Vísir - 01.07.1935, Blaðsíða 2

VlSIR

Skrítinn búskapur.
Falltráaþingi
alþjóðaverslanar"
ráða
lauk í París s. I. laugardag.
Ályktun samþykt um verð-
festingu, skuldamálin o. s.
frv. —
París i. júlí. (FB)
' Fulltrúaþingá alþjóSa verslunar-
ráða lauk á laugardag og haföi þaíS
staSiö yfir í fimm daga. í þinglok
var samþykt ályktun þess efnis,
að hvetja til veröfestingar á gjald-
miölum þjóöanna og aö gerö veröi
gangskör aö því aö útkljá skulda-
mál þjó'öanna, bæöi innan og utan-
ríkisskuldir og að ríkisstjórnir og
þing fylgi þeirri stefnu aö afgreiöa
tekjuhallalaus fjárlög. Þessar ráö-
stafanir álítur fulltrúaþingið hinar
heillavænlegaistu til þess að bæta
úr því erfiðleikaástandi, sem við-
skifti eru nú í. (United Press).
Titixleseu,
rúmenski ráðherrann, kom
til London í gærkveldi til
þess að ræða við breska
stjórnmálamenn. — Bret
ar vilja forðast sem mest
afskifti af vandamálum
Mið-Evrópuríkjanna.
Lx>ndon I. júlí. (FB).
Titulescu kom til London i gær-
kveldi og tók sendiherra Rúmeniu
og aðrir rúmenskir fullrúar á móti
honum á stööinni. Er hann kom-
ánn til tíu daga dvalar á Bretlandi
dg ætlar um leið að nota tækifærið
til þess að ræða við breska ráð-
herra og stjórnmálamenn, m. a.
Stanley Baldwin forsætisráðherra,
Sir John Simon og Anthony Eden.
í viðtali við blaðamenn í gær-
kveldi neitaði Titulescu að láta
neitt uppskátt urn hvaða mál hann
ætlaði sér að ræða við breska
stjórnnfálamenn, en hþnn gaf i
skyn að viðræður við þá myndu
hejast þegar í dag. Þótt ekki hafi
neitt verið um þessa komu Titu-
lescu skrifað að ráði fyrirfram
vekur hún talsverða eftirtekt, þótt
blöðin yfirleitt telji að Titulescu
sé að eins kominn til þess að ræða
ýms mál við Breta til glöggvunar.
Þau telja víst, að Bretastjórn muni
ekki taka á sig neinar skuldbind-
ingar viðvlkjandi Mið-Evrópu-
rikjum og hinum alvarlegu vanda-
málum þeirra, sem Bretar telja sér
aðeins óbeint viðkomandi og eru
staðráðnir i að hafa sem minst af-
skifti af. (United Press).
M.s. Laxfoss
hið nýja skip h. f. Skallagrims,
tekur nú mjög bráðlega við ferð-
unt e. s. Sliðurlands. Visir átti í
morgun tal við Magnús Jónsson í
Borgarnesi og skýrði hann blað-
inu svo frá, að smíði skipsins væri
nú lokið. Fór það í reynsluferð á
laugardag og gekk hún mjög að
óskum. Náðist 12 sjómílna hraði á
klst. (Mraði e. s. Suðurlands er
talinn 9 sjómílur á klst.) Eins og
áður hefir verið sagt frá hér í
blaðinu fór Pétur Ingjaldsson
skipstjóri utan fyrir skömmu til
þess að sækja skipið. Leggur það
nú af stað þá og þegar, sennilega
í dag eða á ntorgun. Hefir það
farm til Vestmannaeyja, cement o.
f 1., og er væntanlegt til Reykja-
víkur upp úr næstu helgi.
Hér var staddur á dögunum
bóndi einn norðan úr landi.
Hann liafði orð á því við kunn-
ingja sinn, að þjóðarbúskapur-
inn okkar væri að verða ærið
skrítinn, að því er bann fengi
best séð. — Stjórnin væri, eins
og allir vissi, búin að ganga
þannig frá lánstraustiúu út á
við, að þar væri enga krónu að
hafa, þó að líf lægi við. Bretinn
hefði sett okkur „stólinn fyrir
djrrnar“ Við (þ. e. ríkið) mætt-
um ekki einu sinni ganga í
áhyrgð fyrir aðra, t. d. bæjarfé-
lög, sýslufélög o. s. frv., þó að
þeiin bráðlægi á því, að fá lán
erlendis lil nauðsynlegra og
arðvænlegra fyrirtækja. íslensk
þjóð væri nú eins og kotbóndi
fyrr á tíð, sem staðið liafði hok-
inn ,við búðarborð einokunar-
kaupmannsins og verið afsagt
um nauðsynlegustu matbjörg
handa heimilinu, handa konu og
börnum. Danski kaupmaðurinn
hefði sagt: Þú getur enga úr-
lausn fengið, enga úttekt, fyrr
en þú ert búinn að greiða skuld
þína. — Bretinn segir: Þið meg-
ið ekkert erlent lán taka, fyrr
en þið eruð búnir að greiða
skuldir ykkar hér. Og þið megið
ekki heldur takast á liendur
ábyrgð fyrir aðra.
— Svona er þá búið að fara
með þjóðina, sagði bóndinn. —
Mér skilst að slíkir kostir sé
ekki settir öðrum en þeim, sem
verst eru stæðir og verða að
sætta sig við alt. —
—o—
Hann kvaðst, þessi liorðlenski
bóndi, hafa komið að máli við
háttsettan stjórnarsinna ogspurt
liann að því, hvernig horfurnar
væri hér innan lands —- hvort
ekki væri nógir peningar til i
ríkis-„kassanum“ o. s. frv., þó
að svona væri fyrir okkur kom-
ið erlendis. Þeir hefði vonandi
sparað eitthvað á veltiárunum
miklu, j>egai- tekjur ríkissjóðs
voru ár eftir ár alt að því helm-
ingi meiri, en búist hefði verið
við eða áætlað á fjárlögum.
Hann gæti því svo sem nærri,
að sjálfir framsóknarmennirnir
munclu hafa „lagt lil hliðar“
drjúgan skilding og geymt til
„vondu áranna“. Það hefði, til
dæmis að taka, eklci verið hátt-
ur góðra búmanna hingað til,
að strekkja við að koma í lóg
öllum heyjaforðanum í góðæri,
þegar vetur voru mildir og vor-
in hlý. Þá hefði hændur safnað
fornum heyjúm — aukið fyrn-
ingarnar ár frá ári. Það hefði
alla tíð Jxítt hinn mesti hú-
hnykkur að „komast í fyrning-
ar“. — Sama máli væri að
gegna um búskap þjóðarinnar
í heild sinni. I slíku árferði sem
verið hefði 1928—1930, hefði
náttúrlega átt að „safna í korn-
hlöður“, safna peningum —
greiða ríflega af skuldum og
safna í varasjóð, auka „fyrning-
arnar“ ár frá ári. — Hann
kvaðst, hinn góði og gegni
bóndi, hafa spurt „rauða stór-
mennið“ að því, Iivort það væri
í raun og veru hugsanlegt, að
ekki væri til óeyddar svo sem
10—15—20 miljónir króna.
Hvorl slík fjárliæð liefði ekki
getað „lagst til hliðar“ og
gleymst í öllu sukkinu. Tugir
miljóna væri það allra minsta,
sem gera mætti ráð fyrir að
rikissjóður „lumaði á“, því að
mönnum fyndist hlátt áfram ó-
hugsandi, að búið væri að eyða
og sóa öllum þeim gífurlegu
fjárhæðum, sem í ríkissjóðinn
hefði streymt síðan í ágúst
1927 til þessa dags, og auk
þess öllum þeim stórkostlegu
summum sem að láni hefði
verið teknar erlendis á sama
liinabili. — Samtals væri þetta
hklega einar 140 miljónir króna
eða meira og það virlist liggja
í augum uppi, að slíkum ósköp-
um (á okkar mælikvarða) yrði
ekki komið í lóg á fáeinum ár-
um. Og því væri það, að hann
hefði enga trú á því, að ríkis-
sjóður væri nú í þeim kröggum,
sem af væri látið. Það hlyti að
vera eintónlur misskilningur.
Féð mundi vera til óeytt —
kannske 15—20 miljónir! Og
nú væri best fyrir rauðu skepn-
urnar að fara að leita! — Jónas
og Eysteinn væri sjálfkjörnir
foringjar leitarmanna.
Rauði maðurinn hafði haldið,
að bóndinn væri orðinn vitlaus.
Hann skildi ekki gletnina og
tók að predika fyrir hinum fá-
vísa sveitamanni. — Nei, það
væri engin liætta á því, að neinir
peningar liefði gleymst eða ver-
ið „lagðir til hliðar“. En þarna
birtisl hún í nekt sinni hin ís-
lenska nurlara-lund, sem taf-
samt mundi reynast að upp-
ræta úr eðlisfari bóndans. Hún
gengi i erfðir frá kyni til kyns.
Bóndinn ætti að hugsa hærra en
svo, að hann væri altaf að velta
fyrir sér afkomuhorfunum —
hvort liann væri þess megnugur,
að sjá sér og sínum borgið.
Hann yrði aldrei maður með
mönnum, fyrr en liann léti sér
skiljast þau liin nýju sannindi,
að í raun og veru skifti engu um
afkomuna. Bóndinn eigi að sigla
háan byr. Og sigli hann skútu
sinni í strand, þá eigi hann bara
að hehnta nýja í staðinn. Hag-
kvæm lausn vandamálanna sé
að miklu leyti undir því komin,
að gerðar sé sem allra mestar
kröfur til annara. Menn verði að
láta sér skiljast það, að hin
forna krafa bóndans til sjálfs
sín sé ekkert annað en úrelt vit-
leysa. Nýja siðareglan hljóði á
þá leið, að menn eigi fyrst og
fremst að gera miklar kröfur til
annara. Þetta sé eitt af liöfuð-
boðorðum hins rauða fagnaðar-
erindis. — Og þeir inenn, sem
undir hin nýju trúarbrögð ját-
ast, sé ekki þannig innrættir eða
skapi farnir, að þeir leggi sig
niður við annað eins og' það, að
fara sparlega með fé alþjóðar,
sem }>eim sé trúað fyrir. —
Honum væri því öfdungis óhætt
að trúa því, fávísum bóndanum,
að allar miljónirnar væri horfn-
ar — allir þeir mörgu tugir
miljóna, sem ríkissjóði hefði á-
skotnast siðustu árin. — Og nú
væri svo komið, að rikið væri
í alvarlegri fjárþröng. — Það
gæti verið óþægilegt. — — En
þess bæri að gæta, að komið
væri nú að einhverjum yndis-
legasta þættinum í sameigin-
legri stefnuskrá allra rauðra
íslendinga — blóðtökuþættin-
um — liinni efnalegu blóðtöku.
— Hið sótrauða almætti þjóðar-
innar — af náð hálfs eða beils
kjósanda í Skagafirði —- væri
nú byrjað að krukka í Reyk-
vikinga, byrjað að taka „auð-
valdinu“ blóð. Við notum orðið
„blóðtaka“. Það er fallegt og
minnir á litinn okkar. En vitan-
lega merkir það ekki annað né
meira en það, að farið skuli í
vasa borgaranna svo rausnar-
lega, að þá reki minni til allar
stundir. — Þetta virtist ætla að
ganga „eins og i sögu“, því að
enginn bærði á sér. Þar væri alt
af sami svefninn, sömu hrol-
urnar, sama slenið, sama sinnu-
leysið. — Við vonum að blóð-
takan heppnist.
Bónda geðjaðist ekki að
þessu rausi og vék talinu í aðra
átt. Hann spurði hinn rauða
„dela“ livernig á því stæði, að
vöruflutningar til landsins
minkuðu ekld, þrátt fyrir öll
höftin. Kaupmenn úti um land
liefði sáralílið af vörum. Þeim
væri neitað um flest. Og liér í
Reykjavík mundi það svo, að
hraklega væri búið að verslun-
arstéttinni, að þvi er snerti inn-
flutningsleyfi. Verslanir fengi
ekki að flytja inn nema eitt-
hvert lítið brot af venjulegum
innflutningi. Sérstaklega væri
kvartað undan þessu nú í ár.
Hin frjálsa verslun, þ. e. kaup-
mannaverslunin, yrði nú fyrir
enn þyngri búsifjum í þessum
efnum en t. d. síðastliðið ár.
Samt væri heildarinnflutningur
til landsins svipaður því, sem
hann hefði verið í fyrra. —
Hvernig víkur nú þessu við,
spurði bóndinn. — Það keinur
öðru visi út, svaraði sá rauði.
— Er þá svo að skilja, spurði
bóndi, að kaupfélögin og Sam-
bandið fái þeim mun meira? —
Nei, ætli það, svaraði Rauður.
— Nei, ætli það — hefirðu
heyrt það ? — Nei — nei. Það
kemur bara öðru vísi út —
andskola-munurinn á þri er!
—o—
Þegar hér var komið, lét
bóndi þess getið, að mörgum
þætti það ærið skrítið búskapar-
lag, ekki síst er landið væri í
gjaldeyrisþröng, að láta áfeng-
iskaupin sitja fyrir brýnustu
nauðsynjum. Mönnum væri að
sögn neitað dags daglega um
gjaldeyri fyrir nauðsynlegan
varning og þvi við lostið, að
bann væri ekki til. En samtím-
is mundi um það séð, að til
væri jafnan í landinu gnægð
áfengra drykkja. Væri og al-
talað, að mikil stund mundi á
það lögð, að fjölbreytni vínanna
væri sem allra mest, svo að
enginn þyrfti að hætta við á-
fengiskaup sakir þess, að ekki
væri til sú tegundin, er hugur-
inn girnist einna lielst. Komið
hefði fyrir og kæmi fyrir iðu-
lega, að menn gæti ekki — til
dæmis að taka — fengið þá
vefnaðarvöru, sem þeir óskuðu
eftir, og líku máli gegndi um
margar vörutegundir aðrar. Alt
væri skamtað og numið við
neglur, en mörgu neitað ger-
samlega, þó að teljast mætti til
nauðsynja og fólk óskaði eftir
að geta fengið það keyi>t. —
Hinsvegar væri þess að sögn
mjög vandlega gætt, að liver og
einn gæti átt þess kost, að fá
áfenga drykki við sitt hæfi.
Þar yæri fjölbreytnin svo mikil
að furðu þætti gegna. Og l>etla
væri sennilega til þess gert, að
jafnvel hinn vandlátasti gikkur
þyrfti ekki að hverfa frá og
fella niður áfengiskaupin sakir
þess, að ekki væri úr nógu að
velja. — Sumum hefði þri
komið til hugar, að „forráða-
mönnunum" þætli beinlínis
æskilegt að áfengiskaup þjóðar-
innar væri mikil. — Mundu þó
slíkar óskir ótíðar með siðuðum
þjóðum nú á dögum. ,
Hinn rauði máttarstólpi rildi
fátt um þetta ræða. — Hann lét
þess að eins getið, að rikissjóð-
ur „þyrfti sinna muna með“
eins og aðrir, nú á dögum. —
Og því væri nú þannig háttað,
að drykkjuskapur þjóðarinnar
færði stjóminni björg i hú. —
Ný flugstöð við London.
Nýrri ílugstöð á að koma upp
fyrir utan London, í Gatwick,
Surrey Croydon flugstöðin er að
verða of lítil til þess að allar flug-
vélar, sem fara frá London og
koina þangað, geti fengið viðun-
anlega afgreiðslu. Frá hinni nýju
flugstöð verður lögð neöanjarðar-
jámbraut inn í Lundúnaborg.
9. nóvember
1932.
„Ávarp“ Pálma rektors.
í sambandi við liið furðulega
„ávarp“ Pálma rektors Hannes-
sonar og fólks þess, sem talið
er að með lionum standi að
ávarpi þessu — en það er i raun-
inni áskorun til alls almennings,
um að krefjast þess, að refsing,
samkvæmt nýlega gengnum
Hæstaréttardómi, verði látin
niður falla gegn mönnum þeiin,
sem þar liafa verið dómfeldir
fyrir , stórkostleg óliæfuverk
framin gegn lögreglu bæjarins
9. nóvember 1932 — vildum
við leyfa okkur að óska þess,
að blöðin rifjuðu upp fyrir öll-
um almenningi liið lielsta sem
gerðisl í Goodtemplarahúsinu
og umliverfis það nefndan dag í
sambandi við bæjarstjjórnar-
fund, sem þá var haldinn.
Við gerum ráð fyrir, að
nokkuð kunni að vera farið að
fyrnast yfir sumt af því, sem
þarna gerðist, er lögregliimenn,
starfandi í embætti sínu, voru
beinbrotnir og barðir til óbóta
af æstum lýð. En það er öllum
gott, að það komi skýrt og ótví-
rætí í 1 jós, hverskonar verk það
eru, sem þarna voru franiin, og
rektor Mentaskólans telur
„óréttmætt“ að refsing komi
fyrir. Pálmi Hannesson verður
að gæta þess, að borgaramir—
hér i Reykjavík og annarsstað-
ar — ætlast ekki til þess, að
rektor Mentaskólans, sá mað-
urinn, sem þeir trúa eða vilja
mega trúa fyrir l>örnum sínum
(sem andlegum leiðtoga) gerist
fyrirsvarsmaður og verjandi
l>eirra, sem verstu óhæfuverkin'
aðhafast. Við fullyrðum ekki að
stefnt liafi verið vitandi vits til
beinna manndrápa eða stór-
kostlegra meiðmga þann 9.
nóv. 1932. Það má vel vera, að
liugmyndin hafi ekki verið sú,
að sækjast beinlínis eftir lim-
lestingum, en sjónarvottum að
atburðunum blöskraði svo
framferði liins trylda mann-
safnaðar, að mörgum þótti auð-
sætt, að vaskleikur lögreglunn-
ar liefði bjargað þann dag, svo
að ekki kom til manndrápa, en
ekki fyrirhyggja árásarmanna
eða þeirra er þá sendu.
„Ávarp“ Páhna i’ektors gefur
hið fylsta tilefni lil þess, að al-
menningi sé gerðir atburðirnir
kunnir af nýju. — Mætti svo
rekja málið á ýms» vegu með
liliðsjón af „ávarpi“ rektors og
þeim kröfum, sem siðað þjóð-
félag hlýtur að gera til þeirra
manna, sem með höndum liafa
að allmiklu leyti menningarlegt
upjældi æskulýðsins.
Okkur þykir fyrir því, að
Pálmi Hannesson skuli hafa
orðið til þess, að inæla bót
óhæfuverkunum í). nóvember
1932. En það gerir liann tví-
mælalaust, er hann krefst l>ess,
að ekki komi refsing fyrir. Al-
þýðublaðið segir að í ávarpi
Páhna standi, að l>að sé í „alla
staði óréttmætt“ að dæma í
málinu á þá leið, sem undirrétt-
ur og Hæstiréttur hafi gert.
Menn gefi gaum að oi’ðunum:
í alla staði óréttmætt. Þarna er
ekki um að villast. — Ogliklega
er það þá, að skoðun „ávarps“-
fólksins, í alla staði réttmætt að
hegða sér þannig, að af hljótist
heinbrot eða aðrar stórkostleg-
ar meiðingar. Það er að minsta
kosti bert af „ávarpinu“, að
fólkið, sem undir það hefir
skrifað, telur öldungis fráleitt,
að ríkisvaldið láti koma refsing
fyrir annan eins hégóma!
Við gerum ráð fyrir, að ekki
muni — að öllu óbreyttu —
verða hjá þvi komist, að íhuga
nokkuru nánara afstöðu rektors
Mentaskólans til ofbeldisverk-
FRAKKNESKIR STJÓRNMÁLAMENN
Lebrun ríkisforseti (til hægri), Bouisson.forseti fulltrúadeildar, þjóð-
þingsins og Herriot (t. v.).