Vísir - 24.08.1937, Blaðsíða 2

VISIR
Japanir setja 50 þús. manna
liðsauka á land.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London í morgun.
Shanghai-fregnir í morgun herma, að í nótl hai'i
verið tiltölulega lítið barist, en í morgun
snemma hófu japönsku herskipin, sem liggja
fyrir akkeri í Wangpoo-ánni, ákafa skothríð á Pootung,
til þess að reyna að tvístra 55. kínversku herdeildinni,
sem þar hefir tekið sér varnarstöður.
VÍSIR
DAGBLAÐ
Otgefandi:
BJLAÐAÚTGÁFAN
VÍSIR H.F.
Ritstj.: Páll Steingrímsson.
Ski’ifstofal . . . ,. ío
, } Austurstræti 12.
og afgr. |
S í m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjóm 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 kr. á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
vm *u&xitmmaa*&mstnmnannnmk\iik iiiJ»imwiiítiii|w——aa
Óhreini
vínviðurinn.
Skáldið Halldór Kiljan Lax-
ness skrifaði fyrir nokkrum ár-
um bók sem nefndist „Þú vín-
viður hreini“. Bibliulikingin um
hinn hreina vínvið var færð yfir
á rauða liðið, sem er hið eina
þroskaða og „hreina“ í þjóðfé-
lagslífi landsmanna, skv. áliti
skáldsins. Þessi vínviður hefir
nú teygt úr sér í íslensku þjóð-
lífi á síðari árum, eins og kunn-
ugt er, með þeim árangri, að þar
er alt óhreinna og óheilla en áð-
ur. Það hefir einnig Sýnt sig, að
ekki væri vanþörf á að reyna að
hlúa að þessari jurt á einhvern
hátt, svo liún gæti enn haldið
ófrain að dafna og kornið yrði i
veg fyrir þann fúa, sem gert
hefir vart við sig í stofninum.
Samfylkingar- eða sameining-
arhugmyndin er sprottin upp af
þessari nauðsyn og skáldið, sem
forðum daga orkti uin hinn
hreina vínvið hefir gerst einna
ákafastur talsmaður hennar.
Það virðist hinsvegar ekki blása
byrlega fyrir þessar stefnu H. K.
L. Samtalsnefndir sósíalista og
kommúnista hafa að eins hald-
ið tvo fundi á öllum þeim tíma,
sem liðinn er siðan sameining-
artillagan á Dagsbrúnarfundin-
um var samþykt.
Einn nefndarmanna, Vil-
mundur Jónsson landlæknir, sá
hvað verða vildi og neitaði að
heimska sig á því, að mæta á
fundum. í hans stað var kosinn
Rútur Alþýðublaðsritstjóri.
Samningur Dagsbrúnar við
vinnuveitendur í sumar hafði
fremur truflandi áhrif á eining-
una. í þeím samningi var eins
og kunnugt er gengið inn á
grundvallaratriði vinnulöggjaf-
arinnar og nQtuðu kommúnist-
ar það óspart til árása á sósial-
ista.
Eftir þvi sem tíminn leið
lengur urðu óheilindin í öllu
sameiningarstarfinu berari. Og
loks sauð upp úr þegar Halldór
Kiljan Laxness lýsti því yfir í
timariti kommúnista, að sam-
einingin væri „óhugsanleg og
óframkvæmanleg“. Sósíalistar
hafa frá upphafi vitað allan hug
kommúnista í þessu máli. Þeir
hafa vitað að sameiningargum
þeirra var gert i þeim eina til-
gangi að afla sér fylgis. Og
einkum hugðu kommúnistar að
afla sér éhrifa með þvi að koma
því inn hjá kjósendum sósíal-
ista, að sérdrægni foringja
þeirra væri eina ástæðan fyrir
þvi að sameining gæti ekki tek-
ist.
Þegar til þess kom að velja
menn til að tala við kommún-
ista voru valdir þeir síra Ingi-
mar Jónsson og Kjartan Ólafs-
son, sem einmitt eru úr þeim
armi sósíalista, sem ólíklegastur
er til þess að vilja og geta gert
nokkura samninga við komm-
únista. Og á meðan samtals-
nefndin situr linnir ekki á get-
sökunum og dylgjunum í blöð-
um heggja flokkanna. Blöð
kommúnista segja í fyrradag
að spár Vísis um sameininguna
muni ekki rætast og að foringj-
arnir muni ekki fara eftir
„kokkabók" Vísis“, eins og það
er orðað. Vísir hefir raunar
ekki gefið út neina „kokkabók“
fyrir foringjana heldur að eins
skýrt frá þeirri grautarlegu
„uppskrift“ sem þetta samein-
ingarbrölt hcfir farið eftir.
En hvað sem kommúnista-
hlaðið vill vera láta, þá sýnist
vínviður skáldsins frá Laxnesi
nú vera tekinn að óhreinkast.
Fals og undirhyggja foriiigj-
anna í báðum flolckum er svo
augljós, að það getur engum
dulist, hvaða slcollaleik er verið
að leika. Þessi samtalsnefnd,
þar sem síra Ingimar Jónsson
og Kjartan Ólafsson eru kosnir
af sósíalistum á að eins að
„hreinsa“ þann flokk af þeim
áburði kommúnista, að sér-
drægni sósíalistabroddanna sé
eina hindrunin fyrir sameiningu
þessara tveggja flokka.
Kommúnistum er hinsvegar
umhugað um að sökin á þvi að
„samtölin" fara út um þúfur
lendi á sósíalistum.
„Vínviðurinn“ er óhreinn og
það meira að segja afar óhreinn.
Og það skyldi engum koma á
óvart þó svo færi, að á endan-
um yrði ávöxtur hans. of slæm-
ur á bragðið til þess að verlca-
menn hér í Reykjavík og aðrir,
sem þessum flokkum liafa
fylgt, gerist lengur til þess að
láta nota sig sem peð í þeirri
refskák sem hinir rauðu for-
sprakkar tefla.
ERLEND VlÐSJÁ;
Kínverski
herinn.
Sidney J. Williams, einn af
fréttariturum United Press í Aust-
ur-Asíu, skýrir frá því í einum
fréttapistli sínum þaðan, hverjum
augum evrópiskir hermálasér-
fræðingar þar eystra líti á hér
Kínverjá.
Ef geröur er samanburtSur á her
Kínverja og Japana, kemur í ljós,
að kínverski herinn stenst aiSeins
aS einu leyti samanburiS viS jap-
anska herinn. Hann er mannfleiri.
Japanir hafa hinsvegar búiiS her
sinn öllum nútima hernaöartækj-
um. Þeir hafa ait, sem til þess
þarf, aiS heyja styrjöld á nútíma-
vísu, og — þótt fjárhagserfiSleik-
ar Japana sé miklir — eru þeir
fjárhagslega sterkari en Kínverjar.
Hitt er annah mál, a'S Kínverjum
mundi að líkindum veitast auS-
veldara a'S fá fjárhagslegan1 stu'Sn-
ing frá ö'ðrum þjó'ðum. Japanir
fá vart nokkursstaðar lán til hern-
aðarþarfa erlendis.
Kínverjar hafa 1.750.000 menn
undir vopnum og er þá ekki meS
talinn Norður-kínverski herinn eða
„rauði herinn", um 100.000 menn,
sem er vel vopnum búinn og staö-
ráðinn í aö berjast til síðasta blóð-
dropa gegn Japönum. Þessi her
er vel vopnurh búinn og líklegt,
að hann láti mjög til sín taka.
Nankingstjórnin ræður yfir 1.000.-
000 manna her, en ýmsir hervald-
ar ráða yfir því, sem eftir er, og
kunna þeir að ganga í lið með
Nankingstjórninni. Sá hluti hers-
ins, sem oft er kallaður her Chi-
angs Kai-sheks, kínverska yfir-
hcrshöfðingjans, er ekki fjöl-
mennur. Sumir ætla, að í honum
Á fimm mínútum sprungu
23 fallbyssukúlur frá herskip-
unum í Pootung, og kviknaði í
á mörgum stöðum í hverfinu.
Herskipið Idzumo, flagg-skip
Japana, tólc þátt í skothríðinni,
og var hleypt af öllum fallbyss-
um þess, með tveggja mínútna
inillibili.
Stórskotalið Kínverja í Ki-
angwan hefir haldið uppi ákafri
skothríð á stöðvar Japana í
Ilongkew, en þar hafa Japanir
sett á stofn aðalbækistöð land-
hers síns í Shanghai og grend.
Eldur kviknaði af völdum skot-
liríðarinnar á mörgum stöðum
í hverfjnu og einnig í Cliapei.
Japanskar flugvélar flugu til
Nanking í nótt í sjöunda sinn
og komust heilu og höldnu til
baka, þrátt fyrir að skotið væri
ákaft á þær af loftvarnarbyss-
um.
, United Press.
London í morgun.
Á hádegi 1 gær hafði Japön-
um tekist að koma á land 50
þúsund manna liðsauka, sem
hraðað hafði verið til Shanghai.
Þeir halda því fram, að svo vel
hafi þeim tekist að verja land-
göngu hersins með kúlnahríð úr
flugvélum og fallbyssum sínum,
að aðeins sex menn hafi fallið
af öllu liðinu.
í gærkveldi sótti svo þessi her
fram í áttina til Shanghai frá
Woosung, til liðs við japanska
berinn, sem þar hefir verið í
hættu staddur, en japönsk her-
skip héldu uppi kúlnahríð á hlið
við herinn, til þess að hlífa hon-
um fyrir fallbyssum Kinverja.
sé 120.000 menn, aSrir aðeins 60.-
000. En þessi her er prýiSilega
æftSur og vel vopnum búinn og
stenst samanburiS viS bestu her-
menn Japana. Her þessi er æfiSur
af þýskum yfirforingjum. Her
þessi nefnist „Fyrsti kinverski
herinn“, en er sem fyrr segir oft
kendur við Chiang Kai-shek. —
„Nítjándi herinn“ frægi, sem
variSist vasklegast gegn Japönum
í Shanghai 1932, er np. atSeins
skuggi þess, sem hann áður var,
enda verið mikið notaíSur til þess
aö klekkja á uppreistarflokkum
víSa um landiö, en nú er veritS atS
endurskipuleggja þennan her.
Kínverjar eiga um 300 flugvélar
og allmarga góiSa flugmenn, sem
hafa veritS æföir af ítölskum og
amerískum flugmönnum. Kinverja
skortir mjög flugvélar óg véla-
menn og flugvélaframleiösla er
engin í Kína. Yfirleitt skortir
Kínverja hvers konar nútíma
hernaöartæki til þess aö heyja
stríð vitS herveldi á borö vitS Jap-
ani.
Japanir neita að taka á sig
ábyrgðina af tjóni því sem
varð í gær í alþjóðahverfinu,
er sprengikúla lagði verslun-
arhús eitt í rústir Ojg varð ná-
lega 200 manns að bana en
særði hátt á fimta hundrað.
Flestir þeirra, sem biðu bana,
voru kínverskir, en þó var
einn þýskur borgari meðal
þeirra sem fórust.
1 Norður-Kína segjast Japan-
ir hafa sest að í Nankow.
Flotaforingi Bandaríkja-
manna við Shanghai segist ekki
geta sagt um það með neinni
vissu, hvort sprengjan, sem
lenti á þilfari ameríska flagg-
skipsins um daginn hafi verið
ur fallbyssum Kínverja eða Jap-
ana.
I
Cordell Hull, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, hefir í
nafnf Bandaríkjastjórnarinnar
sent bæði Kínverjum og Jap-
önum áskorun um að fara ekki
út í stríð.
Sálherra lendlr I
eii-ÉtH!
-O—
Óeirdir á fiindi í
Jugoslavíu.
London i morgun.
X, Jugoslaviu vildi það tíl ii
gær í einu héraði, að námu-
málaráðherra gerði sér ferð
þangað, og ætlaði m. a. að flytja
erindi um sáttmála ríkisstjórn-
arinar við Páfastólinn. Brá þá
svo skyndilega við, að egg tóku
skyndilega að hækka í verði, og
keyptu menn alt sem þeir gátu
yfir komist af eggjum, en verð-
ið f jórfaldaðist við það sem það
ér á venjulegum tímum. Eggin
notuðu menn til þess að henda
í ráðlierrann, er liann tók að
j verja sáttmálann. Ráðherrann
i fékk hina verstu útreið, en egg
var ekki hægt að*fá til nokkurs
nytsamlegs hlutar i héraðinu í
gær.
Fiskmarkaðurinn í Grimsby
mánudag 23. ágúst: Besti sól-
koli 60 sh. pr. box, rauðspetta
65 sh. pr. box, stór ýsa 27 sh. pr.
box, miðlungs ýsa 24 sh. pr.
hox, frálagður þorskur 25 sh.
lir. 20 stk., stór þorskur 15 sh.
pr. box og smáþorskur 13 sh.
pr. box. (Tilk. frá Fiskimála-
nefnd. — FB.).
I
nndirbnniDgar nndir
nrslitaorustnr nm
Santander,
London í gær.
XJ PPREISTARMENN búa sig
nú undir úrslitaárásina á
varnarhring stjórnarsinna um-
hverfis Santander. Þeir segjast
þegar hafa rofið ytri hring
„járnbeltisins“ og vera aðeins
tæpa 30 kílómetra frá borginni.
Samkvæmt frétt frá Sala-
manca gera uppreistarmenn nú
loftárásir á varnarvirkin í grend
við Torrelavega, í fjalllendinu
suðvestan við Santander. FÚ.
Uppreistarmenn segjast
sækja fram með svo miklum
hraða í áttina til Santander,
að stjórnarhernum hafi ekki
gefist tækifæri til að eyði-
Ieggja brýr og vegi til þess að
hefta för þeirra eins og fyrstu
dagana eftir að sóknin til
Santander hófst. Uppreistar-
menn nota flugvélar sínar í
sókn sinni til Santander og
hafa loftárásir verið gerðar á
mörg héruð í fylkinu.
Stjórnin í Santander hefir
sent bresku stjórninni beiðni
um aðstoð við að flytja óvopn-
færa horgara í hurtu frá San-
tander, annað hvort með þvi að
veita þeim dvalarleyfi til’ bráða-
hirgða í Englandi, eða þá með
því að greiða fyrir því, að þeir
fái annarsstaðar inni. Segir
stjórnin að gera megi ráð fyr-
ir stórfeldum loftárásum á
borgina innan fárra daga.
Spánska stjórnin hefir í
skeyti til Þjóðabandalagsins í
Genf kært ítali fyrir að hafa
sökt spönskum skipum, og
krefst þess, að Þjóðabandalagið
taki kæruna til meðferðar, sam-
kvæmt fyrirmælum 11. greinar
Þjóðabandalagssáttmálans, þar
sem tekið er fram, að sérhver
styrjöld snerti alt Þjóðabanda-
lagið, og beri þvi að gera ráð-
stafanir til þess að koma á friði.
Oslo, 13. ágúst.
Frá Marseille er símað, að
tvær flugvélar liafi gert
sprengjuáras á breskt. skip á
Miðjarðarhafi. Eigi er vitað
hver átti flugvélar þessar. Árás-
in var gerð 150 ldlómetra fyrir
sunnan Marseille. (NRP. —
Samkvæmt FU-fregn komst
skipið heilu og höldnu til
hafnar.
E.s. Kaarstein fórst við Noreg.
Oslo, 13. ágúst.
Tunna, sem er talin liafa
verið á skipinu Kaarstein, er var
á leið til íslands en ekki hefir
komið fram, fanst af skipi einu,
sem var undan ströndum Mæri.
Skipstjórinn sagði, að mörg
hundruð tunnur samskonar
hefði verið á reki þarna. Talið
er, að Kaarstein hafi farist
skömmu eftir að skipið fór fpá
Alasundi. (NRP. — FB.).
Vetrarsvipur á
vedráttufarinu
ÍSIR spurði Veðurstofuna í
morgun um úrkomuna i
nótt og hafði liún orðið 6 mm.
hér. Stórrigning var í morgun í
Borgarfirði, en veðurhæð hefir
livergi orðið yfir 7 vindstig. —
Annars sagði Jón Eyþórsson
veðurfræðingur, að svo mætti
telja sem hreinn vetrarsvipur
væri nú á veðráttufarinu. Hraði
lægðanna er mildu meiri en
venjulega um þennan tíma árs,
og sagði liann að lægð sú, sem
nú réði veðurfari hér hefði far-
ið um 900 km. frá Id. 5 í gær
og til kl. 6 í morgun eða um
70 km. á klst. Venjulegur hraði
lægða er um þetta leyti 30 km.
Innflntningar þairra sem
sérréttindin hafa.
Alcureyri, 23. ágúst. FÚ.
Til Kaupfélags Eyfirðinga
hafa komið síðustu 6 til 7 daga
3 skip pieð samtals 1.850 smá-
lestir kola. Þá hefir og lcomið
til félagsins leiguskip með 200
standarda af timbri frá Svíþjóð
og 250 tunnur steinlím frá
Danmörku. Snæfell er að losa
saltfarm á höfnum norðan-
lands.
Bæjakepni drengja.
Bæjakepni drengja milli
Reykvíkinga og Vestmannaey-
inga, í Vestmannaeyjum, lauk’
í gærkveldi. Fóru svo leikar, að
Veslmannaeyingar báru sigur
úr hýtum, fengu 11.305 stig, en
Reykvíkingar 11.243 stig. Úrslit
í þeim greinum, sem í var kept
í gær urðu þessi:
400 metra hlaup: 1. Hermann
Guðmundsson (V) 61,2 sek. 2.
Jóhann Vilmundsson (V) 62,4
sek. 3. Konráð ICristinsson (R)
62,7 sek. 4. Hjörleifur Bald-
vinsson (R) 64,2 sek.
Kúluvarp: 1. Jóhann Bern-
harð (R) 13.56 m. 2. Björn Sig-
urðsson (V) 12,58 m. 3. Her-
mann Guðmundsson (V) 12,47
m. 4. Halldór Nikulásson (R)
12,11 m.
Hástökk: 1. Anton Björnsson
I. 51 m. 2. Gísli Engilbertsson
(V) 1,45 m. 3. Ingibergur Vil-
mundsson (R) 1,45 m. 4. Ólaf-
ur Erlendsson (V) 1,395 m.
Langstökk: 1. Jóhann Bernr-
harð (R) 6,00 m. 2. Oddur Ól-
afsson (V) 5,32 m. 3. Gísli Eng-
ilbertsson (V) 5,31 m. 4. Þór-
liallur Einarsson (R) 5,25 m.
3000 m. hlaup: 1. Jón Jórís-
son (V) 9 mín. 38,5 sek. 2. Sig-
urgeir Ársælsson (R) 9 mín.
43,3 sek. (nýtt drengjamet). 3.
Vigfús Ólafsson (V) 9 mín. 46,6
sek. 4. Ingjaldur Kjartansson
(R) 10 mín. 21,6 sek.
Tími Sigurgeirs er nýtt
drengjamet. Jón er nefnilega
r.ýlega orðinn 19 ára, en Sigur-
geir eklci. — Kepni þessi átti í
fyrstu að fara fram í júlímán-
uði, en þar sem það gat ekki
orðið, varð að samkomulagi, að
hver sá, sem ekki var orðinn
19 ára við síðustu áramót slcyldi
liðtækur í kepnina.
Þetta er í annað sinn, sem
þessi kepni fer fram. I fyrstu
fór hún fram hér í Reykjavík
og unnu þá Reykvikingar, höfðu
þá 11,201 stig, en V'estm.eyingar
II, 120 stig.
Drengirnir munu nokkurir
koma heim aftur í dag með
Dettifossi, en aðrir seinna í
vikunni.
íþr.