Vísir - 02.03.1937, Qupperneq 3

VlSIR
Skattgreiðandi ritar um
Hygginn og sanngjarn löggjafi
fylgir ávalt einhverjum megin-
reglum í löggjafarstarfsemi sinni.
Frá þessum reglum gerir hann
engar undantekningar nema í ítr-
ustu nauösyn, heldur lsetur þær
ná jafnt til allra þjóðfélagsþegn-
anna. Sérstaklega gætir hann þessa
i allri skattalöggjöf. Fátt er fólki
yfirleitt meira ant um en öfluð
fjárverSmæti. Misrétti og lilut-
drægni í þessum efnum lætur eng-
in frjálsborin þjóö bjóöa sér til
lengdar.
Þaö þarf ekki lengi aö viröa fyr-
ir sér íslenska skattalöggjöf til
þess aö ganga úr skugga um, að
ekki er látið jafnt yfir alla ganga
í þeim efnum. Sjálfsagöar megin-
reglur eru þverbrotnar til ávinn-
ings fyrir sérstaka gjaldþegna, en
tií niðurdreps öðrum. Lögin gera
gjaldþegnunum mishátt undir
liöfði, hlaða ívilnunum og hlunn-
indum undir suma, en níöast á
Öðrum með gerræðiskendri á-
troðslusemi.
Þeir gjaldþegnar, sem sérstak-
lega er hlaðið undir, eru kaupfé-
lögin og pöntunarfélögin. Þeir,
sem sérstaklega eru lagðir í ein-
elti, eru önnur verslunarfélög og
hlutafélög.
Gildandi lög um tekju- og eign-
arskatt eru frá 9. janúar 1935. Ný-
lega hefir fjármálaráðuneytið gef-
ið út reglugerð með nánari fyrir-
mælum um álagningu þessara
skatta. Með þessar heimildir að
bakhjarli skal nú sýnt fram á það
misrétti, sem ríkir í þessum efn-
um hér á landi.
Það er almenn regla í allri
skattalöggjöf, að gjaldþegninn
greiði tekjuskatt aðeins af hrein-
um tekjum sínum. Hinsvegar verð-
ur hann að telja fram til skatts
öll öfluð fjárverðmæti á skattár-
inu, en hafi einhver þeirra runriið
sem greiðsla til annara gjaldþegna,
þá fær hann að draga það frá
tekjunum. Sá, sem við greiðslunni
tekur, færir sér það aftur á móti
tii tekna.
í 14. gr. fyrrnefndrar reglugerð-
ar eru ákvæði um það, hvaö skuli
teljast skattskyldar tekjur félaga,
sjóða og stofnana. Þar segir með-
al annars, að þessir gjaldþegnar
skuli telja sér til tekna yfirleitt
allar úthlutanir til félagsmanna
eða huthafa, ef telja má að um
raunverulega arðsúthlutun sé að
ræða. Vexti eða arð, sem félögin
greiða meðlimum sínum fyrir inn-
borgað fé, verða þau því að færa
sér til tekna og greiða fullan
tekjuskatt af. Það gildir alveg
einu, hvort slíkar upphæðir eru
borgaðar út eða lagðar viö hlut
eða séreignarinnstæðu eigenda
þeirra.
Með þessum fyrirmælum er
þessum gjaldþegnum gert skör
lægra undir höföi en gjaldþegnum
almennt, þar sem þeim er meinað
að draga frá tekjum sínum sjálf-
sagða útgjaldaliði.
En þótt reglan sé ranglát, þá
væri hún þó a. m. k. viðunanlegri,
ei' hún gengi jafnt yfir öll félög.
En því er nú ekki að fagna. Kaup-
félögum og- pöntunarfélögum líðst
það, sem öðrum félögum er ekki
leyft. Þau mega draga frá tekj-
um sínum arð, sem þau greiða fé-
lagsmönnum í árslok eða færa
þeim til séreigna í stofnsjóði, í
hlutfálli við vörukaup þeirra á ár-
inu, og þau mega reikna sér til
útgjalda vexti af stofnsjóðsinn-
eignum félagsmanna.
í allri skattalöggjöf er þeirri
meginreglu fylgt, að einungis beri
aö greiða skatt einu sinni af sömu
tekjunum. Að óreyndu máli mundu
því allir ætla, að félagsmenn kaup-
félaga og pöntunarfélaga yrðu að
færa sér til tekna, það sem félögin
fá að draga frá tekjum! sínum
þeirra vegna, og hinsvegar, að
nteðlimir annara félaga væru ekki
látnir telja fram til skatts mót-
teknar greiðslur frá félögum sínuin
sem þau eru skylduð til að greiða
skatt af.
En blygðunarlaus hlutdrægni
bráðabirgðatekjuöflun ríkissjóðs
hækkar hann þó um 2%, ef skatt-
skyldar tekjur nema 7000 kr. eða
•þar yfir. Samkvæmt þeim sömu
lögum byrjar skattahækkun allra
menn, eftir sömu reglum og kaup-
menn sama staðar“.
Sumum kann nú að virðast, að
aröur kaupfélaganna af skiftum
viö utanfélagsmenn sé ekki svo lít-
ilí, sérstaklega nreð tilliti til for-
réttinda þeirra, sem þau njóta í
gjaldeyris- og innflutningsmálun-
um, er hafa það í för með sér,
misréttið í skattalöggjöfinni.
skeytir ekkert um, hvað réttlátt
er eða ranglátt. Þess vegna er
þessu hagað á aðra lund.
Hvað kaupfélögum og öðrum
samvinnufélögum viövikur, þá ber
einstökum félagsmönnum að vísu
að telja sér til tekna vexti af sjóðs-
inneignum. Hinsvegar þurfa þeir
ekki að telja sér til tekna arðinn
sem þeim er úthlutað í hlutfalli
við vörukaup þeirra á árinu.
Þessar arðgreiðslur kaupfélag-
anna eru með öðrum orðum alger-
lega skattfrjálsar.
Skattgreiðslum af arðsúthlutun-
uni annara félaga en samvinnufé-
laga er hagað á alt annan hátt.
Eins og áður er sagt verða fé-
lögin sjálf að telja þær sér til
tekna og greiða skatt af þeim. En
viðtakendur þeirra verða einnig
að telja þær sér til tekna og greiða
af þeim fullan tekjuskatt.
Arðsúthlutanir allra annara fé-
laga en samvinnufélaga eru sem
sé tvívegis skattlagðar.
Eitt dæmi ætti að nægja til að
sýna fram á, hvílíkt hróplegt rang-
læti hér er verið að fremja.
Hlutafélag með firnrn félögum
greiðir í arð til þeirra kr. 20.000.
Félagið sjálft greiðir í skatt af
jmssari upphæö kr. 5.140.00. Hver
félhgsmaður fær kr. 4000.00 í sinn
hlut. Af þeim greiöir hann i skatt
kr. 155.00 eða allir samtals kr.
775.00. Af þessum kr. 20.000.00
eru þá greiddar í tekjuskatt aldrei
minna en kr. 5915.00, en oftast þó
miklu meirá vegna hækkunar
skattstigans.
En ef kaupfélag úthlutaði jafn-
hárri arðsupphæð til félagsmanna
sinna í hlutfalli við vöruúttekt
þeirra á árinu, þyrfti ekki að
greiða einn einasta eyri af þeim
i tekjuskatt.
Þeir, sem ekki hafa komist í
kynni við hlutdrægni stjórnar-
flokkanna, mundu í meinleysi sínu
halda, að misréttið milli gjald-
■þegnanna væri ekki rneira en þeg-
ar hefir verið lýst. Þeir mundu
halda, að fylgt væri sömu reglu
við útreikning skattsins, hver svo
sein í hlut ætti.
En það vill oft verða svo, að ein
svndin bjóði annari heim. Og mis-
rétti valdhafanna eru lítil eða eng-
in takmörk sett.
Til þess að hlaða undir sam-
vinnufélögin enn freklegar en lýst
hefir verið hér á undan, eru fyrir-
skipaðar sérstakar reglur við út-
reikning tekjuskatts þeirra.
Við útreikning á tekjuskattinum
er þeirri meginreglu yfirleitt fylgt
að láta hann fara stighækkandi.
Hann er hlutfallslega hærri af há-
um tekjum en lágum. Grundvall-
ast þessi regla á því, að sá rísi
betur undir háum skatti, sem mikl-
ar hefir tekjurnar, heldur en hinn,
sem hefir þær lágar. Þessi regla
er alment viðurkend, þótt hitt
megi um þrátta, hver skattstiginn
skuli vera.
Þessi sjálfsagða regla er þver-
brotin að því er tekur til sam-
vinnufélaganna. — Tekjuskattur
þeirra fer ekki stighækkandi eins
cg hjá öllum öðrum gjaldþegnum
þióðfélagsins, heldur er hann á-
valt hlutfallslega jafnhár, hvort
sem tekjumar eru miklar eða litl-
ar.
Samkvæmt 29. gr. reglugerðar-
innar skulu kaupfélög og önnur
samvinnufélög ávalt greiða í
tekjuskatt 8% af skattskyldum
tekjum. Samkvæmt lögunum um
annara skattborgara þó á 2000 kr.
tekjum.
Önnur félög en samvinnufélög
eru á hinn bóginn lægra sett að
vissu leyti en aðrir gjaldþegnar.
Þau mega aldrei greiða lægri skatt
en 5% af skattskyldum tekjum.
Hinn almenni skattstigi nær því
ekki til þeirra fyrr en skatturinn
samkvæmt honum nemur rneira
eu 5% af tekjunum.
Nokkur dæmi skýra betur en
alt annað, um hve herfilega hlut-
drægni hér er að ræða.
Skattskyldar tekjur kaupfélags
eða pöntunarfélags eru kr. 20.000.
í tekjuskatt greiðir það þá 10%
af upphæðinni, eða kr. 2000. Allir
aðrir gjaldþegnar verða að greiða
i skatt af þessari upphæð kr.
5140 eða 25,7%. .
Enn átakanlegra verður dæmið,
ef tekjurnar eru 28.000 kr. Sam-
vinnufélagið greiðir í skatt af þeim
kr. 2800. Allir aðrir gjaldþégnar
greiða kr. 8460 eða rúm 30%.
Af tekjum, sem eru yfir 28.000
kr., greiða allir gjaldþegnar 44%,
nema samvinnufélögin. Þau greiða
aðeins 10% eins og endranær.
Þannig er dekrað við kaupfé-
login í skattalögunum, og auðvit-
að á kostnað alls almennings*í
landinu.
En hausinn er þó ekki bitinn af
skömminni fyrr en í útsvarslög-
unum frá 23. júní 1936. í 6. gr.
þeirra laga segir, að kaupfélög og
önnur samvinnufélög greiði útsvar
,,af arði síðasta útsvarsárs, sem
leiðir af skiftum við utanfélags-
að mafgir neyðast til að skifta við
þau, þar sem ekki er hægt að fá
vörurnar annarsstaðar. En hvað
sem því líður, þá verður hitt varla
véfengt, að þeir, sem útsvörin
leggja á, verðá ekki mikið við
þann arð varir. Það liggur líka
í hlutarins eðli, að erfitt eða ó-
mögulegt er að staðreyna það,
hvort gróði kaupfélaganna er
sprottinn af skiftum við félags-
menn eða utanfélagsmenn. Og þeg-
ar jafnframt er höfð hliðsjón af
því, hve hliðholl stjórnarvöldin eru
kaupfélögunum, þá þarf heldur
naumast að vænta þess, að strangt
sé farið i sakirnar við þau í þess-
um efnum.
Reynslan hefir líka sýnt, að
þetta ákvæði útsvarslaganna hefir
það í för með sér, að kaupfélög-
in eru raunverulega útsvarsfrjáls.
Og þegar við þetta bætist. að
afleiðing allra þeirra undantekn-
ingarákvæða, sem um kaupfélög-
in gilda og lýst hefir verið hér
að framan, er sú, að þau eru í
raun réttri skattfrjáls, þá fer að
verða vandséð, hverjar skyldur
þau bera gagnvart þjóðfélaginu.
En fríðindin heimta þau.
Misréttið og hlutdrægnin í
skattalöggjöfinni í þágu sam-
vinnufélaganna er skammarblettur
á íslenskri löggjafarstarfsemi. Sá
blettur verður ekki afmáður, fyrr
en persónugervingum hlutdrægn-
innar og rangsleitninnar hefir ver-
ið velt úr valdastólum þjóðarinn-
ar.
Skattgreiðandi.
NÝ ÞINGMÁL:
RekstFarlánafélög og breyt—
ingap á elli og slysa-
tryggingum.

Sigurður Kristjánsson og Jó-
liann Jósefsson flytja frv. um
rekstrarlánafélög. Er frv. flutt
í þeim tilgangi, að hjálpa báta-
útvegsmönnum til þess, að.fá
hentugt rekstrarfé til útgerðar
sinnar og að gera þeim fært að
sæta sem bestum kjörum á
nauðsynjum sínum.
Þetta frv. er einn liður i bar-
áttu sjálfstæðismanna fyrir
hagsmunamálum sjávarútvegs-
ins og hefir það verið borið
fram á undanförnum þingum
en verið svæft af stjórnarliðinu.
Guðrún Lárusdóttir flytur
frv. um uppeldisheimili fyrir
vangæf hörn og unglinga. Al-
þingi 1935 fyrirskipaði ríkis-
stjórninni að undirbúa löggjöf
um þetla efni, en hún hrást
þeirri skyldu. G. L. bar fram
i fyrra frv. um sama efni, en
það fékk eigi afgreiðslu. Er hin
mesta nauðsyn þess að hafin sé
rækileg varnar og björgunar-
starfsemi fyrir vangæf börn og
unglinga, því þörfin vex sífelt
— eins og öllum er kunnugt.
Gísli Sveinsson, Guðbr. ís-
berg, Jón Sigurðsson, Pétur
Oltesén og Jón Pálmason flytja
i neðri deild breytingar á þeixn
ákvæðum laga um alþýðutrygg-
ingar sem snúa að slysa- og elli-
tryggingum.
Meðal annars má telja þessar
breytingar frv.:
Lagfært (j slj-satr.kaflanuxn)
um dánarbætur til eftirlifandi
hjóna, og einkum færðar til
fvrra og réttlátara liorfs dánar-
bætur til foreldra, sem liafa orð
ið illa fyrir barðinu á hinni nýju
löggjöf.
Tekið aflur upp ákvæðið um
frjálsa vikutryggingu róðrar-
bóta með hálfu iðgjaldi, þar
sem ekki er hægt að stunda vei’-
tíð.
Gjaldskyldu-aldur elli trygðra
yfirleitt færður niður i 60 ára
takmarkið (ekki 67 ára) — og
verður þá gjaldfrjálst tímabil
fyrir fólk á þessum aldri úr því
þótt eigi hljóti það ellilaun fjTr
en 65 ára (fært niður úr 67 ára)
nema sá hluti þess, er orðinn
var fullra 60 ára, er lögin komu
í gildi. (Bráðab.lög nr. 109 23
sept. 1936 verða því óþörf með
þessari breytingu á sjálfum lög-
unum).
Iðgjöld þessarar tryggingar
eru Iækkuð öll, — niður í 5 kr.
i kaupstöðum og kauptúnum
(úr 7 og 6 kr.) og í 3 kr. alstað-
ar annarsstaðar (úr 5 kr.) fyrir
persónu, og af skattskyldum
tekjum greiðist að eins hálfur
af hundraði, fyrir heilan af
liundraði eftir lögununx.
Vextir ellistyrktarsjóða hrepp-
anna skulu (að sjálfsögðu) telj-
ast — meðan millibilsástand nú-
verandi VI. kafla laganna helst
— með tillagi sveitarfélaganna
og úthlutast af sveitarstjórnum,
Alyktanip
ræddar í
sameinuðu
Alþingi.
Utanríkismálin
tekin af dagskrá.
í sam, Alþ. var fundur í gær
en í deildum féllu fundir niður.
Voru lil umræðu 4 þings-
ályktunartillögur, um raforku í
Vestmannaeyjum flm. Páll Þor-
bjarnarson, um sjómælingar og
rannsókn fiskimiða, flm. Sig.
Kristjánsson, um f járhagsstuðn-
ing við síldarverksmiðju á
Norðfirði, flm. Jónas Guð-
mundsson, og um varnir gegn
sjógangi í Vestmannaeyjum. —
Öllum þessum málum hefir ver-
ið lýst hér í blaðinu.
Á fundinum voru þau öll
mjög umræðulítið afgreidd
áfram.
Utanríkismálin.
Á dagskrá voru einnig tvær
tillögur sem teknar voru af
dagskrá. Var önnur frá Ólafi
Thors um uppbót á bræðslu-
síldarverði ríkisverksmiðjanna
en hin frá nokkrum þingmönn-
um í stjórnarliðinu um fyrir-
skipun til rikisstjórnarinnar að
hefja undirbúning undir að
Islendingar tækju utanríkismál-
in i sínar hendur 1943.
Ólafur Thors tók til máls og
óskaði þess að utanríkismálin
yrðu tekin af dagskrá með þvi
að Sjálfstæðismenn hefðu liaft
svipaða tillögu á prjónunum sið-
an þing hófst og vildi nú Sjiálf-
stæðisflokkurinn fá tækifæri til
að athuga hvaða afstöðu þeir
taka gagnvart tillögu stjórnar-
þingmannanna. Vel má vera,
sagði Ó. Th., að við berum fram
breytingar eða þá algerlega nýja
tillögu, en við þurfum að fá
svigrúm til að athuga þá til
lögu, sem hér liggur fyrir. Ósk-
aði Ó. Th. því að málið yrði
tekið út af dagskrá og var svo
gert.
Viðskiftin við Þjóðverja.
Sveinn Björnsson kominn heim.
Einkaskeyti frá Kaupm.höfn
, 26. febr. FÚ.
Sveinn Björnsson sendilieri’a
Islands i Kaupmannahöfn, kom
í dag heim til Kaupmannahafn-
ar eftir að hafa tekið þátt í við-
skiftasamningum við Þýska-
land, sem fulltrúi íslands í Ber-
lín ásamt Helga P. Briem og
Stefáni Þorvarðsyni fulltrúa.
eií á rnóti leggi lifeyrissjóður
fult; leiðréttist með þvi hið
hróplega rapglæti, sem lögin
liafa gefið tilefni til í þessu efni.
(Til greina gæti kornið, að
nefndum vöxtum yrði algerlega
haldið sér til úthlutunar).
Lífeyrissjóður embættis-
manna og bai’nakennara eiga að
lialda sér sem sjálfstæðar stofn-
anir eins og hingað til, og mun
flestum þykja það eðlilegt o. s.
frv.
Dularfult
fyrirbpig di.
Þar sem bæði Búnaðarþing
og Alþingi eru nú tekin til
starfa, mun þess ekki langt að
bíða, að Jai’ðræktarlögin nýju
komi til unxræðu á báðum þess-
um þingum, en eins og kunnugt
er, hvíldi sá grunur á þessu máli
lijá fjölda bænda, að stjómarlið-
inu væri það hugleiknara við at-
kvæðagi’eiðslu búnaðarfélaga og
búnaðarsambanda i haust um
jarðræklarlögin nýju, að troða
sinni skoðun á þessu máli inn
á bændur, en að sú skoðun, er
bændur mynduðu sér sjálfir á
málinu, kæmi i Ijós við at-
kvæðagreiðsluna, sem þorri
manna mun þó hafa tahð eðli-
legast,þar sem þessi stétt manna
át.ti ein við lögin að búa i fram-
tíðinni.
Þó eg gæfi ekki blöðunum
neina skýrslu um fund þann,
er Jarðræktarfélag Reykjavíkur
hélt 28. des. siðastliðinn, þar
sem Jarðræktarlögin voru rædd
og tillögur samþyktar þeim við-
vikjandi, en af gefnu tilefni, er
eg get siðar, ætla eg að minnast
þeirra lxér, þó nokkuð sé um lið-
ið. —-
Tillögurnar voru þrjár, og eru
þær á þessa leið:
1. Tillaga:
„Aðalfundur Jarðræktarfé-
lags Reykjavíkur 28. desem-
ber 1936 lýsir fullu trausti á
Búnaðarþingi og stjórn Bún-
aðarfélags Islands, og skorar
á ríkisstjórnina, að fela þvi
franxkvæmd jarðræktarlag-
anna framvegis, án þess að
setja því nokkur skilyrði um
Skautahlaupskepni.
Oslo, 27. febrúar.
Skautalxlaupskepni fór fram
í Frogner stadion í gær og
keptu hestu nxenn Skautafé-
lagasambandsins og verkalýðs-
íþróttafélaganna. I 500 metra
hlaupi var fyrstur Krog (Skf.)
á 42.8 sek.5 annar Pedersen
(Vlf.) á 43.1 sek. — Ballan-
grud varð fimti á 44.2. — I 3000
metra hlaupi varð Ballangrud
(Skg.) fyrstur á 4.56.7. Engne-
stangen (Skf.) á 4. mín. 59 sek.
og Haraldsen (Skf.) 5.00.7. —
(NRP. — FB.).
Takmörkun kristimlómsfræðslu
— aukin handavinna.
Oslo, 27. febrúar.
Skólanefndin i Oslo samþykti
í gær með 16 gegn 14 atkvæð-
um tillögur skélatilsjónar-
mannsins um takmörkun krist-
indómsfræðslunnar, svo að
hægt verði að verja fleiri
kenslustundum til smiða,
handavinnu og Jeikfimi og
fleiri greina. (NRP. — FB.).
aðeins Loftus\
VERÐLAUNASAMKEPPNI VlSIS
Laugardaginn 27. febrúar 1937.
1.......................................
2.......................................
3 ......................................
4 ......................................
5 ......................................
Nafn áskrifanda ........................
Heimili ._.........................
Einkennisstafir ..............
Aðeins fyrir fasta kaupendur.