Vísir - 08.10.1936, Page 3

VÍSIR
Ölafur Benjamínsson
kaupmaður
andaðist í morgun að heimili
sinu hér i bænum, eftir langa
vanlieilsu.
Hann var merkur maður og
góður og mun síðar getið hér í
blaðinu.
rikiseign. — Framkoma þessara
nianna virðist því önnur i orSi
'fin á boröi.
í kaflanum uin erföafestulönd
eSa erfðaleigulönd, er nú lögfest,
aö landið falli aftur til eiganda
endurgjaldslaust, hafi leigutaki
ekki lokið ræktun þess á io ár-
t’m; virðist þa'ð ærið ósanngjarnt,
þar sem margar orsakir geta leg-
ið til þess, að þeir hafi alls ekki
getað lokið við það á ákveðnum
tíma. En lögin gera ekki ráð fyr-
ir neinum undantekningum, jafn-
vel þó aðeins væri lítill blettur
éftir, eiga menn að tapa öllu því
fé, sem þeir hafa lagt í ræktun
landsins. Eru nú þetta vildarkjör
þau, er búendur á hinum vænt-
anlegu ríkis-nýbýlum eiga að
sæta? Mun þeim nú ekki veitast
all-erfitt, að ljúka við ræktun á
20 ha. landi, (eins og oft hefir
verið talað um að þeir ættu að
hafa til ra^ktunar), á’ aðeins io ár-
um? Eg er hræddur um að svo
verði. En máske að með þessu sé
verið að afla því opinbera ódýrr-
ar ræktunar?
Eg hefi nú rninst á nokkra höf-
uð galla hinna nýju jarðræktar-
laga og aðallega gert þá að um-
talsefni, sem snerta bændur sem
einstaklinga, og læt hér staðar
uumið að sinni.
En hvers átti kornræktin að
gjalda, er lögin voru samin? Eru
ekki tilraunir á því sviði komnar
svo langt, að ástæða sé til að
hvetja bændur til kornræktar? En
sé svo, virðist ekki síður ástæða til
t'ð st)ukja menn til kornræktar en
^nnara ræktunarstarfa, þar sem
hún gæti að mun sparað innflutn-
ing á vörum, sem annars er óum-
ílýjanlegt að kaupa frá útlöndum.
Það virðist líka full nauð:syn
fyrir þá, er garðrækt stunda í
stærri stíl, að byggja sér jarðhús
eða aSrar jafngóðar geymslur
fyrir jarðepli og rófur, til ]iess að
geta hagnýtt sér markaði fyrir
þær vörur, þegar hagkvæmast
v*ri; enda verða menn þá að
geyma meiri birgSir iitsæðis en
verið hefir, og vííða má! éintfig
:‘uka notkun garðávaxta á heimil-
Ununi að miklum mun. Slíkar jarð-
eplageymslur verða þvi eins nauð •
synlegar og heyhlöður, og ættu
ekki siður að njóta styrks en þær,
því þær verða annar aðalþáttur-
inn í þeim nauðsynlegu fram-
kvæmdum, að fullnægja jarðepla-
°g grænmetisþörf þjóðarinnar.
Það má teljast sanngjörn krafa
fif hálfu bænda, að frestað verði
framkvæmd hinna nýju jarðrækt-
arlaga, þar til menn hafa kynt sér
l'au betur, þar sem þeim var ekk-
trt tóm gefið til þess áður en þau
v°ru knúð gegnum þingið,með svo
'Vuklum flýti, að nærri er eins-
^nii. Með því ynnist tími til að
'"®ta þau svo, að þau yrðu viðun-
Endi fyrir alla bændur; annars
er vafamál, hvort þau valda ekki
frekar afturför en framförum i
r;t‘ktun landsins.
Þorst. Finnbogason.
1 ítifs { skemmugluggann
hjá Haraldi í dag.
50 metra löng sppunga get—
up braölega valdiö ógurlegra
jarðliruni
í Nesdalen og Bodal er varð þar á dögunum.
Oslo í gær.
Heggenes lögregluforingi,
sem liefir stjórnað leitinni að
likunum i Nesdalen og Bödal,
þar sem jarðlirunið varð, segir
að ekki liafi tekist að finna lík
neihna, sem saknað liefir verið.
Heldur eigi liafi fundist neinar
leifar eimbátsins, sem sökk. Að
eins nokkur verkfæri og liús-
munir fundust.
Fleggenes er þeirrar skoðun-
ar, að liráðlega inuni koma óg-
urlegt jarðhrun þama — miklu
meira en jarðhrunið á dögun-
um. Hann gekk upp fjallstind-
inn og eins langt fram og hann
laldi fært. Fann hann sprungu
uppi á fjallinu um 50 metra
langa og telur liann rétt, að yf-
irvöldin taki þegar til athugun-
ar að láta framkvænia spreng-
ingu þarna, til þess að koma i
veg fyrir frekari slys. (NRP—•
I B).
Siglingamálaráðstetna í Qent
var sett í gær — án þátttöku ítala og Þjóðverja. —
Vígbiinaðup
Hi?eta.
Bretar leggja nú hina mestu
áherslu á að <auka vígbúnað
sinn, eins og kunnugt er af
ýmsum fregnum. Einkanlega
leggja þeir nú áherslu á að efla
flugflotann og herskipaflotann.
I byrjun yfirstandandi fjárhags-
árs áttu Bretar 5 ný herskip í
smíðum, en í byrjun næsta
fjárhagsárs munu þeir hafa
læplega 70 ný lierskip i smíð-
um, að meðtöldum svo kölluð-
um lijálparskipum. Mikil á-
liersla er jafnframt lögð á, að
auka loftvarnir flotans.
Á yfirstandandi ári hafa ver-
ið opnaðar sex nýjar, stórar
flugstöðvar á Bretlandseyjum,
en 33 nýjar lendingarstöðvar
fyrir flugvélar og flugbáta er
verið að fullgera sem stendur.
Verður því lokið fyrir áramót
næstu. Þá verða flugstöðvar á
Bretlandi og í Norður-írlandi
orðnar helmingi fleiri en fyrir
hálfu öðru ári.
Herskip þau, sem nú eru í
smiðum, eru ekki orustuskip,
þar sem gildandi samningar
hanna Bretum að smiða skip af
þessari tegund fyrr en á næsta
ári.
En það er unnið af kappi að
smíði fallbyssna og margs ann-
ars, sem þarf á stóru lierskip-
untim, sem ráðgert er að smíði
liefjist á þegar á næsta ári.
A yfirstandandi ári verður
lokið við að smíða fjögur ný
beitiskip og álta tundurspilla
cn sex beitiskip verða smíðuð á
næsta ári og 16 tundurspillar.
Ennfremur kafbátar og flug-
vélastöðvarskip.
Á næsta ári verður lagður
kjölur að tveimur miklum or-
ustuskipum, þremur flugvéla-
stöðvarskipum og 11 kafbátum.
Það er nú og unnið af kappi
að éhdurbótum á öllum göml-
um herskipum sem Bretar eiga.
Flest herskip Breta, nema hin
smæstu, hafa nú tvær eða þrjár
flugvélar, til nj’ósna.
Eftir nokkur ár er talið, að
breski flotinn verði aflur orð-
inn svo öflugur, að liann verði
jafnoki flotum tveggja næst-
öflugustu flotaveldanna. En
auk þess verða Bretar þá búnir
að endurskipuleggjá allar loft-
varnir sínar og koma nýju og
bættu skipulagi á landlierinn.
Bretar sintu ekki landvörnum
sinum um langt skeið, svo spm
vera bar, að álili margra mætra
Breta, með þeirri afleiðingu, að
þeir gátu ekki beitt sér til þess
að koma í veg fvrir áform ítala
t. d. í Abessiniu, en nú er stefnt
i aðra átt. Bretar liafa lært af
reynslunni. Þeir halda því
fram nú, að til þess að
geta beilt sér til þess að varð-
veita friðinn í heiminum verði
þeir að hafa öflugasta flota og
fluglier lieims.
Hjöpkvall
fundinn.
London 8. okt. FÚ.
Björkvall, sænski flugmað-
urinn er ætlaði að fljúga frá
New York til Stokkhólms, hefir
fundist á sjónum vestur af lr-
landsströnd. Franskur togari
fann liann, og hefir tekið hann
um horð, og tilkynt að hann sé
á leið til hafnar með flugmann-
■inn. Nánari fréttir eru ókomn-
ar.
Tveir flugbátar eru á leið-
inni frá Surabaja á Java, til
Timoreyjar, í leit að flugvél
Semphills lávarðar og Wood
flugmanns.
I. 0.0 F. 5= 1181088'/,=
Veðrið í morgun.
I Reykjavik 10 stig, Bolung-
orvík 11, Akureyri 11, Skála-
nesi 11, Vestmannaeyjum 10,
Sandi 9, Kvígindisdal 9, Hest-
eyri 10. Gjögri 11, Blönduósi
12, Siglunesi 10, Grímsey 10,
Raufarhöfn 12, Skáluin 10,
Fagradal 13, Papey 10, Hólum
í Hornafirði 11, Fagurhólsmýri
11, Reykjanesi 9. Mestur hiti
liér i gær 12 stig. Minstur 2.
Úrkoma 4.9 mm. Sólskin 2.1 st.
Yfirlit: Lægð yfir norðanverðu
Grænlandshafi út af Vestfjörð-
um, ájhreyfingu norður eftir.
Horfur: Suðvesturland, Faxa-
flói, Breiðafjörður, Vestfirðir:
Hvass sunnan og suðvestan.
Skúrir. Norðurland, noðaustur-
land: Allhvass sunnan. Víðast
úrkomulaust. Austfirðir: Vax-
andi suðvestan átt. Léttir til.
Suðausturland: Stinningskaldi á
sunnan og suðvestan. Skúrir.
Bifreiðarslys.
Nokkuru eftir liádegi i gær
var Jósep Húnfjörð að flytja
búslóð sína innan úr Sogamýri.
Stóð liann á palli bifreiðarinn-
ar ásamt öðrum manni, en
kona Jóseps sat i stýrisliúsi
hjá bílstjóra. Á Sogavegi-ná-
lægt Brekku var bifreiðinni e'k-
ið út af veginum og fór hún
á hliðina. Jösep meiddist nokk-
uð, en eigi alvarlegú. Óaðr
gæslu er um kent, að bifreiðin
fór út af veginum.
Skipafréttir.
Gullfoss fór héðan í gær-
kveldi áleiðis veslur og norður.
Var á Patreksfirði í morgun.
Goðafoss er á leið til Vest-
mannaeyja frá Hull. Dettifoss
fór fná Borðeyri kl. 2—3 í dag.
Selfoss var á Bíldudal í gær-
kveldi. Lagarfoss var á Akur-
eyri í morgun. Brúarfoss fór
frá Borðeyri í morgun áleiðis
til Stykkishólms. Esja var á
Blönduósi í gærkveldi.
S jálfstæðismenn!
Styrkið vkkar eigin skemti-
stað og komið á lilutavelluna í
K. R.-húsinu i dag eða í kvöld.
Aðalfundur
' glímufélagsins Ármann verð-.
ur lialdinn í Varðarhúsinu
sunnudaginn ll. okt. kl. 9 síðd.
Hjúskapur.
Síðastliðinn laugardag vojru
gefin saman í lijónaband ung-
frú Gyða Grímsdóttir og Stef-
án Jónsson. Heimili þeirra er
á Bárugötu 10.
Aflasala.
Otur seldi ísfiskafla i Cux-
haven í gær, 858 smál. og 463
kg. á 29.028 ríkismörk.
10 tonn af kolum
verður dregið um á liluta-
veltu sjálfstæðismanna, sem
lialdin verður í K.R.-húsinu i
dag og hefst kl. 5 e. h. Ein-
hverjum hlýnar við kolamol-
ann þann.
Farþegar á Gullfossi
ve.st*ir og norður: Þorgeir
Sveinbjarnarson og frú, Björg
Ellingsen, Þuríður Vigfúsdótt-
ir, Guðfinna Hannesdóttir,
GarSar Jóliannesson, Ben. G.
Benediktsson, Runólfur Þor-
láksson, Gísli Halldórsson,
framkv.stj. o. fl.
Professor O. Hallesby
og stúdentarnir frá Noregi
lialda fund fyrir stúdenta á
Garði í kvöld kl. 8(4.
Annar háskólafyrirlestur
próf. dr. O. Halleshy verður
í kvöld i Kaupþingssalnum kl.
6—7. Efni: „Kristendommens
paradokser.“
Matarforði
er einn dráttur í liappdrætti
á hlutaveltunni i dag. Matar-
forðinn er sem hér segir: 1
sekkur hveiti, 1 sekkur liafra-
mjöl, 1 sekkur rúgmjöl, 1 kassi
melís, 1 sekkur st. melis, 2Vó
kg. hrent og malað kaffi, 2%
cg. exportkaffi, 1 sekkur kar-
löflur, 1 sekkur rófur og 5 kg.
smjörlíki. Heppinn sá er þetta
hlýtur.
Nýja Bíó
áýnir í kvöld eina af hinuin
svokölluðu „Charlie Chan“-
cvikmyndum, en þetta eru
lcynilögreglumyndir sem þykja
skemtilegar og vel gerðar. Að-
alhlutverkið leikur Warner
Oland, ágælur leikari. Einnig
cru sýndar talmyndafréttir frá
Fox-félaginu.
Gámla Bíó
sýnir í fyrsta sinni i kvöld
lcvikm. „Mjólkursalinn“, sem
Harold Lloyd leikur aðallilut-
verkið i. Kvikmynd þessi er í
10 þáttum og sögð afar hlægi-
leg. Harold Lloyd er stöðugt
einhver vinsælasti kvikmvnda-
skopleikari heimsins.
Munið
lilutaveltu sjálfstæðismanna i
dag.
Til Ásmundar Jónssonar
frá Skúfstöðum.
Þú átt skýran skáldadraum,
skeytir ei um slettur;
í Reykjavíkur stríðum straum
stendur þú sem klettur. .
Fornan anda, kraft og kjark
lcveddu í veikan lýðinn,
safírhlámans sigurmark
sjái nýja tiðin.
M. Ó.
Árekstur
varð í gærkveldi kl. um 9
á Túngötu milli vöruhíls og
fólkshíls (R 319 og R 403. Báð-
ir bílarnir skemdust eitthvað
lítilsháttar.
Fyrsta fyrirlestur
sinn flutti próf. Hallesby í
gærkveldi fyrir fullu húsi. Próf.
Magnús Jónsson hauð liann vel-
lcominn og kynti liann áheyr-
endum. Gat liann þess, að guð-
fræðideild Háskólans hér hefði
boðið þessum lcunna trúmála-
leiðtoga að flytja erindi við Há-
skólann, eftir að kunnúgt var,
að lians var von ihingað til
lands, og væri fengur að lilýða
á erindi lians um þá vísinda-
grein í guðfræði, sem hann
liefði lagt stund á. — Eins og
heiti fyrirlestursins: „Kristen-
dommen og den nve moraI“,
bendir til, tók prófessorinn til
meðferðar eitt af viðkvæmustu
og stórvægilegustu vandamál-
um þjóðfélaga og einstaklinga,
vandamál, sem nú er hvarvetna
svo mjög uppi á teningnum.
Skýrði liann afstöðu kristin-
dómsins til siðferðismálanna,
tilraunir nútímans til að brjóta
vígi hins sanna kristindóms,
meðal annars með því að koma
á fót .„nýju siðgæði“, þar sem
þeim er lofað öllu fögru, sem
varpa frá sér sjálfsstjórn og á-
hyrgð af lífinu. Þó væri kröfur
kristindómsins í fullu gildi í lifi
fjölda manna, og framsókn
kristindómsins á þessu haráttu-
sviði sýnileg víða í löndum. —
Próf. Halleshy varpar skýru
ljósi yfir umtalsefni sitt. Hann
leiðir álieyrendur sína á háan
sjónarhól og hendir þeim ró-
lega á fortíð og nútíð, liann vek-
ur rökhugsun hjá þeim, svo að
þeir hljóta að gera sér grein
fyrir, hvað stefnunnni líður inn
í framtíðina. Próf. Hallesby er
skarpur og þróttmikill fyrirles-
ari, hófsamur og framkoma
hans öll háinentuð. Næsti fyrir-
lestur lians er í dag kl. 6 i Kaup-
þingssalnum. Stúdent.
Oslo i gær.
Sigliugamálaráðstefnan var
sett í Genf í gær. 28 riki taka
þátt í henni og ráða þau vfir
250 króna niálverk
eftir Magnús Jónsson próf.
er einn af vinningunum í happ-
drætti hlutaveltunnar í lcvöld.
Útvarpið í kveld.
Kl. 19.10: Veðurfregnir. —
19.20: Hljómplötur. Lög úr óp-
ereltum. — 19.45: Fréttir. —
20.15: Erindi. Ivosningarnar i
S\4þjóð. (Ragnar E. Kvaran).
— 20.40: Trió Tónlistarskól-
ans. — 21.10: Lesin clagskrá
næstu viku. — 21.20: Útvarps-
hljómsveitin leikur létt lög. —
21.45: Hljómplötur: Danslög
(til kl. 22).
Hlutavelta sjálfstæðismanna
er i K.R.-húsinu í dag.
Úp bréfi.
Vaknað við vondan draum.
Meðal fregna þeirra, sem út-
varpið flutti (og blöðin) af
tjóni þvi liinu mikla, er varð
víða um land i fárviðrinu að-
faranótt 16. sept. s. 1., var ein
um það, að miklar skriður
liefði fallið í Snæhvammi og á
Hvalsnesi evstra. Nokkuru síð-
ar flutti útvarpið nánari fregnir
af skriðulilaupum þessum eða
Ijóni þvi, sem af þeim hefir
orðið. —
Nú liefir einn af lesöndum
Visis fengið fregnir af þessu i
bréfi og mælst til þess, að birt-
ur yrði sá kafli bréfsins, sem að
þessu veit. Fer liann hér á eftir:
„Veðrið var alveg óskaplegt,
eitt með þeim verstu, sem hér
lcoma á þessum árstíma. Samt
fóru allir að hátta og sofa, að
minsta kosti á sveitabæjum
hér um slóðir. En rétt eftir mið-
nætti vaknaði bóndinn i. Snæ-
hvammi við vondan draum og
síðan alt fólkið. Heyrðist þá
ógurlegur hávaði eða gnýr, sem
virtist koma nær og nær. Varð
fólkinu illa við, eins og nærri
má geta, en flestum datt þó
strax í hug, að líklega væri
þetta skriða komin alla leið of-
an úr fjalli. Fólkið dreif sig nú
i fötin í snatri og hljóp liver til
dyra, sem klæddur var. Kom þá
i ljós, að gífurleg skriða var að
falla kring um bæinn. Mátti nú
búast við, að bærinn væri i
hættu og tólc fólkið það til ráðs,
að lilaupa í fjárhús, sem stend-
ur á hól neðar á túninu. Og þar
lét það fyrirberast til morguns.
En skriðuföllin héldu áfram
lengi nætur með miklum liá-
vaða og látum. Loks linti þó
þessum óslcöpum. Þegar birta
tók af degi var ömurlegt um að
litast. Helmingur túnsins eða
82% af smálestatölu lieims-
fiotans. — Þjóðverjar og Italir
taka ekki þátt i ráðstefnunni.
(NRP—FB).
vel það, var liulinn aur og
grjóti. Lagið er svo þykt, að
engar líkur eru til, að öll þessi
ósköp verði nokkuru sinni
hreinsuð af túninu. Þarna fór i
kaf vænn kálgarður með allri
uppskeru og eittlivað af heyi
(töðu) fór líka í kaf. Milli jarð-
anna Snæhvamms og Hvals-
ness hafa fallið ægilegar skrið-
ur og er algerlega ófært milli
bæjanna með hesta og illfært
gangandi mönnum. Hætt er við
að eitthvað liafi farist af skepn-
um, sem verið hafa á þessum
slóðum. Það er ekkert smáræð-
istjón, sem þarna hefir orðið
og þó einkum í Snæhvammi.“
Jðo lærði.
Jón Guðmundsson, sem kall-
aður var hinn lærði, hefir verið
mjög einkennilegur maður.
Fróðleiksmaður liefir liann ver-
ið allmikill, eftir þvi sem á
þeirri tíð gerðist (d. 1656). En
hann .var einstakur hjátrúar-
belgur. Og sumir þóttust mega
fullyrða, að liann liefði haldið
galdraskóla undir Jökli. Trú-
gjarn hefir hann verið í meira
lagi. Talsvert hefir liann ritað,
einkum um náttúrufræðileg
efni (Um íslands aðskiljanlegar
náttúrur). Er þar um mikinn
fróðleik að ræða, en hjátrúin
veður uppi og allskonar liindur-
vitni. Þó er hjátrúin enn þá
magnaðri í öðru riti Jóns (Tids-
fordrif). ,]
Málarekstur var hafinn gegn
Jóni og er svo sagt frá einum
þætti þeirra málaferla:
„Kom nú fram konungsbréf-
ið um JónGuðmundarson lærða,.
að mál hans kæmi að nýju til
islenskra laga, en annað um
Guðmund son hans, að einnin
skyldi rannsakast hans mál, og
var Guðmundi dæmdur aftur
prestskapurinn; en mál Jóns
átti höfuðsmaðurinn að skoða
og biskupar báðir; útnefndu
þeir helmingadóm og svo lög-
mennirnir með 12 mönnum
livorir; og játaði Jón þar sem
fyrri, að liann liefði ritað bók
þá er ó voru lækningar, rúnir
og guðfræði; var bókin þá lögð
fram og voru í 30 kapítular og
stafur nokkur ókennilegur vfir
hverjum, ritningargrein og stutt
bæn, en þetta var hið helsta
innihaldið:
Vörn í móti bruna, lúóðláti,
lauslæti, æði, vopnum, illum
öndum, rönguin dómum, freist-
ingum salans; vígi á móti óvin-
um og hatri annara; vörn á
móti reiði; að skelfa óvini sína;