Alþýðublaðið - 13.07.1928, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLA®]©
3
Höfum til:
Gaddavír,
Girðinganet,
Víriykkjur,
Þakjárn,
Þakpappa.
bændaiýðnum. FjölgUn vinnulýbs-
ins krafðist aukinnar atv.innu.
Slíkum atvirmukröfum >sáu bænd-
ur sér ekki fært að sinna. Þetta
leiddi til pess, að hér myndaðást
nokkuð fjöimenn stétt iausamanna
og kvenna, >sem vinna sinn tímann
í hverjum stað, eftir því sem bezt
blæs. Nokkuð af pessu fólki flutt-
ist siðan til verstöðvanna og hef-
ur par búskap. Þá myndast porp,
par sem áður voru að eins nokkr-
ar verbúðir. í slíkum porpum er
auðveldara að fullnægja hjúskap-
arhvötinni, en í sveitunum. Aðal-
atvjnnuvegur poxpsbúa var sjáv-
arútvegur. Sóttu peir á opnum
skipum út á fiskimiðin. Stunduðu
peir pá atvinnu einkum á vetrar-
og vor-vertíð. f slíkum sjósókn-
um reyndi alloft á dirfsku og
hreysti sjómannanna. En ekki létu
peir pó bugast. Um pað bera
ljósan vott hinir hraustu afkom-
end ur peirra, sem nú bera merkið
hátt í frelsisbaráttu vorrar starf-
andi pjóðar. — Á sumrin fóru
flestlr porpsbúar í kaupavinnu til
bænda. Borguðu peir tíðast kaup-
ið í íislenzkum landbúnaðarafurð-
um, svo sem smjöri, ostum, skinn-
um ,fé o. fl. Þá hefst vöruskifta-
vrezlun millii sveitabænda og
porpsbúa. Slík verzlun hélst svo
nokkra hrið. ■
Laust fyrir aldamótin síðustu
koma pilskip til sögunnar. Breyta
pau að nokkru leyti atvinnulíf-
inu og pykja framfaramerki. En
pað, sem veldur hástigi breyting-
anna, eru togararnir, sem koma
nokkru síðar, og slcapa ný og
stórmerk tímamót í sögu atvinnu-
lífsíns hér á landi.
Með togurunum hefst íslenzk
stórútgerð. Til pess að eigend-
um peirra nýtist að tækjum sínum
verða peir að afla sér starfslýðs.
Starfsorka pjóðarinnar verður eft-
irspurð, sem hjálparmeðal í hönd-
um peirra, sem aðstöðu hafa til
óeðlilegrar auðsöfnunar. SMkri
eftiTspurn fullnægja ekki starfs-
kraftar bæjanna. Þá verður að
sækja að miklu leytí i sveitirnar.
Fjöldi ungra og hraustra karla
og kvenna pyrpist pví frá land-
búnaðarstörfum í sveitum til
bæjanna. — Landbúnaðurinn e<r
rekinn með svipuðum hætti og
áður. Tækin og aðferðirnar við
framleiðslu landafurðanna eru að
flestu léyti eins og pau hafa verið
allar götur frá fornöld til nú-
tíðar. Engin tæki ,scm búvísindin
telja nauðsýnleg í öðrum menn-
ingarlöndum, eru til hér á landi.
Afl og auður felst ónýtt í s'kauti
náttúrunnar. Bændur virðast ekki
sjá möguleika til pess að breyta
búnaðarháttum sínum. Þó eru peír
umkiingdir af kröftum, sem gætu,
ef peir væru tamdir, veitt pjóð-
inni ótakmarkaða fullnægingu
paxfa sinna. Næstum pví hver
bóndi sér daglega bæjarlækinn
streyma niður brekkuna fyrir ofan
bæinn sinn, gegnum túnið fyrir
framan bæjargluggann, án pess að
Ííhuga, að í honum felst fcraftur sá,
sem gæti með tamningu orðið til
pess að gera heimili hans bjart,
hlýtt og pægilegt. Víðsvegar um
landið eru fossax miklir, sem fela
í sér orku, er gæti starfrækt
stóriðjufyrirtæki, ef peir væru
nýttir. Svo mætti lengi telja.
Fyrir öllum slikum lífsmöguleik-
um, virtust allir bliudir, pá er
sögurnar um hinar glæsilegu
framfarir á sviði sjávarútvegsims
bárust pjóðinni.
Framförin, sem togaraútgeBðin
leiddi af sér, hafði pau áhrif, að
sjávarútvegurinn varð sá atvinnu-
vegur ,sem flestir menn litu von-
aTaugum. Landbúnaðarstörfin urðu
í hugum flestra ekki annað en
matarstrit, sem lofaði mjög litl-
um tekjum. Þar sem engar fram-
farir fcomu í ljós á sviði land-
búnaðarins, 'sambærilegar við hin
nýju taéki til fisköflunar, varð
hann ekld samkeppmisfær við
sjávarútveginn. Slíkt leiddi til
stóxmerkra viðburða, sem orsak-
að hafa straumhvörf í íslenzkn
pjóðlífi, og markað tímamót í
sögu íslendinga.
Meira.
I nra I e 15 d fíðiradi.
Keflavík, FB., 12. júlí.
Ekkert aflast undanfarið, sem
heitið getur, vegna storma. Bátar
fóru út í fyrradag, komu að í
gær, einn með 38 tn. síldar, annar
með 16. Nokkrir bátar á sjó nú.
nokkxir á síldveiðum, aðrir með
líuu. I fyrrinótt fór einn maður
til fiiskjar í litlum vélbát á Mið-
nessjó, fékk hann fullan bát
fiskjar og seldi aflann í Reykja-
vík, að sögn fyrir 90 kr.
Tveir bátanna, sem komu að
norðan í vor af porskveiðum,
fara aftur norður innan skamms,
tíl síldveiða, ætla að vera korpn-
ir norður fyxir p. 25. p. m.
Sláttur á útgræðslum byrjaði
fyrir nokkru og búið að hirða af
peim. Sláttur á gömlum túnum
byrjar Snnan skamms. Grasvexti
heíir farið vel fram síðustu daga,
og eins í görðum, var mikil pörf
úrkomunnar, sem verið hefir
undanfama daga.
Borgarnesi, FB., 12. júlí.
Gengið með skúrum undanfar-
ið; hefir pað hjálpað grasvexti,
nema par sem jörð var orðin
svo skemd, að um bata gat ekki
verið að ræða héðan af. Otjörð
batnað.
Lík Ólafs bónda á Hvítárbakka
verður jarðsungið á Hvanneyri á
laugardaginn.
Ungmennasamband Borgar-
fjarðar gengst fyrir skemtisam-
komu og ípróttamóti við Hvitá
hjá Ferjukoti á sunnudagijin kem-
ur. Er petta aðalhátíð BorgfirÖ-
inga á hverju sumri og mætti
benda mönnum á pað, að að
vpessu sinni er pað vert sérstakr-
ar athugunar, . að skamt frá
skemtistaðnum er verið að byggja
brú yfir Hvítá, mssta mannvirki
af peirri tegund, sem gert hefir
verið hér á landi. Mun marga
fýsa að sjá brúna í smíðum. ‘—
Margt verður til skemtunar á
samkomunni. Ræður flytja Hall-
dór skólastjóri Vilhjálmsson. á
Hvanneyri, Ludvig skóla-
stjóri Guðmundsson og séra
Eiríkur Albertsson á Hesti. Hall-
dór Helgason flytur kvæði. Karla-
kór Boxgarfjarðarhéraðs, „Bræð-
urn,ir“, skemtir með söng. Kept
verður í ípróttum. Keppa félög-
in í flokkum um skildi, eins og
verið hefir, frá pví sambandið
var stofnað. Kept verður í glím-
um, sundi og hlaupum. Loks
verður danzað.
Seyðisfirði, FB., 12. júlí.
Rafstöðvarstöður pessar voru
veittar á síðasta bæjarstjórnar
fundi: Stöðvarstjórastöðuna hlaut
Hjörtur Sigurðsson, en aðstoðar-
mannastöðurnar Eiríkur Sig-
mundsson og Stefán I. Sveinsson.
Þ. 5. p. m. var háður hér knatt-
spyrnukappleikur á milli Hugins
og Eskfirðinga. Huginn vann með
2:0.
Gróðrartíð síðustu daga.
Khöfn, FB., 12. júlí.
Malmgrenflokknum bjargað úr
eyðimörku Norður-íshafsins.
Malmgren látinn fyrir mánuði.
Frá Stokkhólmi er símað: í op-
inberu skeyti frá Moskvu er skýrt
frá pví, að Sjuknovski flugmaður
frá ísbrjótnum Krassin háfi fund-
ið Malmgren-fiokkinn. Var flokk-
urjtan 10 kílóm. að suðaustanverðu
við eyju Karls XII og í um 20
sjómílna fjarlægð frá Krassín.
Flugmaðurinn. sá einn mannanna
liggja á ísnum, en hina tvo
hlaupa um, veífandi flaggi í
höndum sér. Krassin hóf pegar
tilraun til pess að komast eins
nálægt flokknum og auðið er.
Líkur taldar til p-ess, að björg-
unin muni heppnast bráðlega.
Frá Moskvu ex símað: Frétta-
stofa Rússlands tilkynnir: Knas-
sin hefir náð Malmgren-flokknum.
Malmgren látinn fyrir mánuði síð-
an. Mariano og Zappi bjargað.
Ekkert radio-samband við Vigli-
er-flokkinn síðan á föstudag.
Þýzkurnjósnari handtekinn.
Samkvæmt skeyti frá Berlín til
Social-Demokraten hefir pýzkur
embættismaður, Ludwig að nafni,
verið handtekinn og ákærður fyr-
ir að njósna um flugvélaiðnáð
Þjóðverja.
Er hann grunafour um, að hafa
starfað fyrir rússneska erindreka.
Ludwig hefir játað pað, að hann
hafi starfað að njósnum, en rúss-
neska stjörnin hefir neitað pví,
að hann hafi haft njósnarstörf á
hendi fyrir hana.
Khöfn, FB., 13. júlí.
Frá Grikklandi.
Frá Apenuborg er símað: Pan-
galos hefir verið slept úr fang-
elsinu. Ætla menn, að Venize-
los hafi gert pað í pví skyni,
að vinna herinn á sitt band.
Venizelos hefir gefið út stjórnar-
úrskurð, sem breytir kosningalög-
unum á pann hátt, að hlutfalls-
kosningar eru afnumdar.
Usra dragirara o$| vegirass.
Hjáipræðisherinn
, heldur samkomu á sunnudaginn
kemur kl. 8V2 sd. Samkomunni
stjórna tveir íslenzkir foringjar,
sem st|arfa í Hjálpræðishernum í
Danmörku, pær systurnar frú ma-
jór Solveig Larsen-Balle og frú
kommandant Laufey Harlyk. Þær
eru dætur Þórodds Bjarnasonar
bæjarpósts hér í Reykjavík og
konu hans, Guðjóiníu Bjarnadótt-
ur. Systurnar eru komnar hingað
í heimsókn til foreldra sinna.
Stabskapteinn Ámi Jóhannesson
og frú hans taka pátt í samkom-
unni.
Stakkasundsmótið,
Rangar línur vom settar inm í
smágreinina um stakkasumds-
mótið í blaðinu í gær. Á mótið
að fara fram á sunnudag, en ekki
á morgun.
Mrgrethe Brook-Nielsen
sýndi list-danza fyrir fullu húsi
í Gamla Bíó í gærkveldi, og
skemti fólk sér ágætlega, og ekki
var frúin síðri í list sinni i gær-
kveldi en í fyrra skiftið. Annað
kvöld sýnir hún 9 nýja list-