Vísir - 20.12.1935, Blaðsíða 2

VÍSIR
Til Jólanna
ÚRVAL af góðum bókum til jólagjafa.
Orðabækur: ísl.—dönsk, Dönsk—ísl., Ensk—ísl., ísl.—ensk,
JÞýzk—íslensk.,
Sögnbækur: Héraðssaga Borgarfjarðar, Síðasti musterisriddarinn,
I. og II. bindi, Þjóðsögur ÓI. Davíðssonar, Börn jarð-
ar, Silja og margar fleiri ágætar bækur.
íslenskir þjóðliættlr. •'
Ennfremur úrval af sjálfblekungum og allskonar
j ólapappírsvörum og kortum.
BðiaverslDn Þðr. B. Þorlákssonar,
Bankastræti 11. — Sími 3359.
verða opnar á laugardag, 21. þ. m., til kl. 10
síðd. og á Þorláksmessu til kl. ll síðdegis. —
Breska stjórnin vann
giæsilegan sigur við
atkvæðagreiðsluna
í neðri málstofunni í gær. — Ræður Stanley
Baldwin’s, Hoare og Attlee’s.
Lóádon 20. desember.
Umræöunum-'í neöri málstofu
breska þfngsins í gærkveldi laulc
metS sigri stjómarinnar eins og
búist var viö Círeiddu 397 atkv.
meö stjórninni, en 197 á móti
benni. Viö utnræðurnar um utan-
ríkismálin tóku þeir til máls Sir
'Samuel Hoare, Attlee, leiötogi al-
þýöuflokksmanna og Stanley
Baldwin.
Ræða Santuel Hoare vakti mikla
athygli. Fékk hann gott hljóð og
var ræðunni ýel tekið og af sam-
úð. Sir Samuel talaði sem þing-
maður, þar sem hann hefir nú lát-
ið af ráðherraemhætti sínu. I ræðu
sinni lýsti hann þeim erfiðleikum,
sem hefði verið vtð að stnöa, en
hann hefði aíla ráðherratíð sína
fyrst og freiiist viljað koma í veg
fyrir almenuan ófrið eða ófrið
milli ítalíu og Stóra-Bretlands.
íCnhfremur ræddi hann um það, að
Abessiniuótriðurinn hefði valdið
erfiðleikum i samhúð Breta og
Frakka. Hlutverkið var því eríitt:
Koma á sattum, en jafnframt sýna
trúmensku ' ■ refsiaðgerðafram-
kvæmdunum. Hann ságði enn-
fremur, að sér hefði verið kunn-
ugt, að ítalir mundu taka ákvörð-
un um olíubann sem hernaðarlega
ráðstöfun gegn sér, en Sir Samu-
el kvaðst ekki hafa óttast hótanir
ítala, heldur hitt, að neistinn, sem
kviknaði kynni að verða að því
báli, sem breiddist út um öll eða
flest lönd áífunnar og kannske
víðar. Hann benti á það í þessu
sambandi að engin þjóð nema
Bretar hefði hreyft skip eða mann
í ' öryggis ráðstafana skyni, en
sameiginlegu öryggi yrði ekki náð
með 5% þátttöku. Samvinnan yrði
að vera fullkomin og þjóðirnar
yrði að taka þátt í raunverulegri
samvinnu til þess að ná því marki,
sem þær hefði sett sér. Sir Samuel
kvaðst háfa hreina samvisku þótt
heimurinn hefði snúist gegn tillög-
um hans.
Attlee leiðtogi verkamanna gerði
grein fyrir tillögu flokksins um
vantraust, en lét i ljós samúð með
Samuel Hoare, en sagði jafnframt
að ef þaö hefði þótt sjálfsagt, að
hann hefði sagt af sér hefði það
„verið jafnsjálfsagt fyrir Baldwin
og alla stjórnina.
I ræðu sinni sagði Stanley Báld-
vvin, að tillögurnar væru dauðqr
og úr sögunni. Hann þakkaði Sir
Samuel góða samvinnu um langt
skeið og fór viðurkennkigarorðum
um hann. Baldwin kannaðist við,
að tillögur Hoáre og Lavals heföi
gengið of langt. Hann viðurkendi
og, að honum hefði skjátlast, er
hann ákvað að kalla Samuel Hoare
ekki heim frá Svisslandi. Hins-
vegar hefði enginn ráðherranna
verið ánægður með tillögurnar,
skjótra aðgerða hefði þurft við,
en Baldwin sjálfur kvaðst ekki
hafa viljað hregðast Hoare. Hann
sagðist sjá, að þessar tillögur
hefði Iátið margt ilt af sér leiða,
en vonandi yrði hægt að bæta fír
því, en þær væri dauðar og úr
sögunni og ríkisstjórnin breska
mundi ekkertgera til þess að vekja
þær til lífs aftur. (United Press
—FB).
Frá Alþingl
í gær.
Efri deild.
Þar var frv. um nýhýli og sam-
vimiubygðir til 3. umræðu. Frv. er
komið frá 11. d. og var þar sam-
þykt mjög hreytt frá því sem það
var er það kom fram. Engar brtt.
komu fram við frv. í e. d. og var
það samþykt óbreytt eins og það
kom frá n. d. Alþýðutryggingarn-
ar voru einnig samþyktar við 3.
umr. Frv. um einkaleyfi handa
tveimur málarameisturúm hér í
Rvík til að vinna málningu úr ísl.
hráefnum var til 2. umr. og eins
hreyt. á 1. um fólksflutninga með
hifreiðum.
Neðri deild.
Þar urðu alllangar umræður í
gærdag út af ríkisútgáfu náms-
bóka. Fry. er komið frá e. d. og
er um það að ríkið skuli útbýta
hókum á hvert heimili þar sem
skólaskyld böm eru fyrir 8 kr.
árlegt gjald. Enginn má nota á-
kveðna kenslubók í skóla nema
hún hafi gengið í gegnum hendur
nefndar, sem hefir með höndum
ritskoðun á þeim og ákveður hvort
þær megi kenna. Sigurður Einars-
son er frmsm. meirihluta menta-
málanefnar og vildi hann.að þegar
færi ; fram atkvæðagreiðsla um
málið, én það yrði ekkert rætt.
Pétué * * Halldórsson stóð upp og
benti á ýmsa agnúa á þessu fyrir-
komulagi. Taldi hann að ef sala
kensluhóka yrði með öllu tekin/af
bóksölum út ' um land þá mundi
það verða ti! þess að ýmsir þeirra
yrðu að hætta þeirri starfsemi, sem
oft væn meíra gerð málefnisins
. vegna, heldur en ágóðans. Og fyrst
og fremst. væri þó frv. varhuga-
vert vegiia 'þess hve gott tækifæri
það gæfi mönnum með ákvéðnar
stjórnmálaskoðanir að hafa áhrif
á börnin, Jakob Möller vítti með-
ferð þá,. sem- höfð væri. á þessu
máli, þar sem því væri flýít. í
blindni gegnurn cleildirnar án þess
að það væri rætt að heitið gætT i
nefnd. J. M. tók frv. lið fyrir lið
og rakti það súndur i alí-Iángri
ræðtt. Sýndi hann fram á, að frv.
væri unglingslega og flausturslega
samið, og að það mundi fljótíega
koma í ljós að ilt væri að fram-
kvæma slíka ríkisútgáfu eftir
þessum ákvæðum. En eitt sagði
hann að væri alveg augljóst: Tilg.
Sig. Ein. óg anUara sósialista með
frv. væri að halda enn lengra fram
þeirri stefnu, sem þegar væri
byrjað að framkvæma, að hafa
pólitísk áhrif á börnin í skólunum
með þvi að fá þeim í hendur
kensluhækur eins og þessir herrqr
vilja hafa þær. Þetta frv. er eitt
spor í áttina.til kúgunar á skoð-
anafrelsi njanna þar sem kenslu-
frelsi er algerlega afnumið. Um-
ræðu var frestað og breyting á
siglingalögum var samþykt frá 3.
umr. og kartöflueinokunin til 3.
umr. Þá urðu allmiklar umræður
um bráðabirgðabreyting nokkurra
laga, þ. e. tilk J. J. sem skeytt var
við frv., sem kom fram i efri deild
og mjög en orðið frægt að endem-
um. Sjálfstæðismenn átöldu enn
sem fyr slíka meðferð og sýndu
fram á að hún væri í algerðu ó-
samræmi við þinglegar reglur, því
með slíkri meðferð væri komist
fram hjá því að hafa þrjár umr. í
hverri deild. Stóðu umr. um þetta
frv. fram á nótt.
I sameinuðu þingi
hófst 3. umræða fjárlaganna og
mæltu framsögumenn kaflanna
fyrir sínum tillögum en nokkuð
margar breytingatill. liggja fyrir
bæði frá einstökum þm. og fjár-
veitinganefnd. Umræða heldur á-
fram í dag.
*
Bók nm för Hannesar
bisknps FlnnS'Onar
til Stokkhólms árið 1772.
Kaupmannahöfn 17. des.
Einkaskeyti (FtJ).
Fél. „Sverige-Island1" (Sænsk-
íslenska félagið) í Stokkhólmi,
hefir gefið út hók’ um för Hannes-
ar biskups Finssonar til Stokk-
hólms árið 1772, og ritar Jón .hisk-
up Helgason ítarlega æfisögu
Hannesar með bókinni.
(Hannes var sendur til Stokk-
hólms, með frægasta þálifandi lög-
fræðingi Dana, Kofoéd Ancher, en
hann var orðinn roskinn að aldri.
Átti hann að aðstoða Ancher við
rannsóknir í Stokkhólmi og fann í
þeirri för handritsbrot það afHeið-
vígarsögu, sem menn liugðu að1
hrunnið hefði með bókum Árna,
Magnússonar, í Ijrunanum mikla í
Kaupmannahöfn. Voru um þessar
mundir miklir umbrotatímar í Sví-
þjóð, því um þetta leyti bráúst,
Gustaf III. til valdá, og gerðist
einvaldur. Lýsir Iiannes þessu, og
ýnisu, sem fyrir hann bar í Stokk-
hólmi, og eru því í þessari bók,
sem Sænsk-íslenska félagið hefir
gefið út, ýmsar upplýsingar sjón-j
arvotts, sem ekki muii annarsstað-i
ar að hafa).
Kaupmannahöfn 17. des.
Einkaskeyti (FÚ).
Nýtt íslenskt skáld,
Karl Einarsson að nafni, hefir
nýlega gefið út Ijóðabók á dönsku.
í Berlingske Tidende birtist í dag
ritdómur-um bókina og er lokið' á
hana lofsorði, fyrir það hve höf-
úndurinn fer vel með danskt mál,
og hve snotur ljóðin séu.
Frá Stefani
Gaðmundssyni
söngvara.
Kaupm.liöfn 9. des. FÚ.
Einkaskeyti.
Danska blaðið Social Demo-
kraten flutti í gær grein, þar
sem það lætur í ljós undrún
" sliia yfir þvi, að islénski isoiigy-
arinn Stefán Guðmundsson, ‘
$|culi enn ekki vera farinn að
syngja á Konunglega Leikhús-
inu, þrátt fyrii það, að leikhús-
ið hafi ráðið hann til þess að
syngja í Rigoletto, og þrátt fyr-
ir það, að Stefán sé fæddur
snillingur, með öll skilyrði til
þess að verða heimsfrægur
söngvari,
Stefán segir sjálfur í blaða-
viðtali, að liann hafi verið veik-
ur og að æfingarnar á Konung-
lega Leikhúsinu hafi farið fram
við mjög óhentug skilyrði fyrir
sig, og við miður gott samkomu-
lag. Leikliússtjórinn, Andreas
Möller, segir í dag i blaðaviðtali,
að ástæðan til þess, að Stefán sé
ekki farinn að syngja, sé ein-
göngu lasleiki hans. Þar sem
hann sé fyrsti ísl. söngvarinn
sem syngur á leikhúsinu, segir
hann að sér sé það mikið áliuga-
mál, að hyrjunin verði sem
glæsilegust. Hann hafi því ráðið
Stefáni til þess, að fara til Italíu,
til þess að ná sér aftur eflir las-
leikann, en áliugi leikhússins
fyrir söng hans sé allaf jafn-
mikill.
Jólaleikrit.
Leikfélag Reykjavíkur sýnir á 2.
í jólum enskt leikrit, eftir sir
James Barrie, sem heitir „í annah
sinn“. Aðgöngumiðasala hefst á
morgun kl. 4.
Til Vetrarhjálparinnar,
afhent Vísi: 5 kr. frá F. B. frá
Mýrum. ^
Til mæðrastyrksnefndar,
afhent Vísi: 5 kr. frá F. B. frá
Mýrum.
«
Jólatrés-
skemtanir
félagsins verða haldnar að
Hótel Borg 28. og 29. þ. m.
I. Fyrir börn félags-
manna laugard. 28. des.
(Dansleikur til kl. 3 fyrir
fullorðna).
II. Fyrir boðsböm
sunnud. 29. des.
Félagsfólk vitji aðgöngu-
miða i Tóbaksversl. Lon-
don, Austurstræti 14, eða
Versl. Brynju, Laugavegi
29.
STJÓRNIN.
Rubáiyat
Ný þýðing
eftir Magnús ÁsgeirsSón.
Fyrir þrem aldarfjórðungum
mátti svo segja, að vart þekti
nokkur maður á vesturlönduni
þann persneska kvaíðaflokk, sem
nú er kunnur um allán heim und-
ir nafninu Rubaiyat. En árið 1837
var hann að nokkru leyti þýddur,
eða öllu heldur endurkveðinn, á
enslcu af manni þeim er nefndist
Edward FitzGerald. Hann var
auðugur maður og lærður, en sér-
vitur og svo ómannblendinn að
hann forðaðist samneyti við þorra
manna eftir því sem unt var. Enda
þótt hann yrði gamall maður (f.
1809, d. 1883), er það sumra
manna sögn, að engan kunningja
hafi hann eignast eftir áð liáskóla-
vist hans lauk. En vinir hans frá
yngri árum voru ekki af lakara
taginu, heldur hinir ágætustu sam-
tíðármánna hans, eins og t. d.
Tenuyson og Thackeray, og vin-
áttan var ekki yfirborðs-kunnings-
skapur, heldur svo djúp sem verða
má. Rétt áður en Thackeray lézt,
spurði dóttir hans hann, hver af
ölíum vinum hans hefði verið hon-
um kærastur. „Hvað heldurðu,
auðvitað minn gamli góði Fitz“,
svaraði Thackeray. Og þegar
Tiresias Tennysons kom út
1885 (tileinkað ' Robert Brown-
ing), vakti ekki litla athygli
formáli og eftirmáli, ávarp og
kveðja (ave atque vale) til Fitz-
Geralds, er þannig byrjar:
Old Fitz, who from your suburh
grange,
Where once I tarried for a while,
Glance at the wheeling orb! of
change,
And greet it with a kindly smile.
Síðar fengu menn að vita, að
fyrri hluta þess kvæðis hafði
Tennyson ort viku áður en Fitz
Gerald andaðist, en síðari hlutinn,
eftirmálinn, er erfiljóð eftir hann
látinn. Þá var um hálf öld liðin
frá því er vinátta þessara tveggja
skálda hófst.
Það er þannig augljóst, að
mannfælni FitzGeralds stafaði
ekki af því, að hann gæti ekki
bundist vináttuböndum, heldur af
liinu, að hann fann með hve fá-
um hann átti samleið, en var o£
einlægur og djúpur til þess að
gefa sig að hinum, sem aldrei
hefðu getað eignast hug hans nema
hálfan.
Ekki tókst FitzGerald að fá þýð-
ingu sína birta og varð það loks
úr, að hann gaf hana út sjálfur.
Eftir
Sir James Barrie.
Sýning á 2. í jólum
kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir í
Iðnó kl. 4-7 á morgun.
NB. Fastir frumsýn-
íngargestir eru ámintb'
um að sækja frátekna
aðgöngumiða sína milli
kl. 4 og 7 laugardaginn
21. þ. m. Eftir þann
tíma seldir öðrum. '4-
Sími: 3191.
"O • . ;-.•. v- . ý >. .->•• ‘•v «j
• •■' - • ■ 4
Jíún kom út 15. janúar-. og
ýóru prentúð 250 eintök."'Euginn
vildi kaupa og kverið var loks bpð-
ið fyrir fáa aura, En árið eftir
komst eintak af því í hendúrnar
á Dante Gabriel Rossetti (sagan
segir að hann hafi keypt þáð fýr-
ir penny upp úr ruslakassa iyrir
utan fornhókahúð), sem fljótt sá,
að hann hafði fundið gimstein.
Hann sýndi það Swinbume og
fregnin barst út á meðal hinna
fremstú skálda og rithöfunda, sem
nú hófu upp lofsöng sinn. Ekki
varð þó eftirspurnin meiri en svo,
að önnur útgáfa (að mikíu Ieyti
ný þýhing og aukin um þriöjung)
kom ekki fyr en 1868. Síðan hefir
orðstír kvæðisins sífelt farið
hækkandi fram á þenna dag, svo
að nú er það miklu meira lesið,
en nokkurt annað kvæði í öllum
bókmentum heimsins, en þó mest
elskaö af hinum vitrustu mönn-
um. .Þannjg var það, að hið síðasta,
'sem hinn mikli skáldspekingur
Thomas Hardy bað um að sér væri
lesið áður en hann kvaddi þenna
heim, og mátti þá nálega ekki
lengur mæla, var kafli úr þessu
undursamlega kvæði.
Á erlendum málum er búið
skrifa svo mikið um Rubáiyat að
það er orðið að heilli bókmenta-
grein, og þýðingar eru margar til
á flestum menningartungum ver-
aldarinnar. Fyrsta útgáfan af þýö-
ingu FitzGerald er orðin ein hin
dýrasta prentuð bók, sem til er, og
svo segir sá maður (Ambrose Ge-
orge Potter), sem öllum mpn fróð-
ari.um þetta efni, að verð hennar
leiki nú 1000 til 2000 sterlings-
pundum. Af henni var fyrir nokkr-
um árum. gerð svo nákvæm eftir-
mynd, að eklci geta nema sérfróðir
menn greint hana frá fyrstu prent-
un, nema hvað nýr formáli and-
spænis titilsíðu segir til um endur-
prentunina. Aðeins fáein eintök
voru gerð og aldrei konnist þau
á almennan bókamarkað, en þó
hefir eitt þeirrá borist hingað til
lands.
Kvæðið hcfir a. m. k. þrisvar
áður verið þýtt á íslensku, eú'ald-
rei mun fyrsta þýðingin hafa kom-
ist á prent. Hana gerði Steingrím-
ur Stefánsson (þess er Grímur
Thomsen kvað eftir og gerði ó-
cíauðlegan) bókavörður í Chicago,
og hefir hann sennilega þýtt úr
persnesku, en aðrir hafa þýtt eftir
FitzGerald. Telur Jón Ólafsson
þýðinguna verið hafa merkilega.
Hinir þýðéndurnir eru, eins og
menn vita, síra Eyjólfur Jónas-
son Melan og Einar Benediktsson.
Um þýðingar Magnúsar Ás-
geirssonar hefir aldrei heyrst
annað en lof og það elcki numið