Alþýðublaðið - 15.07.1928, Blaðsíða 3

ALÞÝBUBLASHI
3

n

Höfum til:
Gaddavir,
Girðinganet,
Vírlykkjur,
Þakjárn,
Þakpappa.
og útflutmngshafta. Að eins átján
af mörg hundruð núgildandi
bönnum leyfð framvegis. Samn-
ingurinn gengur í gildi árið 1930,
ef átján ríki hafa þá samþykt
hann.
Khöfn, FB., 14. júlí síðd.
Frásögn Mariano ogZappi.
Frá Moskvu er símað: Sjuk-
novski lenti nálægt Kap Platen
á Norðaustur-Spitzbergen. Maxi-
ano og Zappi segjast hafa skilið
Malmgren eftir einsamlan fyrir
mánuði síðan á Broch-eyju, sem
er nokkru fyrix vestan Foyn-
eyju. Halda þeir því fram, að
það hafi verið að beiðni hans.
Pað er talið víst að Malmgren
hafi handleggsbrotnaö er loftskip-
ið rakst á ísinn og verið kal-
inn á fótum, er þeir Mariano og
Zappi skildu við hann. Er því
talið víst, að hann sé látinn.
Samkvæmt fregn frá Kra'ssin var
öllum Viglieri-flokknum bjargað.
Er líðan þeirra álllra góð, að und-
anteknum Cecioni, sem er fót-
brotinn. — Nánara um fund loft-
skipsflokksins er ókomið.
Svíar láta leita að líki
Malmgrens.
Frá Stokkhólmi er simað:
Stjórnin í Svíþjóð hefir beðið
smnsku leiöangursmennina að
leita að líki Ma'lmgrens. Telur
stjórnin, að henni beri að stuðla
að því að skýrslur hans finn-
ist. Stjórnin hefir og ákveðið, ef
lik Malmgrens finst, að iláta
kryfja það
W2/'?A
éw

'//M
V
Nýboiin:
falleg, einlit
Kjólaftau.
Flanel, allir Iltir,
Sllkislæðnr m. teg.
og fallegir
Kven-skmnhanzkar.
Mussolini pakkar Rússum.
Frá Rómaborg er símað: Mus-
solini hefir sent skipstjórannm á
ísbrjótnum Kiassin þakkarskeyti.
Nobile tilkynnir að hann hafi
skilið við f’okk sinn i mesta
bróðerni.
Khöfn, FB., 15. júlí.
Frá Stokkhólmi er símað: No-
bile hefir tilkynt, að Malmgren,
Zappi og Mariano hafi álitið það
yonlaust, að Nobile-flokkurinn
myndi ná radiosambandi við um-
heiminn, og lögðu þess vegna af
stað tál lands. Skilldu þeir við
Nobile í mesta bróðerni.
Tornberg og Malmgrenflokk-
urinn
Thornberg, foringi sænsku leið-
angursmannanna, símar stjóminni
í Svíþjóð, að Zappi og Mariano
segi, að þeir hafi fengið öll mat-
vælin, þegar Malmgren var skil-
inn eftir nálægt Brocksfeyju.
Lagaleg rannsókn heimtuð út
af dauða Malmgrens.
Norsk og sænsk blöð heimta
lagalega rannsókn út af dauða
Malmgreins.
Nobile biðstvægðar.
Nobile hvetur Mowinokel og
Norðmenn til þess að forðast að
kveða upp dóma yfdr sér, áður
en fullnægjandi upplýsingar séu
fengnar.
AtvMinntækiii
ogislenzka p|óðln
eftir Árna Ágástsson.
Bændum má skiftaí þrjá flokka
eftir efnahag. I fyrsta flokki eru
sjálfseignarbændur, sem eiga
sparifé. 1 öðrum flokki leiguil ið-
ar, bjargálnamenn. i þriðja flokki
þeir, sem naumast komast af án
sveitarstyrks. Sá flokkur bænda,
sem bezt er stæður efnalega, hefir
valið þann kost að geyma fé sitt
í bönkum og sparisjóðum frem-
ur en að leggja það í samvinnu-
fyrirtæki, sem gæti trygt öryggi
landbúnaðarins. Slikt hefir byr
skapað órétti og ójöfnuði. Lykl-
um að fjárhirzlum landsmanna
hefir borgaravaldið xáðið. Lán-
veitingar úr þeim hafa því naum-
ast þekst til fátækra bænda.
Hér.á undan var minst á vis-
irinn til flokksvaldsins, sem
myndast hefði í bæjunum. Flokk-
ur þessi nær talsvert bráðum
þroska. Einkum vex hann á ár-
unuín 1914—’18, er ófriðurinn
mikli geysaði um Norðurálfuna.
Þá fara að koma í ljós ávextir
þeirrar iðju og hugsana, sem
hann er alinn upp við. Reyk-
vískir braskarar venja komur sín-
ar til bænda og kaupa af þeim
jarðSr. Þá munu bændur ekkL
hafa gert sér ljósa grein fyrir því,
að hættuleg brasköld væri að
byrja, öld eymdar og ófarnaðar.
Því siður munu bændur hafa
greint það, að þessir glæsiLegu
jarðakaupmenn höfðu þeirra eigið
sparifé í höndum, er þeir borg-
uðu jarðirnar með.
J'arðirnar notuðu braskaramir
tii rányrkju. Heyjuöu tún og
engjar og fluttu allar afurðir
landsins til bæjanna. Á skömm-
um tíma urðu jarðirnar litt byggi-
legar vegna óræktar, sem rán-
yrkjunni fylgir. Þannig gengu
jarðirnar sölum og kaupum, unz
þær lögðust í eyði eða einhverjir
byggðu þær, sem voru fremur
til byrði en léttis í sveitarfélag-
inu.
Slík er hin raunverulega aíleið-
ing einstaklingshyggjunnar, þar
sem alt er miðað við stundar-
gróða einstaklingsins. Á þessum
tíma koma einnig í Ijós útgerð-
arbraskarar. Æfintýramenn, sem
freista vilja gæfunnar á kostnað
annara. Þeir vaxa einnig upp í
skjóli pddborgaravaldsins. Þeir
hafa greiðan aðgang að sparifé
þjóðarinnar. Þeir gera út til síld-
og fiski-veiða. Lýðurinn telur þá
framfaramenn. Gerir sér glæsiieg-
ar.vonir um, að framtak þ'eirra
skapi atvinnu og slíkt sé góðra
gjalda vert. En tilgangi slíkra
manna með atvinnurekstri sínum
hefir ekki verið gefimn sá gaum-
ur, sem vert er. Væri því rétt
að gera hér nokkra grein fyrir
því, hvaða hvöt ræður mestu í
eðli þeirra, er stofna til reksturs
atvinnutælqa. Svo muu víst, að
flestir þeir, er byrjuðu útgerð á
stríðstímanum, hafi haft meiira og
minna af fé þjóðarinnar til þess
að koma skriði á reksturinn. Var
á þeim tíma auðsótt fé til út-
gerðar, sem fyrr er drepið á.
Hvatti slikt marga Unga menn tli
brasks, sem von væri um, að
gæti fullnægt þrá þeirra til þess
að eignast gilda fjársjóði á
skömmum tíma. Með braskinu
skapaðist hagsmunaeðli einstak-
lingsins von um að gróðinin af
atvinnurekstrimum yeitti; honum
vald yfir öðrum.
Bröskurum var sú von eldur
í raun. Þeir höfðu lesið um ýmsa
auðkýfinga í heiminum, sem
höfðu komið upp fyrirtækjum.
Þau höfðu siðan fært milljónir
gullpunda i fjárhirzlur eigend-
anna. Þeir höfðu atvinnu veitt
fjölda manna og fengið lof lýðs-
ins að launum. Nokkrir þessara
auðmanna höfðu öðlast auð í
vöggugjöf. Aðrir höfðu verið fá-
tækir og umkomulitlir í æsku.
Orðið að vinna baki brotnu, en
enga ávexti séð þeirrar vinnu
nema lítilfjöriegt lífsviðurværi. En
svo komu þeir upp fyrirtækjum
á einn eða annan hátt. I vininu
hjá þeim er múgur og marg-
rnemnj. Þá breytast lífskjör þeirra.
Lúnar hemdur vinnulýðsins eru á
öllum timum að skapa auð, sem
varið er til þess að byggja haíl-
ir auðkýfinganna, sem nota stór-
iðjufyrirtækin og hinar tröllauknw
vélar nútímans til þess að draga
til sín alilar gjafir guðs undir
'sólinni. 1 slikum höllum njóta eig-
endumir, stóribjuhöldarnir, lífsins.
Þetta er alvarlegt íhugunarefni
fyrir íslenzka alþýðu. Maður, sem
vinnur hvern dag í sveita sins
andlitis, ber lítið úr býtum, en
sá, sem hefir á einhvern hátt
eignast atvinnutæki og gerir
sjálfur ekkert nema njóta lífsins
og eyða auði, safnar ógrynni f jár.
Slík leið tíj þess að hefja slg
íu-PP yfir fjöldann hefir mörgum
reynst girnileg til fróðileiks. Hana
fóru íslenzkir braskarar á stríðs-
árunum og fara enn. Hættam við
að leggja þá leið undir fót var
lítil fyrir einstaklinginn, svo vel
hafði valdsflokkurinn íslenzki bú-
ið í haginn fyrir brasklýðilnn.
Brasklýðurinn starfrækti síðan at-
vinnutækin. Þjóðin söng hohum
lof og dýrð fyrir dugnað, hagsýni
og vilja. En er reikningar þess-
arar braskaldar voru að nokkru
gerðir upp koin í ljós, að sumir
höfðu oröið gjaldþrota. Þeir gátu
ekki greitt sparisjóðum þjóðar
sinnar féð, sem þeir höfðu eytt
í áð freista gæfu auðmannsins.
Slíkt hafði margþættar afleið"
ingar. Einri þáttur þeirra var sá,
að skilvísir menn, sem skift
höfðu við bankama, urðu að,
greiða okurvexti af lánum sín-
um. Sáklaus leið fyrir sekan.
Auk þessa hafði slíkt lamandi á-
hrif á viðskifta- og framkvæmda-
líf þjóðarinnar. Fjöldinn leið fyrir
einstaka fjárglæframenn. Aðrir,
er ráð höfðu á atvinnutækjunum,
græddu stórfé. Slíkum mönnum
var auðvitað Iof kveðið. Voru
taldir bjargvættir þjóðfélagsins.
Þeir uku útgerðina og þörfin fyrir
starfskrafta varð æ meiri.
Meira.
Um daginn og ve§Inn.
Aðvörun frá atvinnmnálaráðu-
neytinu.
Ot af því að ýmsar sendingar
flytjast enn hingað í hálmum-
búðum, þrátt fyrir skýlaust bann
gegn innflutningi á hálmi í lög-
um nr. 11, 23. apríl 1928, eru
menn hér með aðvaraðir um það,
að frá 1. ágúst næstkomandi
verður sektarákvæðum téðya laga
stranglega beitt, jafnframt því