Vísir - 19.10.1934, Blaðsíða 2

VISIR
Frá Alþingi
í gær.
Neðri deild.
Þar var fyrst gengiö til atkvæöa
um þau þrjú mál, sem atkvæða-
greiSslu haföi verið frestaS um.
AtkvæðagreiSslan um áburSar-
einkasöluna fór þannig, aS tillaga
þeirra Sig. Kr. og G. Thor. um aS
einkasalan yröi ekki lögskipuö,
var feld meS 20: 6 atkv. Till. HéS-
ins Valdimarssonar um aS tak-
marka framlag ríkissjóSs tii áburS-
arverslunarinnar, vegna flutnings-
kostnaSar, viS 40 þús. kr. var feld
meS 21 atkv. gegn 9, en samþykt
aS þaS skyldi þó ekki vera meira
en „20 kr. á tonn“. Tillaga Hann-
esar aS binda þetta engum tak-
mörkum en heimila aSeins 3% á-
lagningu var feld meS 17 atkv.
gegn 13. — Var frv. síöan sam-
þykt og því vísað til efri deildar.
Um verkamannabústaöa frv. fór
atkvæöagreiSslan þannig, aS til-
laga Thors Thors og Garöars um
að heimila lánveitingar til fleiri
en eins byggingarfélags i hverjum
staS, var feld með 17 atkv. gegn
15. MeS tillögunni greiddu atkv.
sjálfstæðismennirnir allir og
Hannes Jónsson en á móti fram-
sóknarmenn, jafnaSarmenn og As-
geir Ásgeirsson, sem lét þó þá at-
hugasemd fylgja atkv. sínu, aS
hann mundi flytja nýja breyting-
artillögu viS þriSju umræSu.
Frv. um skipulagsnefnd
(,,RauSku“) var vísaö til annarar
umræSu og allsherjarnefndar og
létu margir sjálfst.menn þaS af-
Iskiftalaust.
Töluverðar umræSur uröu um
frumvarpið um aS verja síldartoll-
inum til hlutarúppbótar til sjó-
manna. Fylgdu þeir Sig. Kr. og
Jóh. JÓs. fast fram breytþigar-
tillögum sínum um aS hlutarupp-
bótinni skyldi úthlutaS í öfugu
hlutfalli viS tekjur sjómannánna á
síldveiSunum, þannig, aS þeir
fengi mest, sem minst hefSi boriS
úr býtum, en því aöeins yrSi um
réttláta uppbót aö ræöa, aS svo
yrSi fariS aö. Finnur Jónsson
maldaöi í móinn og hélt því fram,
aS hér væri í raun og veru aöeins
aS ræSa um endurgreiðslu á síld-
artollinum, og því yrSu þeir aS
fá hæst, sem mestan hlut heföi
fengið. VarS töluveröur hiti í um-
ræðunum, en svo fóru leikar, aS
tillagan var feld meS 17 atkv. gegn
ió, aS viðhöfSu nafnakalli. Já
sögSu sjálfstæðismennirnir allir,
Hannes Jónsson og Bjarni Bjarna-
son, en nei sögðu socialistar og*
framsóknarmennirnir allir, nema
B. B., og ennfremur Ásgeir og
Magnús Torfason. Frumvarpiö
sjálft var síSan samþykt ágrein-
ingslaust.
Frv. um leiðbeiningar fyrir
konur o. s. frv, fór umræðulaust
til þriðju umræSu.
Urn frv. um skipulag á fólks-
flutningum á landi, sem er fyrsta
afsprengi skipulagsnefndarinnar,
uröu nokkrar umræður. Frumv.
er flutt af meirihluta samgöngu-
málanefndar eftir beiðni atvinnu-
málaráSherra og hafSi Gísli GuS-
mundsson framsögu. KvaS.hann
nefndina vilja athuga frv. 1)etur
og ef til vill gera einhverjar breyt-
ingar á því. Gísli Sveinsson gagn-
rýndi frumvarpiS nokkuö og sýtidi
fram á aö þaö væri í rauninni
mesta flaustursverk, en hann kvaS
þó vel geta komiS til mála aS
reyna aö lagfæra það eitthvaS, þvi
aS vanþörf væri ekki á aö hafa
hönd í bagga meö þessum fólks-
flutningum bifreiöa í föstum áætl-
unarferöum og væri þaS viða gert
annarsstaöar. Héðinn tók gagnrýni
Gísla illa og þóttist hafa meira vit
á þessu máli en nokkur annar. —
Frv. var siöan vísaS til 2. umr.
og gert ráö fyrir þvi, aö nefndin
atllugaöi þaS betur milli umræöna.
Um frv. „um strandferöir“, eöa
ríkiseinkarétt til aS annast fólks-
flutninga meö ströndum” fram,
uröu alllangar og nokkuö illvígar
umræSur. ASalflutningsmaSur frv.
er Gísli GuSmundsson og sagöi
hann m. a. aS vonandi hefSi sjálf-
stæSismenn séö aS sér síöan i fyrra
en þá heföu þeir felt frv. sama efn-
is viö fyrstu umræSu.
Thor Thors vakti athygli á því,
aS slík lagasetning sem þessi væri
brot á millirikjasamningum og
heföi þaS veriö upplýst á síöasta
þingi og væri þaS furSulegt, aS
máliS skyldi nú vera vakiS upp
á ný. — Voru síöan margar ræSur
fluttar, en umræSunni varS ekki
lokiö.
Efri deild.
Um breyt. á tolllögum uröu
nokkrar umræöur. Magnús Jóns-
son mótmælti þeim hækkunum,
sem frv. fer fram á og benti á að
þaS væri mjög vafasamt aS þetta
leiddi til meiri tekna fyrir rikis-
sjóö, þar sem t. d. verð á tóbaks-
vörum væri orSiS svo hátt aö þaö
mundi draga úr neyslu eða auka
smygl, ef verðiS hækkaSi eins
mikiS og af frv. mundi leiSa eöa
um þriðjung. Ef nauösynlegt
reyndist mundi Sjálfstæöisflokkur-
inn reiöubúinn til þess aö styöja
stjórnina í lítilli hækkun á sem
flestum tekjustofnum.
Eyst. J. SagSist hreint enga
samvinnu ætla aS eiga viö Sjálf-
stæöisflokkinn um þetta. Pétur
Magnússon vakti athygli á því, aö
stjórnin heföi ekki gert ráö fyrir
þeim tekjuauka, sem hlyti aS leiða
af því aS) sala sterkra drykkja
yrSi leyfileg viS afnám bannsins,
og væri þaö nær að athuga tekju-
stofna, sem gæfu eins góSa von
um tekjuhækkun og þessi, heldur
en aS stórhækka toll á neysluvöru
almennings, sem fyrir væri geysi-
hátolluS. — Frv. var aö umr. lokn-
um visaS til 3. umr.
Frv. um br. á 1. um Kreppu-
lánasjóö var til 1. umr. Pétur
Magnússon geröi grein fyrir frv.,
sem er þpss efnis aö veita Kreppu-
lánasjóði .heimild til aö verja alt
aS 100 þús. kr. til aö leysa menn
úr ábyrgöum ,er á þá féllu vegna
kreppuráöstafananna, aö öSrum
kosti gæti svo fariö, aö kreppu-
hjálpin yröi mönnum ónýt, því að
ef þeir sem hjálpaS heföi verið
meS lánum og komiS á heibrigöan
grundvöll, ættu aö lenda í öSru
verra skuldafeni, vegna ábyrgöa,
sem þeir stæöu i, og vonlaust væri
aS þeir gætu borið, þá heföi til
lítils veriö harist. En svo er oft
og einatt ástatt aS sömu menn-
irnir sanda í mörgum ábyrgöum,
alt aö 40—50 þús. kr. ÞaS væri lika
óeSlilegt aS t. d. þeir menn, sem
hafa fengið skuldaskilasamning og
þar meS losnað við allar frekari
greiöslur, á eigin skuldum, en
sæöi í ábyrgðum liver fyrir ann-
ann verði svo að sæta því aö að
þeim sé gengiö samt sem áSur,
með þeirri breyting einni, aö nú
yröi þeir aö borga hver fyrir ann-
an, og lenda í sama feninu aftur.
Frv. var vísaS til 2. umr. og land-
búnaðarnefndar.
frá bæiarstjlrnarluodl
í gær.
—o—
Úthlutun ellistyrks. ÞaS upp-
lýstist, aS bæjarráö haföi um út-
hlutun ellistyrks tekiS upp þann
skilning á ákv. ellistyrkslaganna
og fátækralaganna, aS íátækra-
styrkur ])eginn eftir 60 ára aldur
skyldi ekki svifta menn rétti til
ellistyrks.
Lýðræðisskvaldur socialista. —
Bjarni Benediktsson benti á of-
beldishneigS socialista, sem lýsti
sér í þvi, aS Stefán Jóhann og þeir
félagar heföu neitað í allsherjar-
nefnd neöri deildar, að senda bæj-
arráSi- Reykjavíkur til umsagnar
frv. um verkamannabústaöi og
vinnumiölun. Þessi frv. skertu
bæði mjög verulega vald sveitar-
stjórna yfir þeim stofnunum, sem
þær þó aS miklu leyti væru skyld-
aöar til að leggja fé til. VitaS væri
að megin deiluatriðin í báðum frv.
hefSu einungis raunverulega þýS-
ingu fyrir Reykjavík og a. n. 1.
Hafnarfjörð, og hefSi því veriö
sjálfsögS kurteisisskylda að gefa
bæjarstjórnum þessara staSa færi
á aS láta uppi álit sitt um þau. En
einmitt Stefán Jóhann fulltrúi í
bæjarstjórn Reykjavíkur, maöur-
inn, sem sífelt væri meö þingræð-
is- og lýðræðisskvaldur á vörun-
um, hefði gengist fyrir aS neita
bæjarstjórninni og þar meS meiri
hluta borgaranna um þessa sjálf-
sögSu kurteisi.
f nefnd til að athuga möguleika
fyrir og gera tillögur um atvinnu-
bótavinnu fyrir konur voru kosn-
ar: Ragnhildur Pétursdóttir, GuS-
rún Jónasson og Jóhanna Egils-
dóttir.
Vetrarhjálpin. Borgarstjóri bar
fram svohlj. till., sem samþykt var
í einu hljóSi: „Bæjarstjórnin sam-
þykkir fyrir sitt leyti aö stjórnar-
nefnd vetrarhjálparinnar veröi
skipuö einum manni frá hvorri af
sóknarnefndum bæjarins, hjúkrun-
arkonum barnaskólanna og hinum
fimta manni er veröi framkvæmd-
arstjóri starfsins, og sé hann ráS-
inn af bæjarráðinu meS samþykki
hinna fjögurra nefndarmanna.
Borgarstjóri gerði grein fyrir
því, aS samkomulag væri komið á
um þessa skipun nefndarinnar og
augastaöur væri haföur á ákveðn-
um manni til forstöSu, öörum en
þeim er áöur heföi haft stjórn
vetrarhjálparinnar meö höndum,
enda mundi sá maSur ekki hafa
tíma til aS sinna þessu nú. Enn
mundu vera eftir rútnar 10000 kr.
af fjárveitingunni, sent til starf-
semi þessarar væru ætlaSar úr
1)æjarsjóSi, og enn sem fyrr mundi
reynt aö safna fé meSal bæjarbúa
í þessu skyni. ÓráSið væri enn,
hvernig starfinu yrði hagaS í ein-
stökum atriðum, en allir þeir sem
reynslu heföu í þessunt efnum,
væru sammála um, að mjög ó-
heppilegt væri aS hafa mötuneyti,
þar sem menn kæmu til aS
borða. Miklu nær væri aö senda
mönnum vistarföng heim. Tölu-
veröar umræöur uröu um þetta
mál. Einar Olgeirsson vildi ólmur
koma upp mötuneyti sliku, sent
verið lieíöi. ASrir, svo sem frú
Ragnhildur Pétursdóttir, frú Að-
alhjörg Sigurðardóttir og Ólafur
FriSriksson tóku undir meö borg-
arstjóra, aS mesta óvit væri að
setja upp mötuneyti meö gámla
íyrirkomulaginu, en töldu hitt at-
hugunarvert aö koma upp almenn-
ings eldhúsi, en til þess þyrfti und-
irbúning, sem ekki væri fyrir
höndum nú.
Eftirlaunasjóður. Samþykt var
meö samhljóða atkvæöum aS eftir-
launa hámark starfsmanna bæjar-
ins skyldi vera 5400 kr. og ekkna
þeirra 3240 kr.
Mjólkurmálið. Mjólkurnefncl
bæjarstjórnar þ. e. Jón Þorláks-
son, GuSm. Ásbjörnsson, Guöm.
Oddsson, bar fram svohljóSandi
till., sem samþ. var í einu hljóSi:
„Bæjarstjórnin ákveSur aS láta
fram fara almenna berklarannsókn
og heilbrigöisrannsókn á öllum
kúm innan lögsagnarumdæmisins
fyrir næstu áramót, og í sambandi
viS hana skoðun á hreinlæti í fjós-
um og þeim herbergjum, þar sem
geymsla og afhending mjólkurinn-
ar fer fram.“
" Borgarstjóri skýrSi frá, aö þessi
tillaga væri einkum borin fram
vegna hinnar svonefndu barna-
mjólkur, en þaS væri sem kunnugt
er ógerilsneydd mjólk. Lang eðli-
legast væri, að þeir framleiSendur,
sem næstir væru útsölustaS, sætu
fyrir um sölu hennar. Mætti því
gera ráS fyrir, aö mjólkurfram-
leiðendum í bæinim yröi gefinn
kostur á aS selja þessa mjólk, en
til þess aS tryggja heilnæmi henn-
ar væri sú rannsókn, sem hér væri
farið fram á nauSsvnleg; enda
mundi kostnaður ekki geta oröið
tilfinnanlegur.
Veitingaleyfi. Samþykt var að
mæla meS veitingaleyfi Roberts
Bender, Sólvallagötu 31.
Eftirlaun Samúels Ólafssonar
fyrv. fátækrafulltrúa voru ákveS-
in 1800 kr.
Loks var töluvert af tillögu-
hrafli frá fulltrúa kommúnista og
var þeim flestum vísað til bæjar-
ráðs eða feldar.
Ný sIldTeiðiIðggjOf
á Bretiandi.
London, 19. okt. FB.
Samkvæmt áreiðanlegum
heimildum áformar rikisstjórn-
in að veita síldarútgerðar- og
síklveiðimönnum nokkurn fjár-
hagslegan stuðning. Talið er
líklegt, að áður en yfirstandandi
þingi lýkur, verði lagt fram
frumvarp til laga um þetta mál.
— Rætt er um það að takmarka
síldveiði í Norðursjó smám
saman, þannig, að ekki verði
aflað meira en hægt er að selja
með hagnaði. (United Press).
Stjðrnarskifti á
Spáni?
Madrid 18. okt. — FB.
Búist er viS, aS ríkisstjórnin
neyöist til þess aS biðjast lausnar,
nema samkomulag náist um, aö
liflátsdómunum verði breytt í
fangelsisdóma. — Ríkisstjórnin
hefir þetta vandamál enn til at-
hugunar. Alcala Zamora ríkisfor-
seti vill, að uppreistarmönnum
veröi sýnd miskunn, en meirihluti
ríkisstjórnarinnar er þvi mótfall-
inn. (United Press).
Útför Alexanders
konnngs.
Belgrad 18. okt. — FB.
Útför Alexanders konungs fór
fram í dag frá St. Georges kirkju
í Ojilenatz, en þangaS var líki'ð
flutt í járnbrautarvagni frá Bel-
grad, að afstaSinni sorgarathöfn,
í viöurvist ýmissa þjóShöfðingja
og annara fulltrúa helstu þjóSa
heims. (Unitecl Press).
GniHöndin á
ráðstefnu.
Brússel, 19. okt. FB.
Gull-Iöndin, þ. e. þau, sem
ekki hafa horfið frá gullinn-
lausn, Frakkland, Belgía, Hol-
land, Svissland, Ítalía ogLuxem-
hourg, halda aðra ráðstefnu sína
i dag. Var fyrsti fundurinit
lialdinn í morgun og er ráðgert
að fundahöldunum verði lokið
annað kveld. Ráðstefnan hefir
lil meðferðar á livern hátt mætli
auðið verða að draga úr þeim
erfiðleikum, sem gulllöndin
eiga við að stríða, og standa í
sambandi við gjaldeyrismálin.
(United Press).
Kosningarnar i
Noregi.
Oslo 18. okt. — FB.
Úrslit í bæjar- og sveitastjórnar-
kosningunum eru nú kunn í 332
bæjum og sveitahéruðum. Borg-
araflokkarnir hafa fengiS meiri-
hluta í 194, þ. e. 45 bæjum og 149
sveitahéruSum. Borgaraflokkarnir
og verkalýSsflokkurinn hafa feng-
iö jafna fulltrúatölu í 2 bæjum og
17 sveitahéruðum.
Brúarstæði á
Skjálfandafljdti.
Húsavik 18. okt — FÚ.
Árni Pálsson verkfræðingur hef-
ir undanfarið veriS aö mæla brú-
arstæði á Skjálfandafljóti undan
SkriSulandi. ViS botnrannsókn þar
reyndist 3,70 rnetrar niöur á fastan
grundvöll austan fljóts, en litlu
dýpra að vestan. Lengd brúarinu-
ar sjálfrar er áætluð 190 metrar.
Auk þess garöur frá vestari brú-
arsporði aS bakka 90 mtr. Sýslu-
nefnd kaus sérstaka framkvæmda-
nefnd í þetta mál á síðasta vori, og
hefir hún sótt til Alþingis um fjár-
veitingu til brúargerðarinnar.