulltrúa. —
Það segir óneitanlega nokkurn
veginn greinilega til um yfir-
menn og undirgefna á „kær-
leiksheimilinu".
Kler höfuðborg Ukralne.
—o—
Moskwa í ágúst. FB.*
Eins og kunnugt er var borgin
Kiev fyrir nokkuru gerö að höfuð-
borg Ukraine, í stað Kharkov, en
Kiev var fyrrum höfuöborg Uk.ra-
,ine. Taliö er, að þessi breyting
hafi veriö gerð vegna þess, að
Sovét-stjórnin telji þaö nú örugt,
að þeim, sem vinna að sjálfstæði
Ukraine muni ekki verða neitt á-
gengt með áform sin. í þessu sam-
bandi er bent á það að í Kiev hafi
verið sterkasta vígi þeirra sem
viklu gera Ukraine að sjálfstæðu
1 íki. Auk þess er landfræðileg lega
Kiev sú, að hún er rniklu nær
pólsku landamærunum en Khar-
kov, en talið er, að sjálfstæðis-
mönnum í Ukraine hafi hlotnast
mikill stuðningur frá Póllandi. —
Ætla menn því alment hér, að ef
sovétstjórnin hefði talíð nokkura
hættu á ferðum i þessum efnum,
hefði ekki til þess komið, að Kiev
hefði verið gerð að höfuðborg
landsins. Hinsvegar er það satt, aö
vegna þessarar breytingar, hefir
ráðstjórnin fengið tækifæri til
þess að losna við marga embættis-
menn og starfsmenn hins opinbera,
sem höfðu unnið að sjálfstæði
Ukraine eða verið ]>vi hlyntir. Þeg-
ar Kharkov var gerð höfuðborg
Ukraine stóð borgarastyrjöld yf-
ir i Rússlandi og í Kiev var oft
og mikið barist. Talið er að borg-
in hafi verið hertekin 30 sinnum
á þeirn tíma, ýmist af Rauða hern-
um eða Hvíta hernum. Meðan
Sovét-Rússland var hernaðarleg'a
veikt fyrir, vildi stjórnin ekki
hætta á, að flytja höfuðborg
Ukraine nær 2)ólsku landamærun-
um, af ótta við innrás frá Póllandi.
Nú er hernaðarleg aðstaða Rússa
miklu öflugri en áð.ur og þeir ótt-
ast ekki Pólverja. Þar sem og al-
mennar óskir hafa komið [fram
um þaö í Ukraine, að Kiev væri
gerð, að höfuðborg landsins af
m