Vísir - 19.10.1934, Blaðsíða 3

V ISIR
Mannfj öldi
á íslandi.
Samkvæmt „Mannfjölda-
skýrslum“ Hagstofunnai', sem
út voru gefnar í fyrra, liefir
fólksfjöldi liér á landi verið sem
Ixér segir árin 1921—1930:
í áx'slok 1921 . . . . 95.180
— 1922 . .. . 96.386
— 1923 . . . . 97.704
— 1924 . . .. 98.483
— 1925 . ... 100.117
— 1926 . ... 101.730
— 1927 ... 103.327
— 1928 ... 104.812
— 1929 ... 106.360
— 1930 . ... 108.629
JPiskiþingiö.
„Að líkindum eru tölur þess-
ar öll árin lxeldur lægri en
inannfjöldinn hefir verið i raun
og veru, þvi að æfinlega mun
eitthvað af fólkinu falla undan
við ársmanntölin, einkunx i
kaupstöðum og kauptxmuiix Við
manntalið 2. des. 1930 reyndist
ixiannfjöldiixn 108.861, en við
ársmanntalið uxxx sanxa leyti
(prestanxanntalið) 108.629, eða
aðeins 232 lægri. Er það ekki
iteljandi munur, en húast má
við, að ársmanntalið liafi þá
liaft nokkurn stuðning af aðal-
manntalinu, senx fór fram um
líkt leyti, svo að það liafi orðið
liærra en ella. Líkindi eru til, að
ef aðalmanntalið hefði ekki far-
ið franx 1930, að þá hefði nxann-
fjöldinn ekki talist liærri en
108.080“. —
Mannfjölgunin 1926—1930
hefir verið þessi (sanxkvænxt
.ársixxaixntölxinxxm):
i
1926 . . 1613 nxanns eða 16.1%0
1927 .. 1597 — 15.7-
1928 .. 1485 — — 14.4 -
1929 . . 1548 — — 14.8-
1930 . . 2269 — — 21.3-
(1720) — - (16.2)-
„Fjölgunin 1920, 2269 mamxs
eða 21.3%c, virðist vera tor-
tryggilega mikil, en hinsvegar
hefir fjölgunin næsta ár, 1931,
verið óveixjulega lítil. Þá var
maxmfjöldinn i árslok, sam-
kvænxt ársmanntalinu, 109.844
og hefir því fjölgunin það ár
átt að vei'a 1215 manns eða
11.2%»“.
Mannfjöldinn i kaupstöðum
árið 1921 var 29.750, en í sýsl-
unx landsins 65.430. — Árið
1930, eða 10 áruxxx síðar, eru
hlutföllixx þessi: Kaupstaðir
45.424 og sýslur 63.205.
Fram að 1929 voru kaup-
staðirnir 7 (Reykjavík, Akur-
eyri, Isafjörður, Hafnarfjörður,
Vestixxannaeyj ar, Seyðisfj öi'ður
og Siglufjörður), eix í ársbyrjun
það ár bættist eimx við, Nes-
kaupstaður í Norðfii'ði.
1 árslok 1932 var mannfjöld-
inn á landinu alls 111.555, þar
af 48.340 í kaupstöðum, og
63.215 i sýslum. — Unx síðustu
áramót (31. des. 1933) eruland-
menn taldir alls 113.353, þar af
í kaupstöðunx 50.136 og' i sýsl-
unx 63.217.
Mamxf jöldinn i Reykjavik var
30.565 i árslok 1932, en 31.689
unx síðustxx áraixxót.
I gær (fimtudag), snerust
umræðui’ixar aðallega uixx fiski-
nxatið og tillögur sjávarútvegs-
nefndar unx lausix þess. — Hafði
nefndin orðið sannxiála um, að
leggja til, að skipaður yrði fiski-
nxatsstjóri, senx liefði yfirunx-
sjón með öllu matinu, ferðaðist
um landið og einnig til nxark-
aðslaixdanna til þess að kynna
sér kröfur kaupandanna. Mællu
íxefxxdarm. nxjög eindregið með
þessari tillögu siixni. Er þessi
tilhögun nxjög sniðin eftir
norskuixi háttunx. — Forseti
Fiskifélagsins, Kristján Bergs-
son og Jón Ólafssoix hanka-
stjóri vildu ekki leggja mikið
upp úr þessai'i nýbreytni og
töldu liana jafnvel líklega til
þess að verða til lítilla bóta. —
Benti Kristján Bergsson á, að
þrátt fyi'ir þetta fyrirkoniulag
Norðmanna, hefði reynslan
orðið sú, að þeir hefðu orðið að
þoka fyrir Islendingunx í öllunx
saltfisks-markaðslöndunx og í
Portúgal liefði sala sallfisks lijá
oss aukist úr 5.700 snxál. 1929
upp í 16 þús. snxál. 1933, en á
sanxa tínxa liefði sala Norð-
nxanna færst xir 21 þxis. snxál.
niður i 13 þús. snxál. — Jón Ól-
afsson sagðist engan trxxnað
legga á, að fai'andnxaður gæti
gert nxeira en yfirfiskiixxals-
mennirnir nú, stai'fið hvíldi
jafnt eftir sem áður á undir-
matsnxönnunum, en þó íxxætti
vera, að þelta veitti öi'vggi hjá
kaupöndunuixx og þvi nxxxndi
liann gi-eiða tillögunni atkvæði.
— Margir aði’ir fxilltrúar tóku til
nxáls og studdu þeir allir tillögu
nefndai’innar og töldu, að nxikil
trygging’ fælist í þessu nýja
fyrirkomulagi. — Till. nefndar-
innar var sanxþykt í einu liljóði
og íxiálið þar nxeð afgreitt frá
Fiskiþinginu. — I dag verður
enginn fundur, en á xxxorgun
(laugardag) kl. 4, og nxunu þá
nxörg slór nxál verða á dagskrá.
ðkúlegt heimsmet!
Útvarpi'ö skýrtSi oss hlustendunx
frá því 15. þ. m., a'S hin heirns-
fræga íþróttakona, Stella Walsh
(pólsk a'ö ætterni, en alin upp í
Bandaríkjunum), heföi sett nýtt
heimsmet i 200 m. sundi fyrir kon-
ur, og‘ hafi hún synt 200 nxetrana
á 23,8 sek. Hollenska sundkonan
Willy den Ouden setti í siunar
nýtt heinxsmet á þessari vegalengd,
og var þá rúmum 2 mínútum leng-
ur á leiöinni, svo aö afrek Stellu
Walsh mun aö vonunx þykja
undravert. — Stella Walsh hefir
ekki fyr verið kunn sem sundkona.
Aftur á rnóti hefir hún geti'ö sér
góöan oröstír fyrir hlaup. Hún tók
t. d. þátt í síöustu Olynxpiuleik-
um, i Los Angeles 1932, kepti þar
í 100 nxetra hlaupi og sigraði á
11,9 sek. Þykir mér því víst, aö
hér sé um misskilning aö ræða,
og liafi hún sett metið í 200 m.
hlaupi, en ekki sundi — hafi hún
annars nokkurt met sett nú ný-
lega. — Hvernig ste'ndur nú á
því, að útvarpið lætur sér sænia,
aö. bjóða hlustendum upp á slika
hringavitleysu sem þessa ? Þetta er
svo sem ekki í fyrsta sinn, sem
slík villa kernur fyrir í íþrótta-
frétt, hjá útvarpinu. Þannig man
eg t. d, eftir því, er síðustu Olyni
píuleikar stóðu yfir, að fréttamað-
urinn las upp þau tíðindi, að
Finnlendingur einn hefði unnið
spjótkastiö — kastað 38 fet og 7
þumlunga (11,76 in.) og væri það
nýtt heimsmet. Hér týndi frétta-
maðurinn 200 fetunx og var þaö
ekkert smáræði. Nýlega skýrði
útvarpið einnig frá því, að Banda-
ríkja-svertinginn Metcalfe hefði
sett nýtt heimsmet í 200 yards
hlaupi, með 20,2 sek. Hann hljóp
i þetta sinn 200 rnetra — svo að
sú villan er bara smávægileg.
Svona mætti lengi telja. — Mein-
ingin með þessum línum er ekki
óvild til útvarpsins, heldur vildi
eg benda því á, að slíkar villur
eiga ekki að koma fyrir i fréttum
iess, því að þær gera það hlægi-
legt. íþrójttafréttir útvarpsins hafa
jó, þrátt fyrir gallana, náð all-
miklum vinsældum, sérstaklega
meðal íþróttamanna og er svo í
öllum menningarlöndum. — Þyrfti
ió að auka þær að nokkru, ef
vel á að vera, og bæta. Mætti þá
skýra frá helstu íþróttamótum og
millilandakepnum — og þó sér-^
staklega frá einstaklingsafrekum,
en ekki aðeins að geta um stiga-
fjölda bestu þjóðanna, eins og nú
siðast uin Evrópumeistaramótið í
Turin. Að lokum vildi eg beina
þeirri spurningu til útvarpsins,
hvort það hefði ekki efni á, að
hafa í þjónustu sinni fréttamann,
sem væri dálítið betur ,,heima“ i
íjxróttum, en jieir virðast vera,
sem jiað hefir nú?
íþv.
Bæjarfréttir
I O.O.F. 1 = 11610198 /2 s
Veðrið í morgun.
Hiti í Reykjavík 5 stig, Bolung-
arvík 2, Akureyri 1, Skálanesi o,
Vestmannaeyjum 6, Sandi 3, Kvíg-
indisdal 2, Hesteyri o, Gjögri 1,
Blönduósi 1, Siglunesi o, Grimsey
1, Raufarhöfn o, Fagradal o, Hól-
um í Hornafirði 4, Fagurhólsmýri
4, Reykjanesi 6, Færeyjum 7 stig.
Mestur hiti hér í gær 8 stig, minst-
ur 4. Úrkorna 0,9 nun.— Yfirlit:
Grunn lægð yfir Grænlandshafi á
hreyfingu austur eftir. — Horfur:
Suðvesturland, Faxaflói, Breiða-
fjörður: Hægviðri í dag, en suð-
vestan kaldi í nótt. Rigning. Vest-
firðir, Norðurland: Suðaustan og
sunnan gola. Slydda og síöar rign-
ing. Norðausturland, Austfirðir,
suðausturland : Hægviðri og víðast
úrkomulaust í dag, en sunnan gola
og sumstaðar úrkonxulaust í nótt.
Næturlæknir
er í nótt Daníel Fjeldsted, Að-
alstræti 9. Sirni 3272. — Nætur-
vörður í Laugavegs apóteki og
lyfjabúðinni Iðunni.
Kvennadeild
Slysavarnafélags íslands efnir
til dansskemtunar í Oddfellowhöll
inni annað kveld kl. 9. Hljómsveit
Hótel íslands leikur undir dansin-
unx. Sjá augl.
Verkfræðisstofu
liefir Guðmundur Jónsson verk-
fræðingur opnað í Hafnarstræti 5
(Mjólkurfélagshúsinu).
Aflasölur.
Júní hefir selt ísfiskafla í Grims-
by fyrir 1770 stpd., Tryggvi gamli
fyrir 1538 stpd. og Bragi í Hull
fyrir 1655 stpd.
Gyllir
konx af veiðurn í gærkveldi með
60 föt lifrar.
Til Hallgrímskirkju í Saurbæ:
Móttekið áheit frá „Laugu“ kr
5,oo. Afhent af frú Lilju Kristjáns
dóttur gjöf frá „Konu“ kr. 5,00,
Bestu þakkir-. — Ásm. Gestsson.
Læknafélag Reykjavíkur
liafði boð inni að Hótel Borg
gærkveldi og bauð til ölluxxx
xeim, er á einhvern liátt liöfðu
veitt aðstoð sína við hina xxxerku
sýningu í Landakoti. — Var
samsætið nxannmargt og fór hið
xesta franx. Margar í’æður voi'U
lxaldnar og allar stuttar, en að
xorðlialdi loknu skemtu menn
sér við söng og dans. — Það
com berlega fram i tölu eins
ræðunxannsins að dr. med. Helgi
Tómasson liefði átt nxest-
an þáttinn i þvi og bestan, að
efnt lxefði verið til hinnar ágætu
og lærdómsríku sýningar. —
lann liefði átt frumkvæðið og
slarfað allra manna íxxest að
undirbúningi sýixingarinnar. —
Kenxur þetla ekki á óvart þeim,
senx þekkja dr. Helga og vita
hvílíkur áhuganxaður liann er
unx öll lxeilbrigðismál, og ávalt
reiðubúinn til þess að fórna öllu
:‘yrir hugsjónir sínar og íxxálefni
æknavísindanna.
Hvítabandið
efnir til hlutaveltu í K.R.-húsinu
n. k. sunnudag, til styrktar starf-
semi sinni, en eins og kunnugt er
hefir félagið af miklum dugxiaði
komið upp nýtísku sjúkrahúsi hér
í bænum. Á hlutaveltunni verður
margt góðra drátta. — Gjöfum á
hana sé skilað í K.R.-húsið eftir kl.
4 á nxorgun.
K. F . U. K.
Fundur í kveld kl. 8j4- Síra
Bjarni Jónsson talar. Inntaka
nýrra félaga.
Eimreiðin,
III. h. XL. árgangs er nýlega
komið út, fjölbreytt að efni að
vanda. Hefst það á greinaflokkin-
urn „Við þjóðveginn“ (ísland
bresk nýlenda — Dr. Hindhede og
starf hans — Lýðræðiö og franx-
tíðin — Upptaka Rússa í Þjóða-
bandalagið). Guðm. Einarsson frá
Miðdal á í þessu hefti fróðlega og
skemtilega grein (með 7 mynd-
um) um „Eldgosið við Grínxs-
vötn“. Saga er í heftinu eftir
kunnan fraixskan höfund, Henry
Bordeaux. Þá ber að íxefna grein
unx jxjóðskipulag og þróun, eftir
Jón Árnason. Telur ritstjóri Eim-
reiðarinnar liamx „athugulaix og
sérkennilegan höfund, sem túlki
niál sitt nxeð alt öðrum hætti en
alment gerist. — Höf. hefir unx
langt skeið lagt stund á guðspeki-
leg fræði og gætir áhrifa þaðaix
sunxstaðar í greininni. En þar sem
niðurstöður hans hér á eftir falla
að mörgu leyti sanxan við vorar,
er oss sérstök ánægja að geta
flutt lesendununx grein hans“.
Fæsti'a þeirra kvæða, senx tíixxarit
og blöð flytja á síðari árum, er
ástæða til þess að geta unx sér-
stakleg'a, en við og við konxa góð
kvæði franx á sjónarsviðið, senx á-
næg'juefni er að benda mönnunx á,
svo senx eins og kvæði Jak. Jóh.
Smára í þessu hefti, en þau hafa
á sér sönxu einkenni látleysis og
feguröar og önnur ljóð þessa höf-
undar. Loks er í heftinu franxh.
af þáttunx úr dagbók Rjarna
Sveinssonar, ritfregnir o. fl.
Skip Eimskipafélagsins.
Goðafoss fer héðan í kveld á-
leiðis til útlanda. Selfoss fer frá
Antwei'pen í dag áleiðis til Kaup-
mannahafnar. Lagarfoss er á út-
leið. Gullfoss var á leið til Siglu-
fjarðar í nxorgun. Dettifoss fór frá
Hull í gær áleiðis til Vestnxanna-
eyja. Brúarfoss konx til London i
morgun. Fer þaðan 26. þ. ni. um
Leith beint til Reykjavíkur.
Útvarpið í kveld:
19,00 Tónleikar. 19,10 Veður
fregnir. 19,25 Grammófónn:
Einsöngslög úr óperunx. 20,00
Með Fjallkonu-
fægileginum
verður vinnan
létt, fægingin
björt, endingin
best og glansinn
nxestur.
H.f. Efnagerð Reykjavíkur.
KlUkkusláttur. Fréttir. 20,30
Erindi: Um Ludvig Holberg
(Þorsteinn Ö. Stepliensen). 21,00
Grammófónn: Kórlög og for-
leikir að óperunx.
Amerísk harmsaga.
Ymsir munu þeir, sem fvrir eigi
löngu síðan sáu hér kvikmynd,
sem nefndist ,,Anxerisk harmsaga“,
eða eitthvað í þá átt. Kvikmynd
þessi var gerð samkvæmt sanx-
nefndri skáldsögu, „An Anxerican
Tragedy“, eftir Theodore Dreiser.
Tfnið er í fáum dráttum það, aö
piltur drepur unnustu sína, senx
þunguð er af hans völdum, vegna
þess að hann vill eiga aðra. Fyr-
ir skömmu gérðist svipaður at-
burður vestra og kviknxyndin
greinir frá. Ungur maður, nánxs-
maður að nafni Robert Edwards,
23 ára, drap unnustu sina, Fredu
McKechnie, 26 ára. Máliö vakti
feikna eftirtekt unx öll Bandaríkin,
meðfram vegna þess hve nxargt
var líkt í sögxxnni, senx kvikmynd-
in var gerð eftir, og í lífi Roberts
Edwards. Úrslit i máli hans urðu
þau, samkvæmt sínxskeyti frá
Wilkes-Barre í Pennsylvania, að
kviðdómur 23 nánxumanna fann
Edwards sekan. Verður hann því
tekinn af lífi í raínxagnsstólnum.
Ákærandinn liélt því fram, að'
Edw'ards, senx eitt sinn ætlaði sér
að verða klerkur, hefði drepiö
Fredu McKechnie, er hún lxótaði
að láta stúlku að nafni Margaret
Crain vita, hvernig ástatt væri.
Fiæda var með barni Edwards, en
hann lxafði orðið ástfanginn í
Margaret Crain. — Ákærandinu
kvað Fredu hafa liðið nxjög illa,
hún hefði ekki getað leynt því
hversu ástatt var öllu lengur, því
að liðnir voru 3 mánuðir nxeð-
göngutínxans, og hafði aðeins
vegna loforðs síns viö Edwards
ekki trúað neinum fyrir því eða
leitað neinnar hjálpar. — Aðfara-
nótt þess 13. júlí ók Edwards með
hana til Harvey Lake, en vatn
þetta er 18 mílur frá Wilkes-Barre.
Freda vissi ekki annað en að um
skemtiför væri að ræða og var
hjartans ánægð. Þau höföu sund-
föt sín meðferðis og bjuggust til
þess að synda í vatninu. Edwards
lét hana fara á undan og tók með.
sér leðui'kylfu úr bílnunx. Keyrði
hann hana í höfuð henni, er þau
voru á sundi. Því næst kastaði hann
vopninu langt út í vatnið. Þegar
hann konx heinx kysti hann móður
sína og lét sem ekkert væri. Dag-
inn eftir fanst líkið og Edwards
var handtekinn að kveldi sanxdæg-
urs. Nokkrum dögum síðar játaði
hann á sig glæpinn. Síðar reyndi
hann að breyta játningunni, sagði
m. a. að Freda hefði druknaö a£
slysni, en lxann hefði orðið hrædd-
ur og lanxið nxeð kylfunni á liöf-
uðið, í von um, að það liti út eins
og hún liefði meitt sig á höföi 'og
því næst druknað. En alt þótti
benda til, að fyrri játningin væri
rétt. Tilraunir verða gerðar til þess
að fá líflátsdóminunx breytt, en
það eru ekki nxiklar líkur til, að
það beri árangur.